The Flower of Scotland και άλλες ιστορίες

«O Flower of Scotland

When will we see

Your like again,

That fought and died for

Your wee bit hill and glen,

And stood against him (England!)

Proud Edward’s Army

And sent him homeward

Tae think again».

Απεικόνιση της Μάχης του Μπάννοκμπερν από το «Σκωτικό Χρονικό» (περ. 1440)

Υπό κανονικές συνθήκες δεν θα παρακολουθούσα μια ποδοσφαιρική αναμέτρηση μεταξύ Αγγλίας και Σκωτίας, καθώς θα ήμουν βέβαιος ότι θα έβλεπα ποδόσφαιρο της παλαιολιθικής εποχής. Αποφάσισε η κούρασή μου… κι οφείλω να ομολογήσω ότι δεν το μετάνιωσα.

Η Σκωτία έχει πολλά χρόνια να αγωνιστεί σε τελική φάση μεγάλης διοργάνωσης. Το 1998, στο Παγκόσμιο της Γαλλίας, δεν πρέπει να είχα δει κανένα παιχνίδι της από την αρχή, είναι βέβαιο ότι δεν είχα προλάβει την ανάκρουση των εθνικών ύμνων. Ράγκμπυ δεν παρακολουθώ καθόλου.

Ξαπλωμένος στον καναπέ περίμενα να ξεμπερδέψουμε γρήγορα με τους εθνικούς ύμνους. Ένας ύμνος για δύο ομάδες. Ήμουν μάλιστα έτοιμος να κάνω τη σχετική διάλεξη, γιατί ένα κράτος εκπροσωπείται με τέσσερις εθνικές στις ποδοσφαιρικές διοργανώσεις και τα λοιπά… Πάλι με έσωσε η κούραση, αυτή τη φορά από μια μνημειώδη γκάφα. Διότι, οποία έκπληξις, την ώρα του εθνικού ύμνου της Σκωτίας ακούστηκε ένα επικό φολκορικό άσμα με γκάιντες, το οποίο μάλιστα τραγουδούσαν με πάθος ποδοσφαιριστές, τεχνικό επιτελείο και οπαδοί στις εξέδρες!

Ήδη από το 1990 η εθνική ομάδα ράγκμπυ της Σκωτίας κι από το 1997 η εθνική ποδοσφαίρου έχουν επιλέξει να ακούγεται ο ένας από τους δύο ανεπίσημους ύμνους της χώρας, ο πιο δημοφιλής, το Flower of Scotland, σύνθεση του Ρόυ Γουίλλιαμσον (1936-1990), επικεφαλής του φολκ συγκροτήματος The Corries. Οι στίχοι του τραγουδιού χαρακτηρίζονται από μια εκ πρώτης όψεως αντιστικτική εξύμνηση της φυσικής ομορφιάς της χώρας, αφενός, και της πολεμικής αρετής των Σκώτων, αφετέρου, η οποία τελικά ενσαρκώνει την πρώτη. Όλες οι στροφές του ύμνου παραπέμπουν στη Μάχη του Μπάννοκμπερν (23-24 Ιουνίου 1314), στον θρίαμβο δηλαδή των Σκώτων και του βασιλιά τους Ροβέρτου Α΄ (αυτού που στα χωριά μας ονομάζουμε Ρόμπερτ δε Μπρους*) επί των στρατευμάτων του Άγγλου μονάρχη Εδουάρδου Β΄. Έχοντας τραγουδήσει έναν τέτοιον ύμνο, ήταν αναμενόμενο οι Σκωτσέζοι να τρώνε σίδερα αγωνιζόμενοι εναντίον των μισητών τους αντιπάλων.

Ο Ροβέρτος Α΄ της Σκωτίας πέθανε το 1329, λίγο πριν συμπληρώσει το 55^ο έτος της ηλικίας. Δεν γνωρίζουμε ποια ήταν η ασθένεια που τον έστειλε πρόωρα στον τάφο. Γνωρίζουμε όμως ποιες ήταν οι επιθυμίες του σχετικά με την ταφή και το αν αυτές στάθηκε τελικά δυνατό να γίνουν σεβαστές. Το σώμα του Σκώτου μονάρχη τάφηκε στο αββαείο των Βενεδικτίνων στο Νταμφέρμλιν. Τα εντόσθιά του στο παρεκκλήσιο του Αγίου Σερβανού, στο Νταμπάρτον, εκεί όπου συνήθως εκκλησιαζόταν ο βασιλιάς. Για την καρδιά του, όμως, ο Ροβέρτος είχα εκφράσει μια ειδική επιθυμία. Παλιότερα, είχε δώσει όρκο να συμμετάσχει σε σταυροφορία. Τον όρκο αυτό δεν τον τήρησε ποτέ εν ζωή. Εάν η καρδιά του μπορούσε να ταφεί στα Ιεροσύλυμα, τότε ο μονάρχης μπορεί και να μην αποδεικνυόταν επίορκος. Την αποστολή αυτή ο Ροβέρτος την ανέθεσε, λίγο πριν πεθάνει, στον Ιάκωβο Ντάγκλας, τον πλέον έμπιστο από τους ευγενείς του. Ο Ντάγκλας ξεκίνησε πράγματι το μεγάλο ταξίδι για την Ιερουσαλήμ, αλλά στην πορεία είπε να κάνει και κάτι ακόμη: δέχτηκε την πρόταση του βασιλιά της Καστίλλης, του Αλφόνσου ΙΑ΄, κι αποφάσισε να τον βοηθήσει μαζί με τους Σκώτους ιππότες της ακολουθίας του στον πόλεμο κατά του Εμιράτου της Γρανάδας. Τον Αύγουστο του 1330 βρέθηκε να πολιορκεί το κάστρο της Τέμπα, κοντά στη Μάλαγα. Στη μάχη που ακολούθησε, οι Σκώτοι περικυκλώθηκαν. Οι περισσότεροι, και μεταξύ τους κι ο ίδιος ο Ντάγκλας, σκοτώθηκαν. Κάποιος κατάφερε να σώσει τη θήκη με την καρδιά του βασιλιά και να τη φέρει πίσω στη Σκωτία. Η καρδιά τάφηκε στο αββαείο του Μέλροουζ. Η ανεκπλήρωτη επιθυμία του Ροβέρτου, όμως, δεν ξεχάστηκε ποτέ. Στον σκωτικό ναό του Αγίου Ανδρέα στην Ιερουσαλήμ υπάρχει στο πάτωμα μια επιγραφή: «Σε ανάμνηση της ευσεβούς επιθυμίας του βασιλέως Ροβέρτου να ταφεί η καρδιά του στα Ιεροσόλυμα».

Αββαείο Μέλροουζ, ο τόπος ταφής της καρδιάς του Ροβέρτου

* Πρόκειται για αναφορά στο αρχικό φέουδο της οικογένειας του βασιλιά, το Μπρις (Brix) κοντά στο Χερβούργο της Νορμανδίας. Οι πρόγονοι του ήρωα της σκωτικής ανεξαρτησίας ήταν Νορμανδοί ευγενείς που είχαν ακολουθήσει τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή.

———————————————————————————————————————————–

---

Η συγκλονιστικότερη στιγμή αυτού του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος δεν ήταν αμιγώς ποδοσφαιρική. Το δραματικό συμβάν της Κοπεγχάγης και το διάστημα αγωνίας που ακολούθησε αποτέλεσε πραγματικό σοκ για όλους. Από νοσηρή περιέργεια είδα τον κατάλογο των ποδοσφαιριστών που έχουν χάσει τη ζωή τους εντός του αγωνιστικού χώρου (ή συνεπεία συμβάντος εντός του αγωνιστικού χώρου). Είναι περισσότεροι από 120… Τραγικό.

Τουλάχιστον στην περίπτωση του Κρίστιαν Έρικσεν το τέλος ήταν, στο μέτρο του δυνατού, ευτυχές. Και υπήρξαν πολλά αξιέπαινα: η ετοιμότητα του αρχηγού της εθνικής Δανίας, η αντίδραση των Δανών ποδοσφαιριστών που σχημάτισαν αμέσως κλοιό γύρω από τον άτυχο συμπαίχτη τους, η στάση των αντιπάλων κ.λπ. Το ίδιο το συμβάν, όμως, δεν παύει να αποτελεί λόγο προβληματισμού. Πόση αξία έχει τελικά το ενδιαφέρον μας ως φιλάθλων για ένα παιχνίδι; Πόση αξία έχει το ίδιο το άθλημα μπροστά σε αυτήν της ανθρώπινης ζωής;

---

———————————————————————————————————————————–

Και μετά από όλα αυτά, θα θέλατε να μιλήσουμε για ποδόσφαιρο… Μέχρι τώρα δεν είδαμε ούτε ποδόσφαιρο υψηλής ποιότητας ούτε κάτι νέο σε επίπεδο τακτικής και τεχνικής. Όπως ήρθαν τα πράγματα και δεδομένου ότι με 4 βαθμούς μια ομάδα θα προκριθεί σχεδόν βέβαια, έστω και μεταξύ των καλύτερων τρίτων, όλοι έμειναν μέσα στο παιχνίδι πλην των άπειρων Βορειομακεδόνων και των προβληματικών Τούρκων.

Από τα φαβορί, η Ιταλία στον Α΄ όμιλο (ο οποίος ήδη ολοκληρώθηκε) ήταν μακράν η πιο πειστική. Κάποιος θα μπορούσε να αντιτείνει ότι έπαιξε όλα τα ματς εντός έδρας και με αντιπάλους κατώτερης δυναμικότητας. Σωστά, αλλά δεν τα κατάφεραν έτσι όλα τα φαβορί. Κι άλλωστε μια ομάδα που ξεκινά καλά υπό ευνοϊκές συνθήκες, διατηρεί την απαραίτητη ορμή ώστε να συνεχίσει να έχει επιτυχίες και υπό δυσμενέστερες.

Η Γαλλία, που έχει το ποιοτικότερο υλικό, υπήρξε πειστική στο εκτός έδρας ντέρμπυ με τους Γερμανούς. Ωστόσο, για λόγους που εκείνη γνωρίζει καλύτερα, αγωνίζεται επιφυλακτικά, αφήνει γήπεδο στον αντίπαλο και περιμένει την κατάλληλη ευκαιρία για να εξαπολύσει τις φαρμακερές αντεπιθέσεις της. Με τον τρόπο αυτό παίζει με τη φωτιά. Και λίγο έλειψε να το πληρώσει στο παιχνίδι με την αδύναμη, αλλά ψυχωμένη και αγωνιζόμενη στο κατάμεστο γήπεδό της, Ουγγαρία.

Η Αγγλία σημείωσε μια «επαγγελματική» νίκη επί της Κροατίας (από αυτές που παλιά λέγαμε ότι κάνουν οι ιταλικές ομάδες). Η εμφάνισή της εναντίον της Σκωτίας ήταν απογοητευτική για ομάδα που θέλει να εμφανίζεται ως διεκδικήτρια του τίτλου. Ίσως όμως ειδικοί λόγοι και περιστάσεις να μπορούν να την εξηγήσουν. Θα περιμένουμε.

Η Γερμανία ξεκίνησε άσχημα, ρέφαρε με τους Πορτογάλους ανατρέποντας την εις βάρος της κατάσταση. Η τωρινή ομάδα της δεν φαίνεται φτιαγμένη για μεγάλα πράγματα, αλλά οι Γερμανοί έχουν διακριθεί και με πιο αδύναμες ομάδες από τη φετινή.

Η Ισπανία υπήρξε απογοητευτική. Το ποδόσφαιρο συντριπτικής κατοχής με πλήρη αδυναμία δημιουργίας φάσεων έκανε τα μάτια μας να πονέσουν. Οι αντίπαλοί της δεν ήταν φόβητρα, αλλά με λίγη προσοχή και περισσότερη αυτοπεποίθηση θα μπορούσαν και να της κλέψουν τη νίκη. Οι Ίβηρες μόνον αν μεταμορφωθούν θα καταφέρουν κάτι. Δύσκολο το βλέπω…

Υπό τις συνθήκες αυτές, η ομάδα που έδωσε απαντήσεις ήταν το Βέλγιο. Έκανε επίδειξη δύναμης εναντίον των γηπεδούχων Ρώσων και της παιδικής χαράς-άμυνάς τους. Κατόρθωσε να κάμψει την αντίσταση των πεισμωμένων Δανών στην Κοπεγχάγη. Μένει να δούμε αν μπορεί επιτέλους να κάνει το μεγάλο βήμα.

Εν πάση περιπτώσει, τον τελικό νικητή δεν μπορούμε βέβαια να τον γνωρίζουμε. Και είμαι πεπεισμένος ότι στα νοκ άουτ παιχνίδια θα εμφανιστεί μεταμορφωμένη προς το καλύτερο μία τουλάχιστον ομάδα από εκείνες που δεν περιμέναμε. Έχουμε ακόμη δρόμο.  

«Πρωτάθλημα πανδημίας και παραδόξων»

Όταν, στις 15 Μαΐου 2012, εξέπνευσε η προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων για τη διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου του 2020, η ΟΥΕΦΑ διαπίστωσε ότι είχε στα χέρια της τρεις προτάσεις. Την υποψηφιότητα της Τουρκίας, η οποία όμως διεκδικούσε ταυτόχρονα και Ολυμπιακούς Αγώνες για την Κωνσταντινούπολη κι ήταν φανερό ότι έδινε κυρίως βάρος στη συγκεκριμένη προσπάθεια. Και δύο προτάσεις συνδιοργάνωσης: Ουαλία, Σκωτία, Ιρλανδία, αφενός, και Αζερμπαϊτζάν και Γεωργία, αφετέρου. Ήταν μάλλον προφανές ότι η κατάσταση αυτή δεν ικανοποιούσε την ευρωπαϊκή συνομοσπονδία.

Κάπως έτσι, τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, ο Μισέλ Πλατινύ, πρόεδρος τότε της ΟΥΕΦΑ, διατύπωνε τη «μεγαλειώδη» ιδέα του. Το πρωτάθλημα του 2020 δεν θα το διοργάνωνε μία ή δύο χώρες, αλλά πόλεις. Πολλές πόλεις. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να τιμηθεί η επέτειος των 60 χρόνων της διοργάνωσης και να γίνει σύνδεση με το «αείμνηστο» Κύπελλο Εκθέσεων (ποιος το θυμάται αυτό και ποιος νοιαζόταν για μια τέτοια σύνδεση είναι άλλη ιστορία)! Φυσικά υπήρχε κι ένας πιο πρακτικός λόγος, οικονομικής φύσης. Η διοργανώτρια χώρα αναγκάζεται συνήθως να δαπανήσει δυσανάλογα μεγάλα ποσά για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών της. Με πολλές πόλεις σε διάφορες χώρες δεν θα υπήρχε μια τέτοια ανάγκη.

Υποψηφιότητες πόλεων υποβλήθηκαν και τελικά επελέγησαν 13. Κι επειδή το 13 είναι γρουσούζικο, κάποια μοιραία θα έφευγε από τη μέση. Αυτή η πόλη ήταν οι Βρυξέλλες. Οι βελγικές αρχές είχαν αρχικά υποσχεθεί ότι για τη διοργάνωση αυτή θα έφτιαχναν κι ένα νέο υπερσύγχρονο γήπεδο, το «Ευρωστάδιο». Το 2017 ανακάλυψαν ότι δεν περίσσευαν λεφτά για την μπάλα κι απέσυραν την υποψηφιότητα των Βρυξελλών. Τα ματς που θα γίνονταν στη βελγική πρωτεύουσα πήγαν στο Λονδίνο.

Κι έπειτα ανέκυψε η πανδημία του κορωνοϊού, η ιστορία που άλλαξε προς το χειρότερο τις ζωές όλων μας. Η πανδημία της οποίας οι συνέπειες θα γίνουν αντιληπτές σε όλη την έκτασή τους όταν περάσει αρκετός χρόνος. Και δεν θα είναι καθόλου ωραίες. Όσον αφορά το ποδόσφαιρο, η πανδημία είχε ως αποτέλεσμα την αναβολή της διοργάνωσης για μια χρονιά. Έτσι καταλήξαμε το Ευρωπαϊκό του 2020 να διοργανώνεται το 2021. Έπειτα, λίγο πριν αρχίσει η διοργάνωση διαπιστώθηκε ότι, λόγω ειδικών επιδημιολογικών συνθηκών, δύο πόλες δεν θα μπορούσαν να εγγυηθούν την έστω και μικρή παρουσία θεατών. Το Μπιλμπάο αντικαταστάθηκε από τη Σεβίλλη. Όσο για το Δουβλίνο, δεν αντικαταστάθηκε από καμία άλλη πόλη. Οι αγώνες που θα φιλοξενούσε θα διεξαχθούν στην Πετρούπολη.

Τα προγνωστικά πριν από μια μεγάλη διοργάνωση δεν είναι απλή υπόθεση. Όχι μόνον η ασφαλής εκτίμηση της αξίας μιας εθνικής ομάδας δεν είναι ποτέ ευχερής, αλλά πλέον οι ειδικές συνθήκες της πανδημίας καθιστούν το έργο των προβλέψεων πολύ πιο δύσκολο. Δεν έχει αξία να προβούμε σε αφηρημένες εκτιμήσεις σχετικά με κάποια υποθετική δυναμικότητα της μιας ή της άλλης εθνικής. Σε τι ωφελεί να πούμε ότι η Γαλλία ή το Βέλγιο έχουν υπερομάδες (λέμε τώρα) όταν αγνοούμε ποια είναι η πραγματική κατάστασή τους; Δεν διδαχθήκαμε κάτι από την ιδιόμορφη τελική φάση του Τσάμπιονς Ληγκ του 2020;

Εν συνεχεία, η οπερετική μορφή της διοργάνωσης, με τις πολλές διοργανώτριες, περιπλέκει ακόμη πιο σατανικά τα πράγματα. Ο προσεκτικός παρατηρητής θα πρέπει να δει πού θα παίξει τους αγώνες της η κάθε εθνική κι αν είναι διοργανώτρια ή αν θα παίξει σε βολικό για εκείνην τόπο (λ.χ. η Τουρκία στο Μπακού), καθώς και αν το πρόγραμμά της προβλέπει μετακινήσεις, σε κάποιες περιπτώσεις μακρινές. Καλοί οι Βέλγοι, αλλά έλα που θα παίξουν τρία ματς εκτός έδρας: Ρωσία στην Πετρούπολη, Δανία στην Κοπεγχάγη και Φινλανδία πάλι στην Πετρούπολη (κι αν βγάλει κανείς χάρτη ή, ο πιο σχολαστικός, ελέγξει και τα δρομολόγια των φινλανδικών και ρωσικών σιδηροδρόμων, θα διαπιστώσει ότι για τους Φινλανδούς η μετάβαση στην κάποτε τσαρική πρωτεύουσα είναι μια απλή εκδρομούλα).

Ας αφήσουμε προς το παρόν στην άκρη άλλους περίπλοκους παράγοντες, όπως τη χωρητικότητα των γηπέδων, όπου έχουμε χίλιες διαφορετικές καταστάσεις: μόνον οι Ούγγροι δεν έχουν θέσει κανέναν περιορισμό ως προς την πληρότητα του σταδίου της Βουδαπέστης (το αφήγημα στην Ουγγαρία του Όρμπαν είναι «έχουμε όλοι εμβολιαστεί» και μικρή σημασία έχει το ότι τα εμβόλια ήταν το Σπούτνικ και κάτι κινέζικα).

Τι βλέπουμε, λοιπόν, στη γυάλινη σφαίρα; Τίποτε, την τύφλα μας! Πάμε πάλι στα κλασικά, έστω και με λίγη προσοχή στις ιδιαίτερες συνθήκες: Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία που θα παίξει με λίγη προσοχή όλα σχεδόν τα ματς εντός έδρας και κάποια στιγμή μπορεί να ξεπεράσει τα συμπλέγματά της, Ιταλία, που πρέπει κάποτε να επιστρέψει στις επιτυχίες μετά από τόσες αποτυχίες και πρόωρους αποκλεισμούς, ίσως Ισπανία. Από τις πέντε αυτές ομάδες μόνον η Γαλλία δεν θα είναι γηπεδούχος στα ματς των ομίλων. Για εκπλήξεις μη ρωτήσετε. Δεν έχω ιδέα. Το βέβαιο είναι ότι θα υπάρξουν, ίσως και ανάμεσα από τις πιο «εξωτικές» ομάδες που θα συμμετάσχουν στη διοργάνωση (και δεν είναι λίγες).

Το κατάστημα άνοιξε και πάλι, έστω και με μειωμένο ωράριο και προσωπικό, έστω και με εξαιρετικά περιορισμένο κατάλογο εδεσμάτων (κι αυτό δεν είναι πάντοτε εγγύηση ποιότητας, όπως λένε συνήθως για τα εστιατόρια). Σε εσάς τους φίλους αναγνώστες απόκειται να το κρατήσετε ζωντανό με τα σχόλιά σας.

Ein deutsches Requiem

Ο Γ. Λεβ μετά την ταπεινωτική ήττα από την Κορέα

Το κείμενο αυτής της ανάρτησης άρχισα να το γράφω το βράδυ του Σαββάτου, κατά τη διάρκεια της ανάπαυλας του αγώνα Σουηδίας-Γερμανίας. Μια ώρα αργότερα, η μαχητικότητα και η επιμονή των Γερμανών, η ατολμία της Σουηδίας (που οπισθοχώρησε ενώ είχε αριθμητικό πλεονέκτημα), η ποδοσφαιρική αφέλεια του Ντουρμάζ και μια μικρή διαιτητική βοήθεια που είχε προηγηθεί (το πέναλτυ στον Μπεργκ που δεν δόθηκε ποτέ) καθιστούσαν το κείμενο εντελώς ανεπίκαιρο. Όλως παραδόξως, επρόκειτο απλώς για μια παράταση ζωής. Η φετινή Γερμανία δεν άξιζε για πολλά.

Με τα στελέχη που είχαν συμβάλει στην κατάκτηση του τροπαίου του 2014 να δείχνουν γερασμένα, κουρασμένα και χορτασμένα και με τους νέους παίκτες να μην έχουν το απαιτούμενο επίπεδο για τη Μάννσαφτ (ποιοι είναι αυτοί οι Βέρνερ, οι Γκορέτσκα και οι Ζύλε;), η Γερμανία διάβηκε αυτό το ΠΚ τρεκλίζοντας. Κατέληξε να παίζει την πρόκρισή της με τη Νότια Κορέα, μια ομάδα μαχητική, γρήγορη και με εξαιρετική φυσική κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα απίστευτα άμπαλη. Ο εξευτελισμός της πρωταθλήτριας ήταν ακριβώς η ήττα από μια τέτοια ομάδα. Στείρα ανάπτυξη, ανακάτεμα της ενδεκάδας με τρόπο που έδειχνε βραχυκύκλωμα (ο Λεβ έπαθε Σαμπάολι), αστοχία και στο τέλος… δράμα. Η παράδοση που τείνει να δημιουργηθεί τηρήθηκε. Στις 4 από τις 5 τελευταίες διοργανώσεις η κάτοχος του τροπαίου αποκλείεται ήδη από τη φάση των ομίλων. Τώρα ήρθε η σειρά και της Γερμανίας, μιας ομάδας που ποτέ πριν δεν είχε αποκλειστεί τόσο νωρίς. Τα εισιτήρια για Φρανκφούρτη εκδόθηκαν 20 ημέρες πριν από την επιθυμητή ημερομηνία.

Επιστροφή από τον ποδοσφαιρικό Άδη: Πόσο μεγάλη είναι η δυστυχία της Κασσάνδρας που βλέπει τις προφητείες της να εκπληρώνονται! Ό,τι είχαμε δει στον πρώτο αγώνα της Αλμπισελέστε πραγματοποιήθηκε στον δεύτερο αγώνα της, τον διασυρμό από την Κροατία. Ακολούθησαν επεισόδια κάποιας φτηνιάρικης τηλεοπτικής σειράς, με μπόλικο υλικό για σκανδαλοθηρικά έντυπα. Φήμες για πραξικόπημα των ποδοσφαιριστών που ήθελαν να διώξουν τον πελαγωμένο Σαμπάολι, καβγάδες και ξύλο μεταξύ των πρώτων, στην ομοσπονδία επικρατεί χάος (αν κάνετε τον κόπο να γουγλίσετε το όνομα του προέδρου Κλάουντιο «Τσίκι» Τάπια και δείτε και φωτογραφίες όλο και κάτι θα υποψιαστείτε), ο Μπουρουτσάγα έρχεται, λέει, για να σώσει το καράβι που βυθίζεται, αλλά τελικά τίποτε δεν αλλάζει και συνεχίζουμε με αυτούς που έχουμε.

Σαμπάολι και Μέσσι (φωτογραφία: Reuters)

Η Αργεντινή κατεβαίνει στο γήπεδο για να δώσει τον υπέρ πάντων αγώνα, ο Σαμπάολι ανακατεύει και πάλι την τράπουλα, από τις εμπνεύσεις του κάποιες βγαίνουν, κάποιες είναι εξίσου τραγικές με τις προηγούμενες, ο Μέσσι υπερνικά σε κάποιο βαθμό το βάρος της ευθύνης και, τελικά, διά πυρός και σιδήρου, με πόνο, δάκρυα κι αγωνία, η Αργεντινή ξεπερνά το εμπόδιο της αξιόμαχης Νιγηρίας και προκρίνεται στους 16. Μπορεί να πάει πιο μακριά; Λογικά, όχι: πού μπορεί να φτάσει με ένα μεγάλο αστέρι τόσο εύθραυστης ψυχοσύνθεσης, βασικά ατού σε κακή κατάσταση (Ιγουαΐν, Ντι Μαρία), έναν ποδοσφαιρικά συνταξιούχο που παίζει λόγω ονόματος και επειδή είναι πάλιουρας [Μασ(κ/τσ)εράνο], με παίκτες μέτριους (Έντσο Πέρες, Παβόν, Μπανέγα) ή καλούς μόνο για να τους στείλεις να δουλέψουν στα βαπόρια (Ταλιαφίκο, Ακούνια, Μέσα) κι έναν προπονητή που έχει περιέλθει σε κατάσταση πλήρους σύγχυσης κι έχει χάσει κάθε εξουσία πάνω στην ομάδα των ποδοσφαιριστών;

Από την άλλη, το ΠΚ έχει πολλές ιστορίες με τέτοιες ομάδες που ξεκίνησαν άσχημα, καμιά φορά και τραγικά, για να φτάσουν στη συνέχεια πολύ ψηλά. Κάποιες κατέκτησαν και το τρόπαιο (η Ιταλία του 1982), άλλες έπαιξαν τελικό. Όπως η ίδια η Αργεντινή στο Ιτάλια Νοβάντα, όταν άρχισε με ντροπιαστική ήττα από το Καμερούν και κατέληξε να χάνει το τρόπαιο εξαιτίας ενός πέτσινου πέναλτυ κι έχοντας αγωνιστεί στον τελικό με δεύτερη ομάδα λόγω τιμωριών από κάρτες.

Κροατία: στο ερώτημα αν υπάρχει κάποια ομάδα που με εντυπωσίασε σε αυτό το Μουντιάλ θα απαντήσω χωρίς δισταγμό ότι υπάρχει μία μόνο κι αυτή είναι η Κροατία. Υλικό το οποίο στην καλύτερη περίπτωση είναι παγκόσμιας κλάσης (Μόντριτς, Ράκιτιτς, Πέρισιτς, Μάντζουκιτς) και στη «χειρότερη» περίπτωση πολύ καλό. Σοβαρός προπονητής. Άριστη διαχείριση των αγώνων (άψογη επαγγελματική νίκη επί της Νιγηρίας, εντυπωσιακή επικράτηση επί της Αργεντινής και νίκη επί της Ισλανδίας με τους αναπληρωματικούς). Τα μόνα στοιχεία που της λείπουν είναι η παράδοση να αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο και η εμπειρία στην επιτυχή διαχείριση αγώνων νοκ άουτ.

Μόντριτς και Κροατία (φωτογραφία: Ivan Alvarado / Reuters)

Αυτοί που μένουν κι αυτοί που φεύγουν

Α. Είναι συγκινητική η εικόνα του γερόλυκου Ταμπάρες που κοουτσάρει με πατερίτσες (στο τελευταίο Κόπα Αμέρικα ήταν με αμαξίδιο). Κι η Ουρουγουάη μπορεί να ήταν εκνευριστική στα δυο πρώτα εύκολα ματς, αλλά όταν ήρθε η ώρα του δύσκολου παιχνιδιού έκανε επίδειξη ποδοσφαιρικής ωριμότητας. Η Ρωσία πανικοβλήθηκε εύκολα και στο πρώτο παιχνίδι που της στράβωσε έβγαλε ξανά στην επιφάνεια τον γνωστό κακό εαυτό της. Η Σαουδική Αραβία του Πίτσι πήρε το ντέρμπυ των ουραγών κι έσωσε τα προσχήματα. Όσο για την πολυδιαφημισμένη Αίγυπτο του Κούπερ και του Σαλάχ σημείωσε ένα ολοστρόγγυλο μηδενικό στον έλεγχό της. Θα της μείνουν οι φωτογραφίες του Σαλάχ με τον γνωστό και μη εξαιρετέο άρχοντα της Τσετσενίας Ραμζάν Καντίροφ.

Ο Ταμπάρες σε φωτογραφία του 2012 (πηγή: http://soccer.ru/gallery/51751 Елена Рыбакова)

Β. Κανείς από τους μεγάλους του Β΄ ομίλου δεν με έπεισε. Μάλλον έδειξαν πολλές αδυναμίες, αφού ζορίστηκαν και μάλιστα πολύ από το Ιράν και το Μαρόκο. Η Ισπανία έχει εξαιρετικά ευάλωτη αμυντική λειτουργία, ενώ η επίθεσή της λες και στηρίζεται στη ρέντα του Ντιέγκο Κόστα και μόνο. Η Πορτογαλία είναι πιστή στις χρόνιες αδυναμίες της, αλλά η διαφορά της με την γείτονα είναι απλή. Όταν η Ισπανία δεν παίζει καλά δεν μπορεί να πάει μακριά σε μεγάλη διοργάνωση. Η Πορτογαλία μπορεί να προχωρήσει ακόμη κι αν παίζει μέτρια. Οι εμπνεύσεις του Κριστιάνο Ρονάλντο και οι αμυντικές μαγείες του Φερνάντο Σάντος έχει αποδειχθεί ότι μπορεί και να είναι αρκετές. Καλός βαθμός και στο μαχητικό Ιράν του Κεϊρός που μπορεί να λέει ότι αδικήθηκε (το γκολ με τους Ισπανούς που ακυρώθηκε) κι ότι διεκδίκησε την πρόκριση μέχρι την τελευταία στιγμή. Συμπαθητικό και το Μαρόκο του Ερβέ Ρενάρ, αν και πιο αφελές ποδοσφαιρικά και πιο αδύνατο αμυντικά από τους Ιρανούς.

Γ. Η Γαλλία του Ντεσάν δεν εντυπωσίασε. Μάλλον για λογική της ήσσονος προσπαθείας πρέπει να μιλάμε. Το 0-0 με τους Δανούς πρέπει να ήταν το χειρότερο παιχνίδι της διοργάνωσης. Βεβαίως, οι μονάδες μεγάλης αξίας υπάρχουν, όπως και οι δυνατότητες για σπουδαία πορεία. Μένει να αποδειχθούν και στην πράξη, πράγμα που δεν θα είναι απλό. Η Δανία προκρίθηκε γιατί νίκησε στο παιχνίδι που έπρεπε να κερδίσει. Σοβαρή, επαγγελματική και αξιόμαχη, χωρίς τίποτε το εντυπωσιακό, θα αποκλειστεί πιθανότατα στον επόμενο γύρο, αλλά με αξιοπρέπεια, χωρίς να αφήσει ιδιαίτερες αναμνήσεις στον θεατή.

Ο αποκλεισμός αυτής της ταλαντούχας και τεχνική ομάδας του Περού με λύπησε ιδιαίτερα. Για να προκριθείς, όμως, πρέπει και να σκοράρεις στα κρίσιμα παιχνίδια. Στο ντέρμπυ πρόκρισης με τη Δανία το Περού αποδείχθηκε ανίκανο να μετουσιώσει σε τέρμα οποιαδήποτε ευκαιρία, από τις αμέτρητες που του παρουσιάστηκαν. Με τη Γαλλία φάνηκε πιο διστακτικό, δεν πάτησε όσο έπρεπε περιοχή. Οπότε, αρκέστηκε να σώσει τιμή και υπόληψη νικώντας την Αυστραλία. Μια ομάδα απλώς μαχητική, με περιορισμένες ποδοσφαιρικές δυνατότητες.

Δ. Για την Κροατία και την Αργεντινή τα είπαμε ήδη. Η Νιγηρία είχε αξιόλογη παρουσία και πολέμησε ως την τελευταία στιγμή, αλλά είχε την ατυχία να παίξει την πρόκριση απέναντι στον κακό της δαίμονα, την ομάδα που τόσο συχνά αντιμετωπίζει σε τελικές φάσεις ΠΚ και από την οποία, τελικά, πάντοτε χάνει. Σε σχέση με τις προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει, η συνολική εμφάνιση της Ισλανδίας κρίνεται απογοητευτική, εξαιρουμένης της αναμέτρησης με την Αργεντινή (όπου όμως καθοριστική σημασία είχε η κάκιστη εμφάνιση του φαβορί κι όχι οι αρετές των συμπαθών Ισλανδών). Απόλυτο βραχυκύκλωμα με τη Νιγηρία, αδυναμία να κερδίσει τα δεύτερα της αδιάφορης στο ματς εκείνο Κροατίας. Το κικ εν ρας, έστω και κάπως εκσυγχρονισμένο, δεν σε πάει μακριά. Άλλο το Ευρωπαϊκό και άλλο το Παγκόσμιο, όπως αποδείχθηκε για μια φορά ακόμη.

Ε. Όχι, δεν με έπεισε η Βραζιλία. Τα βρήκε μπαστούνια με τη σκληροτράχηλη Ελβετία, με την πιο αδύναμη ομάδα του ομίλου χρειάστηκε τις καθυστερήσεις για να σκοράρει, η Σερβία την πίεσε αφόρητα για ένα διάστημα γύρω στο ημίωρο του μεταξύ τους αγώνα. Όμως, δεν χρειάστηκε να βιώσει κανένα ψυχόδραμα για να προκριθεί, όπως άλλοι. Κι αυτού του είδους οι εμφανίσεις πάνε γάντι σε ένα φαβορί που ανεβάζει σιγά-σιγά ρυθμούς. Η Ελβετία δεν κερδίζει συμπάθειες (για πολλούς και διάφορους λόγους), αλλά έχει πολλές αρετές. Η διαφορετική εθνοτική προέλευση του υλικού της, προσδίδει στην ομάδα μια ενδιαφέρουσα και χρησιμότατη ποικιλία ποδοσφαιρικών χαρακτηριστικών.

Φ. Κοουτίνιο

Η Σερβία είχε υλικό που μπορούσε να την πάει πολύ πιο μακριά. Αλλά υστέρησε δραματικά στις λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά. Αντιμετώπισε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο το κρίσιμο παιχνίδι με τους Ελβετούς, μολονότι αυτό ξεκίνησε ιδανικά για εκείνη. Η φάση του γκολ του Σατσίρι στις καθυστερήσεις, που ξεκινά από μια αποτυχημένη σερβική επίθεση, είναι απολύτως ενδεικτική. Κι ίσως χρειαζόταν έναν επιθετικό με διαφορετικά χαρακτηριστικά από τον εντελώς βρετανικής κοπής Μίτροβιτς. Σπαρασσόμενη από εσωτερικές έριδες ανάμεσα στις κλίκες του Νάβας, του αρχηγού Ρουίς και δεν ξέρω ποιου άλλου, η Κόστα Ρίκα έμεινε μοιραία μακριά από τους στόχους της. Δεν ήταν αμελητέα ποσότητα, αλλά απείχε πολύ από την ομάδα που έφτασε στους προημιτελικούς της προηγούμενης διοργάνωσης.

ΣΤ. Η Σουηδία κατόρθωσε να ανασυνταχθεί από το δράμα της ήττας από τη Γερμανία και συντρίβοντας το Μεξικό εξασφάλισε την πρωτιά στον όμιλό της. Είναι ενδιαφέρουσα ομάδα, αλλά μένει να μάθουμε τα όριά της. Η κακή διαχείριση ενός κατά τα λοιπά εξαιρετικού ματς (αυτού με τη Γερμανία) προδιαθέτει αρνητικά. Η γρήγορα ανασύνταξη αφήνει ελπίδες για κάτι καλό.

Το Μεξικό απέτυχε πλήρως να αναλάβει τον ρόλο του φαβορί. Έχει δυνατότητες και μονάδες, είναι γρήγορο και δυναμικό, αλλά του λείπει η δύναμη και η ψυχολογία για να πετύχει όσα θα μπορούσε. Ούτε που θυμάμαι πόσες είναι οι διοργανώσεις στις οποίες κατορθώνει πάντοτε να αποκλειστεί στον γύρο των 16, παρά τις υποσχέσεις που είχε δώσει με το παιχνίδι του. Πώς να σπάσει άραγε την κακοδαιμονία;

Ζ. Όλος ο κόσμος έχει ενθουσιαστεί με την Αγγλία και το Βέλγιο, εγώ διατηρώ τις επιφυλάξεις που έχω διατυπώσει. Δεν γίνεσαι υπερομάδα επειδή συντρίβεις καφενεία (ή έστω ένα καφενείο, αυτό των δύο ωκεανών, και μια ομάδα με περιορισμένες δυνατότητες και πολλές ατυχίες τραυματισμών). Να δούμε τις δύο ομάδες σε σοβαρό παιχνίδι (όχι το μεταξύ τους) κι έπειτα θα έχουμε ακριβέστερη εικόνα των πραγματικών δυνατοτήτων τους.

Η. Η Σενεγάλη είχε τεράστια ευκαιρία να κλειδώσει την πρόκριση και την πέταξε στα σκουπίδια. Ήταν καλύτερη, προηγήθηκε δύο φορές στο σκορ, πλην όμως οι αμυντικές αδυναμίες της επέτρεψαν στην (κατώτερη, αλλά ανταγωνιστική) Ιαπωνία να ισοφαρίσει. Την ίδια ώρα, στο ντέρμπυ των υποτιθέμενων φαβορί που τα είχαν θαλασσώσει στην πρεμιέρα, η Κολομβία του Πέκερμαν ξαναέβρισκε τον καλύτερο εαυτό της και με εξαιρετικούς τους Κουαδράδο, Χάμες και Φαλκάο (και όχι μόνο) συνέτριβε τη θλιβερή Πολωνία. Τα αποτελέσματα αυτά αφήνουν σε θέση ισχύος για την πρόκριση τη λιγότερο ταλαντούχα ομάδα του ομίλου (Ιαπωνία), καθώς η μονομαχία Κολομβίας-Σενεγάλης πιθανότατα θα αφήσει μία από τις δύο ομάδες εκτός νυμφώνος.

Και τώρα;

Τα έξι από τα οχτώ ζευγάρια του γύρου των 16 είναι ήδη γνωστά. Να διακινδυνεύσουμε προγνωστικά, γνωρίζοντας ότι κατά πάσα πιθανότητα θα διαψευστούν, μια και η αλήθεια των νοκ άουτ αγώνων είναι πολύ διαφορετική από εκείνη της φάσης των ομίλων;

1. Καζάν, Γαλλία-Αργεντινή: η Γαλλία έχει καλύτερο υλικό και ψυχολογία, σοβαρότερο προπονητή, μεγαλύτερες δυνατότητες. Η Αργεντινή είναι ένα ναυαγισμένο πειρατικό με παράφρονα καπετάνιο και πλήρωμα που πλακώνεται στο ξύλο. Όμως… η Γαλλία δεν έχει κάνει ούτε ένα πραγματικά πειστικό παιχνίδι. Κι η Αργεντινή έχει πιο βαριά φανέλα. Είναι ικανή για το χειρότερο, αλλά δεν μπορείς να αποκλείσεις και το καλύτερο. Αν τα άστρα βρεθούν στη σωστή θέση, οι πειρατές ίσως και να κάνουν πετυχημένο ρεσάλτο. Πρόβλεψη: 55 % – 45 %.

2. Σότσι, Ουρουγουάη-Πορτογαλία: η Ουρουγουάη είναι καλύτερη ομάδα, μια καλή Αργεντινή, ισορροπημένη κι αποτελεσματική. Αλλά δεν ξεγράφεις εύκολα τον Κριστιάνο και τον Σάντος. Μια ηρωϊκή επικράτηση στις καθυστερήσεις της παράτασης ή στα πέναλτυ είναι πάντα πιθανή. Πρόβλεψη: 55 % – 45 %.

3. Λουζνικί, Μόσχα, Ισπανία-Ρωσία: Η Ισπανία δεν πατάει καλά, η Ρωσία δεν πείθει. Η έδρα, όμως, είναι σημαντικός παράγοντας. Η γηπεδούχος χρωστά ένα μεγάλο ματς. Πιθανότατα δεν μπορεί και δεύτερο, αλλά η νίκη στη συγκεκριμένη αναμέτρηση είναι εντός των εύλογων προσδοκιών. Πρόβλεψη: 40 % – 60 %.

4. Νίζνι Νόφγκοροντ, Κροατία-Δανία: Η διαφορά δυναμικότητας είναι μεγάλη. Το πιθανότερο στάνταρ. Πρόβλεψη: 75 % – 25 %.

5. Σαμάρα, Βραζιλία-Μεξικό: Η Βραζιλία βαδίζει στον συνήθη δρόμο ενός μεγάλου φαβορί. Δεν εντυπωσιάζει, δεν ανησυχεί υπερβολικά. Το Μεξικό τα κατάφερε να παίξει με τον χειρότερο δυνατό (για εκείνο) αντίπαλο. Θα παλέψει, αλλά μάλλον θα πέσει ηρωϊκά. Πρόβλεψη: 70 % – 30 %.

6. Πετρούπολη, Σουηδία – Ελβετία: η Σουηδία δίνει την εντύπωση ομάδας με μεγαλύτερη σύμπνοια και πίστη σε έναν κοινό σκοπό. Η Ελβετία υπερτερεί σε επίπεδο ατομικού ταλέντου. Ένας Θεός ξέρει τι μπορεί να δώσει αυτή η αναμέτρηση. Αν έδινα μικρό προβάδισμα στη Σουηδία θα ήταν για συναισθηματικούς και μόνο λόγους. Πρόβλεψη: 50 % – 50 %.

Παναγία του Ροζαρίου, Σαν Νικολάς, Αργεντινή

Πριν αρχίσει η διοργάνωση, ο Λιονέλ Μέσσι έκανε ένα τάμα. Αν η Αργεντινή κερδίσει το τρόπαιο τότε θα πάει πεζός από τη γενέτειρά του, το Ροσάριο, για να προσκυνήσει στο ιερό της Παναγίας του Ροζαρίου στο Σαν Νικολάς, 70 χιλιόμετρα μακριά. Εμπνεόμενο από την υπόσχεση αυτή, το γαλλικό Φρανς Φουτμπώλ εγκαινίασε στήλη με θέμα «τι θα κάνετε αν κερδίσετε το Παγκόσμιο Κύπελλο;». Ο Ντι Μαρία απάντησε ότι θα ακολουθήσει τον αρχηγό του στην πεζοπορία των εβδομήντα χιλιομέτρων, έχοντας τη βεβαιότητα ότι πολύς κόσμος θα θελήσει να τους συνοδέψει σε περίπτωση τελικής επικράτησης της Αλμπισελέστε. Απαντώντας στο ίδιο ερώτημα, ο Μεσούτ Εζίλ της Γερμανίας δήλωσε απλά ότι «θα πάει για διακοπές σε κάποιο τροπικό νησί, ώστε να ξεκουραστεί από τη σκληρή δουλειά». Αυτή η επαγγελματική αντίληψη ίσως είναι απολύτως υγιής. Κι εγώ θέλω να πάω διακοπές ύστερα από μερικούς μήνες σκληρής δουλειάς. Μόνο που το ποδόσφαιρο δεν είναι ένα συνηθισμένο επάγγελμα.

Πού πας, ρε Σαμπάολι;

Χόρχε Σαμπάολι

Μπορεί κάποιος να είναι εξαιρετικός προπονητής ποδοσφαίρου. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να επιτύχει σε κάθε ομάδα την οποία θα προπονήσει. Στο μάλλον φιλικό περιβάλλον της εθνικής Χιλής, με το κάπως αναρχικό επιθετικό παιχνίδι και χωρίς ιδιαίτερη πίεση για αποτελέσματα, ο Χόρχε Σαμπάολι τα κατάφερε περίφημα. Στο πλαίσιο της εθνικής Αργεντικής, με τις εντελώς διαφορετικές και εξαιρετικά αυξημένες απαιτήσεις, ο Σαμπάολι δεν δείχνει να ταιριάζει καθόλου. Τι έχει κατορθώσει άλλωστε από τότε που ανέλαβε τα ηνία της Αλμπισελέστε; Την πρόκριση στα τελικά του ΠΚ, την τελευταία αγωνιστική, χάρη στην εκτός έδρας νίκη επί του Ισημερινού. Είναι αυτό επιτυχία ή το ελάχιστο που απαιτείται από μια δις τροπαιούχο της μεγαλύτερης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης; Γιατί, ποια ήταν τα αποτελέσματα που έφερε ο Σαμπάολι στα προκριματικά από τότε που ανέλαβε μια Αργεντινή ομολογουμένως σε κακή κατάσταση; Τρεις ισοπαλίες, από τις οποίες οι δύο εντός έδρας, με το Περού και, ιδίως, με την αδύναμη Βενεζουέλα, συνιστούν ξεκάθαρα αποτυχίες. Στα φιλικά προετοιμασίας κατόρθωσε να εισπράξει τέσσερα τεμάχια από τη… Νιγηρία και μια ιστορική εξάρα από τους Ισπανούς (ΟΚ, για να τα λέμε όλα, νίκησε και με 2-0 την αποκλεισμένη από τα τελικά και μάλλον αδιάφορη Ιταλία).

Στο παιχνίδι της Μόσχας, το περασμένο Σάββατο, η Αργεντινή έδειξε συμπτώματα άκρως ανησυχητικά, αγωνιζόμενη εναντίον μιας ομάδας, της Ισλανδίας, που παρουσιάστηκε ακριβώς όπως αναμενόταν (μεγάλη αγωνιστικότητα, επιθετική ανάπτυξη προβλέψιμη σε στυλ ελαφρώς εκσυγχρονισμένου βρετανικού κικ εν ρας, εξαιρετική κάλυψη του χώρου και πίεση που στραγγαλίζει τον αντίπαλο).

• Η αμυντική λειτουργία της Αργεντινής ήταν η χειρότερη που έχουμε δει τα τελευταία πολλά χρόνια. Και αυτό δεν ήταν πρόβλημα προσώπων: όλοι οι Αργεντίνοι αμυντικοί είναι καθιερωμένοι ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς συλλόγους. Είναι πρόβλημα της ομάδας συνολικά. Επιπροσθέτως, δεν υπάρχει αξιόπιστη λύση στην εστία (όλες οι ομάδες που διακρίνονται σε τελική φάση ΠΚ έχουν καλό τερματοφύλακα). Σου τραυματίζεται ο βασικός λίγο πριν την έναρξη της διοργάνωσης. Τι κάνεις; Εμπιστεύεσαι τον φιλότιμο Καμπαγέρο. Ο οποίος δεν είναι άχρηστος. Όταν αγωνιζόταν στη Μάλαγα ήταν μια χαρά τέρμα. Τώρα πια, όμως, ύστερα από μερικά χρόνια πάγκου σε Σίτυ και Τσέλσι, έχει χάσει εντελώς τον ρυθμό των αγώνων. Ο άνθρωπος βρισκόταν στην κατάψυξη, παρέα με τα λαχανικά του Μπαρμπαστάθη· τον έβγαζαν από εκεί μόνο σε κανένα Ληγκ Καπ. Το Σάββατο έτρεμες βλέποντας τον τρόπο με τον οποίο αγωνιζόταν. Λίγο έλειψε να ξανακάνει την επική γκάφα του Κάριους, απλώς ο Ισλανδός επιθετικός δεν μπόρεσε να βρει ευθύβολα την μπάλα για να γράψει τεμάχιο.
• Η έμπνευση του Σαμπάολι να κατεβάσει την ομάδα με έναν επιθετικό ήταν απλώς τραγική. Όχι μόνο στέρησε την Αργεντινή από ένα υπερόπλο σαν τον Ιγουαΐν ή ακόμη και τον Ντυμπάλα, αλλά την υποχρέωσε να παίξει κι εντελώς ανορθόδοξα, ελπίζοντας ότι έτσι θα έφερνε τον Μέσσι πιο κοντά στην ισλανδική περιοχή.
• Με τον τρόπο αυτό έκανε πραγματικότητα ένα ενδεχόμενο που κάθε σοβαρός προπονητής πρέπει να λάβει υπόψη: να καταστήσει τον Μέσσι μειονέκτημα για την ομάδα του. Και πώς γίνεται αυτό, θα ρωτήσετε εύλογα; Από όλους τους σουπερστάρ του 21ου αιώνα (από τον Κριστιάνο Ρονάλντο ως τον Ιμπραΐμοβιτς), ο Μέσσι είναι αυτός με τη μικρότερη θετική συμβολή στο παιχνίδι της εθνικής του. Ας μην ξεχνάμε ότι σε παιχνίδια νοκ-άουτ τελικής φάσης ΠΚ (όταν η μπάλα είναι βαριά και η κάθε ομάδα περιμένει από το αστέρι της να την ξελασπώσει), ο Μέσσι έχει επιτύχει ακριβώς τόσα τέρματα όσα εγώ ή εσείς. Κανένα, δηλαδή. Μήπως, τελικά, πρόκειται απλώς για το καλύτερο γρανάζι μιας καλοφτιαγμένης μηχανής με εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (της Μπάρσα) που δεν μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικό περιβάλλον; Δεν αποκλείεται. Διότι το πρόβλημα δεν συνίσταται σε αυτό που γράφουν οι διάφοροι Έλληνες σχολιαστές, ότι τάχα μου ο Λιονέλ δεν έχει άξιους συμπαραστάτες. Το πρόβλημα, φίλοι μου, είναι ο ίδιος ο Μέσσι. Κι όχι επειδή έχασε ένα πέναλτυ (κάθε ποδοσφαιριστής μπορεί να αστοχήσει σε πέναλτυ, αν και βέβαια ο Μέσσι από τα 8 πέναλτυ που εκτέλεσε τη φετινή χρονιά έχει χάσει τα 4, ένδειξη ότι κάτι δεν πάει και τόσο καλά). Αλλά επειδή με τον τρόπο που αγωνίζεται γίνεται βαρίδι για την ομάδα του. Το Σάββατο, όλοι προσπαθούσαν να βρουν τον Μέσσι, ο οποίος βρισκόταν πάντα περικυκλωμένος από ολόκληρη την ισλανδική ενδεκάδα, ανήμπορος για το παραμικρό. Αν η Αργεντινή αγωνιζόταν χωρίς τον Μέσσι, τότε θα κέρδιζε κατά πάσα πιθανότητα την Ισλανδία, για τον απλούστατο λόγο ότι εκ των πραγμάτων θα υποχρεωνόταν να παίξει ορθολογικά.

Λιονέλ Μέσσι: ακόμη ένα χαμένο πέναλτυ (πηγή: Reuters)

• Διαβάζοντας τα ρεπορτάζ σχετικά με τις αλλαγές που προτίθεται να κάνει ο Σαμπάολι στην ομάδα του, πείθομαι όλο και περισσότερο ότι ο άνθρωπος είναι βαθιά νυχτωμένος. Ακίνδυνες αλλαγές προσώπων χωρίς καμία ουσία.  Και στο μεταξύ, με την Κροατία να νικά άνετα κι επαγγελματικά τους Νιγηριανούς, η θέση της Αργεντινής γίνεται όλο και πιο επισφαλής.

Τα φαβορί τα βρίσκουν σκούρα: Η μόνη παρηγοριά της Αλμπισελέστε είναι ότι κι άλλα φαβορί της διοργάνωσης, πιθανώς μεγαλύτερα από αυτήν, δεν τα κατάφεραν καθόλου καλά στην πρώτη αγωνιστική των ομίλων.

• Η Βραζιλία έβαλε μια γκολάρα στην Ελβετία και μετά έκατσε. Οι παίχτες της άρχισαν τις επιδείξεις υψηλής τεχνικής στο κέντρο του γηπέδου. Φυσικά, με τέτοια νωθρότητα, η Σελεσάο τσίμπησε το γκολάκι της ισοφάρισης και μετά δεν μπορούσε να κάνει κάτι, όσο κι αν το ήθελε. Και μήπως το ήθελε και ιδιαίτερα; Τόσο μπλαζέ παιχνίδι δεν οδηγεί σε τίποτε καλό. Και, υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, ο όμιλος της Βραζιλίας δεν είναι και τόσο εύκολος. Μια χαρά ομάδα είναι η Σερβία που δίκαια νίκησε την Κόστα Ρίκα, η οποία ξύπνησε πολύ αργά. Όσο για την αντίπαλο της Βραζιλίας, την Ελβετία, αυτή έδειξε ενδιαφέροντα αγωνιστικά χαρακτηριστικά συν την ικανότητά της να παίζει και ξύλο. Πολύ ξύλο, όμως (με λίγη προσπάθεια θα φτάσει τα στάνταρ της Ολλανδίας του 2010, μιας ομάδας που έπαιζε πάντα στα όρια του αντιαθλητικού, τα οποία και ξεπέρασε στον τελικό). Μη μου ξαναπεί κανείς για σκληρούς έως και αντιαθλητικούς Λατινοαμερικανούς. Αυτό μπορεί και να ήταν αλήθεια πριν από 50 χρόνια, σε μια εποχή που δεν πρόλαβα. Μπορεί και όχι, όμως, διότι όλο και περισσότερο υποψιάζομαι ότι πρόκειται για ένα μύθο που κατασκεύασε ο ιδιότυπος ευρωπαϊκός οριενταλισμός ή, μάλλον, ο ευρωπαϊκός ρατσισμός.
• Η Γερμανία βρίσκεται στην πιο επικίνδυνη θέση από όλους. Έχασε δικαιότατα από ένα Μεξικό το οποίο της έκανε ματ τακτικής και της έβγαλε, ειδικά στο α΄ ημίχρονο, άπειρες αντεπιθέσεις που χαλαρά θα μπορούσαν να καταλήξουν σε 3 ή 4 τέρματα. Έχοντας στην ενδεκάδα της 8 πρωταθλητές κόσμου, η Γερμανία έδειξε γερασμένη και χωρίς λύσεις. Για πρώτη φορά (από το 1982 και μια ήττα 1-2 από την Αλγερία) η Γερμανία ηττάται στο πρώτο παιχνίδι της σε ΠΚ. Κινδυνεύει να ενισχύσει μια παράδοση που φαίνεται να δημιουργείται στις τελευταίες διοργανώσεις (2002, 2010, 2014) και η οποία θέλει την κάτοχο να αποκλείεται ήδη από τη φάση των ομίλων. Αν η Γερμανία δεν δείξει άμεσα διαφορετικό πρόσωπο (το επόμενο παιχνίδι είναι με τη Σουηδία, η οποία, έστω και δύσκολα, έκαμψε την κορεατική αντίσταση), τότε τα ηλεκτρονικά εισιτήρια της πτήσης της Λουφτχάνσα Μόσχα-Φρανκφούρτη μπορεί να φέρουν ημερομηνία Ιουνίου.

Μέχικο! Μέχικο!

Η αρκούδα δεν αστειεύεται: Ναι, η Ρωσία τα πάει μια χαρά. Συνέτριψε την αδύναμη Σαουδική Αραβία του συμπαθούς γυρολόγου Πίτσι και κέρδισε με άνεση την άπειρη Αίγυπτο του Κούπερ και του Σαλάχ. Προφανώς δεν μεταμορφώθηκε σε ποδοσφαιρική υπερδύναμη, αλλά δείχνει καλή συλλογική οργάνωση και το πάθος που παραδοσιακά έλειπε από τη συγκεκριμένη εθνική. Η έδρα μπορεί να είναι ευεργετική για μια ομάδα. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση της Ισπανίας ή της Πορτογαλίας, μία εκ των οποίων θα αντιμετωπίσει τους Ρώσους στον γύρο των 16. Η διοργανώτρια φαίνεται να έχει τον προημιτελικό στις δυνατότητές της. Κατά τα λοιπά, η Ουρουγουάη έκανε μεν το καθήκον της, με μεγάλες δυσκολίες, όμως. Η παρουσία του υπερηχητικού διδύμου Σοάρες-Καβάνι και ορισμένων ακόμη εξαιρετικών παικτών (Γοδίν, Χιμένες) δεν αρκεί για να επαναλάβει η Σελέστε το έπος του 2010.

Οφείλω να ομολογήσω ότι το εξαιρετικά θεαματικό παιχνίδι Ισπανίας-Πορτογαλίας το παρακολούθησα μαγνητοσκοπημένο (άρα τα συμπεράσματά μου μπορεί να είναι επηρεασμένα από τη γνώση του τελικού αποτελέσματος, μπορεί, όμως, και να είναι πιο νηφάλια – είχα βγει για δείπνο σε ιταλικό εστιατόρια και με ιταλική παρέα, δηλαδή σε ένα παράλληλο σύμπαν όπου δεν υφίσταται κανένα Μουντιάλ, διότι δεν υπάρχει Μοντιάλε δίχως τη Σκουάντρα Ατζούρρα). Δεν ξέρω αν το ματς της Παρασκευής προσφέρεται για τελικές κρίσεις ως προς την αξία και τη φόρμα των δύο ομάδων. Πιστεύω πως μάλλον όχι. Από την άλλη, θεωρώ παράλογη την κίνηση των Ισπανών να αλλάξουν προπονητή δύο ημέρες πριν αρχίσει η διοργάνωση. Θα με ρωτήσετε, βέβαια, και πόσο σημαντικός ήταν ο Λοπετέγκι για την εθνική Ισπανίας; Πόσοι ήξεραν ότι ήταν ο προπονητής της; Εδώ οι μισές ελληνικές εφημερίδες και τα δύο τρίτα των ιστοτόπων έγραφαν λάθος το όνομά του. 🙂 Άδικο για κάποιον με αξιόλογο έργο στο ομοσπονδιακό τημ, τον άνθρωπο, άλλωστε, στον οποίο εμπιστεύτηκε τις τύχες της ομάδας της ολόκληρη Ρεάλ. [Παρεμπιπτόντως, το κλίμα  της Βρετανίας πρέπει να έχει κάτι που επηρεάζει τους τερματοφύλακες, διότι την Παρασκευή ο Ντε Χέα έδειξε να έχει πάρει κι αυτός εντατικά μαθήματα από τον Κάριους].

Ο Ρικάρδο Γκαρέκα την εποχή που αγωνιζόταν στην Μπόκα Τζούνιορς (πηγή: περιοδικό El Gráfico)

Παιχνίδια της μοίρας: Σύντομο ταξίδι στον χρόνο. Βρισκόμαστε στις 30 Ιουνίου 1985, στο στάδιο Μονουμεντάλ του Μπουένος Άιρες, όπου διεξάγεται το τελευταίο και καθοριστικό παιχνίδι του πρώτου ομίλου της Νότιας Αμερικής για τα προκριματικά του Μουντιάλ του 1986. Η Αργεντινή ανοίγει νωρίς το σκορ με τον Πέδρο Πασκούλλι, αλλά το Περού απαντά γρήγορα με τέρματα των Βελάσκες  και Μπαρμπαντίγιο. Ο χρόνος κυλά και το Περού εξακολουθεί να προηγείται με 2-1 και να κρατά στα χέρια του την πρόκριση. Στο 81΄ κι ενώ η Αργεντινή έχει ριχτεί όλη στην επίθεση, ο Πασσαρέλλα σουτάρει και βρίσκει το αριστερό κάθετο δοκάρι του Ακασούσο Εουσέμπιο. Ο Ρικάρδο Γκαρέκα, που είχε μπει αλλαγή είκοσι λεπτά νωρίτερα, παίρνει το ρημπάουντ και σκοράρει. Η Αργεντινή προκρίνεται και στέλνει το Περού σε μπαράζ (όπου θα το αποκλείσει στον α΄ γύρο η Χιλή). Το Περού θα αναγκαστεί να περιμένει πάνω από τρεις δεκαετίες για να ξαναδεί τελική φάση ΠΚ. Μέχρι φέτος, δηλαδή, κι αφού αναλάβει προηγουμένως την τεχνική ηγεσία του εκείνος που το είχε αποκλείσει το 1985! [η ειρωνεία της τύχης είναι ότι κι ο ίδιος ο Γκαρέκα χρειάστηκε να κάνει ισόχρονη υπομονή – παρά το χρυσό γκολ του 1985, ο Κάρλος Μπιλάρδο τον απέκλεισε από την τελική αποστολή για το Μουντιάλ του Μεξικού!]

Το Περού είναι μία από εκείνες τις ομάδες που κάνουν τους φιλάθλους να ονειρεύονται. Για τούτο φταίει κάπως ο εξωτισμός και οπωσδήποτε οι αναμνήσεις της θεαματικής ομάδας της δεκαετίας του 1970 (ο προημιτελικός κατά της Βραζιλίας στο Μεξικό, η άνετη πρόκριση το 1978 από έναν όμιλο με την Ολλανδία σε θέση φαβορί, το Κόπα Αμέρικα του 1975), εκείνης του Κουμπίγιας και του Όμπλιτας. Η ομάδα του Γκαρέκα δεν διαψεύδει τις προσδοκίες. Προσφέρει θέμα και προσπαθεί για πολλά πράγματα στον αγωνιστικό χώρο. Δεν της λείπουν τα αστέρια (Γκερρέρο, Φαρφάν, Φλόρες). Της λείπει ένας παίχτης που θα μετατρέψει τις (πολλές) ευκαιρίες σε γκολ. Αυτήν ακριβώς την έλλειψη πλήρωσε το Περού στον αγώνα του κατά της Δανίας (0-1), μιας ομάδας σοβαρής, αξιόμαχης και επαγγελματικής (κάτι σαν την εθνική Ελλάδας στα καλά της και μη γελάτε, παρακαλώ). Ποιος φταίει, όμως, όταν δεν βάζεις ούτε τα εύκολα (πέναλτυ) ούτε τα δύσκολα (το φοβερό τακουνάκι του Γκερρέρο που φεύγει ελάχιστα άουτ);

Ο Γκαρέκα ως προπονητής της εθνικής Περού (πηγή: Agencia de Noticias ANDES)

Τι μπορεί να κρατήσει η Γαλλία από τη δύσκολη επικράτησή της επί της μαχητικής, πλην όμως άτεχνης και με περιορισμένες δυνατότητες, Αυστραλίας; Τη νίκη, το γεγονός ότι δεν σκόνταψε εκεί που άλλα φαβορί απέτυχαν στον σκοπό τους, τη διατήρηση των ελπίδων κι ενός καλού κλίματος στο εσωτερικό της ομάδας. Λίγα εκ πρώτης όψεως πράγματα που μπορεί να αποδειχτούν στην πορεία πολλά. Ο θεατής και ο ιστορικός του ποδοσφαίρου θα συγκρατήσουν την πρώτη εφαρμογή σε επίσημο αγώνα της χρήσης του βίντεο ως μέσου διαιτητικού ελέγχου των φάσεων (το περίφημο ή περιβόητο, ζήτημα ερμηνείας είναι αυτό, VAR). Με το καλό να δούμε και την τέταρτη αλλαγή στα παιχνίδια νοκ-άουτ!

Μπέρδεμα: Άνω-κάτω έγινε ο Η΄ όμιλος. Οι Ιάπωνες αιφνιδίασαν τους Κολομβιανούς, οι οποίοι δεν ξεπέρασαν ποτέ το σοκ του πέναλτυ και της αποβολής στην αρχή του αγώνα και τώρα τρέχουν. Οι Σενεγαλέζοι έκαναν ματ στους Πολωνούς οι οποίοι έπαθαν κοκομπλόκο αντιμετωπίζοντας ομάδα από άλλη ήπειρο κι έκαναν μαζεμένα τόσα αμυντικά λάθη όσα δεν κάνει μια ομάδα σε ολόκληρη δεκαετία. Ίσως ο υπερβολικός πατριωτισμός να βλάπτει σοβαρά το ποδόσφαιρο, ειδικά όταν δεν συνοδεύεται από τη στοιχειώδη οξυδέρκεια.

Άρχοντες στα λόγια: Τα φαβορί του Ζ΄ ομίλου νίκησαν αμφότερα κι άρχισαν ευθύς αμέσως τις μεγαλόστομες διακηρύξεις για κατάκτηση του τροπαίου! Για μισό λεπτάκι, όμως! Ξεχνούν ότι ο όμιλός τους είναι ο σκανδαλωδώς ευκολότερος από όλους; Σαν να έχουν νικήσει σε φιλικά τον Ακράτητο και τον Φωστήρα και να καμώνονται ότι έχουν το πρωτάθλημα στο τσεπάκι.

Το Βέλγιο νίκησε με το ευρύ 3-0. Ποιον, όμως; Τον Παναμά, μια ομάδα που έδινε το πρώτο της παιχνίδι σε τελική φάση ΠΚ. Πώς ακριβώς; Έχοντας σπαταλήσει ένα ημίχρονο κι αφού είδε τον χάρο με τα μάτια του στη φοβερή ευκαιρία του Παναμά να ισοφαρίσει λίγο μετά το 1-0. Ας βάλουμε τα πράγματα σε τάξη. Εδώ και κάποια χρόνια το Βέλγιο διαθέτει μια πλειάδα αστεριών – υπερτιμημένων κατά πάσα πιθανότητα, αλλά πάντως αστεριών. Όμως, η αξία μιας ομάδας δεν ισούται με το άθροισμα της ατομικής αξίας των παικτών της. Χρειάζονται πολλά ακόμη. Και το Βέλγιο δεν έχει τη νοοτροπία μεγάλης ομάδας. Η φανέλα του δεν είναι βαριά όπως της Βραζιλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας ή της Αργεντινής. Δεν είναι καν τόσο βαριά όσο αυτή της Ισπανίας ή της γειτονικής του Ολλανδίας. Για να διακριθεί το Βέλγιο πρέπει να κάνει υπέρβαση και να μην τα χάσει με την πρώτη σοβαρή ομάδα που θα συναντήσει στον δρόμο του.

Ο Ντρις Μέρτενς (Βέλγιο) πανηγυρίζει το τέρμα του επί του Παναμά (φωτογραφία: AFP PHOTO / Odd ANDERSEN)

Η Αγγλία ονειρεύεται τρόπαιο επειδή νίκησε στις καθυστερήσεις την ποδοσφαιρική υπερδύναμη που ακούει στο όνομα… Τυνησία! Ας σοβαρευτούμε. Απλώς αποφεύχθηκε το σύνηθες κάζο που παθαίνει η πρωταθλήτρια στις διακηρύξεις από ομάδες αντίστοιχης δυναμικότητας με την αντίπαλο της Δευτέρας. Ειδικά στο β΄ ημίχρονο, η εικόνα της Αγγλίας ήταν άθλια. Να πούμε για αυτήν και κάτι αισιόδοξο, όμως; Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια έχει στις τάξεις της ικανότατο φορ, ενώ βασιζόμενη σε κορμό προερχόμενο από ένα σύλλογο (Τόττεναμ) μπορεί να ελπίζει βάσιμα ότι θα δείξει υψηλότερο βαθμό ομοιογένειας από τις αντιπάλους της. Για περισσότερα θα δούμε…

Όπως θα δούμε, άλλωστε, για όλες τις ομάδες. Η πρώτη αγωνιστική περισσότερο προκάλεσε ερωτηματικά παρά έδωσε απαντήσεις.

Γη των ηφαιστείων

Χάρτης της Ισλανδίας από τον Αβραάμ Ορτέλιους, περίπου 1590

 

Η Ισλανδία δεν είναι η καλύτερη ομάδα αυτού του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου. Δεν είναι σε καμία περίπτωση η πιο θεαματική. Είναι, μάλιστα, η ομάδα με το μικρότερο ποσοστό κατοχής ανά παιχνίδι από τις 24 που συμμετείχαν (στον αγώνα με τους Άγγλους έκανε ρεκόρ, φτάνοντας στο «δυσθεώρητο» 37 %). Η ομάδα που σουτάρει λιγότερο από τις 24. Και η έκπληξη που πέτυχε δεν είναι τελικά και τόσο μεγάλη, αν λάβουμε υπόψη την πραγματική αξία του αντιπάλου της. Ο οποίος τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει καταφέρει ν’ αποκλείσει σε αναμέτρηση νοκ άουτ μόνο τον συμπαθή, πλην όμως περιορισμένων φιλοδοξιών και δυνατοτήτων, Ισημερινό. Γιατί, επομένως, να αρχίσουμε με την Ισλανδία;

Επειδή η Ισλανδία είναι ομάδα που ξεπερνά τον εαυτό της και τις δυνατότητες που θεωρητικά είχε. Επειδή ο τρόπος παιχνιδιού της (μακρινές μπαλιές, ακόμη κι από τον τερματοφύλακα προς τους επιθετικούς, πλάγια άουτ κ.λπ.), μολονότι αρχαϊκός, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός. Επειδή έχει επιτυχίες στην πρώτη της συμμετοχή σε μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση. Επειδή επιλέγει τους διεθνείς της από έναν απίστευτα μικρό πληθυσμό . Επειδή το ποδόσφαιρο εξακολουθεί να είναι το πιο δημοφιλές άθλημα χάρη σε τέτοιες όμορφες ιστορίες, στις οποίες ο Δαυίδ κατατροπώνει τον Γολιάθ. Το ότι ο Γολιάθ εν προκειμένω ήταν κουτσός θα κάνουμε ότι το ξεχνούμε.

Ράγκναρ Σίγκουρντσσον [πηγή: The Guardian/ φωτογραφία: Xinhua/Rex/Shutterstock]

Αξίζει να αφιερώσουμε πάνω από δύο γραμμές σε αυτήν την, εκ νέου, τραγική Αγγλία; Ο μόνος λόγος είναι η επιτυχία της να χάνει εντυπωσιάζοντας αρνητικά. Συμβαίνει αυτό σε μέτριες ομάδες που καμώνονται τις μεγάλες. Πάντως, πώς είναι δυνατόν να αποκλείεσαι σε παιχνίδι που αρχίζει για σένα με τον καλύτερο τρόπο (πέναλτυ και γκολ); Να ισοφαρίζεσαι αμέσως μετά την επιτυχία του δικού σου τέρματος; Να έχεις στη διάθεσή σου 80΄ κι εσύ να επιτίθεσαι με σέντρες, γεμίσματα και γιουρούσια; Να πρέπει να ισοφαρίσεις κι όλες οι ευκαιρίες να ανήκουν τελικά στον αντίπαλο; Είναι ακόμη ποδοσφαιριστής ο Ρούνυ; Ήταν ποτέ ο Κέην; Τι μπορεί να προσφέρει ως πρώτη αλλαγή ένας ποδοσφαιριστής που την αγωνιστική περίοδο που ολοκληρώθηκε αγωνίστηκε σε 3 μόλις παιχνίδια;

Είναι, πάντως, αδικία να λέμε ότι ο Χότζσον δεν παίρνει σωστές αποφάσεις. Μετά τον αποκλεισμό παραιτήθηκε…

Αριστούργημα τακτικής

Το λέει κι η Γκαζέτα που κάτι ξέρει παραπάνω. Και οργάνωσης, δουλειάς, μελέτης και πολλών πραγμάτων ακόμη. Στο δεύτερο κρίσιμο παιχνίδι στο οποίο αγωνίστηκε με σοβαρότητα, η Ιταλία ήταν σαρωτική. Κατάπιε τους ανήμπορους Ισπανούς κι αν ήταν περισσότερο εύστοχη, τότε θα είχε πάρει την απόλυτη εκδίκηση για τον χαμένο τελικό του 2012. Καμία αμυντική τακτική: η Σκουάντρα Ατζούρρα κάλυψε όλους τους χώρους του γηπέδου, προκαλώντας ασφυξία στην άτυχη αντίπαλό της. Μόνο θαυμασμός αξίζει σε αυτήν την ομάδα, της οποίας η αξία είναι πολλαπλάσια του αθροίσματος της ατομικής αξίας των παικτών που την απαρτίζουν. Δικαίως τρελάθηκε ο Κόντε μετά το τέλος του αγώνα.

Αντόνιο Κόντε [φωτογραφία: Wikipedia/ Clément Bucco-Lechat]

Πολύ άγχος

Η Γαλλία προσπαθεί, αλλά δεν μπορεί να βρεί τον καλό εαυτό της. Παίρνει, βέβαια, τα αποτελέσματα που χρειάζεται, αλλά με ζόρι. Απέναντι στους ψυχωμένους, αλλά χωρίς ποδοσφαιρική ποιότητα, Ιρλανδούς, το ματς στραβώνει με το ξεκίνημα (πόσες αμφιβολίες κουβαλάει στο μυαλό του ο Πογκμπά;) και χρειάζεται τελικά το αστέρι κι η ποδοσφαιρική ευφυΐα του Γκριζμάνν για να ανατραπεί το σκορ.

Υγιεινός περίπατος

Η εμφάνιση και το αποτέλεσμα λένε ότι η Γερμανία ανέβασε στροφές. Εγώ λέω να περιμένω κάποιον πιο σοβαρό αντίπαλο. Μπράβο, φυσικά, στους Γερμανούς για την εμφάνιση, αλλά ο αγώνας θύμιζε κάτι αναμετρήσεις Πανθρακικού-Ολυμπιακού, μείον τις βραβεύσεις βετεράνων. Αναρωτιέμαι, δηλαδή, γιατί κατέβηκαν οι Σλοβάκοι στο γήπεδο, αφού δεν είχαν σκοπό να διεκδικήσουν τη νίκη, αλλά είχαν αποδεχθεί την ήττα τους πριν καν αρχίσει το παιχνίδι.

Αδικία (λίγο)

Μου αρέσει ο τρόπος που αναπτύσσεται αυτή η εθνική Ουγγαρίας, βάζοντας πάντα τη μπάλα κάτω. Το προσπάθησε μέχρι το 80΄ και στο παιχνίδι με τους Βέλγους. Αν είχε έναν επιθετικό περιωπής που να κάνει το γκολ πιο εύκολο θα είχε ισοφαρίσει. Δεν τον έχει, όμως. Οπότε, ας πρόσεχε. Ας πρόσεχε πώς τοποθετείται η άμυνά της στα στημένα (στο πρώτο γκολ των Βέλγων, αυτό που καθόρισε τον ρυθμό του αγώνα, αμύνεται με… ζώνη, με αποτέλεσμα να αφήσει αντιπάλους εντελώς αμαρκάριστους)! Ας πρόσεχε να μη δώσει χώρους στο Βέλγιο.

Διότι αν το Βέλγιο μπορεί να κάνει κάτι με εξαιρετικό τρόπο, αυτό είναι οι αντεπιθέσεις όταν ο αντίπαλος της αφήνει ελεύθερους χώρους. Και η Ουγγαρία στο τελευταίο δεκάλεπτο άφησε πάρα πολλούς. Το Βέλγιο είχε αυτή τη φορά την τύχη (και την ικανότητα) να προηγηθεί νωρίς και να διαχειριστεί το ματς από θέση ισχύος. Στο τέλος έκανε επίδειξη ικανοτήτων και πλούτου του έμψυχου δυναμικού του. Βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη διάκριση που μπορεί σαφώς να είναι κι ο τελικός (κι εκεί, ας προκύψει ό,τι θέλει).

Φάσεις με το στανιό

Η ενδοβρετανική αναμέτρηση, δυο ημέρες μετά το δημοψήφισμα του Μπρέξιτ, δεν απαιτεί λεπτομερείς αναλύσεις. Ήταν ένα κακό και πολύ νευρικό παιχνίδι, χωρίς καθόλου φάσεις. Η Ουαλία χρειάστηκε ένα αυτογκόλ για να κάμψει την αντίσταση μιας πολύ λιγότερο ταλαντούχας αντιπάλου. Ο ρόλος του φαβορί δεν της πάει καθόλου μάλλον. Οι Βορειοϊρλανδοί θα μείνουν με το παράπονο και την απορία γιατί ο προπονητής τους δεν χρησιμοποίησε έστω και για λίγο τον εμβληματικό Γουίλ Γκριγκ.

Η Πολωνία επιστρέφει;

Η Πολωνία αποτελεί αρκετά ενδιαφέρουσα περίπτωση ομάδας. Αναπτύσσεται καλά από τα άκρα (Μπουαστσυκόφσκι-Πίστσεκ από τα δεξιά, Γκροσίτσκι-Γεντζέιτσυκ από τα αριστερά), τα στόππερ της (Πάζνταν, Γκλικ) κάνουν πολύ καλό ευρωπαϊκό, ο Κρυχόβιακ είναι σε φόρμα, ο τερματοφύλακάς της (Φαμπιάνσκι) είναι εξαιρετικός. Ο μόνος που λείπει από τον πίνακα των φορμαρισμένων είναι εκείνος που θα αποτελούσε την αιχμή του δόρατος της ομάδας, ο Λεβαντόφσκι που, ενώ επιχειρεί αρκετά σε κάθε παιχνίδι, δεν του βγαίνει απολύτως τίποτε.

Γιάκουμπ Μπουαστσυκόφσκι

Έστω κι έτσι η Πολωνία διαχειρίστηκε υποδειγματικά το παιχνίδι με την Ελβετία… μέχρι το 70ό λεπτό. Μπήκε πιο δυνατά, είχε ευκαιρίες, κι ακόμη κι όταν οι Ελβετοί ισορρόπησαν τον αγώνα, ήταν εκείνη που έκανε τις πιο ουσιαστικές φάσεις και κατόρθωσε να ανοίξει το σκορ. Μετά μίλησε η κόπωση. Κι η αβλεψία του Ναβάλκα που δεν προσπάθησε καν να φρεσκάρει την ομάδα του (ο άνθρωπος περίμενε φαίνεται την παράταση για να κάνει αλλαγές – πάλι καλά που δεν το πλήρωσε).

Η Ελβετία μπορεί να κατηγορηθεί επειδή ποτέ δεν φτάνει στην υπέρβαση. Τα λογικά κι αναμενόμενα τα κάνει πάντα και με σχετική επιτυχία. Κάτι οι αλλαγές, κάτι το ξεφούσκωμα του αντιπάλου, πήρε το πάνω χέρι κι ισοφάρισε τελικά με αυτό το γκολ-ποίημα του Σατσίρι, το πιο όμορφο ίσως της διοργάνωσης μέχρι τώρα. Αλλά ως εκεί. Μπορούσε να συνεχίσει την πίεση και να κάνει τη διαφορά στην παράταση. Δεν το έκανε. Και στα πέναλτυ δικός της ήταν ο μοναδικός παίκτης που λύγισε από το άγχος.

Κακοποίηση του ποδοσφαίρου και άλλα εγκλήματα

Όταν έχεις την καλύτερη, την πιο ταλαντούχα, την πιο φορμαρισμένη ομάδα, είναι έγκλημα να μην πάρεις τα λογικά ρίσκα για να κερδίσεις το παιχνίδι. Η Κροατία αρκέστηκε σε ένα επιφυλακτικό, φοβισμένο παιχνίδι και τελικά το πλήρωσε. Σημαντική η ευθύνη του προπονητή της. Εκτός των άλλων, χρεώνεται και με σφάλματα ως προς την κατάρτιση της ενδεκάδας: στο παιχνίδι με την Ισπανία οι Κάλινιτς και Πιάτσα είχαν δείξει πολύ καλά στοιχεία για να μείνουν αυτή τη φορά στον πάγκο, παραχωρώντας τις θέσεις τους στον ντεφορμέ Μάντζουκιτς και τον άχρωμο και άοσμο Μπρόζοβιτς.

Η Κροατία ξύπνησε πολύ αργά. Στο 110΄. Έκανε ευκαιρές. Μόνο που στο συγκεκριμένο χρονικό σημείο η όποια στραβή πληρώνεται αμέσως. Η Κροατία δέχεται το γκολ στη μοναδική φάση των Πορτογάλων, αμέσως μετά το δοκάρι της! Έχει ευκαιρίες ακόμη και στα τρία λεπτά που πρόκειται να παιχτούν, αλλά ο νεαρός Πιάτσα έχει την αφέλεια να προσπαθήσει να σταθεί στα πόδια του μετά το πέναλτυ που του κάνουν οι Πορτογάλοι, ενώ ο Βίντα δεν βρίσκει στόχο ούτε και στην τελευταία προσπάθειά του. Η καλύτερη ομάδα αποκλείεται. Αλλά τις ευθύνες πρέπει να τις αναζητήσει στον ίδιο της τον εαυτό.

Βλέποντας την άμυνα-παιδική χαρά του αγώνα με τους Ούγγρους, ο Σάντος άλλαξε την ομάδα του ριζικά. Τέσσερα νέα πρόσωπα μεταξύ των αμυντικογενών του. Μπετονάρισμα. Εικόνα απωθητική για τον θεατή, αλλά τελικά αποτελεσματική. Το αποτέλεσμα το πήρε. Μαζί με την προοπτική της μεγάλης διάκρισης που διαφαίνεται. Με τις συνθήκες αυτές, ίσως και να μην έχει σημασία (για κάποιους) η μέτρια εικόνα της ομάδας.

Οι προημιτελικοί αναμένονται αμφίρροποι, όπως αρμόζει στο στάδιο αυτό της διοργάνωσης. Οι Πορτογάλοι ξεκινούν ως φαβορί, λόγω παράδοσης και βάρους φανέλας, αλλά πρέπει να προσέξουν. Οι Βέλγοι είναι ίσως το πιο ισχυρό φαβορί απέναντι στους άπειρους Ουαλούς, αλλά τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί λαμβανομένων υπόψη των μειονεκτημάτων του φαβορί και των αρετών του αουτσάιντερ. Η Ιταλία είναι ως τώρα εντυπωσιακή. Ο λόγος που δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει ήδη περάσει στον επόμενο γύρο είναι ακριβώς η ιδιαίτερη ταυτότητα της εθνικής Γερμανίας. Που δεν πρόκειται να παρατήσει κανένα παιχνίδι, όσο δύσκολο κι αν δαγράφεται πριν αρχίσει ή κατά τη διάρκειά του. Οι διοργανωτές Γάλλοι έχουν την υποχρέωση να προκριθούν, λόγω έδρας και ποδοσφαιρικής αξίας των μονάδων τους. Αλλά το πολεμικό των Βίκινγκ έχει σαλπάρει και τίποτε δεν το σταματά. Κι αυτοί ξέρουν καλά από πλοήγηση στον Σηκουάνα και πλιάτσικο.

Μια στιγμή μονάχα φτάνει…

Πήτερ Μπρέχελ ο Πρεσβύτερος, Αλαζονεία

Όχι, βέβαια, για να ραγίσει το γυαλί, αλλά για να αλλάξει ριζικά τη φυσιογνωμία μιας μεγάλης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης. Κι αυτή η στιγμή είναι εκείνη της επιτυχίας του δεύτερου κροατικού τέρματος από τον Ιβάν Πέρισιτς. Μέχρι τότε, η Ισπανία ήταν πρώτη στον όμιλό της, έχοντας τη βεβαιότητα (τάχα) ότι θα βρεθεί στο εύκολο μισό του ταμπλώ. Μετά την ήττα της πήρε μετάθεση για την κολασμένη οχτάδα όπου, αν κατορθώσει να περάσει την Ιταλία, θα έχει στον δρόμο της Γάλλους, Γερμανούς και Άγγλους. Όσο για τους Κροάτες, μπορούν να ονειρεύονται ακόμη και τελικό, αρκεί να ξεπεράσουν το, απρόβλεπτο, πορτογαλικό εμπόδιο στη φάση των 16.

Κατά τα λοιπά, λίγα πράγματα θα μείνουν στη μνήμη μας από τη δεύτερη και την τρίτη αγωνιστική της φάσης των ομίλων του Ευρωπαϊκού του 2016. Η τρελή ματσάρα Ουγγαρίας-Πορτογαλίας, το απροσδόκητο φινάλε της αναμέτρησης Κροατίας-Τσεχίας, μερικές επιδείξεις ισχύος (οι Ισπανοί επί των Τούρκων, οι Βέλγοι επί των Ιρλανδών), η αυταπάρνηση των Αλβανών και αυτό είναι όλο… Δεν παίχτηκε σπουδαίο ποδόσφαιρο. Στις περισσότερες περιπτώσεις συνέβη μάλλον το αντίθετο.

Μπρέξιτ στο ποδόσφαιρο δεν έχει! Θα θυμάστε, τέλος, την παραξενιά μου: την έλλειψη συμπάθειας προς τις βρετανοϊρλανδικές συμμετοχές. Έ, τελικά πέρασαν κι οι τέσσερις ομάδες. Όλες επέδειξαν αγωνιστικό πνεύμα κι αυτό μετράει σε τέτοιες διοργανώσεις. Οι Ουαλοί μάλιστα, τους οποίους ομολογώ ότι καθόλου δεν υπολόγιζα (mea culpa maxima), έπαιξαν και ιδιαίτερα συμπαθητικό ποδόσφαιρο.

Αγχωμένο φαβορί, μετρότητες κι αυταπάρνηση

Οι Γάλλοι δεν έπεισαν. Το τελευταίο τους παιχνίδι, τη λευκή ισοπαλία με τους Ελβετούς, δεν θα τη θυμάται κανείς σε δέκα ημέρες. Όσο για το κρίσιμο παιχνίδι της Μασσαλίας με τους Αλβανούς, τα θετικά για τους διοργανωτές ήταν το τελικό αποτέλεσμα, το ξύπνημα του Γκριζμάνν, άντε κι η θετική παρουσία του Ζιρού. Η επιλογή του Ντεσάν να κατεβάσει σύνθεση με τέσσερις επθετικογενείς παίχτες (Ζιρού ως φορ κι από πίσω του Παγιέτ στον άξονα και Κομάν, Μαρσιάλ στα άκρα), αποδείχτηκε τραγική. Μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί αν για αυτό ευθύνεται το ίδιο το σύστημα ή συγκεκριμένοι παίχτες. Το δίδυμο Κομάν-Μαρσιάλ απέδειξε ότι δεν έχει το επίπεδο για αγώνες τέτοιου επιπέδου. Κι αν ο Κομάν σε κάποιες στιγμές έδειξε ότι είναι πράγματι ποδοσφαριστής, ο Μαρσιάλ μου φαίνεται κάπως σαν τον Γιούρι Μαμούτε των πλουσίων. Είναι, βέβαια, γρήγορος… χωρίς την μπάλα. Πέραν αυτού, ουδέν.

Αν το Ευρωπαϊκό διεξαγόταν σε κάποια άλλη χώρα δεν θα υπολόγιζα τους Γάλλους για φαβορί. Στη χώρα τους, όμως, μπορούν θεωρητικά ακόμη και να κατακτήσουν το τρόπαιο. Η δύναμη της έδρας είναι μεγάλη κι η ομάδα έχει το δυναμικό για καλύτερα πράγματα, Μπάλα δεν έχει παίξει ακόμη. Εάν θέλουμε να θέσουμε το ζήτημα ευσχήμως θα δανειστούμε τα λόγια του παλαιού εκλέκτορα Ζακ Σαντινί (έι, αυτόν τον είχαμε αποκλείσει κάποτε!): «Δεν υπάρχει, καταρχήν, λόγος ανησυχίας, εξακολουθούν, όμως, να υφίστανται πολλά ερωτηματικά».

Σεμνά και ταπεινά, οι Ελβετοί προκρίθηκαν αήττητοι. Δεν είναι κακή η ομάδα τους. Ορθολογικό ποδόσφαιρο παίζει. Αν είχε κι ένα φορ της προκοπής θα πήγαινε για πιο μεγάλα πράγματα (και θα κέρδιζε και τους Ρουμάνους). Αλλά δεν μπορεί να προκαλέσει ενθουσιασμό.

Τον ενθουσιασμό, μαζί με την αυταπάρνηση, τον διέθετε η Αλβανία. Κατάφερε να εξουδετερώσει με απόλυτη επιτυχία τη γαλλική ανάπτυξη παιχνιδιού. Εξαιρετική κάλυψη χώρων και άσκηση πίεσης. Αν διέθετε επιθετικούς της προκοπής θα είχε κάνει χοντρή ζημιά στους διοργανωτές. Η αγωνιστικότητά της βοήθησε ώστε να πάρει τη νίκη εναντίον των Ρουμάνων, χωρίς να έχει την υπεροχή στο παιχνίδι. Η νίκη αυτή δεν ήταν αρκετή για να βρεθεί στους 16. Αλλά η εμφάνιση (στην πρώτη παρουσία στα τελικά μεγάλης διοργάνωσης) ήταν κάτι παραπάνω από αξιοπρεπής.

Μετρίως μέτριοι και λογικά αποκλεισμένοι, οι Ρουμάνοι άφησαν όλες τις ευκαιρίες τους να πάνε χαμένες. Η καλή τους εμφάνιση απέναντι στους Γάλλους, το πολύ καλό πρώτο ημίχρονο με τους Ελβετούς, η υπεροχή στην επανάληψη ενάντια στην Αλβανία, όλα στράφι. Για μια ομάδα χωρίς μεγάλες προσωπικότητες, μπορεί και να ήταν αναμενόμενο.

Λάρισα

Ποιος θα το περίμενε ότι η καλύτερη ομάδα του Β΄ ομίλου θα ήταν αυτή της οποίας ο προπονητής δούλευε προηγουμένως στη Λάρισα; Οπωσδήποτε όχι εγώ. Αν κι όπως διαπιστώνω, αρκετοί (κι ανάμεσά τους και σχολιαστές του ιστολογίου) ήταν εκείνοι που πόνταραν στην Ουαλία της Κρις Κόουλμαν. Η οποία είναι άδικο να χαρακτηρισθεί ως ομάδα του ενός αστέρα. Αφενός διότι ο Μπαίηλ, λόγω θέσης, στυλ παιχνιδιού και, προφανώς, χαρακτήρα, δίνει υπεραξία στην ομάδα του χωρίς να αφαιρεί τίποτε. Αφετέρου διότι μια χαρά ποδοσφαιριστές είναι λ.χ. οι άλλοι δύο σκόρερ του τελυταίου ματς, ο Ράμσυ κι ο Τέιλορ. Η Ουαλία έπαιξε στρωτό ποδόσφαιρο με αρκετή δύναμη (σε κάποιες περιπτώσεις στα όρια του θεμιτού). Εάν στην αναμέτρηση με τους Άγγλους αδικείται από την ήττα στις καθυστερήσεις, στο κρίσιμο παιχνίδι με τους Ρώσους ήταν σαρωτική. Αν δούμε το πρόγραμμά της, έχει μιαν απροσδόκητη ευκαιρία για εξαιρετική διάκριση.

Κρις Κόουλμαν (φωτογραφία: Jon Candy/ Wikipedia)

Η Αγγλία δεν ήταν κακή, αλλά οι αμφιβολίες για την αξία της δεν έχουν διαλυθεί. Με τους Ουαλούς έδειξε χαρακτήρα και πέτυχε την ανατροπή. Εναντίον της Σλοβακίας είχε καθολική υπεροχή, αλλά η ανάπτυξή της δεν ήταν πάντα ορθόδοξη, τα δε τελειώματα των φάσεων απέχουν πολύ από το να θεωρηθούν ικανοποιητικά. Έχει δυνατότητες, αλλά και εμφανείς αδυναμίες.

Οι Σλοβάκοι αντέδρασαν μετά την αρχική ήττα και σε αυτό δεν είναι αμέτοχοι κάποιοι από τους σημαντικούς παίχτες της ομάδας, όπως ο Χάμσικ, που αποφάσισαν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Δίκαιη επικράτηση επί της Ρωσίας, αποτελεσματική άμυνα με τους Άγγλους κι η περιπέτεια συνεχίζεται. Όχι για πολύ, μάλλον, αλλά έστω κι έτσι η αποστολή εξετελέσθη.

Εάν η Ρωσία άφησε κάποιες ελπίδες μετά το πρώτο ματς, ήταν κακή με τη Σλοβακία και, εναντίον των Ουαλών κατάφερε να ξεπεράσει τα όρια ακόμη και του αξιοθρήνητου. Νωθρή στο πιο κρίσιμο παιχνίδι, χωρίς φιλοδοξίες, χωρίς συνοχή κι οργάνωση, με βραδύτατη ανάπτυξη, αδυναμία τοποθετήσεων και κάλυψης του χώρου. Όσοι ανησυχούσαν για τους Ρώσους χούλιγκαν θα πρέπει να ηρέμησαν. Από τη δύσκολη θέση φρόντισε να τους βγάλει η ίδια η εθνική Ρωσίας. Μακράν η πιο θλιβερή παρουσία του ευρωπαΐκού.

Αναμένοντας

Ο τρίτος όμιλος πρέπει να ήταν από τους πιο βαρετούς. Οι Γερμανοί πήραν την πρώτη θέση, ως όφειλαν, αλλά αφήνουν επίγευση ξεθυμασμένης μπίρας. Η ομάδα λειτουργεί σε πολύ πιο αργές στροφές απ’ ό,τι το 2014 και δυσκολεύεται να σκοράρει. Σε καμία περίπτωση δεν αποπνέει αέρα μεγάλου φαβορί.

Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, οι Πολωνοί περνούν από τη φάση των ομίλων μεγάλης διοργάνωσης. Συνολική εικόνα θετική, έστω κι αν έχουν κι αυτοί δυσκολίες στο τελείωμα των φάσεων (πότε θα ξυπνήσει ο Λεβαντόφσκι;). Βρίσκονται στο εύκολο μισό του ταμπλώ των νοκ άουτ και μπορούν να πάνε μακριά, αν λύσουν το πρόβλημα παραγωγικότητας.

Φιλότιμοι οι Βορειοϊρλανδοί, πήραν το παιχνίδι που έπρεπε για να περάσουν στους 16. Για περισσότερα, δεν το νομίζω, αν κι έχουν την τύχη η διαδρομή τους να είναι βατή.

Άχρωμη, άοσμη, χωρίς προσωπικότητα, χωρίς βαθμό και χωρίς να πετύχει έστω κι ένα τέρμα, η Ουκρανία θα ήταν η χειρότερη ομάδα της διοργάνωσης, αν δεν υπήρχε η Ρωσία.

Φούρια, αλλά όχι απαραίτητα ισπανική…

Ιβάν Πέρισιτς (φωτογραφία: Светлана Бекетова, ιστότοπος soccer.ru)

Την πρώτη θέση στον όμιλο, η Κροατία δεν την έκλεψε. Αν δεν υπήρχε το χαοτικό φινάλε με τους Τσέχους, δεν θα είχα καμία επιφύλαξη για το ότι ήταν η καλύτερη ομάδα στη φάση των ομίλων. Αν το παιχνίδι εκείνο έληγε στο 75΄, θα μιλούσαμε για εμφατική νίκη κι άψογη διαχείριση του αγώνα. Κάτι το τσέχικο γκολ στην πρώτη ουσιαστική ευκαιρία τους, κάτι (έως πολύ) οι ανοησίες των Κροατών χουλιγκάνων στην κερκίδα που οδηγούν σε διακοπή του αγώνα και κάνουν την ομάδα τους να χάσει τον ρυθμό της, κάτι ο Βίντα που αποφασίζει να το παίξει Βαμβακούλας… και φτάνουμε τελικά σε μια αναπάντεχη ισοπαλία. Οι αρρυθμίες αυτές, πάντως, διορθώνονται στο παιχνίδι με την Ισπανία. Πολύ σοβαρή εμφάνιση. Ο Πέρισιτς δείχνει σε ποδοσφαιρική ωριμότητα και μαζί με τους αναμενόμενους υπόπτους Μόντριτς και Ράκιτιτς συνθέτει μια τριάδα υψηλής ποιότητας. Η Κροατία έχει ανοιχτό τον δρόμο για μια μεγάλη διάκριση. Αρκεί να περάσει το αρχικό εμπόδιο που είναι τελικά και το πιο επικίνδυνο.

Οι Ισπανοί κάνουν εμφάνιση μεγάλου φαβορί εναντίον των (διαλυμένων, να τα λέμε κι αυτά) Τούρκων. Το νέο επιθετικό δίδυμο Μοράτα και Νολίτο εντυπωσιάζει. Αλλά… η φριχτά υπεροπτική αντιμετώπιση του παιχνιδιού με την Κροατία καταδικάζει την Ισπανία σε ένα τρομακτικά δύσκολο πρόγραμμα που απαιτεί συνεχόμενους άθλους. Αυτή η βεβαιότητα ότι δεν τρέχει τίποτε και θα το πάρουμε το παιχνιδάκι, άντε έστω την ισοπαλία, αποτελεί βαρύτατη επαγγελματική αμέλεια. Ειδικά όταν ο αντίπαλος έχει αποδείξει ότι είναι επικίνδυνος και σε φόρμα. Ας πασχίσουν τώρα οι Ισπανοί να ξεπεράσουν τη δεκαπλή ζώνη άμυνας των Ιταλών για να συνεχίσουν.

Στον αγώνα με τους Ισπανούς, η Τουρκία έδινε την εντύπωση διαλυμένης ομάδας. Όχι μόνον η κατάσταση των ατού της ήταν εξαιρετικά κακή (Αρντά Τουράν μεταξύ πάγκου και κερκίδας στη Βαρκελώνη), αλλά υπήρχαν σαφείς ενδείξεις ιδιαίτερα κακού κλίματος στα αποδυτήρια της ομάδας. Τελικά οι Τούρκοι αντέδρασαν στο τελευταίο παιχνίδι και είχαν κάποιες ελπίδες ότι θα προκρίνονταν. Η ιταλική αδιαφορία δεν τους έκανε τη χάρη, όμως.

Το μόνο θετικό για τους Τσέχους ήταν η αντίδραση στο τελευταίο τέταρτο της αναμέτρησης με την Κροατία. Μέχρι τότε ήταν μια ομάδα με ιδιαίτερα προβληματική ανάπτυξη, αδύναμη επίθεση κι άμυνα επιρρεπή στα πιο παιδαριώδη λάθη. Ό,τι θετικό έδωσε το δεκαπεντάλεπτο εκείνο εξανεμίστηκε στον τελευταίο και, υποτίθεται, κρίσιμο αγώνα, όπου οι Τσέχοι ήταν ουσιαστικά απόντες. Η μετριότητα της ομάδας τους δεν θα λείψει από όσους παρακολουθούν αυτό το ευρωπαϊκό.

Η λογική της ήσσονος προσπαθείας

ήταν αυτή της Ιταλίας. Η οποία στο παιχνίδι με τους Σουηδούς κάνει το ελάχιστο προκειμένου να νικήσει με 1-0 (τι άλλο;). Ο τελευταίος αγώνας των Ιταλών είχε σημασία μόνο για τους Ιρλανδούς και τους Τούρκους. Με δεύτερη ομάδα και μηδενική διάθεση διεκδίκησης της νίκης, η Σκουάντρα απλώς εμφανίστηκε στο γήπεδο. Η μόνη αξιόλογη στιγμή της ήταν κατά τη διάρκεια της ανάκρουσης του Φρατέλλι ντ’ Ιτάλια. Φυσικά στη συνέχεια θα ξαναδούμε την πραγματική Ιταλία, αυτήν των αυτοματισμών, της εκπληκτικής κάλυψης του χώρου και της εξαιρετικής αμυντικής τριάδας Μπονούτσι-Μπαρτζάλι-Κιελλίνι.

Μπορεί να έχεις αναμφίβολα μια πλούσια φουρνιά ιδιαίτερα ταλαντούχων ποδοσφαιριστών. Να βρίσκεσαι στη δεύτερη θέση της παγκόσμιας κατάταξης της ΦΙΦΑ (και μάλιστα ως η πρώτη ευρωπαϊκή ομάδα). Αυτό δεν σε καθιστά αυτομάτως φαβορί του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Κάτι τέτοιο απαιτεί συγκεκριμένα πράγματα τα οποία, πολύ απλά, το Βέλγιο δεν τα έχει κι είναι εξαιρετικά δύσκολο να τα αποκτήσει. Το Βέλγιο έχει παίχτες που χρειάζοντα ανοιχτούς χώρους για να αναπτυχθούν, είναι ομάδα αντεπιθέσεων. Όταν βρίσκει οργανωμένες άμυνες δεν έχει ούτε τον επιτελικό μέσο ούτε τον φορ περιοχής με τα κατάλληλα χαρακτηριστικά για να τις διασπάσουν. Στις περιπτώσεις αυτές βραχυκυκλώνει κι εγκλωβίζεται σε μια στείρα ανάπτυξη. Το είδαμε πανηγυρικά εναντίον των Ιταλών, αλλά το παρατηρήσαμε και στο πρώτο ημίχρονο του ματς με τους Ιρλανδούς και στον αγώνα με τους Σουηδούς. Φυσικά, το Βέλγιο έχει τις δυνατότητες για να πάει μακριά. Πρέπει, όμως, να το βοηθήσουν και οι παίχτες του και ο προπονητής του, αλλά, τελικά, και οι… αντίπαλοί του.

Φιλότιμοι και μαχητικοί οι Ιρλανδοί και μπράβο τους για αυτό. Αν όμως δεν συναντούσαν μια προκλητικά αδιάφορη Ιταλία θα είχαν ήδη επιστρέψει στο νησί τους.

Η υπερεξάρτηση από τον Ιμπραΐμοβιτς καταδίκασε την έτσι κι αλλιώς μέτρια Σουηδία σε αποτυχία. Σε φόρμα συνταξιούχου και πραγματικά βαδιστής στη διάρκεια των αγώνων, ο Ζλάταν ήταν ένα μεγάλο βαρίδι για την ομάδα του που φιλότιμα προσπαθούσε να τον βρει. Κατά τα λοιπά, η Σουηδία έδειξε σημεία βελτίωσης στην πορεία της διοργάνωσης: πάλεψε και εναντίον των Ιταλών κι εναντίον των Βέλγων. Αν ο Κουρτουά δεν επενέβαινε στην ευκαιρία του Μπεργκ, ο τελευταίος αγώνας θα ήταν πολύ διαφορετικός. Για να σκοράρουν, όμως, οι Σκανδιναβοί χρειαζόταν αίτηση μετά χαρτοσήμου κι αναμονή μέχρι να διεκπεραιωθεί η υπόθεση. Με αυτό το πρόβλημα και με παίχτες κλειδιά (Σέλστρεμ) ένα βήμα πριν από τη σύνταξη, η Σουηδία δεν μπορούσε να πάει μακριά.

Εκπλήξεις στη σειρά

Ο έκτος όμιλος, στα χαρτιά ένας από τους πιο αδύναμους, αποδείχτηκε ο πιο συναρπαστικός της πρώτης φάσης.

Η Ουγγαρία άφησε πολύ θετικές εντυπώσεις. Αναπτύσσεται ωραία, σουτάρει, επιχειρεί επιθέσεις με ενδιαφέροντες τρόπους, έχει χαρακτήρα για να αντιδρά στις δυσκολίες. Αγωνίστηκε πολύ για να ξεπεράσει την ψυχρολουσία του παράξενου πέναλτυ στο παιχνίδι με τους Ισλανδούς, χάρισε θέαμα στην αναμέτρηση με τους Πορτογάλους. Αν βλέπω κάποια προφανή αδυναμία, αυτή είναι ο παίχτης-σύμβολο της ομάδας, ο τερματοφύλακας Γκάμπορ Κίραϋ: επικίνδυνες έξοδοι κι αργές αντιδράσεις (αχ, άτιμα γηρατειά!). Πώς, όμως, να τον βγάλεις από την ενδεκάδα;

Μπάλας Τζούτζακ (Ουγγαρία)

Θεαματικό ποδόσφαιρο η Ισλανδία δεν παίζει. Έχει, πάντως, δύναμη, αγωνιστικότητα, πνεύμα ομάδας, συμπαγή άμυνα και σωστή διαχείριση των παιχνιδιών. Για μια χώρα με λιγότερες από 350.000 ψυχές η οποία εμφανίζεται για πρώτη φορά στα τελικά μεγάλης διοργάνωσης, οι αρετές αυτές είναι ήδη πολλές. Ας προσέξουν οι Άγγλοι που θα τους αντιμετωπίσουν στον γύρο των 16.

Αχ, αυτή η Πορτογαλία! Παρά τον μεγάλο σταρ της, τις αξιόλογες μονάδες της, τον σοβαρό προπονητή της, κατάφερε να φλερτάρει ταυτόχρονα με το τραγικό (τον αποκλεισμό) και το γελοίο (η στιγμή που Κριστιάνο Ρονάλντο και Ζοάο Μάριο τσακώνονται για το ποιος θα σουτάρει, στον αγώνα με την Ουγγαρία). Η Πορτογαλία δεν έχει αληθινό σέντερ φορ, δεν έχει τον κατάλληλο επιτελικό, η άμυνά της μπάζει κι, επιπλέον, τη δέρνει κι η κακοτυχία. Για να σκοράρει τις χρειάζονται οι δεκαπλάσιες ευκαιρίες απ’ ό,τι σε μια νορμάλ ομάδα. Ωστόσο, συνεχίζει. Και, ποιος ξέρει, ίσως και να βρει τον εαυτό της στην πορεία.

Σε αντίθεση προς τις άλλες ομάδες που τερμάτισαν τελευταίες στους ομίλους της, η Αυστρία πάλεψε σε όλα της τα παιχνίδια. Κακή ομάδα δεν τη λες. Αλλά δεν άφησε και κάτι αξέχαστο στη μνήμη των θεατών.

Η αληθινή διοργάνωση αρχίζει το Σάββατο με τα νοκ άουτ παιχνίδια. Τώρα, στους αγώνες χωρίς αύριο, θα δείξουν οι ομάδες τι αξίζουν πραγματικά. Όπως προαναφέρθηκε, το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό είναι το βατό πρώτο μισό του ταμπλώ και το κολασμένο δεύτερο. Αυτό σημαίνει ότι στον τελικό θα έχουμε οπωσδήποτε μια ομάδα-έκπληξη και στους ημιτελικούς τουλάχιστον δύο. Δεν το λες κι άσχημο για το ενδιαφέρον της διοργάνωσης. Όσο γα τα προγνωστικά, λέω να περιμένω τα δικά σας, εγώ, αποδεδειγμένα, δεν είμαι καλός σ’ αυτά.

«Υψηλότατε, έχει αγώνα απόψε!»

Ο θυρεός της Αυστροουγγαρίας στα χρόνια του Α΄ Π Π

Υπάρχει ένα αρκετά συμπαθητικό ανέκδοτο για τον Όθωνα των Αψβούργων και της Λωρραίνης, γιο του Καρόλου Α΄, του τελευταίου αυτοκράτορα της Αυστροουγγαρίας, και διεκδικητή του εκλιπόντος θρόνου της Διπλής Μοναρχίας. Κάποιος συνεργάτης του τον ενημέρωνε: «Υψηλότατε, έχει αγώνα απόψε στην τηλεόραση. Αυστρία-Ουγγαρία!» Κι ο Όττο απαντούσε: «Ά, πολύ ωραία! Όμως, εναντίον ποιας ομάδας παίζουμε;»

Δίχως αμφιβολία, η Αυστροουγγαρία είναι ο μεγάλος νικητής αυτού του Ευρωπαϊκού σε ό,τι αφορά τις χώρες που συμμετέχουν: 9 κράτη που το σύνολο ή μέρος των εδαφών τους διοικούνταν κάποτε από τους Αψβούργους (Αυστρία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Κροατία συν Ρουμανία, Πολωνία, Ουκρανία και… Ιταλία) δίνουν το παρών στη φετινή διοργάνωση! Οι υπόλοιπες αυτοκρατορίες του παρελθόντος βρίσκονται πολύ πίσω στη σχετική κατάταξη. 🙂

Με αυτά κι εκείνα, τα δύο κύρια συστατικά της αυτοκρατορίας αναμετρήθηκαν στο Μπορντώ και το αποτέλεσμα του μεταξύ τους αγώνα αποτελεί την πρώτη (σχετική) έκπληξη του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος. Η Αυστρία είχε κάνει εξαιρετικά προκριματικά. Κάποιοι μάλιστα τη θεωρούσαν κι υπολογίσιμο αουτσάιντερ για διάκριση. Η αλήθεια του γηπέδου ήταν πολύ διαφορετική, Ύστερα από ένα πρώτο ημίχρονο μάλλον χαμηλού επιπέδου (αν κάποιος μου έλεγε ότι παρακολουθώ παιχνίδι ελληνικής β΄ εθνικής μπορεί και να τον πίστευα), το ματς ξεμπλόκαρε με το γκολ του Σάλαϊ και την αποβολή του Ντράγκοβιτς. Από εκεί και πέρα οι Αυστριακοί προσπάθησαν να αντιδράσουν, μόνο που δεν ήξεραν πώς ακριβώς. Το γκολ του Στίμπερ σφράγισε την έκβαση του αγώνα. Πιθανότατα οι δυνατότητες αυτής της εθνικής Ουγγαρίας δεν είναι μεγάλες. Μετά τη νίκη τους, όμως, οι Ούγγροι έθεσαν σοβαρή υποψηφιότητα για να περάσουν στην επόμενη φάση.

Η πραγματικά μεγάλη έκπληξη έγινε βέβαια το βράδυ στον ίδιο όμιλο. Στο πρώτο ημίχρονο οι Πορτογάλοι έκαναν τα πάντα σωστά, εκτός από το να σημειώσουν περισσότερα του ενός τέρματα. Στη συνέχεια, μία και μόνο ευκαιρία (και η αντίστοιχη ολιγωρία του Βιερίνια) αποδείχτηκε αρκετή για τους Ισλανδούς. Από το σημείο εκείνο και μετά, η Πορτογαλία βραχυκύκλωσε. Οι αλλαγές του Σάντος (Ρενάτο Σάντσες, Βιερίνια, Έντερ) αντί να βελτιώσουν την επιθετική εικόνα της ομάδας την έκαναν χειρότερη. Άγχος και ανορθολογική ανάπτυξη επέτρεψαν στους Ισλανδούς να φύγουν με μια παλικαρίσια ισοπαλία. Για μια μικρή χώρα στην πρώτη της εμφάνιση στα τελικά μεγάλης διοργάνωσης δεν είναι και λίγο. Δεν νομίζω ότι οι Πορτογάλοι θα δυσκολευθούν να περάσουν στον όμιλο αυτό. Αλλά η αδυναμία να διαχειριστούν ένα δικό τους παιχνίδι αποδεικνύει ότι δεν είναι η μεγάλη ομάδα που (θεωρητικά) θα μπορούσαν να γίνουν.

Ας δούμε εν συντομία και τα υπόλοιπα παιχνίδια της πρώτης αγωνιστικής

Απειρία

Σε ένα παιχνίδι που οι ουδέτεροι δεν πρόκειται να θυμούνται για πολύ καιρό, η απειρία της φιλότιμης Αλβανίας ήταν αυτή που έκρινε το αποτέλεσμα της εμφύλιας σύγκρουσης στη Λανς (η μισή εθνική Ελβετίας αποτελείτα από ποδοσφαιριστές αλβανικής καταγωγής). Το ελβετικό γκολ αποτελεί συνέπεια μνημειώδους συνολικής ολιγωρίας της αλβανικής άμυνας (ο Σερ σκοράρει με κεφαλιά αμαρκάριστος, ο Μπερίσα κάνει έξοδο της συμφοράς). Η ανόητη αποβολή του Τσάνα αφήνει την ομάδα του με αριθμητικό πλεονέκτημα. Η τεράστια ευκαιρία του Γκάσι κανονικά δεν χάνεται με τίποτε. Είτε ως δεύτεροι είτε ως τρίτοι, οι Ελβετοί θα συνεχίσουν μάλλον για ένα γύρο ακόμη (και, με κακία, θα συμπληρώσω ότι και πολύ τους είναι).

Χουλιγκάνοι

Με το σύνολο των γαλλικών αστυνομικών δυνάμεων να έχει στρέψει την προσοχή του στην αποτροπή της τρομοκρατικής απειλής, τα γεγονότα της Μασσαλίας μάς υπενθύμισαν ότι ο χώρος του ποδοσφαίρου αποτελεί παραδοσιακά εκκολαπτήριο βίας. Αυτή τη φορά φαίνεται πως είχαν φτάσει από τον Μόσκοβο κομμάντο με ειδική αποστολή για χοντρούς τσαμπουκάδες. Οι Άγγλοι αποτέλεσαν τους ιδανικούς παρτεναίρ σε αυτή τη χορογραφία βίας. Όταν ξύπνησαν οι δυνάμεις της αστυνομίας το κακό είχε γίνει.

Ύστερα από όσα προηγήθηκαν, ο αγώνας Αγγλίας-Ρωσίας έγινε σε τεταμένη ατμόσφαιρα. Για τη φετινή εθνική Αγγλίας θα μπορούσε κάποιος να πει αρκετά θετικά: το κικ εν ρας ανήκει στο μακρινό παρελθόν, η ομάδα αναπτύσσεται εξαιρετικά από τα άκρα και, όσο έχει τις απαιτούμενες δυνάμεις, ασκεί ασφυκτική πίεση στον αντίπαλο. Ταυτόχρονα, όμως, εμφανίζει και σαφείς αδυναμίες που μπορούν να της στοιχίσουν σε οποιοδήποτε νοκ άουτ παιχνίδι. Απρόσεκτη άμυνα, προβληματική διαχείριση δυνάμεων (στο β΄μέρος η κατοχή από 70-30 πήγε σχεδόν στα ίσα), μεγάλες δυσκολίες στο τελείωμα των φάσεων (ο Ρούνυ μοιάζει να έχει κάνει βήματα πίσω). Οι Ρώσοι, πάντα με ενδιαφέροντα στοιχεία τεχνικής, έδειξαν για μια φορά ικανοί να αντιδράσουν μένοντας πίσω στο σκορ. Είναι μια σημαντική πρόοδος σε σχέση με την εποχή του τελευταίου Μουντιάλ, ακόμη πιο αξιοσημείωτη αν αναλογιστούμε ότι η Ρωσία μετρά τέσσερις απώλειες βασικών παικτών λίγο πριν την έναρξη της διοργάνωσης. Μένει να δούμε αν οι χούλιγκαν της ομάδας θα την αφήσουν να συνεχίσει την όποια πορεία της, μια και πλέον επικρέμεται η Δαμόκλειος Σπάθη της ποινής αποκλεισμού.

Στο άλλο ματς του Β΄ ομίλου παρακολουθήσαμε δύο εθνικές που μάλλον δεν δαθέτουν το απαιτούμενο επίπεδο για τέτοια διοργάνωση. Τουλάχιστον οι Ουαλοί ήξεραν τι ήθελαν από το παιχνίδι κι επέδειξαν δύναμη και μαχητικότητα. Ο αγωνιστικός προσανατολισμός της Σλοβακίας αποτελεί μάλλον ανέκδοτο. Κάποιες μονάδες της ομάδας από τη Μεσευρώπη έχουν αξία σαφώς μεγαλύτερη από εκείνην των αντιπάλων τους του περασμένου Σαββάτου. Αλλά οι ομάδες δεν φτιάχνονται με απλή πρόσθεση μονάδων.

Εν αναμονή

Οι Πολωνοί έκαναν το καθήκον τους και, έστω και χωρίς πολλή λάμψη,  νίκησαν τους μάλλον αδύναμους Βορειοιρλανδούς. Θα συνεχίσουν με σχετική αυτοπεποίθηση, αλλά τα δύσκολα τους περιμένουν.

Υπό άλλες συνθήκες, θα λέγαμε ότι οι Γερμανοί πήραν μια επαγγελματική νίκη και συνεχίζουν ακάθεκτοι. Μπορεί. Αλλά στη θέση τους θα άκουγα αρκετά καμπανάκια. Απέναντι σε μια ομάδα που έκανε φανερό ότι δεν τρελαινόταν για τη νίκη, κινδύνεψαν αρκετές φορές να ισοφαριστούν. Η γερμανική άμυνα δεν εμπνέει καμία εμπιστοσύνη. Η ανάπτυξη της ομάδας μοιάζει πιο προβληματική. Η συνολική εικόνα, όπως κι αυτή αρκετών βασικών στελεχών, απέχει πολύ από την καλοκουρδισμένη ομάδα του τελευταίου Παγκοσμίου Κυπέλλου. Φυσικά, μπορεί απλώς να επρόκειτο για μια μέτρια βραδιά, χωρίς συνέχεια και συνέπειες. Θα δείξει.

Ζόρια

Όπως πήγε το κυριακάτικο ματς, θα ήταν αδικία να μη νικήσουν οι Κροάτες. Πατούσαν καλύτερα στο γήπεδο, είχαν αρκετές ευκαιρίες, κι ακόμη κι αν το νικητήριο τέρμα τους προήλθε από μια ιδιοφυή ενέργεια του Μόντριτς κι όχι από συνδυασμό, έπειθαν ότι ήταν οι καλύτεροι. Πολύ προβληματικό παιχνίδι από την Τουρκία, όλα τα ατού της οποίας υστέρησαν.

Ναι, οι Ισπανοί είχαν την υπεροχή και περισσότερες ευκαιρίες, αλλά όπως εξελίχθηκε το παιχνίδι θα μπορούσαν ακόμη και να το χάσουν. Ούτε κι αυτοί έδωσαν την εντύπωση του μεγάλου φαβορί κι ο όμιλός τους έχει παγίδες. Υπό τις συνθήκες αυτές οι 3 βαθμοί αποτελούν το μεγαλύτερο κέρδος. Μαχητικοί οι Τσέχοι, τίμησαν την παράδοση που τους θέλει να εμφανίζονται σχεδόν πάντα ανταγωνιστικοί στα ευρωπαϊκά. Αλλά το ταμείο τους είναι ακόμη άδειο.

Μαθήματα τακτικής

Για την, απογοητευτικού επιπέδου, αναμέτρηση Ιρλανδίας-Σουηδίας δεν υπάρχουν πολλά να πεις. Από τη Σουηδία το μόνο που ξεχώρισε ήταν το κομψότατο τρουά πιες κοστούμι του Χάμρεν. Κατά τα λοιπά, οι Σκανδιναβοί έδιναν σε ορισμένες στιγμές την εντύπωση ότι παίζουν για πρώτη φορά μαζί και προσπαθεί να μάθει ο ένας το παιχνίδι του άλλου. Μαχητικοί οι Ιρλανδοί, ίδρωσαν τη φανέλα. Το ποδόσφαιρό τους ανήκει μάλλον στην παλαιολιθική εποχή του αθλήματος. Ά, εμφάνισαν ως ατραξιόν και τον συμπαθέστατο Χέντρικ, τον παίκτη που σουτάρει και φτιάχνει ταυτόχρονα το μαλλί.

Δεν αρκεί να έχεις μια φουρνιά ιδιαίτερα ταλαντούχων ποδοσφαιρστών για να φτιάξεις μεγάλη ομάδα. Οι Βέλγοι το έμαθαν πληρώνοντας τον λογαριασμό. Μπορεί η φετινή Ιταλία να μη διαθέτει τις καλύτερες μονάδες (το υλικό της ίσως να είναι και μέτριο για τα δεδομένα τους), μπορεί να εμφανίζει επιθετικό δίδυμο που το αποτελούν ένας Βραζιλιάνος β΄ διαλογής κι ένας γυρολόγος με καλούτσικη πορεία στο ολλανδικό πρωτάθλημα που χρειάστηκε να φτάσει στα τριάντα για να ξεχωρίσει αγωνιζόμενος στη Σαουθάμπτον, αλλά… η Σκουάντρα Ατζούρα αγωνίζεται ως πραγματικό σύνολο και η τακτική κουλτούρα της είναι αξεπέραστη. Την ώρα που οι Κόκκινοι Διάβολοι προσπαθούσαν χωρίς να ξέρουν πώς, οι Ιταλοί διαχειρίζονταν άψογα την αναμέτρηση, χτυπώντας όταν έπρεπε. Η Ιταλία είναι εδώ. Η εικόνα της ήταν κατά τη γνώμη μου η πιο θετική της αγωνιστικής αυτής, κατά μείζονα λόγο αν ληφθεί υπόψη κι η αξία του αντιπάλου.

Είναι, πάντως, πολύ νωρίς ακόμη. Όλοι έχουν το περιθώριο να βελτιωθούν. Κι αν βελτιωθεί συνολικά και το θέαμα θα είναι καλύτερα για όλους. Γιατί μέχρι στιγμής δεν είναι και πολλά αυτά που έχουν εντυπωθεί στη μνήμη μας.

Μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου

Βασιλική, Σαιν Ντενί

Πριν από δύο χρόνια, προσπαθούσα να σας πείσω ότι μια μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση και η αδιαφορία είναι έννοιες ασύμβατες. Εκ των πραγμάτων, είμαι υποχρεωμένος να αναθεωρήσω την άποψή μου. Σε άλλες εποχές, η διοργάνωση θα με απασχολούσε εβδομάδες πριν από την έναρξή της, θα διάβαζα αναλύσεις επί αναλύσεων, θα είχα μελετήσει πιθανές διασταυρώσεις στα παιχνίδια νοκ άουτ, βιογραφικά και σταδιοδρομίες γνωστών και άγνωστων ποδοσφαιριστών, τα πάντα όλα… Φέτος, σιωπή. Κι ας είναι ένα ευρωπαϊκό πρωτάθλημα που διοργανώνεται σε μια χώρα που λατρεύω. Υπό άλλες συνθήκες θα έψαχνα για εισιτήρια. Φέτος, έρχεται η ώρα του εναρκτήριου αγώνα κι εγώ ασχολούμαι με άλλα.

Για να είμαι ειλικρινής, τα αίτια της αδιαφορίας είναι ίσως περισσότερο προσωπικά, παρά αντικειμενικά:

• Μεγαλώνω, και κάποια πράγματα δεν με συγκινούν πλέον στον ίδιο βαθμό.
• Υπάρχουν άλλες προτεραιότητες… κι ο φόρτος εργασίας έχει φτάσει σε επίπεδα σχεδόν τρομακτικά.
• Η διοργάνωση διεξάγεται υπό τη σκιά της απειλής της τρομοκρατίας κι αυτό είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί. Υποτίθεται ότι το ποδόσφαιρο θα μας βοηθούσε να ξεχάσουμε προσωρινά τις έγνοιες μιας δύσκολης ζωής…
• Πρόκειται για διοργάνωση Μπεν Χουρ, την πρώτη με 24 ομάδες, πάρα πολλές για τα δεδομένα της ηπείρου. Μοιραία υπάρχουν αρκετές ομάδες μέτριες έως αδύναμες. Αφήνω στην άκρη την αθλιότητα των τάχα μου καλύτερων τρίτων που ανακατεύει το πρόγραμμα και σπανίως βοηθά τις πραγματικά πιο αξιόμαχες ομάδες.
• Συμμετέχουν τρεις ομάδες από το Ηνωμένο Βασίλειο, συν η Ιρλανδία. Και μένα το βρετανικό στυλ ποδοσφαίρου δεν μου άρεσε ποτέ ιδιαίτερα.
• Δεν υπάρχει ελληνική συμμετοχή, αντιθέτως προς τις 5 από τις 6 τελευταίες μεγάλες ποδοσφαιρικές διοργανώσεις (και πώς να υπάρχει όταν η εθνική κατορθώνει να πάει στον πάτο του ευκολότερου ομίλου προκριματικών που της έτυχε ποτέ; Μη μου πει κάποιος πως είχαμε προπονητή αστέρι και εμείς οι άξεστοι δεν το εκτιμήσαμε. Με τα αποτελέσματα του Ρανιέρι κι ο θεός ο ίδιος να ήταν εκλέκτορας θα έπρεπε να απολυθεί από την ομοσπονδία).
• Τα φαβορί για την κατάκτηση του τροπαίου δεν πείθουν. Η Γερμανία μοιάζει να έχει κατεβάσει στροφές, η Ισπανία δεν έχει την ορμή του παρελθόντος. Οι Ιταλοί πρέπει να ξεπεράσουν το σοκ του τελευταίου Μουντιάλ. Οι διοργανωτές δεν έχουν επίσημα παιχνίδια στα πόδια τους κι αναζητούν τον ηγέτη τους (όπως απαιτεί η παράδοση) προσπαθώντας να τον βρουν στο πρόσωπο του ανώριμου για τέτοια πράγματα Πογκμπά.
• Δεν υπάρχουν αξιόπιστα αουτσάιντερ. Υπό κανονικές συνθήκες και με δεδομένη την προοπτική του δικού της προσεχούς Παγκοσμίου Κυπέλλου, τον ρόλο αυτό θα έπρεπε να τον έχει η Ρωσία (το υλικό της οποίας είναι αρκετά ενδιαφέρον). Μόνο που πρέπει να λάβουμε υπόψη την ιστορία και την παράδοση: σε μια ομάδα χωρίς προσωπικότητα, σύστημα και ψυχή είναι δύσκολο να ποντάρεις. Μας μένουν οι Πορτογάλοι του γνώριμού μας Φερνάντο Σάντος και οι Βέλγοι που είναι τόσο της μόδας τα τελευταία χρόνια. Έχουν, όμως, ωριμάσει ώστε να στοχεύσουν σε κάτι παραπάνω από έναν απλό προημιτελικό;

Νοτρ Νταμ, Παρίσι (φωτογραφία: Gilbert Bochenek/ Wikipedia)

Αδιαφορία, επομένως, αλλά μέχρι να αποδειχτεί το αντίθετο. Κι αυτή η απόδειξη δεν είναι τόσο δύσκολη όσο φαίνεται. Καταρχάς, με την έναρξη της διοργάνωσης οι αντιστάσεις κάμπτονται, οι παλιές συνήθειες επανέρχονται. Κάποια φαβορί θα δείξουν στο γήπεδο ότι πραγματικά αξίζουν. Ο γιγαντισμός του τουρνουά μπορεί να αποδειχτεί τελικά θετικός: την απαραίτητη νότα εξωτισμού, που συνήθως λείπει από τα ευρωπαϊκά, θα τη δώσουν οι πρωτοεμφανιζόμενες, η Ισλανδία ή η Αλβανία λ.χ., μπορεί κι οι ομάδες από το Ηνωμένο Βασίλειο ή η Ουγγαρία που είχαν να παίξουν σε τελικά από τη μακρινή δεκαετία του 1980. Και κάποια ομάδα που κανείς δεν περιμένει θα κάνει την έκπληξη και θα μας συγκινήσει (μην περιμένετε να σας πω ποια μπορεί να είναι – δεν ξέρω και δεν είναι η ώρα να εμφανιστώ ως γκουρού του στοιχήματος από τα Λιντλ).

Με αυτά κι εκείνα το παιχνίδι άρχισε. Η Γαλλία νίκησε με δυσκολία μετά από ένα αρκετά ενδιαφέρον ματς με ρυθμό, δύναμη κι ενδιαφέροντα στοιχεία τακτικής από τις δυο ομάδες. Επιβεβαιώθηκε κι ο κανόνας που λέει ότι παίκτες με εξαιρετική αγωνιστική χρονιά εμφανίζονται κατώτεροι των προσδοκιών, ενώ λάμπουν ποδοσφαιριστές που δεν περιμέναμε. Ο Γκριζμάνν αναμενόταν ως σωτήρας της εθνικής Γαλλίας, αλλά στο γήπεδο εμφανίστηκε το κουρασμένο φάντασμά του. Ο κορυφαίος της αναμέτρησης ήταν ο πολύ λιγότερο γνωστός μας Ντιμιτρί Παγιέτ: εξαιρετική συνολική παρουσία, μια τελική πάσσα, ένα νικητήριο γκολ σπάνιας ποδοσφαιρικής ευφυΐας και τεχνικής, ορισμένες εντυπωσιακές φάσεις (τα εκπληκτικά κοντρόλ του μετά από δύο συνεχόμενες κόντρες αντιπάλων).

Ντιμιτρί Παγιέτ (φωτογραφία: Xavier Naltchayan/ Wikipedia).

Αξιοπρεπέστατοι οι Ρουμάνοι του Ιορντανέσκου, στάθηκαν όρθιοι, δεν έχουν τίποτε να προσάψουν στους εαυτούς τους. Μένει μόνο η πίκρα της ήττας στο τέλος κι οι δυνάμεις που χάθηκαν κι ίσως λείψουν στα κρίσιμα επόμενα παιχνίδια. Αλλά θα δούμε.

 

 

 

«Οι προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές»

Quentin Massis ή Matsys (Λουβαίν 1466 – Αμβέρσα 1529) «Ο ενεχειροδανειστής και η σύζυγός του» (1515), Μουσείο του Λούβρου

Οι αναγκαίες επισημάνσεις: Είναι απαραίτητο να επισημανθεί εκ νέου πόσο πεπλανημένη είναι η αντίληψη που εμφανίζει τις εθνικές ομάδες ποδοσφαίρου ως φορείς στερεοτύπων σχετικών με εθνικές νοοτροπίες. Εκείνη που θέλει τους Γερμανούς τέλειους εκφραστές της πειθαρχίας και οργάνωσης (ή στην πιο εξτρήμ εκδοχή της στρατιές τεθωρακισμένων υπό τις οδηγίες του Μανστάιν και του Γκουντέριαν), τους Βραζιλιάνους ανέμελους μπαλαδόρους της Κοπακαμπάνα, τους Ολλανδούς υποδείγματα του δυτικοευρωπαϊκού ορθολογισμού (εσχάτως καθοδηγούμενους μαεστρικά από τον… Ντάισελμπλουμ), τους Αργεντίνους χορευτές τάνγκο με εκρήξεις βίας κι αφερεγγυότητας. Εκτός του ότι αγνοεί βασικά στοιχεία της ποδοσφαιρικής ιστορίας (π.χ. ο ατομισμός, η απειθαρχία και το σκληρό ποδόσφαιρο στα όρια του αντιαθλητικού αποτελούν διαχρονικά στοιχεία των ολλανδικών ομάδων όσο κι αν έρχονται σε προφανή αντίθεση με το ευρέως διαδεδομένο στερεότυπο), παραβλέπει και τη σύγχρονη ποδοσφαιρική πραγματικότητα.

Εδώ κι αρκετές δεκαετίες δεν υπάρχουν, τουλάχιστον στο ποδόσφαιρο υψηλού επιπέδου, παίκτες-προϊόντα της αλάνας οι οποίοι θα μετέφεραν άμεσα τα στοιχεία μιας λαϊκής νοοτροπίας “εθνικού” χαρακτήρα. Όλοι οι ποδοσφαιριστές είναι προϊόντα ποδοσφαιρικών ακαδημιών στις οποίες το πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι σε μεγάλο βαθμό πανομοιότυπο, είτε βρίσκεστε στο Ρίο ή το Μπουένος Άιρες, είτε στη Βαρκελώνη, τη Λυών ή το Ντόρτμουντ. Εννοείται, βέβαια, ότι οι σοβαρές (ποδοσφαιρικά) χώρες διαθέτουν εθνικό σχέδιο ανάπτυξης σε όλα τα επίπεδα και στρατηγικής για την εθνική τους ομάδα. Ο βαθμός επιτυχίας του, όμως, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: συμβιβασμός με τις προτεραιότητες των συλλόγων της ημεδαπής, δυνατότητα συγκράτησης του “παιδομαζώματος” από πλουσιότερους συλλόγους άλλων χωρών, δυνατότητα (συγκυριακή ή όχι) να διαθέτει η εθνική τους βασικό κορμό από 1 ή 2 συλλόγους της ημεδαπής (όπως συμβαίνει κατά παράδοση στη Γερμανία ή κάποτε στην Ολλανδία της δεκαετίας του ’70, μέχρι σήμερα στην Ισπανία κ.ο.κ.).

 

Ένας ευρωπαϊκής καταγωγής Λατινοαμερικάνος που έμαθε το ποδόσφαιρο στην Ευρώπη: ο Μέσσι στον ημιτελικό κατά της Ολλανδίας (φωτογραφία: AFA – Selección Argentina)

Με βάση τις τρέχουσες συγκυρίες, μια ομοσπονδία όπως η γερμανική έχει απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες κι ευκαιρίες να δουλέψει πάνω στο πρότζεκτ «εθνική ομάδα» απ’ ό,τι οποιαδήποτε άλλη χώρα. Η Αργεντινή αγωνίστηκε στους δύο τελευταίους αγώνες με ενδεκάδα της οποίας οι παίκτες αγωνίζονται σε 8 διαφορετικούς συλλόγους. Στον ημιτελικό μάλιστα δεν υπήρχε κανείς που να αγωνίζεται αν όχι στην Αργεντινή, έστω επί αμερικανικού εδάφους (στον προημιτελικό υπήρχε ο Μπασάντα που παίζει στο Μεξικό): όλοι ανήκουν σε ευρωπαϊκούς συλλόγους. Ποια δουλειά σε βάθος θα μπορούσε να γίνει με παίκτες που ενσωματώνονται στην αποστολή για λίγες μέρες εν μέσω δύο υπερατλαντικών ταξιδιών; Η περίπτωση της Βραζιλίας είναι παρεμφερής.

Η μόνη χώρα με υποδομές και ομοσπονδιακές δομές ενδεχομένως πιο ανεπτυγμένες από τη Γερμανία θα πρέπει να είναι η Γαλλία. Δυστυχώς για εκείνη έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από εγγενή προβλήματα που την περιάγουν σε μειονεκτική θέση: λεηλασία ταλέντων εκ μέρους αλλοδαπών συλλόγων (κυρίως βρετανικών), απώλειες παικτών που προτιμούν να αγωνιστούν με τις εθνικές των χωρών καταγωγής τους, αδυναμία σχηματισμού εθνικού κορμού αγωνιζόμενου σε μικρό αριθμό ημεδαπών συλλόγων κ.λπ.

Εάν πάντως υπάρχει κάποια βεβαιότητα, αυτή έγκειται στο ότι οι ποδοσφαιρικές ικανότητες δεν αποτελούν θέμα γονιδίων, διαφορετικά πώς θα μπορούσαν να εκφράζουν τη γερμανική πειθαρχία ποδοσφαιριστές με εθνοτική καταγωγή από την Τουρκία, την Τυνησία ή την Γκάνα; Επίσης, τα πρότυπα οργάνωσης δεν αποτελούν προνόμιο των θεωρούμενων ως «οργανωμένων, πειθαρχημένων και ορθολογιστών» λαών (άλλο πεπλανημένο εξηγητικό σχήμα αυτό). Αρκεί να φέρει κάποιος στο μυαλό του το παράδειγμα του ελληνικού μπάσκετ.

Καλό θα ήταν επίσης να τελειώνουμε κάποια στιγμή με όλες αυτές τις ισοπεδωτικές θεωρίες περί αντίθεσης «ευρωπαϊκού» και «λατινοαμερικάνικου» ποδοσφαίρου, λες κι υπάρχει ένα κι ομοιογενές ευρωπαϊκό ή λατινοαμερικάνικο πρότυπο. Τι σχέση έχει ως πρότυπο το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο με αυτό της Αργεντινής; Μήπως η δεύτερη δεν είναι τελικά σε νοοτροπία απείρως ευρωπαϊκότερη χώρα απ’ ό,τι η πατρίδα μας;

Τούτων ειπωθέντων, ας επιστρέψουμε στην επικαιρότητα. Παρακολουθήσαμε δύο εντελώς διαφορετικούς ημιτελικούς. Ο πρώτος, λόγω του πρωτοφανούς εύρους της διαφοράς σε αναμέτρηση μεταξύ μεγάλων εθνικών, θα μείνει στην Ιστορία. Ο δεύτερος θα ξεχαστεί γρήγορα, μολονότι υπήρξε εξαιρετικό μάθημα ποδοσφαιρικής τακτικής. Αυτό όμως δεν ενδιαφέρει το διψασμένο για θέαμα κοινό.

Ι.   Ο εντυπωσιακός ημιτελικός

Γερμανική επέλαση – βραζιλιάνικη συμφορά: Ο ημιτελικός του Μπέλο Οριζόντε (Βραζιλία-Γερμανία 1-7) ήταν ένα ιστορικό από κάθε άποψη παιχνίδι. Πρέπει να ανατρέξει κανείς πολλές δεκαετίες πίσω στον χρόνο για να αναζητήσει παιχνίδια με τέτοια διαφορά σκορ σε τόσο προχωρημένο στάδιο μεγάλης διοργάνωσης. Και μάλλον ακόμη κι έτσι δεν θα βρει κάτι αντίστοιχο. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα προϋποθέτει ότι θα συντρέξουν άπειρες προϋποθέσεις. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να επαναληφθεί ως συμβάν. Παρέλκει, νομίζω, η επισήμανση ότι το τελικό αποτέλεσμα δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική διαφορά δυναμικότητας μεταξύ των δύο ομάδων. Πρόκειται για την αλήθεια μιας συγκεκριμένης βραδιάς. Η νικήτρια είναι σαφώς καλύτερη ομάδα από την ηττημένη, αλλά όχι και σε τέτοιο βαθμό.

Για τη Γερμανία, η οποία έκανε το ιδανικό παιχνίδι, ο ημιτελικός αυτός επισφραγίζει μια σταθερή πορεία προόδου κι έναν σε βάθος μακροχρόνιο σχεδιασμό. Η νεανική ομάδα του 2010 που είχε ήδη δημιουργήσει προσδοκίες κατάκτησης του τροπαίου δείχνει να πλησιάζει στην ολοκλήρωση της ωρίμανσής της. Είναι αλήθεια ότι οι συγκυρίες, πρόσκαιρες και σταθερές στον χρόνο, βοήθησαν τη Γερμανία: από την κατάρρευση του αντιπάλου και την πρωτοφανή αδυναμία του να διαχειριστεί μια δυσμενή κατάσταση ως τη δυνατότητα προετοιμασίας υπό ιδεώδεις συνθήκες της οποίας χαίρει η Nationalmannschaft. Πρέπει, όμως, να τονίσουμε κι ότι τεχνικό επιτελείο και ποδοσφαιριστές έκαναν το καλύτερο δυνατό από μέρους τους. Και να αναγνωρίσουμε ότι αυτή η εθνική Γερμανίας παίζει ελκυστικό ποδόσφαιρο.

Για τη Βραζιλία πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου εθνική ποδοσφαιρική καταστροφή. Το 1950 δεν υπήρχε τηλεόραση. Και, τελικά, πόσο μεγάλη συμφορά ήταν αντικειμενικά εκείνη η απώλεια; Η συντριβή της Τρίτης αποτελεί την απόλυτη ταπείνωση και μπορεί να πυροδοτήσει στη Βραζιλία εκρηκτικές εξελίξεις που θα υπερβαίνουν κατά πολύ τον χώρο του ποδοσφαίρου. Λυπούμαι ειλικρινά για τους ποδοσφαιριστές και το τεχνικό επιτελείο της Βραζιλίας (το οποίο αριθμεί δύο θριαμβευτές παλαιότερων ΠΚ). Η ζωή τους δεν θα είναι εύκολη με τέτοιο φορτίο.

Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτό που συνέβη; Αρκούν οι απουσίες των δύο βασικότερων παικτών της Σελεσάο (Νεϋμάρ και Τιάγκο Σίλβα); Η απόφαση του Σκολάρι να μην αλλάξει το σύστημά του παρά τις δύο αυτές ελλείψεις που έπλητταν καίρια το δυναμικό της ομάδας τόσο επιθετικά όσα και ανασταλτικά; Η στάση της βραζιλιάνικης ποδοσφαιρικής συνομοσπονδίας (CBF) την οποία άπαντες καταγγέλλουν ως διεφθαρμένη και αδιάφορη για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου της χώρας; Το γεγονός ότι συγκυρίες και διαιτητική εύνοια μασκάρευαν μέχρι την Τρίτη τις αδυναμίες μιας μέτριας ομάδας; Όλες αυτές οι εξηγήσεις είναι βάσιμες αλλά δεν αρκούν για να κατανοήσουμε το ναυάγιο του Μπέλο Οριζόντε και κυρίως την απόλυτη κατάρρευση εκείνου του δραματικού πενταλέπτου που είχε ως αποτέλεσμα την επίτευξη τεσσάρων γερμανικών τερμάτων.

Για τη Βραζιλία, ο ημιτελικός είναι ένα στίγμα, μια ντροπή που δεν πρόκειται να ξεπλυθεί. Τα τραύματα που προκαλεί θα πάρουν πολύ χρόνο κι αρκετές επιτυχίες για να γιατρευτούν. Όσον αφορά την εκπληκτική και πανάξια θριαμβεύτρια, αναρωτιέμαι μήπως τελικά είναι απίστευτα άτυχη, διότι επιτυγχάνει μεν την ιδανική εμφάνιση αλλά όχι στον τελικό. Η ευφορία που μοιραία γεννά ένα τέτοιο αποτέλεσμα και μια τέτοια εμφάνιση δεν είναι ευχερώς διαχειρίσιμη, ακόμη κι από Γερμανούς. Γιατί, δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό, το ποδόσφαιρο είναι άθλημα τόσο γοητευτικό όσο και ύπουλο. Είμαι βέβαιος ότι ο Λεβ θα ξανάφερε στο μυαλό του ό,τι συνέβη του Ιούλιο του 2010, στο διάστημα μεταξύ του θριάμβου του Κέηπ Τάουν επί της Αργεντινής και του άδοξου αποκλεισμού στον ημιτελικό του Ντέρμπαν από την Ισπανία.

ΙΙ.   Ο «ευρωπαϊκός» ημιτελικός

Μετά τη γερμανική επέλαση, αρκετοί ήταν εκείνοι που ονειρεύονταν έναν ευρωπαϊκό τελικό. Προς το παρόν, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν έναν αμιγώς ευρωπαϊκό, ως προς το πνεύμα του τουλάχιστον, ημιτελικό. Ένα παιχνίδι με εξαιρετικό ενδιαφέρον για όσους είναι τεχνικοί ποδοσφαίρου, δημοσιογράφοι ή αρέσκονται να αναλύουν και τις ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις με όρους σκακιστικής τακτικής. Γιατί αυτό που παρακολουθήσαμε δεν διέφερε από μια παρτίδα σκακιού. Για τον ποδοσφαιρόφιλο θεατή, φυσικά, επρόκειτο πιθανώς για το πιο βαρετό παιχνίδι της διοργάνωσης.

 

φωτογραφία: AFA – Selección Argentina

Τελικά νίκησε η ομάδα που ήταν πιο οργανωμένη, σοβαρή και υπεύθυνη στη διαχείριση του αγώνα (Αργεντινή-Ολλανδία 0-0, 4-2 πέν.). Με ελάχιστη διαφορά και χάρη σε μια διαδικασία που εμπεριέχει και το στοιχείο της τύχης. Έτσι ακριβώς, όμως, δεν συμβαίνει και στη ζωή;

Υπάρχουν πάντα κι αυτοί που δεν ξέρουν να χάνουν. Μετά τον αγώνα, ο Ρόμπεν δήλωσε ότι «η Αργεντινή δεν άξιζε την πρόκριση. Εμείς είχαμε τις καλύτερες ευκαιρίες«. Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μας εξηγήσει ο Ολλανδός αστέρας σε ποιες ευκαιρίες αναφέρεται.Μάλλον μιλούσε για παιχνίδι που διεξήχθη σε κάποιο παράλληλο σύμπαν. Στο, φτωχό σε φάσεις, παιχνίδι του Σάο Πάολο δεν υπήρξαν περισσότερες από 4 ευκαιρίες: η προβολή του Ιγουαΐν, η διείσδυση του Ρόμπεν που καταλήγει στο σουτ το οποίο κοντράρει ο Μαστσεράνο, η στιγμή που ο Παλάσιο φεύγει μόνος με τον Ολλανδό τερματοφύλακα, αλλά μεταμορφώνεται σε Φάνη Γκέκα της Αργεντινής και τελειώνει τη φάση με κεφαλιά-πάσα στον Σίλλεσσεν, και το σουτ που δεν πιάνει καλά ο αμαρκάριστος Μάξι στο τέλος της παράτασης. Με άλλα λόγια, μία μόνον ολλανδική ευκαιρία που έρχεται να επιβεβαιώσει ένα άλλο θλιβερό στατιστικό στοιχείο: σε 120 συν 7 λεπτά παιχνιδιού η Ολλανδία έκανε ένα (1) μόνο σουτ με πορεία προς το αντίπαλο τέρμα (το μακρινό του Ρόμπεν στο 99′ που μπλοκάρει εύκολα ο Ρομέρο).

Η Ολλανδία δεν πρόκειται ποτέ να κερδίσει ΠΚ αν δεν κάνει την αυτοκριτική της και δεν αναζητήσει τα αίτια της αποτυχίας στα δικά της λάθη.Όσο βολεύεται με μύθους περί αδικίας και δικαιολογίες που καταλήγουν στο ότι «πάντα φταίνε οι άλλοι» δεν πρόκειται να αποκομίζει κάτι άλλο πέρα από ένδοξες ή άδοξες (όπως αυτή του ημιτελικού) ήττες.

Κάτι ακόμη: το πρώτο στη σειρά πέναλτυ θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό, ιδίως όταν η ομάδα σου είναι αυτή που εκτελεί πρώτη. Η επιτυχία μεταφέρει το άγχος στον αντίπαλο που ξέρει ότι είναι υποχρεωμένος να σε κυνηγά κι ότι δεν έχει πλέον δικαίωμα στο λάθος. Για αυτό και οι προπονητές συνήθως ορίζουν ως πρώτο εκτελεστή έναν από τους καλύτερους παίκτες τους με ειδίκευση στην αποστολή αυτή. Η επιλογή του Φαν Χάαλ να αναθέσει τη συγκεκριμένη εκτέλεση σε έναν αμυντικό χωρίς καμία πείρα στα πέναλτυ προκαλεί έκπληξη [στον προημιτελικό με την Κόστα Ρίκα η αντίστοιχη εκτέλεση είχε ανατεθεί στον Φαν Πέρσι – χτες όμως ο επιθετικός των Οράνιε είχε αντικατασταθεί]. Κρίμα για τον Γιαν Φλάαρ που είχε κάνει ένα από τα καλύτερα ματς της σταδιοδρομίας του κι όμως θα μείνει στην ιστορία (παρέα με τον Σνάιντερ) ως μοιραίος για την ομάδα του παίκτης.

Όσο για τον Σέρχιο Ρομέρο, ήρωα της βραδιάς, το παράδοξο στοιχείο είναι ότι φέτος ήταν αναπληρωματικός τερματοφύλακας στην ομάδα του (Μονακό) και σε ολόκληρη την αγωνιστική περίοδο αγωνίστηκε μόλις σε 3 αγώνες της γαλλικής L1.

Λίγο πριν τους τελικούς

Ο Ντιέγκο Μαραντόνα στον τελικό του 1990 (Γερμανία-Αργεντινή 1-0)

Περιμένετε προβλέψεις για τον μικρό τελικό; Υπό άλλες συνθήκες θα σας απαντούσα ότι μάλλον αστειεύεσθε. Να όμως που (όπως ήδη επισήμαναν φίλοι, όπως το Ερυθρό Καγκουρώ) αυτός ο τελικός για την 3η θέση έχει πολλές ιδιαιτερότητες. Η Βραζιλία οφείλει να αντιδράσει. Πρέπει οπωσδήποτε να κάνει κάτι μετά τη συμφορά του Μπέλο Οριζόντε. Επομένως θα έχει αυτό που σχεδόν πάντα λείπει στις περιπτώσεις μικρού τελικού: το κίνητρο. Μπορεί, όμως; Ως προς αυτό δεν είναι δυνατό να δοθεί απάντηση. Όσο για την Ολλανδία, οι ποδοσφαιριστές και το τεχνικό επιτελείο της δηλώνουν urbi et orbi ότι αδιαφορούν για τον μικρό τελικό. Πράγματι, μια τέτοια στάση είναι απόλυτα ταιριαστή με την ολλανδική ποδοσφαιρική νοοτροπία. Θα έφτανε η αδιαφορία ακόμη και στην αποδοχή του ενδεχομένου μιας ευρείας βραζιλιάνικης επικράτησης; Κι αυτό το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί.

 

Ο Χόρχε Βαλδάνο στον τελικό του 1986 (Αργεντινή-Γερμανία 3-2) [φωτογραφία: AFA – Selección Argentina]

Ο τελικός της Κυριακής, ανάμεσα σε δύο από τις πιο ιστορικές εθνικές ομάδες, είναι ανοιχτός σε κάθε αποτέλεσμα. Πώς το έλεγε εκείνη η προειδοποίηση για τα επενδυτικά προϊόντα; Δεν έχουν εγγυημένη απόδοση και οι προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές. Έ, αυτό ακριβώς!

Τι άλλο; Ά, ναι! Την Κυριακή το βράδυ θα παιχτεί ποδόσφαιρο. Η ταυτότητα του τελικού νικητή δεν πρόκειται να δικαιώσει ούτε τα μνημόνια, για να ζητήσουμε οικειοθελώς να υπαχθούμε σε άλλα δέκα, πιο σκληρά από τα προηγούμενα, ούτε τη μονομερή διαγραφή χρέους, για να αρχίσουμε από Δευτέρα πρωί να κόβουμε πέσος (η δραχμή είναι πασέ). Οπότε, χαλαρώστε κι απολαύστε!

[οι φίλοι του ιστολογία θα μου συγχωρήσουν το ότι η παρούσα ανάρτηση αποτελεί σε κάποιο βαθμό κολάζ προηγούμενων αναρτήσεων στο ΦΜΠ και σχολίων στο παρόν ιστολόγιο. Το κομμάτι που αφορά τον ημιτελικό Αργεντινής-Ολλανδίας δημοσιεύθηκε, μετά το ΦΜΠ, και στο Portal]

 

Βαριές φανέλες, πολλά ερωτήματα

Βραζιλία, Γερμανία, Ολλανδία, Αργεντινή. Υπό κανονικές συνθήκες θα επρόκειτο για μια ονειρεμένη τελική τετράδα Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τρεις νικήτριες του παρελθόντος και μια ομάδα που έχει παίξει τρεις τελικούς. Καμία έκπληξη, κανένας απρόσκλητος καλεσμένος. Κι όμως η δυσπιστία των ποδοσφαιρόφιλων είναι έντονη. Για ορισμένους, όποια κι αν είναι η τελική νικήτρια θα είναι η χειρότερη τροπαιούχος όλων των εποχών.

Είναι αλήθεια ότι μέχρι τώρα καμία ομάδα δεν ξεχώρισε πραγματικά, καμία δεν έπεισε για την υπεροχή της. Το γεγονός αυτό επιδέχεται και πιο θετικές ερμηνείες: αποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν πια μεγάλες διαφορές μεταξύ των ομάδων (σχεδόν όλοι οι αγώνες αυτής της τελικής φάσης ήταν αμφίρροποι). Είναι επίσης βέβαιο ότι, υπό το βάρος μιας εξαντλητικής αγωνιστικής περιόδου για το σύνολο των παικτών, των ταξιδίων και των κλιματικών συνθηκών, οι ομάδες διαχειρίζονται τα παιχνίδια, κρατούν δυνάμεις και επιχειρούν να τα κερδίσουν χάρη σε περιορισμένα χρονικά διαστήματα πιο έντονων προσπαθειών.

Ωστόσο, οι ομάδες δεν έχουν δώσει ακόμη τους δύο κρισιμότερες αγώνες τους. Κι έχουν ακόμη το περιθώριο για να γράψουν Ιστορία.

Το κτίριο του βραζιλιάνικου κοινοβουλίου στη Μπραζίλια

Αντίο jogo bonito, καλημέρα δύναμη!

Η Βραζιλία ξεπέρασε στη Φορταλέζα το εξαιρετικά επικίνδυνο εμπόδιο της Κολομβίας με τρόπο απολύτως ενδεικτικό της μετάλλαξης που έχει συντελεσθεί εδώ και καιρό στο στυλ παιχνιδιού της (2-1). Ποτέ η απόσταση μεταξύ των (ευρωπαϊκών) στερεοτύπων περί jogo bonito και πραγματικότητας δεν ήταν τόσο μεγάλη. Στο γήπεδο υπήρχε μία ομάδα υψηλής τεχνικής κι αυτή ήταν η Κολομβία. Το ότι έχασε τον αγώνα δεν είναι διόλου τυχαίο. Η Βραζιλία πήρε το παιχνίδι γιατί μπήκε πιο αποφασισμένη κι αγωνιστική, με περισσότερο πάθος για τη νίκη και μεγαλύτερη προσήλωση στον στόχο της. Και, βέβαια, χρησιμοποίησε δύναμη, πολλή δύναμη. Ο Ροδρίγες πρέπει να έφαγε το ξύλο της χρονιάς του. Φυσικά, η επιτυχία του βραζιλιάνικου σχεδίου προϋπέθετε και την αναγκαία διαιτητική αρωγή. Αλλά αυτή ήταν μάλλον αναμενόμενη με βάση τα όσα έχουμε δει έως τώρα. Ο (σεσημασμένα ανεπαρκής διαιτητικά, για όσους θυμούνται εκείνο το εναρκτήριο Πολωνία-Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό του 2012) Βελάσκο Καρμπάγιο άφησε το δυνατό, στα όρια του αντιαθλητικού, παιχνίδι των Βραζιλιάνων. Όταν έδειξε την πρώτη κίτρινη είχε περάσει το εξηκοστό λεπτό και οι Βραζιλιάνοι είχαν κάνει τη δουλειά τους. Και για να μην αφεθεί και τίποτε στην τύχη, ακύρωσε και το γκολ του Γέπες για ένα οφσάιντ που είδε μόνον εκείνος κι ο βοηθός του. Σχεδόν αμέσως μετά μπαίνει το γκολ με τη βολίδα του Νταβίντ Λουίζ και το παιχνίδι μοιάζει να κρίνεται οριστικά. Φιλότιμα οι Κολομβιανοί δεν θα παρατήσουν την προσπάθεια, θα μειώσουν και θα προσφέρουν στους οπαδούς της Βραζιλίας αρκετές στιγμές αγωνίας μέχρι το σφύριγμα της λήξης. Ως εκεί όμως. Γιατί στον στόχο τους δεν θα φτάσουν ποτέ.

Το παράδοξο είναι ότι εν γένει η βραζιλιάνικη επίθεση δεν προβλημάτισε ιδιαίτερα την κολομβιανή άμυνα. Ο Γέπες έπαιρνε τις ταυτότητες των αντιπάλων του με το τσουβάλι, ενώ η δράση του Νεϋμάρ περιορίστηκε με αποτελεσματικό τρόπο. Μόνο που είχε προηγηθεί η καθολική αδράνεια της άμυνας των Κολομβιανών που κατέληξε στο γκολ του Τιάγκο Σίλβα μόλις στο έβδομο λεπτό κι έβαλε νωρίς τη Σελεσάο στη θέση του οδηγού. Οι Κολομβιανοί είχαν χάσει το παιχνίδι σε επίπεδο πνευματικής και ψυχολογικής προετοιμασίας κι υπήρξαν από άποψη τακτικής αρκετά αφελείς ώστε να παρασυρθούν ακριβώς σε ό,τι είχαν σχεδιάσει οι Βραζιλιάνοι.

Δυο λόγια για την υπόθεση Νεϋμάρ. Ο σοβαρός τραυματισμός του και η απουσία του από τους επόμενους αγώνες είναι προφανώς μεγάλη ατυχία και για τον παίκτη και για τους ποδοσφαιρόφιλους. Το μαρκάρισμα του Σούνιγα είναι επικίνδυνο και πρέπει να τιμωρηθεί. Δεν δικαιολογείται όμως ο επικοινωνιακός θόρυβος που έχουν ξεσηκώσει οι Βραζιλιάνοι (και ο οποίος επισκιάζει εσκεμμένα το θέμα της διαιτητικής εύνοιας της οποίας έχει τύχει η ομάδα τους). Δεν πρόκειται για την κλασσική επέμβαση δρεπανηφόρου με άμεσο στόχο τον σοβαρό τραυματισμό του αντιπάλου. Για τον Σούνιγα υπάρχει μάλλον μόνον ενδεχόμενος δόλος: τη μεγάλη ζημιά την παθαίνει ο Νεΰμάρ λόγω της ατυχίας να πέσει στο έδαφος με την πλάτη χωρίς να προλάβει να προφυλάξει το σώμα του κατά την πρόσκρουση.

Γερμανία: η Λυβέκη περί τα μέσα του 17ου αιώνα

Σούπα άνοστη, ευρωπαϊκών προδιαγραφών

Εάν ο προημιτελικός στη Φορταλέζα είχε ένταση, ρυθμό και συγκινήσεις, ο ευρωπαϊκός προημιτελικός του Μαρακανά ήταν ένα από τα χειρότερα παιχνίδια της διοργάνωσης (Γαλλία-Γερμανία 0-1). Οι Γερμανοί διαχειρίστηκαν τον αγώνα με απολύτως επαγγελματικό τρόπο (έβαλαν νωρίς το γκολ και μετά περίμεναν τους μάλλον ακίνδυνους Γάλλους), πράγμα πολύ καλό για εκείνους (που εξοικονόμησαν πολύτιμες δυνάμεις για τη συνέχεια), τραγικό όμως για τον θεατή. Έτσι όπως έχει εξελιχθεί η υπόθεση δεν έχουμε σαφή ιδέα για το ποια είναι τα όρια δυναμικότητας των Γερμανών και κατά πόσο μπορούν να τα πάνε καλύτερα απ’ ό,τι οι (κτγμ πιο ταλαντούχες) ομάδες τους στις τέσσερις τελυταίες μεγάλες ποδοσφαιρικές διοργανώσεις. Για τους Γάλλους οι απαντήσεις δόθηκαν και δεν ήταν καθόλου διαφορετικές από εκείνες που υποψιαζόμασταν στην προηγούμενη ανάρτηση. Προφανώς ήθελαν, αλλά τελικά δεν μπορούσαν.

Αργεντινή: Κόρδοβα, η Πλατεία Σαν Μαρτίν

Βελτίωση, πλην όμως αργή κι ανεπαρκής

Η Αργεντινή έδειξε κάποια σημάδια βελτίωσης, πλην όμως όχι επαρκή. Πιθανότατα βοήθησαν κι οι τρεις αλλαγές που έκανε ο Σαμπέλλα στην αρχική ενδεκάδα (Ντεμικέλις αντί του γκαφατζή Φεδερίκο Φερνάντες στο κέντρο της άμυνας, Μπίγλια αντί Γκάγκο στα αμυντικά χαφ και η, ΟΚ αναγκαστική και μάλλον λιγότερο καθοριστική, αλλαγή του τραυματία Ρόχο με τον Μπασάντα), πάντως η Αλμπισελέστε εμφανίστηκε πιο αποφασιστική από τα προηγούμενα παιχνίδια της. Ξύπνησε κι ο Ιγουαΐν, έβαλε ένα όμορφο γκολ κι είχε συνολικά καλή εμφάνιση. Φυσικά και η Αργεντινή περιορίστηκε στη λογική της διαχείρισης: ένα γρήγορο γκολ και μετά παιχνίδι αναμονής. Ωστόσο σε όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού η εντύπωση ήταν ότι βρισκόμασταν πιο κοντά στο 2-0 παρά στο 1-1. Μόνο (αλλά σοβαρό) αρνητικό στοιχείο ο τραυματισμός του Ντι Μαρία ο οποίος είχε δείξει στα δύο τελευταία ματς ότι έβρισκε τη φόρμα του.

Για τους Βέλγους ισχύουν τα ίδια με τους Γάλλους κι ίσως ακόμη χειρότερα. Ανυπαρξία δημιουργικής μεσαίας γραμμής, δύο ευκαιρίες κι αν (η κεφαλιά του Μιραλλάς στο τέλος του α΄ ημιχρόνου, η επέλαση του Λουκακού στις καθυστερήσεις), τακτική απειρία κι αδυναμία διεκδίκησης καλού αποτελέσματος. Ο Αζάρ σχεδόν εξαφανισμένος, ο Φελλαϊνί πελαγωμένος μεταξύ κέντρου κι επίθεσης. Γενικά, μια ομάδα που έδινε την εντύπωση ότι έχει πετύχει τους στόχους της και παίζει πλέον απλώς έναν αγώνα επίδειξης στον οποίο το αποτέλεσμα δεν έχει σημασία.

Το δημαρχείο της Χάγης, περ. το 1900

Ο «σοφός» και ο Φοιρός

Πάμε τώρα και στους Οράνιε. Σύσσωμος ο διεθνής και (ακόμη περισσότερο) ο ελληνικός Τύπος αποθεώνει τον Λουίς Φαν Χάαλ ως «σοφό προπονητή» για την έμπνευσή του ν’ αλλάξει τερματοφύλακα πριν από τη διαδικασία των πέναλτυ. Μαγκιά του αφού δικαιώθηκε από το αποτέλεσμα (Ολλανδία-Κόστα Ρίκα 0-0, 4-3 πέν.), αλλά δεν ανακάλυψε και την Αμερική. Οι παλαιότεροι θυμόμαστε την ιστορική αλλαγή του Φράντισεκ Φάντρονκ (Χρηστίδης αντί Στεργιούδα) στον επαναληπτικό προημιτελικό του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ τον Μάρτιο του 1977 (ΑΕΚ-Κουήνς Παρκ Ρέηντζερς 3-0 και 7-6 πέν. – οι Αρειανοί φίλοι θυμούνται και την περίπτωση Φοιρού που είχε περάσει τον Κοέντα πριν τα πέναλτυ σε ματς με την Κατοβίτσε, πάντα για το ΟΥΕΦΑ, μόνο που στην περίπτωση εκείνη το πείραμα δεν στέφθηκε από επιτυχία, μια και ο Κοέντας δεν έπιασε κανένα πέναλτυ κι οι Πολωνοί προκρίθηκαν). Έπειτα, ο Φαν Χάαλ δεν δοκίμασε κάποια νέα τακτική που θα άλλαζε το σύγχρονο ποδόσφαιρο. Χρειάζονται λίγο περισσότερα πράγματα για να αποθεωθεί ένας προπονητής. Κι εδώ που τα λέμε ο Φαν Χάαλ δεν έκανε σχεδόν τίποτε για ν’ αλλάξει το παιχνίδι της ομάδας του κατά τη διάρκεια του αγώνα. Θα μου πείτε ότι πέρασε τον Χούντελααρ στο β΄ μέρος της παράτασης: στο μόνο που διακρίθηκε ο Χούντελααρ ήταν οι μπούφλες που μοίρασε στους αντιπάλους αμυντικούς. Τυχερός ήταν που την έβγαλε καθαρή με μια κίτρινη και δεν αποβλήθηκε κιόλας.

Οι Κοσταρικανοί ακούν τα μύρια όσα στην Ελλάδα. Να φταίει η πικρία επειδή μας απέκλεισαν; Ωστόσο έδωσαν τον αγώνα τους με τα όπλα που διέθεταν (συγκλονιστικός Νάβας, υποδειγματική χρήση του οφσάιντ), δημιούργησαν πολλές δυσκολίες στην Ολλανδία κι υπέκυψαν μόνο στα πέναλτυ. Να πούμε ότι στο β΄ μέρος της παράτασης είχαν και δύο φάσεις όπου αν ο Ουρένια είχε δυνάμεις και διαύγεια θα είχε κηδέψει τις τουλίπες. Και, τέλος πάντων, να το πούμε κι αυτό: ο «καρπουζάς από το Εστορίλ» κι η ομάδα του τα είχαν καταφέρει καλύτερα επιθετικά από τον Φαν Χάαλ και τους Οράνιε εναντίον της Κόστα Ρίκα. Η Ελλάδα ήταν η μόνη ομάδα που σκόραρε εντός παιχνιδιού (κι όχι με πέναλτυ) κατά των Κεντροαμερικανών.

Να μιλήσουμε και για την εξυπνάδα κάποιων από τα ΜΜΕ, η οποία κυκλοφόρησε ευρέως και στις διάφορες παρέες. Αυτό το «ευτυχώς που μας απέκλεισαν οι Κοσταρικανοί, γιατί η Ολλανδία θα μας έριχνε τέσσερα«. Μεγιστοβάθμια ελληνική ανοησία. Καταρχάς, προτιμώ να παίξω προημιτελικό ΠΚ κι ας τον χάσω και με 0-10 παρά να μην παίξω ποτέ. Εν συνεχεία, είχαν ανοιχτή γραμμή με τον Θεό όλοι αυτοί κι ήξεραν ότι η Ολλανδία θα μας βάλει τέσσερα ή έξι ή δεν ξέρω πόσα; Θα μου πεις, βέβαια, δικαιώθηκαν, τέσσερα βάλαν οι Οράνιε στην Κόστα Ρίκα. Στα πέναλτυ, αλλά μην τα θέλουμε κι όλα δικά μας. 🙂

Στιγμές ολλανδικής πειθαρχίας

Τελειώνω με δυο λόγια για την «υποδειγματική ολλανδική πειθαρχία» την οποία εξήραν πολλοί φίλοι. Βεβαιότατα! Αδιαμαρτύρητα, λέει, δέχθηκε την αλλαγή του από τον Κρυλ ο Ολλανδός βασικός τερματοφύλακας Γιάσπερ Σίλλεσσεν. Το ότι κλώτσαγε ό,τι έβρισκε μπροστά του ήταν μάλλον δείγμα της στάσης αυτής. Πειθαρχημένοι οι Οράνιε! Τόσο που ο Ρόμπεν έλουζε με γαλλικά για κανένα πεντάλεπτο τον άτυχο συμπαίκτη του που δεν του πάσαρε έγκαιρα τη μπάλα κι όταν το έκανε την έστειλε πλάγιο άουτ!

Αδυναμία πρόβλεψης

Προγνωστικά για τους ημιτελικούς δεν είναι δυνατό κατά τη γνώμη μου να γίνουν. Θα σας μιλήσω για λατινοαμερικάνικο τελικό, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλεψη, είναι προσωπική επιθυμία. Στην πραγματικότητα όλα είναι δυνατά. Θα είναι αρκετή για τη Βραζιλία η δύναμη κι η αποφασιστικότητα απέναντι σε μια ομάδα με προσωπικότητα, ιστορία, πείρα και πειθαρχία; Πώς θα αντιμετωπισθεί η μεγάλη απουσία του Νεϋμάρ; Μπορούν οι Γερμανοί να υπερνικήσουν την κατάρα των ημιτελικών που τους κατατρύχει στις τελευταίες μεγάλες διοργανώσεις; Να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες δυσκολίες ενός παιχνιδιού κόντρα στη διοργανώτρια;

Θα γίνει αποτελεσματική επιθετικά η Ολλανδία αντιμετωπίζοντας μια σοβαρή κι οργανωμένη ομάδα με πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες από τους μέχρι τώρα αντιπάλους της; Θα καταφέρει κι η Αργεντινή το αντίστοιχο; Ή μήπως θα θυμηθεί την κακή παράδοσή της ειδικά με τη συγκεκριμένη αντίπαλο και τα τραύματα του προημιτελικού της Μασσαλίας το ’98; Και θα έχει η Ολλανδία κάποιο σχέδιο αντιμετώπισης του Μέσσι ή θα πελαγώσει ή όχι άτρωτη άμυνά της;

Ένα πράγμα είναι σίγουρο: οι δύο ημιτελικοί θα κριθούν πρωτίστως στο μυαλό των ποδοσφαιριστών (και των προπονητών). Στον τρόπο με τον οποίο προετοιμάστηκαν για τον κρίσιμο αγώνα τους. Στο πώς θα διαχειριστούν την πρόσκαιρη επιτυχία ή αποτυχία. Όλα αυτά τα σπουδαία είναι αδύνατο να τα προβλέψει κανείς.