«Футбол – Μια σύντομη Ιστορία του ρωσικού και σοβιετικού ποδοσφαίρου»

Ο περίφημος αγώνας επίδειξης στην Κόκκινη Πλατεία. 6 Ιουλίου 1936

Εκείνο το πρωινό της 6ης Ιουλίου 1936, η όψη της Κόκκινης Πλατείας ήταν αρκετά παράξενη. Η επιφάνειά της είχε καλυφθεί από έναν τεράστιο τάπητα που έφερε πάνω του τις γραμμές ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου. Στις άκρες του είχαν τοποθετηθεί, όπως έπρεπε, δύο εστίες. Εκείνο το πρωινό της γιορτής της Σοβιετικής Ημέρας Φυσικής Αγωγής επρόκειτο να μυηθεί στο δημοφιλές άθλημα ο μεγάλος ηγέτης της αχανούς χώρας, ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΣΕ Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι, γνωστός σε όλους ως Στάλιν. Στον αγώνα επίδειξης που διοργανώθηκε αναμετρήθηκαν η πρώτη με τη δεύτερη ομάδα της Σπαρτάκ Μόσχας. Λέγεται ότι η εξέλιξη του σκορ και το τελικό αποτέλεσμα ήταν προκαθορισμένα. Ο Στάλιν έδειξε να παρακολουθεί με ενδιαφέρον το ματς, δίπλα σε όλα τα κορυφαία στελέχη της σοβιετικής νομενκλατούρας. Χειροκρότησε κάθε γκολ που σημειώθηκε στον αγώνα. Κατά πάσα πιθανότητα, δεν πρέπει να ενδιαφέρθηκε ξανά ιδιαίτερα για αυτό το παράξενο σπορ. Η συμβολική σημασία, όμως, της αναμέτρησης εκείνης ήταν τεράστια για το σοβιετικό ποδόσφαιρο.

Ι. Ξεκίνημα μετ’ εμποδίων

Οι απαρχές του ρωσικού ποδοσφαίρου δεν διαφέρουν πολύ από αυτό που συνέβη σε πολλές χώρες του κόσμου. Το ποδόσφαιρο μεταφυτεύτηκε στην τσαρική αυτοκρατορία χάρη στη βρετανική παροικία της Πετρούπολης, της Μόσχας και της Οδησσού. Βρετανοί επιχειρηματίες κι έμποροι, μηχανικοί και ναυτικοί μετέφεραν το αγαπημένο τους άθλημα στη χώρα εγκατάστασης ή προσωρινής διαμονής τους. Λέγεται πως ο πρώτος ποδοσφαιρικός αγώνας επί ρωσικού εδάφους διοργανώθηκε μεταξύ Βρετανών το 1879 στην Πετρούπολη. Θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο δεκαετίες για να κερδίσει το άθλημα την προτίμηση ικανού αριθμού γηγενών, να δημιουργηθούν οι πρώτοι σύλλογοι και να διοργανωθούν τα πρώτα τοπικά πρωταθλήματα. Είναι αλήθεια πως η επιτυχία του ποδοσφαίρου δεν θα έπρεπε ποτέ να θεωρείται δεδομένη σε μια χώρα με κλιματικές συνθήκες τόσο σκληρές ώστε να καθιστούν αδύνατη την άθληση σε ανοιχτό χώρο κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.

Το 1912 η νεοσύστατη ρωσική ομοσπονδία ποδοσφαίρου αριθμεί περισσότερους από 150 συλλόγους σε 30 περίπου πόλεις. Σχεδόν αμέσως γίνεται μέλος της ΦΙΦΑ. Την ίδια χρονιά η εθνική ομάδα της Ρωσίας συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Στοκχόλμης. Περνά τον πρώτο γύρο άνευ αγώνος και αντιμετωπίζει στα προημιτελικά την ομάδα της… Φινλανδίας, η οποία αποτελεί ακόμα μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας! Οι Φινλανδοί επικρατούν με 2-1.
Η ανοδική πορεία διακόπτεται απότομα από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα ακολουθήσουν οι επαναστάσεις του 1917, ο τρομερός εμφύλιος, οι λιμοί. Δεν υπάρχει πλέον χώρος και διάθεση για ποδόσφαιρο.

ΙΙ. Η εποχή της δυσπιστίας

Το ρωσικό ποδόσφαιρο θα αναγεννηθεί στα χρόνια της ΝΕΠ, της Νέας Οικονομικής Πολιτικής, δηλαδή της περιορισμένης κλίμακας οικονομίας της αγοράς την οποία επέτρεψε ο Λένιν θεωρώντας την αναγκαίο κακό προκειμένου η οικονομία της χώρας να σταθεροποιηθεί και να γνωρίσει εκ νέου ανάπτυξη. Η παράλληλη πορεία ΝΕΠ και ποδοσφαίρου δεν αποτελεί ακριβώς σύμπτωση: στο ρωσικό πλαίσιο, το ποδόσφαιρο είναι ασχολία που ταυτίζεται με την αστική τάξη. Η κομμουνιστική εξουσία το αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη δυσπιστία. Το ποδόσφαιρο μοιάζει συνυφασμένο με τον επαγγελματισμό, τον ανταγωνισμό, τη διαφθορά και τον πρωταθλητισμό. Απέχει πολύ από το σοβιετικό ιδεώδες της λαϊκής άθλησης. Ίσως τελικά να μην είναι τίποτε περισσότερο από ένα χόμπυ (ή μήπως μια επικερδής επαγγελματική ασχολία) των μπουρζουάδων. Στο ποίημά του «Товарищи, поспорьте о красном спорте!» («Σύντροφοι, ας μιλήσουμε για τον κόκκινο αθλητισμό», 1928), ο Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Μαγιακόφσκι στηλιτεύει τα άρρωστα στοιχεία του ποδοσφαίρου, μιλώντας για ποδοσφαιριστές που αντιμετωπίζονται ως πρόβατα τα οποία έχουν το χρυσόμαλλο δέρας για προβιά, για τους επιχειρηματίες και τους κερδοσκόπους που διαγκωνίζονται προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν οικονομικά τους αθλητές.

Βλ. Μαγιακόφσκι (πηγή: РИА Новости)

ΙΙΙ. Η εποχή της ανάπτυξης

Λίγο πριν τα μέσα της δεκαετίας του 1930, η στάση του καθεστώτος όσον αφορά το ποδόσφαιρο μεταβάλλεται. Μετά τη βίαιη αγροτική κολεκτιβοποίηση, τους λιμούς και την οργάνωση του συστήματος των πειθαρχικών στρατοπέδων, και ενώ βρισκόμαστε στην εποχή των πενταετών πλάνων με τα οποία η ΕΣΣΔ επιχειρεί να καταστεί βιομηχανική υπερδύναμη σε χρόνο ρεκόρ, η εξουσία επιθυμεί να καταδείξει ότι το βιοτικό επίπεδο έχει βελτιωθεί κι ότι η καθημερινότητα έχει γίνει πολύ καλύτερη. Το ποδόσφαιρο είναι μια από τις δραστηριότητες άθλησης κι αναψυχής που μπορούν να υποστηρίξουν το νέο αφήγημα.

Ιδρύονται ποδοσφαιρικοί σύλλογοι οι οποίοι, βάσει της σοβιετικής λογικής, είναι συνδεδεμένοι με κρατικούς φορείς, συνδικάτα και εργοστάσια. Οι διάφορες Ντινάμο εξαρτώνται από το Εν Κα Βε Ντε, το Λαϊκό Επιτροπάτο Εσωτερικών Υποθέσεων (δηλαδή, ουσιαστικά, την αστυνομία πολιτικών υποθέσεων), οι Λοκομοτίφ συνδέονται με τα συνδικάτα του οργανισμού σιδηροδρόμων, οι διάφοροι πρόδρομοι της ΤΣΣΚΑ με τον στρατό κ.ο.κ. Η Σπαρτάκ Μόσχας είναι τυπικά η ομάδα των διάφορων αγροτικών συνεταιρισμών (κολχόζ και σοφχόζ), γρήγορα όμως θα τύχει της υποστήριξης της ηγεσίας της Κομσομόλ, της κομμουνιστικής οργάνωσης νεολαίας. Στάδια μεγάλης χωρητικότητας κατασκευάζονται όχι μόνο στη Μόσχα και το Λενινγκράντ, αλλά και στο Κίεβο, το Σταλινγκράντ και τις πρωτεύουσες των δημοκρατιών του Καυκάσου. Η διοργάνωση του περίφημου αγώνα επίδειξης στην Κόκκινη Πλατεία εντάσσεται ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο επίσημης προώθησης του ποδοσφαίρου.

Η Ντινάμο Μόσχας κατακτά το πρώτο σοβιετικό πρωτάθλημα (1936) [πηγή: sports-ru]

Το 1936 διοργανώνεται το πρώτο πανσοβιετικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Η πρώτη πενταετία του, μέχρι τον «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο», χαρακτηρίζεται από την αντιπαλότητα μεταξύ δύο μοσχοβίτικων ομάδων, της Ντινάμο και της Σπαρτάκ. Αμφότερες κατακτούν από 3 πρωταθλήματα (το 1936 διοργανώθηκαν δύο!). Δύο άλλες Ντινάμο προσπαθούν να μπουν σφήνα ανάμεσα στους δύο μεγάλους, αυτή του Κιέβου (πρώτος γραμματέας του ΚΚ Ουκρανίας είναι από το 1937 ο Νικίτα Χρουστσόφ) κι εκείνη της Τιφλίδας. Η ομάδα της γεωργιανής πρωτεύουσας διαθέτει έναν ισχυρό υποστηρικτή, τον Λαβρέντι Πάβλοβιτς Μπέρια, επικεφαλής του Εν Κα Βε Ντε από το 1938. Το 1939 η Ντινάμο Τιφλίδας αντιμετωπίζει τη Σπαρτάκ στον ημιτελικό του κυπέλλου. Οι Μοσχοβίτες επικρατούν με σκορ 1-0 και λίγο αργότερο νικούν στον τελικό και κατακτούν το τρόπαιο. Ο Μπέρια δεν μπορεί να χωνέψει τον αποκλεισμό της αγαπημένης του ομάδας. Επικαλούμενος διαιτητικά σφάλματα επιτυγχάνει την επανάληψη του ημιτελικού… ενώ έχει ήδη παιχτεί ο τελικός. Στο νέο ματς η Σπαρτάκ επικρατεί εκ νέου με 2-1. Ο τίτλος της δεν μπορεί πλέον να τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Η κυπελλούχος του 1939 Σπαρτάκ Μόσχας

IV. Τα χρόνια του πολέμου και ο Αγώνας του Θανάτου

Α. Η γερμανική εισβολή ανακόπτει την άνθιση του σοβιετικού ποδοσφαίρου. Πολλοί ποδοσφαιριστές επιστρατεύονται. Αρκετοί από αυτούς θα πέσουν στα πεδία των μαχών. Ο κορμός της λευκορωσικής Ντινάμο Μινσκ στρατολογείται, μαζί με άλλους πρωταθλητές, στις ειδικές δυνάμεις του Εν Κα Βε Ντε και πιο συγκεκριμένα στην ОМСБОН (Отдельная мотострелковая бригада особого назначения, Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Τυφεκιοφόρων Ειδικών Αποστολών).

Οι παίκτες της ΤΣΣΚΑ Μόσχας (τότε ΤΣΝΤΚΑ) στα χρόνια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου (1943, πηγή φωτογραφίας: cska-games-ru)

Εκ πρώτης όψεως προκαλεί κατάπληξη το γεγονός ότι, εν μέσω του πιο βίαιου και αιματηρού πολέμου που γνώρισε η ανθρωπότητα, δεν σταμάτησε ποτέ να παίζεται ποδόσφαιρο επί σοβιετικού εδάφους, ελεύθερου ή κατεχόμενου από τους ναζί κατακτητές. Στα ελεύθερα εδάφη η διοργάνωση ποδοσφαιρικών αγώνων ήταν ίσως ο καλύτερος τρόπος για να δοθεί το μήνυμα ότι η ζωή συνεχίζεται. Στο Λενινγκράντ παίχθηκε ποδόσφαιρο ενώ συνεχιζόταν η μακρά πολιορκία της πόλης από τον εχθρό. Ποδοσφαιρικός αγώνας διοργανώθηκε και στο κατεστραμμένο Σταλινγκράντ, τρεις μήνες μόλις μετά το τέλος της μάχης στη μαρτυρική πόλη. Ποδόσφαιρο συνέχισε να παίζεται, όμως, και στις κατεχόμενες δυτικές περιοχές.

Β. Матч смерти: Στις 9 Αυγούστου 1942, στο κατεχόμενο από τους Γερμανούς Κίεβο, διοργανώνεται ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ της ειδικώς προς τούτο συγκροτηθείσας ΦΚ Σταρτ Κιέβου, στην οποία αγωνίζονται ποδοσφαιριστές της Ντινάμο και της Λοκομοτίφ Κιέβου, και της Φλάκελφ, ομάδας (με ενδεικτικότατο όνομα) που απαρτίζεται κυρίως από στελέχη της Λουφτβάφφε. Η ουκρανική ομάδα επικρατεί με 5-3 των κατακτητών. Ο αγώνας αυτός ήταν η ρεβάνς ενός άλλου που είχε παιχτεί τρεις ημέρες πιο πριν. Και στην πρώτη περίπτωση είχαν επικρατήσει οι Ουκρανοί και μάλιστα με το «εμφατικό» (όπως είναι της μόδας να λέμε σήμερα) 5-1.

Η αφίσα του Αγώνα του Θανάτου της 9ης Αυγούστου 1942

Αυτά είναι τα γεγονότα. Σύμφωνα, όμως, με τη μεταγενέστερη σοβιετική εκδοχή, λίγο μετά τον αγώνα οι Γερμανοί εκτελούν τους ποδοσφαιριστές της νικήτριας ομάδας, οι οποίοι είχαν το θράσος και την απερισκεψία να ταπεινώσουν τους εκπροσώπους του «Κυρίαρχου Έθνους». Η ιστορία αυτή έγινε θέμα βιβλίων, επικράτησε ολοκληρωτικά στην ΕΣΣΔ και πέρασε τα σύνορά της. Τι είχε συμβεί, όμως, στην πραγματικότητα;

Η ιστορία των ποδοσφαιριστών που εκτελέστηκαν αμέσως μετά τον αγώνα ήταν ένας μύθος που κατασκευάσθηκε προκειμένου να αποδειχθεί το πατριωτικό φρόνημα των κατοίκων του Κιέβου και η αντίστασή τους στους ναζί. Σύμφωνα με την αρχική εκδοχή του μύθους όλοι οι παίχτες της Σταρτ εκτελέσθηκαν. Μόνο που οι μισοί από τους ποδοσφαιριστές αυτούς είχαν κατορθώσει να επιβιώσουν του πολέμου! Για αυτό και στις αρχές της μπρεζνιεφικής περιόδου η επίσημη εκδοχή αλλάζει: γίνεται πλέον λόγος για την εκτέλεση 4 ποδοσφαιριστών, ενώ 5 επιζώντες αθλητές που αγωνίστηκαν σε εκείνο τον αγώνα παρασημοφορούνται. Ο μύθος, όμως, δεν θα μπορούσε ποτέ να γνωρίσει τόσο μεγάλη επιτυχία αν δεν περιέκλειε και μεγάλο μέρος αλήθειας.

Eίναι επιβεβαιωμένο ότι πέντε από τους ποδοσφαιριστές που αγωνίστηκαν με τη Σταρτ στον Αγώνα του Θανάτου σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς, όχι, όμως, αμέσως μετά τον αγώνα και όχι, κατά πάσα πιθανότητα, για λόγους που συνδέονται με το παιχνίδι εκείνο. Ένας (Τκατσένκο) συνελήφθη από την Γκεστάπο επειδή είχε επιτεθεί σε κάποιον Γερμανό. Στην προσπάθειά του να αποδράσει πυροβολήθηκε θανάσιμα από τους δεσμώτες του. Έναν δεύτερο (Κορότκιχ) τον κατέδωσαν Ουκρανοί συνεργάτες των Γερμανών ως κομμουνιστή και στέλεχος του Εν Κα Βε Ντε. Οι Γερμανοί τον βασάνισαν μέχρι θανάτου. Οι άλλοι τρεις (Τρούσεβιτς, Κλιμένκο, Κουζμένκο) ανήκαν προπολεμικά στην Ντινάμο Κιέβου: επομένως ήταν θεωρητικά στελέχη του Εν Κα Βε Ντε, κομμουνιστές και, για τον κατακτητή, εξαιρετικά ύποπτα στοιχεία. Άλλωστε, οι Ουκρανοί εθνικιστές που συνεργάζονταν με τους ναζί είναι βέβαιο ότι θα παρουσίασαν τους ποδοσφαιριστές αυτούς ως άκρως επικίνδυνους. Οι Γερμανοί τους συνέλαβαν στο διάστημα μεταξύ 18 και 20 Αυγούστου, δηλαδή εννέα ως έντεκα ημέρες μετά τον περιβόητο ποδοσφαιρικό αγώνα. Οι παίκτες κρατήθηκαν αρχικά από την Γκεστάπο και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Σίρετς, διοικητής του οποίου ήταν ο γνώριμός μας «Δήμιος του Χαϊδαρίου» Πάουλ Ραντόμσκι. Εκτελέσθηκαν στις 24 Φεβρουαρίου 1943, δηλαδή έξι μήνες μετά το ματς, για λόγους που δεν έχουν πλήρως διευκρινισθεί.

V. Η επανεκκίνηση και το άνοιγμα στον κόσμο

Το σοβιετικό πρωτάθλημα αρχίζει και πάλι αμέσως μετά τη λήξη του πολέμου. Η Ντινάμο Μόσχας επιστρέφει στην πρώτη θέση, αλλά όχι για πολύ. Η νέα δύναμη που κυριαρχεί μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950 είναι η ομάδα του στρατού, η ΤΣΣΚΑ [ή, μάλλον, όπως είναι η ονομασία της την εποχή εκείνη η ΤΣΝΤΚΑ (ЦДКА, Центральный дом Красной армии, δηλ. Κεντρική Έδρα του Κόκκινου Στρατού]. Αξιοσημείωτη την περίοδο αυτή είναι και η αποτυχημένη προσπάθεια του νεαρού Βασίλι Ιώσηφοβιτς Στάλιν να συγκροτήσει μια υπερομάδα για τη σοβιετική αεροπορία. Η ΒΒΣ Μόσχας, όμως, δεν θα κατορθώσει ποτέ να κατακτήσει τίτλους.

Η δεκαετία του 1950 σηματοδοτεί επίσης το τέλος του απομονωτισμού για το σοβιετικό ποδόσφαιρο. Το καθεστώς αντιλαμβάνεται ότι το άθλημα αυτό μπορεί να αποτελέσει εξαιρετική διαφήμιση για τα επιτεύγματα του κομμουνισμού. Η ΕΣΣΔ γίνεται μέλος της ΦΙΦΑ. Η εθνική ομάδα και οι σύλλογοι συμμετέχουν επιτέλους στις διεθνείς διοργανώσεις.
Η εθνική παίρνει το βάπτισμα του πυρός σε επίσημη διοργάνωση με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ελσίνκι (1952). Στον πρώτο γύρο, αποκλείει τη Βουλγαρία και στη φάση των 16 καλείται να αντιμετωπίσει τη Γιουγκοσλαβία στο Τάμπερε. Οι Γιουγκοσλάβοι προηγούνται 4-0 με την έναρξη του β΄ ημιχρόνου και 5-1 λίγο αργότερα. Μετά από εντυπωσιακή αντεπίθεση των Σοβιετικών ο αγώνας λήγει ισόπαλος 5-5! Οι κανονισμοί της εποχής δεν προβλέπουν παράταση και πέναλτυ. Δυο ημέρες μετά διεξάγεται ο επαναληπτικός. Οι πλάβι επικρατούν 3-1 (το τρίτο γκολ ο κάποτε προπονητής της ΑΕΚ Ζλάτκο Τσαϊκόφσκι) και η σοβιετική ομάδα παίρνει τον σύντομο δρόμο της επιστροφής για τη Μόσχα. Η πολιτική και η αθλητική ηγεσία αντιλαμβάνεται τον αποκλεισμό αυτό ως ταπείνωση και προχωρεί σε ριζική αναδιοργάνωση του σοβιετικού ποδοσφαίρου. Η πιο σημαντική αλλαγή αφορά τα φυτώρια των συλλόγων τα οποία υπάγονται σε άμεσο κρατικό έλεγχο. Τα αποτελέσματα των αλλαγών δεν θα αργήσουν να φανούν. Στην επόμενη Ολυμπιάδα, αυτή της Μελβούρνης, η εθνική της ΕΣΣΔ κατακτά το χρυσό μετάλλιο (1956). Την εστία της ομάδας υπερασπίζεται ένας τερματοφύλακας που πρόκειται να γίνει θρύλος, ο Λεφ Γιάσιν. Οι σοβιετικές ομάδες θα αποδειχθούν αξιόμαχες, τόσο σε επίπεδο εθνικών όσο και σε επίπεδο συλλόγων.

Λ. Γιάσιν

Τα χρόνια περνούν και το σοβιετικό ποδόσφαιρο γίνεται σταδιακά προνομιακό πεδίο έκφρασης εθνοτικών και τοπικών αισθημάτων. Το 1961, για πρώτη φορά, το πρωτάθλημα δεν το κατακτά κάποια μοσχοβίτικη ή, έστω, ρωσική ομάδα, αλλά η ουκρανική Ντινάμο Κιέβου.

VI. Το σοβιετικό πρωτάθλημα

Στα 55 χρόνια ζωής και τις 53 διοργανώσεις του σοβιετικού πρωταθλήματος εκπροσωπήθηκαν με ομάδες σχεδόν όλες οι σοβιετικές δημοκρατίες, με την εξαίρεση της Τουρκμενίας, της Κιργιζίας και της εφήμερης Καρελοφιννικής Σοβιετικής Δημοκρατίας. Τα περισσότερα τρόπαια τα κατέκτησε η Ντινάμο Κιέβου (13), ακολουθούμενη από τη Σπαρτάκ (12) και την Ντινάμο Μόσχας (11). Οι ρωσικές ομάδες κέρδισαν συνολικά 34 πρωταθλήματα (Σπαρτάκ Μ. 12, Ντινάμο Μ. 11, ΤΣΣΚΑ Μ. 7, Τορπέντο Μ. 3 και Ζενίτ Λενινγκράντ 1), ενώ οι ουκρανικές 16 [εκτός των πρωταθλημάτων της Ντινάμο, 2 κατέκτησε η Ντνιέπρ του Ντνιεπροπετρόφσκ (νυν Ντνίπρο Ντνίπρο, ας όψεται η ουκρανική πολιτική κατάργησης των ονομάτων που παραπέμπουν στη σοβιετική περίοδο) και 1 η Ζαριά του Βοροσίλοφγκράντ (νυν Λουχάνσκ)]. Τα «ψίχουλα» που απομένουν κατέληξαν στη γεωργιανή Ντινάμο Τιφλίδας (2), την αρμενική Αραράτ Γερεβάν (1) και τη λευκορωσική Ντινάμο Μινσκ (1).

Ο Ολέγκ Μπλαχίν το 1977

Αδιαφιλονίκητος βασιλιάς του σοβιετικού πρωταθλήματος είναι ο μέγας Ολέγκ Μπλαχίν, εθνοτικά καταχωρισμένος ως Ουκρανός (ο πατέρας του, όμως, ήταν Ρώσος στρατιωτικός που υπηρετούσε σε μονάδες του Εν Κα Βε Ντε). Έχει αγωνιστεί σε περισσότερους αγώνες από κάθε άλλο ποδοσφαιριστή (432) και έχει σημειώσει και τα περισσότερα τέρματα στην ιστορία της διοργάνωσης (211). Σε συμμετοχές τον ακολουθούν ο αμυντικός της Τορπέντο Μόσχας Βίκτορ Μιχάηλοβιτς Σούστικοφ (427 ματς, αγωνίστηκε από το 1957 έως το 1973) κι ο Τάταρος επιθετικός της Σπαρτάκ (1961-1973) Γκαλιμζιάν Σαλίχοβιτς Χουσεΐνοφ (410 αγώνες). Στην κατάταξη των σκόρερ πίσω από τον Μπλαχίν βρίσκονται ο Αλεκσάντρ Σεμιόνοβιτς Πονομαριόφ (αγωνίστηκε κατά το διάστημα 1936-1952 σε πολλές ομάδες από το Σταλινγκράντ και το Χάρκοβο ως το Ντονιέτσκ) με 153 τέρματα και ο σπουδαίος Νικίτα Πάβλοβιτς Σιμονιάν (αρμενικής καταγωγής, πέρασε τα καλύτερα χρόνια του στη Σπαρτάκ από το 1949 έως το 1959) με 145.

Νικίτα Σιμονιάν

VII. Αξιοπρέπεια και μερικές εκλάμψεις – Οι σοβιετικές ομάδες στα κύπελλα Ευρώπης

Οι σοβιετικές ομάδες είχαν ανταγωνιστική παρουσία στις ευρωπαϊκές συλλογικές διοργανώσεις, χωρίς πάντως να κατορθώσουν να φθάσουν στο επίπεδο των μεγάλων ισπανικών, ιταλικών, αγγλικών ή γερμανικών ομάδων. Πιθανότατα οι δομικές αδυναμίες του σοβιετικού ποδοσφαίρου (το νόθο καθεστώς του ποδοσφαίρου, κατ’ ουσίαν επαγγελματικό, αλλά τυπικά ερασιτεχνικό, και το αδιαφανές σύστημα μεταγραφών) λειτούργησαν ως τροχοπέδη, παρακωλύοντας την περαιτέρω πρόοδο των μεγαλύτερων σοβιετικών συλλόγων.

Κύριος χώρος διακρίσεων για τις ομάδες της μητρόπολης του κομμουνισμού ήταν η δεύτερη τη τάξει ευρωπαϊκή συλλογική διοργάνωση, το Κύπελλο Κυπελλούχων, το οποίο κατέληξε τρεις φορές σε σοβιετικά (αν και όχι ρωσικά) χέρια. Η Ντινάμο Κιέβου του Βαλέρι Λομπανόφσκι και του Ολέγκ Μπλαχίν κατέκτησε το τρόπαιο δύο φορές και μάλιστα με χαρακτηριστική άνεση και με το ίδιο σκορ (3-0) στους αντίστοιχους τελικούς: το 1975 στη Βασιλεία επικρατεί της ουγγρικής Φέρεντσβάρος (2 γκολ ο Ονίστσενκο, 1 ο Μπλαχίν) και το 1986 στη Λυών συντρίβει την Ατλέτικο Μαδρίτης (σκόρερ οι Ζαβάροφ, Μπλαχίν και Γεφτουσένκο). Η τρίτη κατάκτηση του τροπαίου αποτελεί έργο της Ντινάμο Τιφλίδας, η οποία στον (σχεδόν λησμονημένο) τελικό του Ντύσσελντορφ, το 1981, νικά 2-1 την ανατολικογερμανική Καρλ Τσάις της Ιένας.

Η Ντινάμο Κιέβου επικρατεί της Ατλέτικο Μαδρίτης (στη φωτό ο Ζαβάροφ)

IIX. Η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της ΕΣΣΔ

Αρκετές διακρίσεις θα γνωρίσει στην ιστορία της και η εθνική ομάδα που έφερε στην κόκκινη φανέλα της τα αρχικά της χώρας: СССР.

Α. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτέλεσαν προνομιακό πεδίο διάκρισης των κομμουνιστικών χωρών, οι οποίες εκμεταλλεύθηκαν τη μέχρι σχετικά πρόσφατα ισχύουσα απαγόρευση συμμετοχής επαγγελματιών αθλητών. Καθώς το ποδόσφαιρο ήταν στις χώρες αυτές τυπικά ερασιτεχνικό, υπήρχε η δυνατότητα συγκρότησης της ισχυρότερης δυνατής ομάδας, ενώ οι δυτικές χώρες, λόγω του επαγγελματικού χαρακτήρα του ποδοσφαίρου τους, εμφάνιζαν στην καλύτερη περίπτωση εθνικές ελπίδων. Η εθνική της ΕΣΣΔ κατέκτησε δύο φορές το χρυσό μετάλλιο (το 1956 και το 1988 στη Σεούλ, όταν πρώτος σκόρερ της ήταν ο Ίγκορ Ντομπροβόλσκι), ενώ άλλες τρεις (και μάλιστα συνεχόμενες) έφθασε ως το χάλκινο (Μόναχο 1972, Μονρεάλ 1976 και Μόσχα 1980).

Β. Τη μεγαλύτερη, ίσως, διάκρισή του, όμως, το σοβιετικό ποδόσφαιρο την πέτυχε στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, τότε Κύπελλο Εθνών Ευρώπης, το οποίο κατέκτησε στην πρώτη διοργάνωσή του το 1960. Στον τελικό που διοργανώθηκε στο παρισινό Παρ ντε Πρενς, η ΕΣΣΔ του προπονητή Γκαβριήλ Κατσάλιν και του γκολκήπερ Γιάσιν επικράτησε στην παράταση της μόνιμης αντιπάλου Γιουγκοσλαβίας με 2-1, ανατρέποντας το εις βάρος της αρχικό σκορ. Τα σοβιετικά τέρματα είχαν επιτύχει ο Γεωργιανός Σλάβα Μετρεβέλι και ο Ρώσος Βίκτορ Πονιεντέλνικ. Η εθνική της ΕΣΣΔ επρόκειτο στη συνέχεια να έχει ακόμη τρεις παρουσίες σε τελικούς της διοργάνωσης, όλες, όμως, συνοδεύτηκαν από ήττα: το 1964 στο Μπερναμπέου με αντίπαλο τη διοργανώτρια Ισπανία (η οποία νικά 2-1), το 1972 στις Βρυξέλλες όταν χάνει καθαρά (0-3) από τη σπουδαία ΟΔΓ της εποχής εκείνης και, τέλος, το 1988, στο Μόναχο, όταν πέφτει πάνω στους σεληνιασμένους Οράνιε των Φαν Μπάστεν και Χούλλιτ (0-2).

Γ. Σε ό,τι αφορά το Παγκόσμιο Κύπελλο, η χρυσή εποχή της σοβιετικής εθνικής ανάγεται στο διάστημα 1958-1970. Σε τέσσερις συνεχείς διοργανώσεις κατορθώνει να βρεθεί τουλάχιστον στα προημιτελικά. Το 1958 αποκλείεται από τη διοργανώτρια Σουηδία (2-0), το 1962 στη Χιλή αντιμετωπίζει στον προημιτελικό πάλι τη διοργανώτρια χώρα και ηττάται με 2-1 στην Αρίκα, ενώ το 1970 στο Μεξικό η πορεία της ανακόπτεται από την Ουρουγουάη, με το γκολ που σημειώνει ο Βίκτορ Εσπάρραγο τρία λεπτά πριν από το τέλος της παράτασης. Μένει η μεγαλύτερη διάκριση της ΕΣΣΔ σε ΠΚ, στα τελικά της Αγγλίας το 1966: η ΕΣΣΔ τερματίζει πρώτη στον όμιλό της με τρεις νίκες (Β. Κορέα, Ιταλία και Χιλή) και στα προημιτελικά αποκλείει την Ουγγαρία με σκορ 2-1 (τα γκολ ο Ρώσος Τσισλένκο και ο καταχωρισμένος ως Ουκρανός Πορκουγιάν). Η πορεία σταματά στα ημιτελικά, μια και το εμπόδιο της Γερμανίας του Μπέκενμπάουερ αποδεικνύεται ανυπέρβλητο.  Η μεγάλη μορφή της εποχής είναι δίχως αμφιβολία ο τερματοφύλακας της Ντινάμο Μόσχας Λεφ Γιάσιν (1929-1990), η «Μαύρη Αράχνη» (Чёрный паук), ο οποίος αγωνίστηκε με την εθνική σε τρεις τελικές φάσεις ΠΚ. Το 1963 ο Γιάσιν βραβεύεται με τη Χρυσή Μπάλα του γαλλικού Φρανς Φουτμπόλ, διάκριση που απονεμόταν στον καλύτερο Ευρωπαϊο ποδοσφαιριστή της χρονιάς (πλέον επιλέξιμοι είναι όλοι οι ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται σε ευρωπαϊκό σύλλογο, ανεξαρτήτως ιθαγένειας). Μέχρι σήμερα παραμένει ο μοναδικός τερματοφύλακας που έχει τιμηθεί με το βραβείο αυτό.

Λ. Γιάσιν

Ίσως η σοβιετική εθνική με τις μεγαλύτερες δυνατότητες να ήταν εκείνη του ΠΚ του Μεξικού, το 1986. Με κορμό την εξαιρετική Ντινάμο Κιέβου και καθοδηγούμενη από τον προπονητή της μεγάλης ουκρανικής ομάδας, τον Βαλέρι Λομπανόφσκι, η ΕΣΣΔ του 1986 παρουσίαζε βαθμό ομοιογένειας και αυτοματισμών ασύλληπτο για εθνική ομάδα. Στη φάση των 16, όμως, βρίσκει στον δρόμο της την ομάδα έκπληξη της διοργάνωσης, το Βέλγιο, και, κυρίως, την αβλεψία των διαιτητών (δύο βελγικά τέρματα πρέπει να σημειώθηκαν από αντικανονική θέση). Τα «υπερηχητικά του Κιέβου», τα «Μινγκ του Λομπανόφσκι» (Μπελάνοφ, Ζαβάροφ, Ρατς, Γιακοβένκο και άλλοι) επιστρέφουν στη βάση τους με στραπατσαρισμένα τα φτερά και άδεια ντεπόζιτα.
Δεν θα υπάρξει άλλη ευκαιρία. Το 1990, στο κύκνειο άσμα της σε τελικά ΠΚ, η ΕΣΣΔ θα εγκαταλείψει τη διοργάνωση από την πίσω πόρτα, τερματίζοντας τελευταία στον όμιλό της (δύο ήττες από Ρουμανία, Αργεντινή, μια νίκη χωρίς βαθμολογικό αντίκρισμα επί του Καμερούν.

Ο Ολέγκ Μπλαχίν με τη φανέλα της εθνικής

IX. Ποδόσφαιρο και πολιτική

Σε τρεις περιπτώσεις η πορεία της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου της ΕΣΣΔ θα καθορισθεί από τη διεθνή πολιτική. Το 1960, στα προημιτελικά του Κυπέλλου Εθνών, κληρώνεται να αναμετρηθεί με την Ισπανία. 21 χρόνια μετά τη λήξη του Ισπανικού Εμφυλίου, οι δύο χώρες εξακολουθούν να μην έχουν διπλωματικές σχέσεις. Ο Φράνκο απαγορεύει στην εθνική της χώρας του να αγωνιστεί στην ΕΣΣΔ, η οποία προκρίνεται άνευ αγώνος για να κατακτήσει στη συνέχεια το τρόπαιο.

Σεπτέμβριος 1973: ο στρατός των πραξικοπηματιών στο εθνικό στάδιο του Σαντιάγο

Το 1973 η τελευταία θέση στα τελικά του γερμανικού ΠΚ θα παιχτεί σε διηπειρωτικό μπαράζ μεταξύ της ΕΣΣΔ και της Χιλής. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1973, στρατιωτικό πραξικόπημα υπό τον στρατηγό Πινοτσέτ ανατρέπει βίαια την κυβέρνηση του προέδρου Αγέντε. Το πρώτο ματς γίνεται, πάντως, κανονικά στο στάδιο Λένιν της Μόσχας και λήγει ισόπαλο χωρίς τέρματα. Η σοβιετική ομοσπονδία ζητεί από τη ΦΙΦΑ η ρεβάνς να διεξαχθεί σε ουδέτερο γήπεδο. Η κατάσταση στη Χιλή είναι έκρυθμη, πρωτίστως, όμως, οι Σοβιετικοί θέλουν να εκφράσουν τη διαμαρτυρία τους για το καθεστώς Πινοτσέτ. Πώς είναι δυνατό να αγωνιστούν στο στάδιο του Σαντιάγο, το οποίο η χιλιανή χούντα χρησιμοποίησε ως χώρο κράτησης, βασανισμού και εκτέλεσης των πολιτικών της αντιπάλων; Πιστή στην τυφλή γραμμή «το ποδόσφαιρο δεν μπορεί να έχει σχέση με την πολιτική», η ΦΙΦΑ απορρίπτει το σοβιετικό αίτημα. Η ομάδα δεν ταξιδεύει στη Χιλή και οι Λατινοαμερικανοί προκρίνονται χωρίς αγώνα.
Τέλος, το 1984, η ΕΣΣΔ μαζί με την Ιταλία είναι οι βασικές υποψήφιες για τη διοργάνωση της τελικής φάσης του ΠΚ του 1990. Δύο εβδομάδες πριν η ΦΙΦΑ προβεί στην τελική επιλογή, η σοβιετική κυβέρνηση αποφασίζει να μη συμμετάσχουν οι αθλητές της στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες, σε αντίποινα, ουσιαστικά, για το αντίστοιχο αμερικανικό μποϊκοτάζ της Ολυμπιάδας της Μόσχας. Η απόφαση οδηγεί τη ΦΙΦΑ στην ασφαλέστερη επιλογή: το ΠΚ του 1990 θα το διοργανώσει τελικά η Ιταλία.

Χ. Το ποδόσφαιρο στη μετασοβιετική Ρωσία

Οι ρωσικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι βιώνουν με ιδιαίτερη δυσκολία την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος και την άναρχη μετάβαση στον καπιταλισμό, ιδίως κατά την περίοδο Γέλτσιν. Χωρίς την υποστήριξη των κρατικών φορέων που τις χρηματοδοτούσαν και βλέποντας τους καλύτερους ποδοσφαιριστές τους να προτιμούν να αγωνίζονται σε συλλογους του εξωτερικού, οι ρωσικές ομάδες δυσκολεύονται να διατηρηθούν σε ανταγωνιστικό επίπεδο. Θα χρειαστεί να φθάσουμε στην αυγή του 21ου αιώνα, όταν επιτέλους οι ολιγάρχες και οι κολοσσοί της ρωσικής βιομηχανίας θα ενδιαφερθούν για το ποδόσφαιρο, επενδύοντας γενναία στους συλλόγους. Σύντομα οι ρωσικές ομάδες ξαναβρίσκουν το επίπεδο της σοβιετικής περιόδου. Δύο ρωσικοί σύλλογοι κατορθώνουν να κατακτήσουν τη δεύτερη, πλέον, ευρωπαϊκή συλλογική διοργάνωση (Europa League): η ΤΣΣΚΑ Μόσχας το 2005 (3-1 στη Λισσαβώνα την τοπική Σπόρτινγκ) και η Ζενίτ Πετρούπολης το 2008 (νίκη 2-0 στο Μάντσεστερ επί των Ρέιντζερς της Γλασκώβης). Το ρωσικό πρωτάθλημα γίνεται σταδιακά ένα από τα πιο ακριβά στην Ευρώπη. Οι σύλλογοι, χάρη στη χρηματοδότηση από τις μεγάλες επιχειρήσεις, μπορούν να προσελκύσουν αστέρια του διεθνούς ποδοσφαίρου. Μόνο που αυτή ακριβώς η δυνατότητα αποδεικνύεται νόμισμα με δύο όψεις. Τα αστέρια των ομάδων είναι σχεδόν πάντα αλλοδαποί ποδοσφαιριστές. Και η εύκολη λύση των μεταγραφών από το εξωτερικό δεν αφήνει χώρο στις βασικές ενδεκάδες για τους γηγενείς.

Το στοιχείο αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και τη μετριότατη πορεία της εθνικής Ρωσίας στις διεθνείς διοργανώσεις. Μοναδική διάκριση μέχρι σήμερα αποτελεί η παρουσία της Ρωσίας στα ημιτελικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 2008, όταν η ομάδα του Ολλανδού Χίντινκ λύγισε από την ορμή της μετέπειτα νικήτριας Ισπανίας. Οι υπόλοιπες παρουσίες της Ρωσίας σε τελικές φάσεις δεν έχουν τίποτε το αξιομνημόνευτο ή χαρακτηρίζονται απλούστατα ως τραγικές (σε όλες τις περιπτώσεις, 3 σε ΠΚ και 4 σε Ευρωπαϊκό, η ομάδα δεν κατόρθωσε να προκριθεί στη φάση των ομίλων).

Μπορεί κάτι να αλλάξει τώρα που η Ρωσία του Πούτιν διοργανώνει τα τελικά της μεγαλύτερης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης. Δεν είναι καθόλου βέβαιο. Χαρακτηριστικό της δυναμικότητας της εθνικής Ρωσίας είναι το ότι, στην κατάταξη που καταρτίζει η ΦΙΦΑ, η Ρωσία βρίσκεται σε χαμηλότερη θέση από κάθε άλλη ομάδα που συμμετέχει στη διοργάνωση, ακόμη κι από τη Σαουδική Αραβία! Βέβαια, η κατάταξη αυτή είναι σε ορισμένο βαθμό πλασματική (η Ρωσία ως διοργανώτρια δεν έχει δώσει εδώ και δύο περίπου χρόνια επίσημο αγώνα), αλλά δεν παύει να είναι ενδεικτική της μετριότητας της ομάδας. Στον Οσέτη προπονητή (και παλαιότερα τερματοφύλακα) Στανισλάφ Σαλάμοβιτς Τσερτσέσοφ και στους παίκτες του απόκειται να μας διαψεύσουν.

Αφίσα του ρωσικού ΠΚ που απεικονίζει τον μεγάλο Γιάσιν

[Για το ελληνικό κοινό, το σοβιετικό ποδόσφαιρο είναι συνδεδεμένο και με τις περιπτώσεις ομογενών ποδοσφαιριστών, συνήθως παιδιών της προσφυγιάς που προκάλεσε ο Εμφύλιος, οι οποίοι έμαθαν το ποδόσφαιρο κυρίως στις σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας κι αργότερα αγωνίστηκαν στην Ελλάδα. Η χαρακτηριστικότερη περίπτωση είναι, φυσικά, αυτή του μεγάλου Βασίλη Χατζηπαναγή. Η σταδιοδρομία του αφήνει έντονα την αίσθηση του ανεκπλήρωτου.
Ο Χατζηπαναγής ανδρώθηκε ποδοσφαιρικά στην Παχτακόρ Τασκένδης, την πιο σημαντική ομάδα του Ουζμπεκιστάν. Οι διηγήσεις του σχετικά με τα μεγάλα ντέρμπυ μεταξύ της Παχτακόρ και της Καϊράτ Αλμά Ατά από το γειτονικό Καζακστάν δεν είναι μόνο γλαφυρές, αλλά καταδεικνύουν και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε συχνά το ποδόσφαιρο κατά τη σοβιετική περίοδο ως μέσο διατράνωση τοπικής και εθνοτικής ταυτότητας.

Ο Βασίλης Χατζηπαναγής με τη φανέλα του Ηρακλή

Ο Βάσια υπήρξε άτυχος. Η συμμετοχή του στις «μικρές» εθνικές ομάδες της ΕΣΣΔ τού στέρησε τη δυνατότητα να αγωνιστεί σε επίσημα παιχνίδια με την εθνική Ελλάδας. Δεν είχε επίσης την ευκαιρία να μεταγραφεί σε σύλλογο αγωνιζόμενο σε πρωτάθλημα υψηλότερου επιπέδου από αυτό του ελληνικού. Έμεινε τελικά πιστός στον αγαπημένο του Ηρακλή. Αν παρέμενε στην ΕΣΣΔ ίσως είχε μεταγραφεί σε κάποιο μεγάλο ρωσικό ή ουκρανικό σύλλογο, ίσως είχε γίνει βασικό στέλεχος της σοβιετικής εθνικής. Μπορεί και όχι, όμως…

Το μνημείο για τους παίκτες της Παχτακόρ που έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του αεροπορικού δυστυχήματος του 1979

Τη μοιραία 11η Αυγούστου 1979, η παλιά ομάδα του Χατζηπαναγή, η Παχτακόρ, ταξίδευε από την Τασκένδη στο Μινσκ της Λευκορωσίας για να αναμετρηθεί με την τοπική Ντινάμο. Ύστερα από μια ενδιάμεση στάση στο Ντονιέτσκ της ανατολικής Ουκρανίας, οι παίκτες της Παχτακόρ επιβιβάστηκαν στο Τουπόλεφ 134 που θα εκτελούσε την πτήση 7880 της Αεροφλότ προς το Μινσκ. Το αεροσκάφος απογειώθηκε λίγο μετά τη μία το μεσημέρι. Ενώ πετούσε πάνω από το Ντνιπροτζερζίνσκ (σημερινό Καμιάνσκε) συγκρούστηκε στον αέρα με ένα άλλο αεροπλάνο του ιδίου τύπου που πετούσε από το Βορόνιεζ προς το Κισινάου. Όλοι οι επιβαίνοντες στα δύο αεροσκάφη έχασαν τη ζωή τους. Ανάμεσά τους και 17 ποδοσφαιριστές και μέλη της αποστολής της Παχτακόρ. Ίσως, λοιπόν, ο Βάσια να μην ήταν τελικά καθόλου άτυχος.]
——————————————————————————————————–
Πηγές:
– Sylvain DUFRAISSE « Russie, la passion du football ? », L’Histoire, αριθ. 448, Ιούνιος 2018, σελ. 12-17.
– Robert EDELMAN “Serious Fun. A History of Spectator Sports in the USSR”, Oxford University Press, Οξφόρδη και Νέα Υόρκη, 1993.
– Régis GENTÉ & Nicolas JALLOT « Futbol. Le ballon rond de Staline à Poutine, une arme politique », Allary, Παρίσι, 2018.
– Ιστότοπος Footballski.fr
– Wikipedia.

1983, ο Μπλαχίν σε αναμέτρηση ΕΣΣΔ-Πορτογαλίας

——————————————————————————————————–

Μια στιγμή μονάχα φτάνει…

Πήτερ Μπρέχελ ο Πρεσβύτερος, Αλαζονεία

Όχι, βέβαια, για να ραγίσει το γυαλί, αλλά για να αλλάξει ριζικά τη φυσιογνωμία μιας μεγάλης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης. Κι αυτή η στιγμή είναι εκείνη της επιτυχίας του δεύτερου κροατικού τέρματος από τον Ιβάν Πέρισιτς. Μέχρι τότε, η Ισπανία ήταν πρώτη στον όμιλό της, έχοντας τη βεβαιότητα (τάχα) ότι θα βρεθεί στο εύκολο μισό του ταμπλώ. Μετά την ήττα της πήρε μετάθεση για την κολασμένη οχτάδα όπου, αν κατορθώσει να περάσει την Ιταλία, θα έχει στον δρόμο της Γάλλους, Γερμανούς και Άγγλους. Όσο για τους Κροάτες, μπορούν να ονειρεύονται ακόμη και τελικό, αρκεί να ξεπεράσουν το, απρόβλεπτο, πορτογαλικό εμπόδιο στη φάση των 16.

Κατά τα λοιπά, λίγα πράγματα θα μείνουν στη μνήμη μας από τη δεύτερη και την τρίτη αγωνιστική της φάσης των ομίλων του Ευρωπαϊκού του 2016. Η τρελή ματσάρα Ουγγαρίας-Πορτογαλίας, το απροσδόκητο φινάλε της αναμέτρησης Κροατίας-Τσεχίας, μερικές επιδείξεις ισχύος (οι Ισπανοί επί των Τούρκων, οι Βέλγοι επί των Ιρλανδών), η αυταπάρνηση των Αλβανών και αυτό είναι όλο… Δεν παίχτηκε σπουδαίο ποδόσφαιρο. Στις περισσότερες περιπτώσεις συνέβη μάλλον το αντίθετο.

Μπρέξιτ στο ποδόσφαιρο δεν έχει! Θα θυμάστε, τέλος, την παραξενιά μου: την έλλειψη συμπάθειας προς τις βρετανοϊρλανδικές συμμετοχές. Έ, τελικά πέρασαν κι οι τέσσερις ομάδες. Όλες επέδειξαν αγωνιστικό πνεύμα κι αυτό μετράει σε τέτοιες διοργανώσεις. Οι Ουαλοί μάλιστα, τους οποίους ομολογώ ότι καθόλου δεν υπολόγιζα (mea culpa maxima), έπαιξαν και ιδιαίτερα συμπαθητικό ποδόσφαιρο.

Αγχωμένο φαβορί, μετρότητες κι αυταπάρνηση

Οι Γάλλοι δεν έπεισαν. Το τελευταίο τους παιχνίδι, τη λευκή ισοπαλία με τους Ελβετούς, δεν θα τη θυμάται κανείς σε δέκα ημέρες. Όσο για το κρίσιμο παιχνίδι της Μασσαλίας με τους Αλβανούς, τα θετικά για τους διοργανωτές ήταν το τελικό αποτέλεσμα, το ξύπνημα του Γκριζμάνν, άντε κι η θετική παρουσία του Ζιρού. Η επιλογή του Ντεσάν να κατεβάσει σύνθεση με τέσσερις επθετικογενείς παίχτες (Ζιρού ως φορ κι από πίσω του Παγιέτ στον άξονα και Κομάν, Μαρσιάλ στα άκρα), αποδείχτηκε τραγική. Μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί αν για αυτό ευθύνεται το ίδιο το σύστημα ή συγκεκριμένοι παίχτες. Το δίδυμο Κομάν-Μαρσιάλ απέδειξε ότι δεν έχει το επίπεδο για αγώνες τέτοιου επιπέδου. Κι αν ο Κομάν σε κάποιες στιγμές έδειξε ότι είναι πράγματι ποδοσφαριστής, ο Μαρσιάλ μου φαίνεται κάπως σαν τον Γιούρι Μαμούτε των πλουσίων. Είναι, βέβαια, γρήγορος… χωρίς την μπάλα. Πέραν αυτού, ουδέν.

Αν το Ευρωπαϊκό διεξαγόταν σε κάποια άλλη χώρα δεν θα υπολόγιζα τους Γάλλους για φαβορί. Στη χώρα τους, όμως, μπορούν θεωρητικά ακόμη και να κατακτήσουν το τρόπαιο. Η δύναμη της έδρας είναι μεγάλη κι η ομάδα έχει το δυναμικό για καλύτερα πράγματα, Μπάλα δεν έχει παίξει ακόμη. Εάν θέλουμε να θέσουμε το ζήτημα ευσχήμως θα δανειστούμε τα λόγια του παλαιού εκλέκτορα Ζακ Σαντινί (έι, αυτόν τον είχαμε αποκλείσει κάποτε!): «Δεν υπάρχει, καταρχήν, λόγος ανησυχίας, εξακολουθούν, όμως, να υφίστανται πολλά ερωτηματικά».

Σεμνά και ταπεινά, οι Ελβετοί προκρίθηκαν αήττητοι. Δεν είναι κακή η ομάδα τους. Ορθολογικό ποδόσφαιρο παίζει. Αν είχε κι ένα φορ της προκοπής θα πήγαινε για πιο μεγάλα πράγματα (και θα κέρδιζε και τους Ρουμάνους). Αλλά δεν μπορεί να προκαλέσει ενθουσιασμό.

Τον ενθουσιασμό, μαζί με την αυταπάρνηση, τον διέθετε η Αλβανία. Κατάφερε να εξουδετερώσει με απόλυτη επιτυχία τη γαλλική ανάπτυξη παιχνιδιού. Εξαιρετική κάλυψη χώρων και άσκηση πίεσης. Αν διέθετε επιθετικούς της προκοπής θα είχε κάνει χοντρή ζημιά στους διοργανωτές. Η αγωνιστικότητά της βοήθησε ώστε να πάρει τη νίκη εναντίον των Ρουμάνων, χωρίς να έχει την υπεροχή στο παιχνίδι. Η νίκη αυτή δεν ήταν αρκετή για να βρεθεί στους 16. Αλλά η εμφάνιση (στην πρώτη παρουσία στα τελικά μεγάλης διοργάνωσης) ήταν κάτι παραπάνω από αξιοπρεπής.

Μετρίως μέτριοι και λογικά αποκλεισμένοι, οι Ρουμάνοι άφησαν όλες τις ευκαιρίες τους να πάνε χαμένες. Η καλή τους εμφάνιση απέναντι στους Γάλλους, το πολύ καλό πρώτο ημίχρονο με τους Ελβετούς, η υπεροχή στην επανάληψη ενάντια στην Αλβανία, όλα στράφι. Για μια ομάδα χωρίς μεγάλες προσωπικότητες, μπορεί και να ήταν αναμενόμενο.

Λάρισα

Ποιος θα το περίμενε ότι η καλύτερη ομάδα του Β΄ ομίλου θα ήταν αυτή της οποίας ο προπονητής δούλευε προηγουμένως στη Λάρισα; Οπωσδήποτε όχι εγώ. Αν κι όπως διαπιστώνω, αρκετοί (κι ανάμεσά τους και σχολιαστές του ιστολογίου) ήταν εκείνοι που πόνταραν στην Ουαλία της Κρις Κόουλμαν. Η οποία είναι άδικο να χαρακτηρισθεί ως ομάδα του ενός αστέρα. Αφενός διότι ο Μπαίηλ, λόγω θέσης, στυλ παιχνιδιού και, προφανώς, χαρακτήρα, δίνει υπεραξία στην ομάδα του χωρίς να αφαιρεί τίποτε. Αφετέρου διότι μια χαρά ποδοσφαιριστές είναι λ.χ. οι άλλοι δύο σκόρερ του τελυταίου ματς, ο Ράμσυ κι ο Τέιλορ. Η Ουαλία έπαιξε στρωτό ποδόσφαιρο με αρκετή δύναμη (σε κάποιες περιπτώσεις στα όρια του θεμιτού). Εάν στην αναμέτρηση με τους Άγγλους αδικείται από την ήττα στις καθυστερήσεις, στο κρίσιμο παιχνίδι με τους Ρώσους ήταν σαρωτική. Αν δούμε το πρόγραμμά της, έχει μιαν απροσδόκητη ευκαιρία για εξαιρετική διάκριση.

Κρις Κόουλμαν (φωτογραφία: Jon Candy/ Wikipedia)

Η Αγγλία δεν ήταν κακή, αλλά οι αμφιβολίες για την αξία της δεν έχουν διαλυθεί. Με τους Ουαλούς έδειξε χαρακτήρα και πέτυχε την ανατροπή. Εναντίον της Σλοβακίας είχε καθολική υπεροχή, αλλά η ανάπτυξή της δεν ήταν πάντα ορθόδοξη, τα δε τελειώματα των φάσεων απέχουν πολύ από το να θεωρηθούν ικανοποιητικά. Έχει δυνατότητες, αλλά και εμφανείς αδυναμίες.

Οι Σλοβάκοι αντέδρασαν μετά την αρχική ήττα και σε αυτό δεν είναι αμέτοχοι κάποιοι από τους σημαντικούς παίχτες της ομάδας, όπως ο Χάμσικ, που αποφάσισαν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Δίκαιη επικράτηση επί της Ρωσίας, αποτελεσματική άμυνα με τους Άγγλους κι η περιπέτεια συνεχίζεται. Όχι για πολύ, μάλλον, αλλά έστω κι έτσι η αποστολή εξετελέσθη.

Εάν η Ρωσία άφησε κάποιες ελπίδες μετά το πρώτο ματς, ήταν κακή με τη Σλοβακία και, εναντίον των Ουαλών κατάφερε να ξεπεράσει τα όρια ακόμη και του αξιοθρήνητου. Νωθρή στο πιο κρίσιμο παιχνίδι, χωρίς φιλοδοξίες, χωρίς συνοχή κι οργάνωση, με βραδύτατη ανάπτυξη, αδυναμία τοποθετήσεων και κάλυψης του χώρου. Όσοι ανησυχούσαν για τους Ρώσους χούλιγκαν θα πρέπει να ηρέμησαν. Από τη δύσκολη θέση φρόντισε να τους βγάλει η ίδια η εθνική Ρωσίας. Μακράν η πιο θλιβερή παρουσία του ευρωπαΐκού.

Αναμένοντας

Ο τρίτος όμιλος πρέπει να ήταν από τους πιο βαρετούς. Οι Γερμανοί πήραν την πρώτη θέση, ως όφειλαν, αλλά αφήνουν επίγευση ξεθυμασμένης μπίρας. Η ομάδα λειτουργεί σε πολύ πιο αργές στροφές απ’ ό,τι το 2014 και δυσκολεύεται να σκοράρει. Σε καμία περίπτωση δεν αποπνέει αέρα μεγάλου φαβορί.

Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, οι Πολωνοί περνούν από τη φάση των ομίλων μεγάλης διοργάνωσης. Συνολική εικόνα θετική, έστω κι αν έχουν κι αυτοί δυσκολίες στο τελείωμα των φάσεων (πότε θα ξυπνήσει ο Λεβαντόφσκι;). Βρίσκονται στο εύκολο μισό του ταμπλώ των νοκ άουτ και μπορούν να πάνε μακριά, αν λύσουν το πρόβλημα παραγωγικότητας.

Φιλότιμοι οι Βορειοϊρλανδοί, πήραν το παιχνίδι που έπρεπε για να περάσουν στους 16. Για περισσότερα, δεν το νομίζω, αν κι έχουν την τύχη η διαδρομή τους να είναι βατή.

Άχρωμη, άοσμη, χωρίς προσωπικότητα, χωρίς βαθμό και χωρίς να πετύχει έστω κι ένα τέρμα, η Ουκρανία θα ήταν η χειρότερη ομάδα της διοργάνωσης, αν δεν υπήρχε η Ρωσία.

Φούρια, αλλά όχι απαραίτητα ισπανική…

Ιβάν Πέρισιτς (φωτογραφία: Светлана Бекетова, ιστότοπος soccer.ru)

Την πρώτη θέση στον όμιλο, η Κροατία δεν την έκλεψε. Αν δεν υπήρχε το χαοτικό φινάλε με τους Τσέχους, δεν θα είχα καμία επιφύλαξη για το ότι ήταν η καλύτερη ομάδα στη φάση των ομίλων. Αν το παιχνίδι εκείνο έληγε στο 75΄, θα μιλούσαμε για εμφατική νίκη κι άψογη διαχείριση του αγώνα. Κάτι το τσέχικο γκολ στην πρώτη ουσιαστική ευκαιρία τους, κάτι (έως πολύ) οι ανοησίες των Κροατών χουλιγκάνων στην κερκίδα που οδηγούν σε διακοπή του αγώνα και κάνουν την ομάδα τους να χάσει τον ρυθμό της, κάτι ο Βίντα που αποφασίζει να το παίξει Βαμβακούλας… και φτάνουμε τελικά σε μια αναπάντεχη ισοπαλία. Οι αρρυθμίες αυτές, πάντως, διορθώνονται στο παιχνίδι με την Ισπανία. Πολύ σοβαρή εμφάνιση. Ο Πέρισιτς δείχνει σε ποδοσφαιρική ωριμότητα και μαζί με τους αναμενόμενους υπόπτους Μόντριτς και Ράκιτιτς συνθέτει μια τριάδα υψηλής ποιότητας. Η Κροατία έχει ανοιχτό τον δρόμο για μια μεγάλη διάκριση. Αρκεί να περάσει το αρχικό εμπόδιο που είναι τελικά και το πιο επικίνδυνο.

Οι Ισπανοί κάνουν εμφάνιση μεγάλου φαβορί εναντίον των (διαλυμένων, να τα λέμε κι αυτά) Τούρκων. Το νέο επιθετικό δίδυμο Μοράτα και Νολίτο εντυπωσιάζει. Αλλά… η φριχτά υπεροπτική αντιμετώπιση του παιχνιδιού με την Κροατία καταδικάζει την Ισπανία σε ένα τρομακτικά δύσκολο πρόγραμμα που απαιτεί συνεχόμενους άθλους. Αυτή η βεβαιότητα ότι δεν τρέχει τίποτε και θα το πάρουμε το παιχνιδάκι, άντε έστω την ισοπαλία, αποτελεί βαρύτατη επαγγελματική αμέλεια. Ειδικά όταν ο αντίπαλος έχει αποδείξει ότι είναι επικίνδυνος και σε φόρμα. Ας πασχίσουν τώρα οι Ισπανοί να ξεπεράσουν τη δεκαπλή ζώνη άμυνας των Ιταλών για να συνεχίσουν.

Στον αγώνα με τους Ισπανούς, η Τουρκία έδινε την εντύπωση διαλυμένης ομάδας. Όχι μόνον η κατάσταση των ατού της ήταν εξαιρετικά κακή (Αρντά Τουράν μεταξύ πάγκου και κερκίδας στη Βαρκελώνη), αλλά υπήρχαν σαφείς ενδείξεις ιδιαίτερα κακού κλίματος στα αποδυτήρια της ομάδας. Τελικά οι Τούρκοι αντέδρασαν στο τελευταίο παιχνίδι και είχαν κάποιες ελπίδες ότι θα προκρίνονταν. Η ιταλική αδιαφορία δεν τους έκανε τη χάρη, όμως.

Το μόνο θετικό για τους Τσέχους ήταν η αντίδραση στο τελευταίο τέταρτο της αναμέτρησης με την Κροατία. Μέχρι τότε ήταν μια ομάδα με ιδιαίτερα προβληματική ανάπτυξη, αδύναμη επίθεση κι άμυνα επιρρεπή στα πιο παιδαριώδη λάθη. Ό,τι θετικό έδωσε το δεκαπεντάλεπτο εκείνο εξανεμίστηκε στον τελευταίο και, υποτίθεται, κρίσιμο αγώνα, όπου οι Τσέχοι ήταν ουσιαστικά απόντες. Η μετριότητα της ομάδας τους δεν θα λείψει από όσους παρακολουθούν αυτό το ευρωπαϊκό.

Η λογική της ήσσονος προσπαθείας

ήταν αυτή της Ιταλίας. Η οποία στο παιχνίδι με τους Σουηδούς κάνει το ελάχιστο προκειμένου να νικήσει με 1-0 (τι άλλο;). Ο τελευταίος αγώνας των Ιταλών είχε σημασία μόνο για τους Ιρλανδούς και τους Τούρκους. Με δεύτερη ομάδα και μηδενική διάθεση διεκδίκησης της νίκης, η Σκουάντρα απλώς εμφανίστηκε στο γήπεδο. Η μόνη αξιόλογη στιγμή της ήταν κατά τη διάρκεια της ανάκρουσης του Φρατέλλι ντ’ Ιτάλια. Φυσικά στη συνέχεια θα ξαναδούμε την πραγματική Ιταλία, αυτήν των αυτοματισμών, της εκπληκτικής κάλυψης του χώρου και της εξαιρετικής αμυντικής τριάδας Μπονούτσι-Μπαρτζάλι-Κιελλίνι.

Μπορεί να έχεις αναμφίβολα μια πλούσια φουρνιά ιδιαίτερα ταλαντούχων ποδοσφαιριστών. Να βρίσκεσαι στη δεύτερη θέση της παγκόσμιας κατάταξης της ΦΙΦΑ (και μάλιστα ως η πρώτη ευρωπαϊκή ομάδα). Αυτό δεν σε καθιστά αυτομάτως φαβορί του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Κάτι τέτοιο απαιτεί συγκεκριμένα πράγματα τα οποία, πολύ απλά, το Βέλγιο δεν τα έχει κι είναι εξαιρετικά δύσκολο να τα αποκτήσει. Το Βέλγιο έχει παίχτες που χρειάζοντα ανοιχτούς χώρους για να αναπτυχθούν, είναι ομάδα αντεπιθέσεων. Όταν βρίσκει οργανωμένες άμυνες δεν έχει ούτε τον επιτελικό μέσο ούτε τον φορ περιοχής με τα κατάλληλα χαρακτηριστικά για να τις διασπάσουν. Στις περιπτώσεις αυτές βραχυκυκλώνει κι εγκλωβίζεται σε μια στείρα ανάπτυξη. Το είδαμε πανηγυρικά εναντίον των Ιταλών, αλλά το παρατηρήσαμε και στο πρώτο ημίχρονο του ματς με τους Ιρλανδούς και στον αγώνα με τους Σουηδούς. Φυσικά, το Βέλγιο έχει τις δυνατότητες για να πάει μακριά. Πρέπει, όμως, να το βοηθήσουν και οι παίχτες του και ο προπονητής του, αλλά, τελικά, και οι… αντίπαλοί του.

Φιλότιμοι και μαχητικοί οι Ιρλανδοί και μπράβο τους για αυτό. Αν όμως δεν συναντούσαν μια προκλητικά αδιάφορη Ιταλία θα είχαν ήδη επιστρέψει στο νησί τους.

Η υπερεξάρτηση από τον Ιμπραΐμοβιτς καταδίκασε την έτσι κι αλλιώς μέτρια Σουηδία σε αποτυχία. Σε φόρμα συνταξιούχου και πραγματικά βαδιστής στη διάρκεια των αγώνων, ο Ζλάταν ήταν ένα μεγάλο βαρίδι για την ομάδα του που φιλότιμα προσπαθούσε να τον βρει. Κατά τα λοιπά, η Σουηδία έδειξε σημεία βελτίωσης στην πορεία της διοργάνωσης: πάλεψε και εναντίον των Ιταλών κι εναντίον των Βέλγων. Αν ο Κουρτουά δεν επενέβαινε στην ευκαιρία του Μπεργκ, ο τελευταίος αγώνας θα ήταν πολύ διαφορετικός. Για να σκοράρουν, όμως, οι Σκανδιναβοί χρειαζόταν αίτηση μετά χαρτοσήμου κι αναμονή μέχρι να διεκπεραιωθεί η υπόθεση. Με αυτό το πρόβλημα και με παίχτες κλειδιά (Σέλστρεμ) ένα βήμα πριν από τη σύνταξη, η Σουηδία δεν μπορούσε να πάει μακριά.

Εκπλήξεις στη σειρά

Ο έκτος όμιλος, στα χαρτιά ένας από τους πιο αδύναμους, αποδείχτηκε ο πιο συναρπαστικός της πρώτης φάσης.

Η Ουγγαρία άφησε πολύ θετικές εντυπώσεις. Αναπτύσσεται ωραία, σουτάρει, επιχειρεί επιθέσεις με ενδιαφέροντες τρόπους, έχει χαρακτήρα για να αντιδρά στις δυσκολίες. Αγωνίστηκε πολύ για να ξεπεράσει την ψυχρολουσία του παράξενου πέναλτυ στο παιχνίδι με τους Ισλανδούς, χάρισε θέαμα στην αναμέτρηση με τους Πορτογάλους. Αν βλέπω κάποια προφανή αδυναμία, αυτή είναι ο παίχτης-σύμβολο της ομάδας, ο τερματοφύλακας Γκάμπορ Κίραϋ: επικίνδυνες έξοδοι κι αργές αντιδράσεις (αχ, άτιμα γηρατειά!). Πώς, όμως, να τον βγάλεις από την ενδεκάδα;

Μπάλας Τζούτζακ (Ουγγαρία)

Θεαματικό ποδόσφαιρο η Ισλανδία δεν παίζει. Έχει, πάντως, δύναμη, αγωνιστικότητα, πνεύμα ομάδας, συμπαγή άμυνα και σωστή διαχείριση των παιχνιδιών. Για μια χώρα με λιγότερες από 350.000 ψυχές η οποία εμφανίζεται για πρώτη φορά στα τελικά μεγάλης διοργάνωσης, οι αρετές αυτές είναι ήδη πολλές. Ας προσέξουν οι Άγγλοι που θα τους αντιμετωπίσουν στον γύρο των 16.

Αχ, αυτή η Πορτογαλία! Παρά τον μεγάλο σταρ της, τις αξιόλογες μονάδες της, τον σοβαρό προπονητή της, κατάφερε να φλερτάρει ταυτόχρονα με το τραγικό (τον αποκλεισμό) και το γελοίο (η στιγμή που Κριστιάνο Ρονάλντο και Ζοάο Μάριο τσακώνονται για το ποιος θα σουτάρει, στον αγώνα με την Ουγγαρία). Η Πορτογαλία δεν έχει αληθινό σέντερ φορ, δεν έχει τον κατάλληλο επιτελικό, η άμυνά της μπάζει κι, επιπλέον, τη δέρνει κι η κακοτυχία. Για να σκοράρει τις χρειάζονται οι δεκαπλάσιες ευκαιρίες απ’ ό,τι σε μια νορμάλ ομάδα. Ωστόσο, συνεχίζει. Και, ποιος ξέρει, ίσως και να βρει τον εαυτό της στην πορεία.

Σε αντίθεση προς τις άλλες ομάδες που τερμάτισαν τελευταίες στους ομίλους της, η Αυστρία πάλεψε σε όλα της τα παιχνίδια. Κακή ομάδα δεν τη λες. Αλλά δεν άφησε και κάτι αξέχαστο στη μνήμη των θεατών.

Η αληθινή διοργάνωση αρχίζει το Σάββατο με τα νοκ άουτ παιχνίδια. Τώρα, στους αγώνες χωρίς αύριο, θα δείξουν οι ομάδες τι αξίζουν πραγματικά. Όπως προαναφέρθηκε, το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό είναι το βατό πρώτο μισό του ταμπλώ και το κολασμένο δεύτερο. Αυτό σημαίνει ότι στον τελικό θα έχουμε οπωσδήποτε μια ομάδα-έκπληξη και στους ημιτελικούς τουλάχιστον δύο. Δεν το λες κι άσχημο για το ενδιαφέρον της διοργάνωσης. Όσο γα τα προγνωστικά, λέω να περιμένω τα δικά σας, εγώ, αποδεδειγμένα, δεν είμαι καλός σ’ αυτά.

Δέκα παρά τέταρτο…

Δέκα παρά τέταρτο η ώρα που βραδιάζει. Κι από τις μελαγχολικές ακτές της Βαλτικής ως τη στέπα την ουκρανική, από τις όχθες του Βιστούλα ως αυτές του Δον, ένα ερώτημα αιωρείται. Ποιος; Ποιος πρόκειται να παίξει τον ρόλο του ταυρομάχου και ποιος αυτόν του ταύρου; Κι έπειτα, στη μάχη αυτή, την άνιση κατά πως λένε, ποιος μέλλει να νικήσει; Γιατί κάποιες φορές, αναπάντεχα θαρρείς, του ταύρου η καρδιά μονάχα ολόρθη ακούγεται. Ποιος; Οι περήφανοι ιδάλγος που έφιπποι προχωρούν και στον εχθρό ανάσα δεν αφήνουνε να πάρει; Ή μήπως αυτοί οι Λουσιτανοί θαλασσοπόροι που δρόμους ανοίγουν εκεί που δεν το περίμενε κανείς; Οι Τεύτονες Ιππότες που γύρισαν σε μέρη γνώριμα κι ακάθεκτοι εφορμούν, βέβαιοι για την επικράτησή τους; Ή μήπως οι άλλοι, που έμπορους δόλιους τους λένε, μα αυτοί είναι φιλόσοφοι και ποιητές και καλλιτέχνες, και τη ζωή ξέρουνε να τη ζουν; Ποιος άραγε; Θολά τα βλέπω όλα. Κι οι τέσσερις μου φαίνονται ισχυροί. Παλεύει η περιστέρα με το αγρίμι… Δέκα παρά τέταρτο η ώρα που βραδιάζει. Κι η σάρκα μ’ ένα κέρατο θλιμμένο… Δέκα παρά τέταρτο η ώρα που βραδιάζει… Χορδή τυμπάνου αρχίζει να χτυπά… δέκα παρά τέταρτο η ώρα που βραδιάζει.

Οι δύο ουκρανικοί προημιτελικοί επιβεβαίωσαν την εντύπωση που είχαμε ήδη αποκομίσει. Οι ομάδες του δεύτερου και του τρίτου ομίλου ήταν πολύ ισχυρότερες αυτών του πρώτου και του δεύτερου. Πέρα από αυτό, κι ύστερα από τον εξαντλητικό σχολιασμό των παιχνιδιών από τους φίλους του ιστολογίου, θα ήταν δύσκολο να προσθέσουμε κάτι ουσιαστικό για τους δύο τελευταίους προημιτελικούς. Ωστόσο, η ανάρτηση αυτή θα είχε λόγο ύπαρξης και μόνο ως ωδή στην αξία αυτού του αριστοκράτη του ποδοσφαίρου που ακούει στο όνομα Αντρέα Πίρλο (κάτι που ήδη έκανε με εξαιρετικό τρόπο ο ολντ μπόυ). Επειδή η αξία των αληθινά μεγάλων στο είδος τους πρέπει να αναγνωρίζεται. Κι ακόμη, μπορούμε να προσθέσουμε με κάποια ικανοποίηση (κι όσο κι αν κάπου η διαπίστωση μας πληγώνει) ότι σ’ αυτό το Ευρωπαϊκό προκρίθηκαν στα ημιτελικά οι τέσσερις καλύτερες ομάδες της διοργάνωσης. Δεν είναι κι άσχημα, τελικά…

Ι.   Οι ουκρανικοί προημιτελικοί

Α.   Οι Φούριας Ρόχας είναι εδώ: Παραδόξως (;), η αναμέτρηση Ισπανίας-Γαλλίας υπήρξε με διαφορά η λιγότερο ενδιαφέρουσα από τους τέσσερις προημιτελικούς. Αντιμέτωποι με ένα βολικό αντίπαλο, οι Ισπανοί άνοιξαν νωρίς το σκορ και επέλεξαν αυτό που προτιμούν και ξέρουν να κάνουν καλά: να διαχειριστούν το προβάδισμά τους [Ντονιέτσκ: Ισπανία-Γαλλία 2-0, 19′ και 90′ + 1′ πέν.  Τσάμπι Αλόνσο)].

α.   Οι αποτελεσματικοί: Μπορεί να εστιάζουμε την προσοχή μας στην προσπάθεια να ακολουθηθεί το εκρηκτικό επιθετικό παιχνίδι της Μπαρσελόνα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε μερικές βασικές αλήθειες: όταν στις μεγάλες διοργανώσεις φτάνει η ώρα των κρίσιμων παιχνιδιών (των νοκ άουτ αναμετρήσεων, δηλαδή), η Ισπανία δεν είναι μια ιδιαίτερα παραγωγική ομάδα. Είναι όμως αποτελεσματική, μια και στηρίζεται σε μια εξαιρετική άμυνα. Το 1-0 είναι το αγαπημένο της σκορ (και, για να βρούμε την τελευταία φορά που η Ισπανία δεχόταν γκολ σε νοκ άουτ αναμέτρηση μεγάλης διοργάνωσης, πρέπει να ανατρέξουμε στο Μουντιάλ του 2006 και στο γκολ με το οποίο ο Ζινεντίν Ζιντάν σφράγιζε την επικράτηση της Γαλλίας με 3-1 στον αγώνα του γύρου των 16 στο Ανόβερο). Φυσικά, η διαφύλαξη της άμυνας δεν επιτυγχάνεται με παθητικό παιχνίδι. Η Ισπανία στραγγαλίζει τον αντίπαλό της, οικειοποιούμενη σχεδόν απόλυτα την κατοχή της μπάλας. Αυτός είναι άλλωστε ο ασφαλέστερος τρόπος αποφυγής των κινδύνων. Κι αν κάποια στιγμή ο αντίπαλος ξεφύγει, υπάρχει η άμυνα, στην οποία (απόντος του Πουγιόλ) δεσπόζει η ιδιοφυία του Σέρχιο Ράμος, και το τελευταίο οχυρό της, ο Ίκερ Κασίγιας. Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε πόσο σημαντικό είναι για μια ομάδα να έχει στις τάξεις της έναν αληθινά μεγάλο τερματοφύλακα, όπως ο Κασίγιας (μεγάλο, όχι απλώς ταλαντούχο και πολύ καλό σαν τον Νώυερ της Γερμανίας). Άλλωστε, πόσες ευκαιρίες έκανε το Σάββατο η Γαλλία; Ουσιαστικά, μία: το καλοχτυπημένο φάουλ του Καμπάυ. Έ, ο Κασίγιας ήταν εκεί για να διώξει τη μπάλα. Πέραν αυτού, ουδείς κίνδυνος. Έπειτα, όσον αφορά το παραγωγικό μέρος του ισπανικού παιχνιδιού, έχουμε εξηγήσει ότι πολλά εξαρτώνται από την απόδοση της κεντρικής γραμμής Τσάβι-Αλόνσο-Μπουσκέτς. Αν ο Τσάβι δεν έπιασε σπουδαία απόδοση στον προημιτελικό, ο Μπουσκέτς ήταν αυτή τη φορά πολύ καλός κι ο Αλόνσο εξαιρετικός, επισφραγίζοντας την απόδοσή του με τα δύο τέρματα της συνάντησης. Και όταν το τρίο αυτό λειτουργεί ικανοποιητικά, η Ισπανία κερδίζει, είτε παίζει με έναν καθαρόαιμο επιθετικό σαν τον Τόρρες (επιλογή που δίνει βάθος στην ανάπτυξη του παιχνιδιού της) είτε με κανέναν (λύση Φάμπρεγας ως κρυφού επιθετικού, επιλογή που καθιστά το ισπανικό παιχνίδι πιο απρόβλεπτο). Όχι ιδιαιτέρως παραγωγική, λοιπόν, αλλά επαρκώς αποτελεσματική.

β.   Και οι απογοητευτικοί: Τη θέση του Λωράν Μπλαν πριν από τον προημιτελικό δεν πρέπει να τη ζήλευαν και πολλοί. Έπρεπε να βρει τρόπους για να αντιμετωπίσει τους πρωταθλητές Ευρώπης και Κόσμου με μια  ιδιαίτερα ασταθή ομάδα που δεν διαθέτει μεγάλη αυτοπεποίθηση. Επιπλέον, όφειλε να βρει λύσεις για την αναγκαστική απουσία του τιμωρημένου βασικού του στόπερ, του Φιλίπ Μεξές. Όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, ο Μπλαν οδηγήθηκε σε ιδιαιτέρως συντηρητικές επιλογές οι οποίες αποδείχθηκαν εκ των πραγμάτων τουλάχιστον ανεπαρκείς, αν όχι ατυχείς: είσοδος στην ενδεκάδα του Ρεβεγιέρ ως δεξιού μπακ και προώθηση του κατόχου της θέσης Ντεμπυσύ ως δεξιού χαφ. Τρεις μέσοι με καθαρά ανασταλτικό ρόλο (Εμ’ Βιλά στον άξονα, Μαλουντά και Καμπάυ στα άκρα). Μόνο δύο παίκτες με καθαρά επιθετικό προσανατολισμό (Ριμπερύ και Μπενζεμά). Αποκλεισμός από την ενδεκάδα δύο βασικών όπλων της επιθετικής ανάπτυξης της ομάδας (Νασρί και Μενέζ). Το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο: μια Γαλλία ξεδοντιασμένη, χωρίς καμία επιθετική δυνατότητα. Ο Ριμπερύ προσπαθούσε, αλλά σε ολόκληρο το τουρνουά δεν υπήρξε ποτέ καθοριστικός. Ο πολυδιαφημισμένος Μπενζεμά βάλθηκε να δικαιώσει την εκτίμησή μου ότι εξελίσσεται σε Κωνσταντίνου της Γαλλίας. Όποτε ακούς για παίχτη που κάνει αφανή δουλειά, για φορ που δίνει πάσες κι απασχολεί αμυντικούς, μπορείς να είσαι σίγουρος: ο επιθετικός δεν έχει σχέση με τα δίχτυα κι επομένως αδυνατεί να εκπληρώσει την αποστολή του. Ίσως σε ένα σχήμα με δύο επιθετικούς ο Μπενζεμά να αποδειχτεί χρήσιμος. Μόνος του δεν καταφέρνει τίποτε καλύτερο από το να γυρίζει στο κέντρο, σε θέση που γίνεται εντελώς ακίνδυνος για τον αντίπαλο. Όσο για το μπετονάρισμα της δεξιάς πτέρυγας, με Ρεβεγιέρ και Ντεμπυσύ, δεν χρειάζεται να πούμε κάτι περισσότερο απ’ ότι και τα δύο ισπανικά τέρματα προήλθαν ακριβώς από αυτόν τον χώρο! Σε καθαρά ποδοσφαιρικό επίπεδο, η Γαλλία εγκαταλείπει αυτό το ευρωπαϊκό με σχεδόν όσες αμφιβολίες είχε για την αξία της και πριν από αυτό. Κι όσο για τα υπόλοιπα, δεν φαίνεται να έχει ξορκίσει τους δαίμονες της Νότιας Αφρικής.

Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για την επιτυχία μιας ποδοσφαιρικής ομάδας τεράστιο ρόλο παίζει πάντα και το κλίμα που επικρατεί σ’ αυτήν όσον αφορά τις σχέσεις προπονητή-ποδοσφαιριστών και ποδοσφαιριστών μεταξύ τους. Μετά το ναδίρ της Κνύσνα, η εθνική Γαλλίας φαίνεται να έχει κάνει μικρές μόνον προόδους στον τομέα αυτό.

Μικρό φλας μπακ. Δευτέρα, 11 Ιουνίου. Ντονιέτσκ, στάδιο Ντονμπάς. Τριακοστό ένατο λεπτό της αναμέτρησης μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας. Ο Σαμίρ Νασρί μόλις έχει ισοφαρίσει το σκορ κι επιλέγει να πανηγυρίσει με τη γνωστή χειρονομία που υποδεικνύει στους άλλους να σωπάσουν. Ακόμη κι ένας μέτριος γνώστης της γαλλικής μπορεί να διαβάσει στα χείλη του παίχτη ή ακόμη και να ακούσει τα λόγια που αυτός προφέρει: «Ferme ta gueule» («Βούλωστο»). Και πού απευθύνεται η «ευγενής» χειρονομία του ποδοσφαιριστή; Στους οπαδούς της αντιπάλου, όπως θα υποδείκνυε η πιο θεμιτή εκδοχή; Όχι βέβαια! Όπως ο ίδιος ο Νασρί έσπευσε να διευκρινίσει, στη συνέντευξη τύπου, αποδέκτης ήταν δημοσιογράφος της Εκίπ που τόλμησε να ασκήσει κριτική στον παίκτη για την απόδοσή του με την εθνική Γαλλίας. Ωραίο ξεκίνημα! Bonjour l’ambiance, που θα έλεγαν κι οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι. Κι αν η νίκη επί της Ουκρανίας έδωσε κάποια ανάσα ελπίδας (την οποία πάντως σκίασε η αντίδραση του Μπενζεμά όταν έγινε αλλαγή), η απελπιστική εμφάνιση με τη Σουηδία έφερε πάλι στην επιφάνεια τα γνωστά προβλήματα. Απ’ ό,τι φαίνεται, μια ωραία ατμόσφαιρα επικράτησε στα αποδυτήρια της εθνικής Γαλλίας μετά τον συγκεκριμένο αγώνα: «τρυφερές» κουβέντες αντάλλαξαν ο προπονητής με τον Μπεν Αρφά, ο Ντιαρρά με τον Νασρί και (πάλι) ο Νασρί με τον Ριμπερύ και τον Μπενζεμά. Ανάλογες σκηνές διαδραματίστηκαν και μετά τον χαμένο προημιτελικό με τους Ισπανούς (με αποκορύφωμα τον έντονο διαπληκτισμό του Νασρί – ποιου άλλου – με δημοσιογράφο). Όλα καλά κι όλα ωραία. Και πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν την αποπομπή από την εθνική Γαλλίας των προκλητικών, των αδιάφορων και των αναποτελεσματικών. Έ, δεν πρόκειται να μείνουν και πολλοί για να διεκδικήσουν την πρόκριση για το Μουντιάλ της Βραζιλίας.

Β.   Η χαμηλής αποτελεσματικότητας υψηλή τέχνη κι η χοντροκοπιά που προσποιείται ότι είναι μεγαλείο: Επίσης παραδόξως, ο τελευταίος προημιτελικός επιφύλαξε πολύ εντονότερες συγκινήσεις, μολονότι δεν είχε γκολ. Στη σύγκρουση των αντιθέτων, η Ιταλία κυριάρχησε στο παιχνίδι από το πρώτο μέχρι το εκατοστό εικοστό λεπτό. Κατοχή μπάλας 64-36, 35 προς 9 τελικές, στατιστικά που δηλώνουν την απόλυτη ανωτερότητα των Ιταλών. Και παρόλα αυτά, παρά τη συντριπτική επικράτηση σε επίπεδο τεχνικής και τακτικής, την τεράστια διαφορά σε επίπεδο αξίας παικτών, το γκολ δεν ήρθε ποτέ. Η ατυχία (των δύο δοκαριών) συνδυάστηκε με μια παροιμιώδη αναποτελεσματικότητα των επιθετικών των Ατζούρι (Μπαλοτέλλι, ακούς;) για να οδηγήσει το ματς στην παράταση και στα πέναλτυ. Σε εντελώς παθητικό ρόλο, μια Αγγλία απίστευτα ατάλαντη ποδοσφαιρικά (ακόμη και για τα χαμηλά της στάνταρ) πόνταρε στην άμυνα, με ελπίδα να κλέψει τη νίκη σε κάποια αντεπίθεση (και υπήρξαν δυο-τρεις στιγμές που κάτι θα μπορούσε να συμβεί) ή στα πέναλτυ. Αν στη θέση της Αγγλίας ήταν η εθνική μας, θα διαβάζαμε ακόμη για αντιποδόσφαιρο και για δυσφήμιση του αθλήματος. Μερικοί έχουν, όμως, ασυλία.

Όταν φτάνεις στα πέναλτυ έχοντας χάσει μύριες ευκαιρίες πρέπει να νιώθεις τύψεις και φόβο που κατέληξες να διακινδυνεύεις στη λοταρία μια βέβαιη επικράτησή σου. Έπειτα από το χαμένο πέναλτυ του Μοντολίβο και την επιτυχή εκτέλεση από τον Ρούνευ, το σενάριο της τιμωρίας άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Μόνο που όλοι αυτοί λογάριαζαν χωρίς τον Αντρέα Πίρλο. Που με μια εκτέλεση α λα Πανένκα ισοφάριζε το σκορ, σπάζοντας τα νεύρα (και την υπεροψία) των διαφόρων Άγγλων. Η συνέχεια ήταν πιο λογική: δοκάρι του Γιανγκ, 3-2 από τον Νοτσερίνο, απόκρουση του Μπουφφόν στο ξεψυχισμένο σουτ του Άσλεϋ Κόουλ, 4-2 από τον Ντιαμάντι και… τέλος. Αποδόθηκε δικαιοσύνη. Χρειάστηκε πολύς χρόνος και παραλίγο να γίνει η στραβή, αλλά έστω κι έτσι ο καταφανώς ανώτερος προκρίθηκε. Δόξα και τιμή στον Πίρλο για το θάρρος, τη  ψυχραιμία και την τεχνική του που έκριναν προς τη σωστή κατεύθυνση ένα τόσο παράξενο παιχνίδι (Κίεβο: Αγγλία-Ιταλία 0-0, 2-4 πέναλτυ)!

II. Και οι ημιτελικοί;

Μπορεί τελικά ν’ αποδειχτούν άνοστες σούπες, αν τυχόν οι ομάδες παραλύσουν από την πίεση που προκαλεί η σημασία των αναμετρήσεων, ωστόσο οι δύο ημιτελικοί πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για να είναι συγκλονιστικοί. Είπαμε ότι έμειναν οι καλύτεροι κι όχι οι  διάφοροι θιασώτες του αντιποδοσφαίρου. Οι αγώνες έχουν σαφώς φαβορί (την Ισπανία και τη Γερμανία), αλλά τα δύο αουτσάιντερ διαθέτουν όπλα που δεν είναι ευκαταφρόνητα για να διεκδικήσουν την πρόκριση στον τελικό και μάλιστα όχι αόριστα κι αφηρημένα, αλλά ειδικά σε σχέση με τους συγκεκριμένους αντιπάλους τους. Οι Ισπανοί εξακολουθούν να παίζουν με επιτυχία το παιχνίδι της ασφυκτικής για τον αντίπαλο κατοχής της μπάλας και να είναι αποτελεσματικοί, αλλά δείχνουν κάπως πιο κορεσμένοι σε σχέση με τις δύο προηγούμενες μεγάλες διοργανώσεις, στις οποίες και κατέκτησαν το τρόπαιο. Ο Ντελ Μπόσκε αμφιταλαντεύεται ακόμη μεταξύ του πιο ορθολογικού σχήματος με καθαρόαιμο επιθετικό και του πιο παράδοξου δίχως κανέναν. Θα πρέπει ακόμη να βρεί αντίδοτο στο επικίνδυνο παιχνίδι των Πορτογάλων από τα άκρα και στην ορμή του Κριστιάνο Ρονάλντο. Από την άλλη, μπορεί να αντέξει η άμυνα των Πορτογάλων στην πίεση που θα ασκήσουν οι γείτονες; Μπορούν οι Λουσιτανοί να τα βγάλουν πέρα χωρίς μεγάλο σέντερ φορ και τερματοφύλακα;

Στην άλλη αναμέτρηση, αν οι Γερμανοί βαδίζουν με σιγουριά προς ένα τρόπαιο που μοιάζει να προορίζεται για αυτούς, δεν είναι δυνατό να μη σκέφτονται ότι τους έλαχε να αντιμετωπίσουν την ομάδα που παραδοσιακά τους ταιριάζει λιγότερο. Από τον μυθικό ημιτελικό του Μεξικού ως αυτόν του Ντόρτμουντ το 2006, οι Ιταλοί έχουν αποδείξει ότι ξέρουν να βρίσκουν τους τρόπους για να εξουδετερώνουν τους Γερμανούς, ακόμη και στις περιπτώσεις που η λογική υποδεικνύει τους δεύτερους ως ανώτερη ομάδα. Μπορεί, όμως, να αντέξει η σχετικά νέα κι άπειρη Σκουάντρα Ατζούρα στην ορμή αυτής της Γερμανίας; Μπορεί να τα βγάλει πέρα με δεδομένη τη επιθετική αναποτελεσματικότητά της και την έλλειψη μεγάλου φορ; Μπορεί ο τριανταπεντάχρονος Ντι Νατάλε να δώσει απάντηση στο ερώτημα αυτό; Θα είναι καθοριστικός ο στρατηγός Πίρλο; Πόσο μπορεί να επηρεάσει την έκβαση την αγώνα η παρουσία ενός μεγάλου τερματοφύλακα-ηγέτη,όπως είναι ο Μπουφφόν; Είναι ικανή να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις ενός τέτοιου αγώνα η γερμανική άμυνα; Μπορεί ο Λεβ να κοουτσάρει αποτελεσματικά την ομάδα του αν τυχόν αυτή βρεθεί πίσω στο σκορ, όπως δεν συνέβη σε κανέναν από τους μέχρι τώρα αγώνες της;

Πολλά ερωτήματα. Οι απαντήσεις θα δοθούν αύριο και μεθαύριο. Γιατί, μετά από ενενήντα ή και περισσότερα λεπτά αγώνα, για κάποιους θα είναι «θάνατος τ’ άλλα, θάνατος μονάχα«, ενώ για κάποιους άλλους ζωή και θρίαμβος. Δέκα παρά τέταρτο η ώρα που βραδιάζει.

Όλα τα όμορφα κάποτε τελειώνουν

Προσευχόμασταν για το θαύμα, αλλά τελικά υπερίσχυσε η λογική. Η Γερμανία ήταν πολύ ισχυρή από κάθε άποψη για να επιτρέψει εκπλήξεις. Ο ποδοσφαιρικά καλύτερος νίκησε κι η περιπέτεια της εθνικής μας επί πολωνικού εδάφους έφτασε στο τέλος της. Ακόμη κι έτσι δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος για δάκρυα κι απογοητεύσεις. Αρκεί να σκεφτούμε από πού έχουμε ξεκινήσει και πού βρισκόμαστε τα τελευταία 8 χρόνια. Από μόνη της, η παρουσία στα προημιτελικά επιβεβαιώνει την άνοδο της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου που αποτελεί κατά γενική ομολογία ένα αξιόμαχο σύνολο το οποίο ξέρει να παίρνει αποτελέσματα ακόμη κι αν δεν παρουσιάζει συνήθως ελκυστικό ποδόσφαιρο. Με το καλό και στα γήπεδα της Βραζιλίας (κι αν γίνεται με κάπως πιο θεαματικό παιχνίδι, τόσο το καλύτερο)!

Ι.   Ο προημιτελικός της εθνικής

Γνωρίζαμε πολύ καλά πριν αρχίσει ο προημιτελικός στο Γκντανσκ ότι η αποστολή της εθνικής μας ήταν απίστευτα δυσχερής. Έπρεπε, χωρίς τον αρχηγό και ψυχή της, να καταβάλει μια πανίσχυρη ομάδα, τη δεύτερη καλύτερη παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια, μετά την Ισπανία. Μια ομάδα που διαθέτει μια φουρνιά εξαιρετικών νεαρών παιχτών που προορίζεται να κατακτήσει τρόπαια. Μια ομάδα που, ακόμη κι αν έμοιαζε λιγότερο εκρηκτική απ’ ό,τι πριν από δύο χρόνια στη Νότια Αφρική, πέρασε στα προημιτελικά με τρεις νίκες (κάτι που ποτέ ως τώρα δεν είχε καταφέρει εθνική Γερμανίας σε τελική φάση ευρωπαϊκού πρωταθλήματος). Αν οι ίδιοι οι Τεύτονες είχαν κάποιες αμφιβολίες, αυτό οφειλόταν σε δύο λόγους: αφενός, οι νίκες τους υπήρξαν δύσκολες. Εκτός από το ματς με την ανεκδιήγητη φετινή Ολλανδία (όπου το τελικό σκορ αδικεί την καταφανή γερμανική υπεροχή), τόσο οι άρτιοι τεχνικά Πορτογάλοι με το εξαιρετικό παιχνίδι τους από τα άκρα, όσο και οι περιορισμένοι τεχνικά, αλλά ψυχωμένοι, δυνατοί και με μπετοναρισμένη άμυνα Δανοί προέβαλαν μεγάλη αντίσταση στους Γερμανούς. Αφετέρου, η ανάπτυξη του γερμανικού παιχνιδιού έμοιαζε αρκετά στατική, γεγονός με το οποίο δεν ήταν άσχετη η μέτρια φόρμα του Εζίλ, την ίδια στιγμή που η άμυνα έδειχνε σημάδια αστάθειας. Έχοντας επίγνωση αυτών των δεδομένων, αλλά και του τρόπου με τον οποίο θα κόντραρε την ομάδα του η εθνική μας, ο Λέβ αποφάσισε να ανακατέψει την τράπουλα. Στον πάγκο οι Γκόμεζ, Μύλλερ και Ποντόλσκι. Σχήμα με ένα μόνο καθαρόαιμο επιθετικό, τον βετεράνο Κλόζε. Έμφαση στα άκρα με την είσοδο στην ενδεκάδα των Σύρρλε (αριστερά) και Ρώυς (δεξιά). Αλλαγές που αποδείχτηκαν επιτυχημένες στον αγωνιστικό χώρο.

Το πρώτο ημίχρονο της αναμέτρησης ανταποκρινόταν στο σενάριο που είχαμε φανταστεί. Συντριπτική κατοχή από μέρους των Γερμανών, άμυνα χαρακωμάτων από μια ελληνική ομάδα που παρατάχτηκε στο γήπεδο χωρίς πραγματικό επιθετικό. Τεράστια προβλήματα για την ελληνική άμυνα από τα άκρα, ειδικά από την πλευρά του Τοροσίδη όπου Λαμ και Σύρρλε έκαναν ό,τι ήθελαν (βέβαια, προς υπεράσπιση του αμυντικού του ΟΣΦΠ, να σημειώσουμε ότι η αποστολή του άγγιζε τα όρια του αδύνατου). Σχεδόν πλήρης αδυναμία στο κράτημα της μπάλας, καθώς ακόμα και η πρώτη μεταβίβαση ήταν συνήθως αποτυχημένη (για μια φορά ακόμη πολύ λάιτ ο Νίνης στον ρόλο του καθοδηγητή του κέντρου). Υπό τις συνθήκες αυτές, το άνοιγμα του σκορ από τους Γερμανούς έμοιαζε αναπότρεπτο. Θα μπορούσε να συμβεί νωρίς (με το ακυρωθέν γκολ του Κλόζε), συνέβη τελικά στο τέλος του α΄μέρους, με το ωραίο σουτ του Λαμ, γκολ για το οποίο φέρει σημαντική ευθύνη ο (κακός χτες) Σηφάκης.

Με το όνειρο της λευκής ισοπαλίας να αναπαύεται στο νεκροταφείο, Σάντος κι εθνική έπρεπε να αντιδράσουν και να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιο Β’ . Φωτάκης και Γκέκας αντί των Τζαβέλλα και Νίνη και μια πιο ορθολογική διάταξη στον αγωνιστικό χώρο, η οποία μεταφράστηκε και σε ορθολογικότερη ανάπτυξη, με τις πρώτες υποψίες ευκαιρίας. Και να που γρήγορα το θαύμα έδειξε να είναι πάλι εφικτό. Παίρνοντας την μπάλα από τον Φωτάκη, ο Σαλπιγγίδης ξεφεύγει από τον Λαμ, ξεχύνεται μπροστά ενώ η γερμανική άμυνα είναι ακάλυπτη και πασάρει στον Σαμαρά, ο οποίος προλαβαίνει τον Μπόατενγκ και με προβολή ισοφαρίζει (55′ ). Άλλη ομάδα, με προσωπικότητα λιγότερο ισχυρή από αυτήν της γερμανικής, θα έσπαγε μετά από την ισοφάριση. Όμως οι Γερμανοί είναι Γερμανοί και μικρή σημασία έχει αν τα γονίδιά τους παραπέμπουν στην Τύνιδα ή στο Ζονγκουλντάκ. Πείσμωσαν και συνέχισαν τις επιθετικές προσπάθειές τους με ακόμη μεγαλύτερη μανία. Έξι λεπτά αργότερα, το φοβερό βολέ του Χεντίρα (τον οποίο απέτυχε να μαρκάρει αποτελεσματικά ο Μανιάτης) ξαναέδινε το προβάδισμα στη Nationalmannschaft. Η εθνική δεν είχε τα ψυχικά αποθέματα για να αντιδράσει και να επιδιώξει εκ νέου την ισοφάριση. Αντιθέτως, η άμυνα χαλάρωσε κι άλλο κι ο Σηφάκης απέδειξε το πόσο ασταθής είναι. 3-1 από τον Κλόζε με κεφαλιά, ενώ ο Σηφάκης επιχειρεί έξοδο του Μεσολογγίου κι ο μικρός Παπαδόπουλος χάνει τον αντίπαλό του. Και 4-1 από τον Ρώυς (74′ ) που παίρνει το ρημπάουντ από την επέμβαση του Έλληνα γκολκήπερ, ύστερα από προσπάθεια του Κλόζε.

Το θετικό παρά τη διαφαινόμενη συντριβή είναι ότι τουλάχιστον οι Έλληνες προσπαθούν να παίξουν ποδόσφαιρο και να κάνουν ευκαιρίες για να μειώσουν, χωρίς να καταφεύγουν σε καθυστερήσεις ή αντιαθλητικά μαρκαρίσματα. Και κάπως έτσι επιβραβεύονται με το πέναλτυ του Μπόατενγκ που μετατρέπει σε γκολ ο Σαλπιγγίδης, διαμορφώνοντας ένα μάλλον τιμητικό τελικό αποτέλεσμα [Γκντανσκ: Γερμανία-Ελλάδα 4-2, 39′ Λαμ, 61′ Χεντίρα, 68′ Κλόζε, 74′ Ρώυς – 55′ Σαμαράς, 89′ Σαλπιγγίδης πέν.]. Για την τελική έκβαση του αγώνα, δεν μπορούμε να πούμε πολλά. Όσο κι αν προσευχόμασταν μ’ όλη τη δύναμη της καρδιάς μας για την απίθανη υπέρβαση, η ανωτερότητα του αντιπάλου ήταν προφανής. Ίσως θα μπορούσε να έχει γίνει κάτι καλύτερο αν η άμυνά μας ήταν πιο έμπειρη, αν διαθέταμε καλύτερο τερματοφύλακα κι είχαμε 1-2 ακόμη δημιουργικούς μέσους. Τότε θα μπορούσαμε να κρατήσουμε μπάλα και στο πρώτο ημίχρονο, να δημιουργήσουμε ευκαιρίες πριν βρεθούμε πίσω στο σκορ, να προκαλέσουμε στον αντίπαλο την αμφιβολία. Αυτά όμως είναι τα όπλα του ελληνικού ποδοσφαίρου. Και με τα δεδομένα αυτά, η πορεία της εθνικής μας στα πολωνικά γήπεδα κρίνεται επιτυχημένη.

ΙΙ. Η πορτογαλική επικράτηση

Την Πέμπτη διεξήχθη στη Βαρσοβία ο πρώτος ημιτελικός. Και σ’ αυτήν την περίπτωση κέρδισε ο (συντριπτικά) καλύτερος. Η Πορτογαλία, που μέχρι τώρα έχει κάνει πολύ καλύτερο ευρωπαϊκό απ’ ό,τι περίμεναν οι ειδικοί, υπερείχε από την αρχή μέχρι το τέλος του αγώνα. Οδηγούμενη από το μεγάλο αστέρι της δημιούργησε άπειρες φάσεις για γκολ. Δεν πτοήθηκε από τον τραυματισμό του Έλντερ Ποστίγκα (που ό,τι και να λένε κάποιοι, δεν παύει να είναι επιθετικός που το στυλ παιχνιδιού του ταιριάζει με αυτό της πορτογαλικής ομάδας) και την αντικατάστασή του από τον Ούγκο Αλμέιντα, δηλαδή ένα βαρύ στατικό φορ μέτριας αποτελεσματικότητας και περιορισμένης συμβατότητας με τη γρήγορη ανάπτυξη της εθνικής Πορτογαλίας. Δεν πτοήθηκε ούτε από τη σωρεία χαμένων ευκαιριών, μεταξύ των οποίων και τα δύο δοκάρια του Κριστιάνο Ρονάλντο. Εδώ που τα λέμε, η Τσεχία δεν δημιούργησε ούτε μία ευκαιρία. Η αντίστασή της ήταν γενναία και φιλότιμη (χαρακτηριστικό το παράδειγμα του καλύτερου επιθετικογενούς παίχτη της, του Γίρατσεκ, που ήταν συγκινητικός στα αμυντικά καθήκοντά του), αλλά οι δυνατότητές της αποδείχτηκαν περιορισμένες [Τσεχία-Πορτογαλία 0-1, 79′ Κριστιάνο Ρονάλντο].

ΙΙ. Οι προημιτελικοί που έρχονται

Οι δύο προημιτελικοί που ήδη διεξήχθησαν επιβεβαιώνουν την εντύπωση που αποκομίσαμε από τη φάση των ομίλων. Ότι, δηλαδή, δεν υπήρχε ισορροπία μεταξύ των διαφόρων ομίλων ως προς τη δυναμικότητα των ομάδων. Ο δεύτερος και ο τρίτος όμιλος ήταν πολύ πιο δύσκολοι από τον πρώτο και των τέταρτο. Ήδη πέρασαν και οι δύο του δεύτερου, καμία του πρώτου. Θα επαναληφθεί το φαινόμενο με πρόκριση των δύο ομάδων του τρίτου ομίλου που είναι πολύ (έως συντριπτικά) ισχυρότερες από αυτές που προκρίθηκαν από τον μετριότατο τέταρτο; Μένει να το δούμε στην πράξη.

Α.   Ο λατινικός προημιτελικός: Στον αποψινό προημιτελικό, η Ισπανία ξεκινά από τη θέση του σχεδόν ακλόνητου φαβορί. Οι Φούριας Ρόχας μπορεί να δυσκολεύτηκαν πολύ με τους μάστορες της τακτικής Ιταλούς, αλλά διέλυσαν την κακόμοιρη Ιρλανδία (μακράν η χειρότερη ομάδα της διοργάνωσης) και κατόρθωσαν να επικρατήσουν, έστω και με δυσκολία, της πολύ καλής Κροατίας (που ίσως φοβήθηκε περισσότερο το ματς, άλλαξε τη συνήθη επιθετική της οργάνωση και ξύπνησε αργά). Η Γαλλία κατόρθωσε να παρουσιάσει τρία διαφορετικά πρόσωπα σε ισάριθμους αγώνες. Αντιμέτωπη με μια εξαιρετικά αμυντική Αγγλία (αποτελεσματική διπλή ζώνη άμυνας), έδειξε αυτό που πραγματικά είναι: μια ομάδα υπό κατασκευή. Είχε υπεροχή κι επιδίωξε τη νίκη περισσότερο από την αντίπαλό της, αλλά ως εκεί. Απέναντι στους Ουκρανούς, δηλαδή ομάδα που παίζει ανοιχτά κι έχει άπειρη κι αδύναμη αμυντική γραμμή, η Γαλλία μπόρεσε να ξεδιπλώσει τις αρετές της και να παρουσιάσει το πλέον ελκυστικό πρόσωπό της. Με τους Μπενζεμά-Νασρί στον άξονα και τους Ριμπερύ-Μενέζ στα άκρα, υπήρξε εξαιρετικά επικίνδυνη και καθάρισε το ματς στις αρχές του β’ μέρους. Καθοριστική η συμβολή του Μενέζ, πολύ καλός ο Καμπάυ, σε φόρμα οι Ριμπερύ (κυρίως) και Νασρί, πολύ ενδιαφέρων παίχτης ο ακραίος μπακ Ντεμπυσύ (αντιθέτως ο Μπενζεμά μοιάζει να εξελίσσεται σε Γάλλο Μ. Κωνσταντίνου). Τέλος, με τους ήδη αποκλεισμένους και μετριότατους Σουηδούς, η Γαλλία έκανε τραγική εμφάνιση. Στείρα ανάπτυξη, προβληματική ψυχολογία, κενά σε όλες τις γραμμές, παντελής απουσία αυτοματισμών. Ίσως το μεγαλύτερο χάντικαπ των κάποτε τρικολόρ (αυτή η άθλια φανέλα της Νάικι έχει ξεχάσει το κόκκινο και το λευκό) είναι ότι δεν μπορούν να στηριχθούν σ’ ένα κορμό παιχτών που αγωνίζονται στην ίδια ομάδα. Έτσι αδυνατούν να αποκτήσουν αυτοματισμούς και να τελειοποιήσουν την εφαρμογή του επιθετικογενούς στυλ παιχνιδιού τους.

Ποιο πρόσωπο από τα τρία θα παρουσιάσει η Γαλλία απόψε; Υποθέτω ότι θα είναι πολύ καλύτερη απ’ ό,τι με τους Σουηδούς. Αυτό, όμως, δεν αρκεί απέναντι στην ισπανική μηχανή, ακόμη κι αν η δεύτερη μπορεί να χρειάζεται κάποιο λάδωμα…

Β.   Η σύγκρουση ποδοσφαιρικών πολιτισμών: Διακρινόμενος σταθερά από απέχθεια προς το βρετανικό ποδόσφαιρο, ο Ρογήρος δεν βλέπει άλλη έκβαση του αυριανού προημιτελικού από την άνετη επικράτηση των Ατζούρι. Οι Ιταλοί έπαιξαν τους Ισπανούς σαν ίσοι προς ίσους, ήταν καλύτεροι από τους Κροάτες, αλλά απέτυχαν να τελειώσουν το παιχνίδι στο πρώτο μέρος, όταν έχασαν άπειρες ευκαιρίες, κι έβαλαν μόνοι τους την ομάδα σε περιπέτειες. Τελικά τους ήταν αρκετό να διεκπεραιώσουν επαγγελματικά το ματς με τους αδύναμους Ιρλανδούς για να προκριθούν ως δεύτεροι. Η ομάδα τους έχει προοπτικές και διακρίνεται από τις παραδοσιακές αρετές των ιταλικών συγκροτημάτων: τεχνική επάρκεια και τέλεια τακτική.

Μαχητές και φιλότιμοι οι Άγγλοι παίζουν σχεδόν πάντα στο 100 % των δυνατοτήτων τους. Μόνο που αυτές οι δυνατότητες είναι περιορισμένες. Λίγοι παίκτες τους είναι επαρκείς από τεχνική και τακτική άποψη. Το στυλ παιχνιδιού τους είναι ακόμη πιο αμυντικό κι από της εθνικής μας, η ανάπτυξή τους εντελώς απαρχαιωμένη. Στο ματς με τους Ουκρανούς τη γλίτωσαν φτηνά (να είναι καλά ο βοηθός διαιτητή με αρμοδιότητα τη γραμμή του τέρματος, που δεν μπόρεσε να δει το πεντακάθαρο γκολ του Ντέβιτς, αλλά κι η μοιρολατρεία των γηπεδούχων από ένα σημείο και μετά). Εάν δεν είχαν αυτή τη νοοτροπία της μεγάλης ομάδας (που στην πραγματικότητα δεν είναι), δεν θα τους έδινα καμία απολύτως τύχη.

ΥΓ: Η κοτσάνα της εβδομάδας: ανήκει στον Αντώνη Πανούτσο, ο οποίος γράφοντας στη Sportday της 19ης Ιουνίου για τη νίκη της εθνικής επί των Ρώσων, σημείωνε τα εξής:

» Η Εθνική λοιπόν έχει μια άμυνα, που αν βρεθεί στη μέρα της σταματάει και ατμομηχανή.
Ιδιαίτερα όταν οι Ρώσοι ήταν περισσότερο μοιρολάτρες από ατμομηχανές. Ενδεικτική η σκηνή στα ¾ του αγώνα όταν ο Τζαγκόεφ χάνει την καλύτερη ευκαιρία της Ρωσίας και αντί να φωνάξει ή να τσατιστεί κοιτάζει προς τον ουρανό με θλίψη. Δεν ξέρω αν είναι αυτό που οι Γερμανοί αποκαλούν slavische seele, η σλαβική δηλαδή ψυχή, που ρέπει στη μελαγχολία, αλλά η Ρωσία πρέπει να είναι η μεγαλύτερη χώρα που παίζει σοβαρό ποδόσφαιρο με τις λιγότερες επιτυχίες».

Δύσκολο, δυστυχώς, να αποτελεί χαρακτηριστικό εκπρόσωπο της σλαβικής ψυχής ο… Αλάν Τζαγκόγιεφ, δηλαδή ένας Οσέτης γεννημένος στο μαρτυρικό Μπεσλάν. Το λέγαμε και τις προάλλες, οι Οσέτες είναι ένας ιρανικός λαός, απόγονος των Αλανών, όπως μαρτυρά άλλωστε και το μικρό όνομα του ποδοσφαιριστή.

Ανοιχτοί ορίζοντες

Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αγωνιστικής στους τρεις ομίλους (κι εν αναμονή του τέταρτου), μπορούμε να πούμε ότι, προς το παρόν, τα προγνωστικά είναι ανοιχτά. Τα φαβορί δεν δείχνουν άτρωτα, οι αποστάσεις μεταξύ των ομάδων είναι μάλλον μικρές, οι εκπλήξεις μοιάζουν πιθανές. Μπορεί τελικά αυτό το ευρωπαϊκό να αποδειχτεί διοργάνωση στην οποία θα τηρηθούν ιεραρχίες και επετηρίδες. Μπορεί, όμως, να είναι κι ευρωπαϊκό εκπλήξεων. Είναι νωρίς για να αποκλείσουμε κάποια από τις δύο πιθανότητες. Όλα αυτά με την επιφύλαξη ότι η αλήθεια του ενός αγώνα είναι πάντα μερική: ίσως κάποιοι βρέθηκαν σε κακή ημέρα και στη συνέχεια δείξουν το καλό τους πρόσωπο. Ίσως κάποιοι άλλοι έκαναν ήδη την καλύτερη δυνατή εμφάνισή τους και στη συνέχεια ξεφουσκώσουν. Σε κάθε περίπτωση, η ευχάριστη διαπίστωση έγκειται στο ότι παρακολουθούμε μάλλον καλό ποδόσφαιρο. Όλοι προσπαθούν να παίξουν μπάλα με τα μέσα που διαθέτουν, επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματά τους κι όχι κυρίως να καταστρέψουν. Ας ελπίσουμε η τάση αυτή να επιβεβαιωθεί στη συνέχεια.

Όμιλος Α΄: Για τον αγώνα της εθνικής μας στη Βαρσοβία, που ήταν κι ο εναρκτήριος της διοργάνωσης, τα ουσιαστικά γράφτηκαν στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης. Ικανοποιητικότατη εμφάνιση, ιδίως για κάποιους από εμάς που είχαμε περιορισμένες προσδοκίες από αυτήν την εθνική του Σάντος [Βαρσοβία: Πολωνία-Ελλάδα 1-1 (17′ Λεβαντόφσκι – 51′ Σαλπιγγίδης)]. Ένα κακό πρώτο ημίχρονο που κλείνει με τη άδικη αποβολή του Παπασταθόπουλου. Κι εκεί που περιμένουμε την κατάρρευση, πίσω στο σκορ και με παίχτη λιγότερο, η κατάσταση ανατρέπεται σε σημείο που να λυπούμαστε που δεν φτάσαμε σε μια νίκη την οποία με βάση την εικόνα του παιχνιδιού δικαιούμασταν. Η Ελλάδα επέδειξε μεγάλα ψυχικά αποθέματα, τακτική ανωτερότητα και τεχνική επάρκεια. Μεγάλη εμφάνιση του Σαλπιγγίδη που περνώντας σαν αλλαγή γυρίζει κυριολεκτικά το παιχνίδι (ισοφαρίζει, κερδίζει το πέναλτυ που σπαταλά ο Καραγκούνης, πετυχαίνει το γκολ που ακυρώνεται σαν οφσάιντ – κακώς κατά τη γνώμη μου, αλλά έλα που όλα τα ΜΜΕ το βλέπουν σαν οριακό οφσάιντ), καλό παιχνίδι του Σαμαρά (που αν είχε καλά τελειώματα των φάσεων θα ήταν τώρα ο ήρωας του αγώνα), εύφημος μνεία στον νεαρό Φορτούνη. Απίστευτα αγχωμένη και τακτικά ανώριμη, η Πολωνία πρέπει να αισθάνεται τυχερή με την ισοπαλία. Εάν δεν βελτιωθεί, γίνεται ακλόνητο φαβορί για τον ρόλο της συνδιοργανώτριας που θα κάνει άσχημο τουρνουά. Διαιτησία εντελώς παραγκάτη: εάν το χέρι του Περκίς στο α’ ημίχρονο μπορεί να γίνει γαργάρα με μπόλικη καλή θέληση, η αποβολή του Παπασταθόπουλου, οι κάρτες που δείχτηκαν μόνο σε Έλληνες και το γεγονός ότι ο Καρμπάγιο δεν έδωσε ούτε ένα αμφισβητούμενο σφύριγμα στην Ελλάδα αποδεικνύουν ότι ο Ισπανός ήταν αποφασισμένος να παίξει έδρα με κάθε τίμημα.

Με το πρώτο της παιχνίδι, η Ρωσία απέδειξε ότι όλα τα καλά που λέγονταν για αυτήν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα [Βρότσουαφ: Ρωσία-Τσεχία 4-1 (15′ και 79′ Τζαγκόγιεφ, 24′ Σιρόκαφ, 82′ Παβλιουτσένκα – 52′ Πίλαρζ)]. Μπήκε αποφασισμένη να καθαρίσει το παιχνίδι νωρίς και με ένα ημίωρο ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου βρέθηκε στη θέση του οδηγού. Είχε βέβαια το νεκρό της διάστημα, στο πρώτο εικοσάλεπτο του β΄ ημιχρόνου, όταν δέχτηκε το γκολ από τον Πίλαρζ, αλλά στο τέλος καθάρισε με εμφατικό τρόπο το παιχνίδι. Τεράστιο ματς του Αλάν Τζαγκόγιεφ (μην ξανακούσω για Άλαν: ο παίχτης είναι γεννημένος στη Βόρεια Οσετία, και το όνομά του παραπέμπει στους  Αλανούς, τους οποίους οι Οσέτες θεωρούν ευλόγως προγόνους τους) κι ένα υπέροχο γκολ από τον Παβλιουτσένκα. Περιμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον τη συνέχεια, μια κι αυτή η Ρωσία τον ημιτελικό τουλάχιστον δείχνει να τον έχει στο τσεπάκι της. Και να μην παραβλέψουμε το ότι η Τσεχία δεν είναι τόσο κακή όσο δείχνει το 1-4.

Όμιλος Β΄: Και η πρώτη μεγάλη έκπληξη του Ευρωπαϊκού έγινε στο Χάρκοβο [Ολλανδία-Δανία 0-1, 24′ Κρον-Ντέλι]. Μπλοκάροντας την κυκλοφορία των Ολλανδών κι εκμεταλλευόμενη άριστα το παιχνίδι αντεπιθέσεων, η Δανία έφτασε σε δίκαιη νίκη. Ναι μεν οι Ολλανδοί έχουν συντριπτική κατοχή της μπάλας, αλλά δέχονται γκολ στην πρώτη επικίνδυνη αντεπίθεση των Δανών (με σκόρερ τον πολύ καλό επιθετικό μέσο της Μπρέντμπυ), ενώ κι η μεγαλύτερη ευκαιρία τους στο α΄ ημίχρονο (το δοκάρι του Ρόμπεν) προήλθε από μνημειώδη γκάφα του Άντερσεν. Στο παρελθόν είχα εκφράσει τις αμφιβολίες μου για το πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η Ολλανδία έχοντας τον Φαν Πέρσι μόνο φορ. Το Σάββατο, πάντως, έγινε πιο ουσιαστική μόνο αφότου πέρασαν στο παιχνίδι ο Χούντελααρ κι ο Φαν ντερ Φάαρτ. Κι αυτοί, όμως, δεν μπόρεσαν να αλλάξουν το τελικό αποτέλεσμα. Μένει να δούμε τις συνέπειες αυτής της έκπληξης: προάγγελλος σπουδαίας πορείας των Δανών, ξύπνημα για να σοβαρευτούν οι Ολλανδοί ή αποτέλεσμα που τελικά θα οδηγήσει σε αποκλεισμό και τους δύο αντιπάλους του Χαρκόβου;

Στο ντέρμπυ του Λβιφ φάνηκε καθαρά ότι το μεγάλο φαβορί δεν είναι καθόλου άτρωτο [Γερμανία-Πορτογαλία 1-0, 72′ Γκόμεζ]. Αντιμέτωπη με μια Πορτογαλία που όλοι θεωρούσαν ντεφορμέ, η Γερμανία συνάντησε τις χειρότερες δυσκολίες μέχρι να κατακτήσει τη νίκη. Απέναντι σε μια ομάδα που μπορεί να παίξει με ιδιαίτερη επιτυχία από τα άκρα, η γερμανική άμυνα βρέθηκε συχνά σε σύγχυση. Και, αν υπήρχε ποδοσφαιρική δικαιοσύνη, οι Πορτογάλοι θα έπρεπε να έχουν ανοίξει το σκορ στη φάση του δοκαριού του Πέπε. Τελικά, η άψογα εκτελεσμένη κεφαλιά του Γκόμεζ λύτρωσε σε πρώτο χρόνο τους Γερμανούς. Το τελευταίο δεκάλεπτο ήταν πραγματικά κολασμένο, με την Πορτογαλία να τα δίνει όλα επιζητώντας, μάταια, την ισοφάριση. Οι Γερμανοί μπορούν να κρατήσουν το ότι μετά από ένα μέτριο παιχνίδι τους (δεν λέω κακό γιατί συνυπολογίζω και την αξία του αντιπάλου) δεν είχαν καμιά απώλεια. Και οι Πορτογάλοι να παρηγορηθούν με την καλή εμφάνισή τους για τη συνέχεια. Αν είχαν κι έναν αληθινό φόρ περιοχής, όπως κάποτε τον Παουλέτα…

Όμιλος Γ΄: Στο Γκντανσκ, η Ιταλία απέδειξε γιατί κάνουν λάθος όσοι τη θεωρούν ξοφλημένη [Ισπανία-Ιταλία 1-1, 64′ Φάμπρεγκας – 61′ Ντι Νατάλε]. Για μια ώρα παιχνιδιού, όχι μόνο μπλόκαρε άψογα το παιχνίδι της – κάπως κουρασμένης – ισπανικής μηχανής, αλλά ήταν κι η ομάδα με τις καλύτερες ευκαιρίες. Έπειτα, ανοίγει το σκορ με τη γκολάρα του Ντι Νατάλε (άψογη μπαλιά και τελείωμα φάσης που πρέπει να διδάσκεται σε σεμινάρια ποδοσφαίρου) και το παιχνίδι ανοίγει μέχρι τρέλας. Οι Ισπανοί ισοφαρίζουν, περνούν επιτέλους κι επιθετικούς στο παιχνίδι, τα δίνουν όλα. Ένα ημίωρο μεγάλης έντασης και γενικά ένα παιχνίδι υψηλότατου ποδοσφαιρικού επιπέδου. Ειδικά για την Ισπανία, διαβάστε το σχόλιο του Αναγνώστη του Αθηναίου στο προηγούμενο ποστ: επιχειρεί να εξηγήσει, με τρόπο ιδιαιτέρως πειστικό, τους λόγους για τους οποίους ο Ντελ Μπόσκε επιχείρησε να παίξει χωρίς ουσιαστικά κανένα επιθετικό, αλλά και βέβαια το γιατί το σύστημα αυτό δεν λειτούργησε, τουλάχιστον όχι τόσο καλά όσο θα ήθελαν οι Ισπανοί.

Θέλω να πιστεύω ότι δεν είναι μόνο θέμα προσωπικής συμπάθειας, αλλά πάντως η Κροατία του Μπίλιτς μου άρεσε [Πόζναν: Ιρλανδία-Κροατία 1-3, 19′ Στ. Λέτζερ – 3′ και 49′ Μάντζουκιτς, 43′ Γέλαβιτς]. Πολύ καλή επιθετική ανάπτυξη, εξαιρετικό επιθετικό δίδυμο (Μάντζουκιτς και Γέλαβιτς), καλή τετράδα στο κέντρο (Μόντριτς, Πέρισιτς, Σρνα και Ράκιτιτς). Μένει να διαπιστώσουμε αν η χτεσινή εμφάνιση οφειλόταν στον αδύναμο αντίπαλο. Γιατί η φιλότιμη Ιρλανδία του Τραπατόνι είχε μεν τη μαχητικότητα για να ισοφαρίσει σχετικά γρήγορα, αλλά όχι και για κάτι παραπάνω. Το μονοκόμματο παιχνίδι με τις σέντρες δεν είναι δυνατό να σε πάει μακριά.

Δύο ματς ακόμη και θα έχουμε μια πρώτη εικόνα και για τις 16 ομάδες. Τολμώ να επαναλάβω την άποψή μου ότι τα σημερινά παιχνίδια έχουν φαβορί, τη Γαλλία και την Ουκρανία, αντίστοιχα. Και λέω «τολμώ» γιατί διαπιστώνω ότι η Αγγλία έχει πάντα οπαδούς και τυγχάνει εκτίμησης και μεταξύ των φίλων του ιστολογίου. Κοντή γιορτή σε κάθε περίπτωση, το βράδυ θα έχουμε απάντηση. Κι έπειτα ακολουθούν κρίσιμα ματς, με την εθνική μας να παίζει αύριο τον καθοριστικότατο αγώνα με την Τσεχία. Για να δούμε αν οι υποσχέσεις που δόθηκαν στη Βαρσοβία θα εκπληρωθούν στη Σιλεσία.

Και τώρα Ευρωπαϊκό;

Πέρασε σχεδόν χρόνος από την τελευταία ανάρτηση και ομολογώ ότι σε καμία στιγμή αυτού του μεγάλου χρονικού διαστήματος δεν είχα ιδιαίτερη διάθεση να γράψω για ποδόσφαιρο. Θα φταίει μάλλον η ανησυχητική, αν όχι νοσηρή, ατμόσφαιρα: πολιτική και οικονομική κρίση στην Ελλάδα, κρίση χρέους σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Νότο, κρίση στην ευρωζώνη, κρίση στην ΕΕ… Με ποδόσφαιρο να ασχολούμαστε τώρα και μάλιστα με ελληνικό; Που υποβαθμίζεται με ταχύτητα διαστημόπλοιου, ενώ ήταν ήδη χαμηλά;

Ι.   Τα περασμένα

Αν μετανιώνω για κάτι είναι που δεν έγραψα τίποτε για το τελευταίο Κόπα Αμέρικα. Για τη σταθερότητα σε υψηλό επίπεδο της Ουρουγουάης που κατέκτησε το τρόπαιο επικυρώνοντας τον άτυπο τίτλο της καλύτερης λατινοαμερικάνικης ομάδας της τελευταίας τριετίας. Για το αξιόμαχο της Παραγουάης. Και για την εντυπωσιακή άνοδο της Βενεζουέλας που από σάκος του μποξ για τους ισχυρούς της περιφέρειας έφτασε να είναι μια από τις καλύτερες ομάδες της Νότιας Αμερικής.

Για την Ελλάδα λίγα πράγματα αρκούν. Η ευκαιρία εξυγίανσης που παρείχε η αποκάλυψη του σκανδάλου των στημένων αγώνων και της Παράγκας ΙΙ χάθηκε. Την πλήρωσαν μόνον ο Ολυμπιακός Βόλου, η Καβάλα κι η Ηλιούπολη, καθώς κι οι μεγαλοπαράγοντές τους (αφήστε που οι δυο πρώτες ομάδες πρόκειται συντόμως να αποκατασταθούν). Τίποτε ουσιαστικά δεν άλλαξε στο παρασκήνιο. Όσο για το προσκήνιο, η βαθιά οικονομική κρίση επέτεινε τα χρόνια προβλήματα σχεδόν όλων των ομάδων. Ο Ολυμπιακός κέρδισε το νταμπλ, αλλά με δυσκολίες και χωρίς κάτι το εντυπωσιακό. Και για να προκαλέσω τους ολυμπιακούς φίλους μου θα πω (με μεγάλη δόση υπερβολής) ότι το πρωτάθλημα κρίθηκε σχεδόν στα χαρτιά. Ο Παναθηναϊκός άντεξε όσο του επέτρεπαν το αριθμητικά περιορισμένο υλικό του, η ένδεια κι η διοικητική ανυπαρξία. Όταν τραυματίστηκε ο Λέτο, όταν ο Ολυμπιακός φοβήθηκε ότι μπορεί να χάσει το πρωτάθλημα (τότε που δεν είδε το πέναλτυ στην Ξάνθη ο «Πάμε παιχταρά μου») και φούλαρε εντός κι εκτός αγωνιστικών χώρων, όταν ξαναεμφανίστηκαν στο προσκήνιο οι αμέτοχοι «σωτήρες», τότε η σεμνή τελετή έλαβε τέλος. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν ισχυρίζομαι ότι ο Ολυμπιακός «έκλεψε» το πρωτάθλημά του. Αλλά να, έτσι για να πικάρουμε τους φίλους μας, μπορούμε κι εμείς οι πράσινοι να πούμε ότι αυτό ήταν «πρωτάθλημα Δούρου, Βγενόπουλου και κάφρων ΟΑΚΑ». Κι ακόμη μπορούμε να πούμε την αλήθεια: ότι, δηλαδή, ο Ολυμπιακός του Μπαλβέρδε είναι μια μέτρια ομάδα. Πόσο μέτρια; Όσο χρειάζεται για να τον αποκλείσει μια εντελώς άπειρη από ευρωπαϊκές διοργανώσεις ουκρανική ομάδα με μάλλον μισθοφορική σύνθεση. Μέτριος, όπως φυσικά κι ο αιώνιος αντίπαλός του που κατάφερε μέσα στον ίδιο μήνα του καλοκαιριού να αποκλειστεί από δύο ευρωπαϊκά κύπελλα, για δεύτερη φορά στην ιστορία του. Αλλά καλύτερα ας σταματήσουμε εδώ (ξεχνώντας π.χ. την περσινή και φετική οπερέττα των αδειοδοτήσεων…).

ΙΙ. Το Ευρωπαϊκό

Μπήκε Ιούνιος και το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου βρίσκεται προ των πυλών. Πρέπει να ομολογήσω ότι είναι η πρώτη φορά που μια μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση μου προκαλεί τόσο μικρό ενθουσιασμό. Βέβαια, από τη φύση τους τα ευρωπαϊκά μας έκαναν να ονερευόμαστε λιγότερο από τα παγκόσμια κύπελλα. Ομάδες γνωστές, κανένας εξωτισμός. Φέτος, όμως, τα πράγματα μοιάζουν ακόμη πιο αδιάφορα. Από τη μία λες «Γιούρο» και αναρωτιέσαι χωρίς να το θες αν θα έχεις ευρώ στην τσέπη σου. Από την άλλη, τα φαβορί φαντάζουν ψιλοαδιάφορα, ντεφορμέ και πεσμένα, οι μεγαλομεσαίοι ψάχνονται, έκπληξη να μας κάνει να παθιαστούμε δεν φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα. Και, τέλος, αναρωτιέσαι πώς στο καλό θα μπορούσε να ενθουσιάσει η εθνική μας και κινδυνεύεις να απελπιστείς.

Η διοργάνωση

Φέτος είναι η τρίτη φορά που δοκιμάζεται στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα το μοντέλο της συνδιοργάνωσης (μετά την Ολλανδία και το Βέλγιο το 2000 και τις Αυστρία-Ελβετία το 2008). Πιθανώς δεν είναι και ό,τι καλύτερο, αλλά (ιδίως σε συνθήκες γενικευμένης οικονομικής κρίσης) δίνει την ευκαιρία διοργάνωσης ενός μεγάλου ποδοσφαιρικού τουρνουά σε χώρες που μόνες τους δεν θα μπορούσαν να το διοργανώσουν ποτέ. Αυτή τη φορά το Γιούρο πάει ανατολικά: η Πολωνία και η Ουκρανία είναι ό,τι εξωτικότερο θα μπορούσε να μας προσφερθεί σε επίπεδο διοργάνωσης (αν υποθέσουμε ότι το μέλος της Ουέφα που λέγεται… Καζακστάν δεν έχει και πολλές πιθανότητες να πάρει τέτοια διοργάνωση). Άλλωστε, μέχρι τώρα ο «εξωτισμός» ως προς τον διοργανωτή έφτανε μέχρι… το Βελιγράδι (το ’76) ή τη Σουηδία (το ’92). Για να ευλογήσουμε τα γένεια μας, θα τονίσουμε ότι ο «κανονικός» Ρογήρος σας προετοίμασε με την πολωνο-ουκρανικού ενδιαφέροντος τελευταία ανάρτησή του. Και θα θυμίσουμε ότι τα γεγονότα εκείνα είχαν τη σημασία τους στη διαμόρφωση νοοτροπιών που επιβιώνουν ακόμη και σήμερα. Αρκετά, όμως, με τα εξωαγωνιστικά (κι άλλη ώρα, άμα το θέλετε, συζητούμε και για μερικά πολιτικά ζητηματάκια, όπως οι – μάλλον μουσαντένιες – απειλές των Δυτικών για μποϊκοτάζ λόγω της συνεχιζόμενης φυλάκισης της Τιμασένκα).

Όμιλος Α΄(Βαρσοβία και Βρότσουαφ): Όπου και η Εθνική μας, η οποία μάλιστα ανοίγει και τη διοργάνωση στη Βαρσοβία αντιμετωπίζοντας την οικοδέσποινα Πολωνία. Πέρα από το ότι είμαστε Έλληνες κ.λπ., δεν βλέπω κανένα σοβαρό λόγο αισιοδοξίας. Η αποστολή της εθνικής καταρτίστηκε με τα γνωστά υπερσυντηρητικά κριτήρια του Σάντος (αυτούς ξέρω κι αυτούς εμπιστεύομαι όσο παίζουν μπάλα). Έτσι καταλήξαμε με τρεις τερματοφύλακες που όλοι μαζί έχουν παίξει το 2012 ματς που μετριούνται στα δάχτυλα. Το να καλέσει τον Καρνέζη θα πρέπει να φάνηκε στον Σάντος σαν επαναστατική κίνηση που θα προκαλούσε πανικό στις χρηματαγορές. Κατά τα λοιπά, οι παλιοσειρές (Κατσουράνης και Καραγκούνης) θα κληθούν να σηκώσουν το βάρος (λίγο πριν τη σύνταξη) κι εμείς θα περιμένουμε το κάτι παραπάνω από τον Νίνη (αν αποκτήσει τη σταθερότητα που δεν είχε ποτέ), τον Σαμαρά (αν θυμηθεί ότι ήξερε κάποια μπάλα πριν περάσει τη Μάγχη) ή τον τρελο-Μήτρογλου (πώς άραγε;), άντε και τον φιλότιμο Σαλπιγγίδη. Το (μόνο) θετικό είναι ότι ο όμιλός μας είναι βατός, τουλάχιστον στα χαρτιά. Μόνο που η μία από τις ομάδες του χεριού μας είναι η διοργανώτρια, οπότε το πλεονέκτημα μπορεί και να πάει περίπατο.

Η οικοδέσποινα, λοιπόν, διασχίζει εδώ και πολλά χρόνια την ποδοσφαιρική έρημό της. Πάνε τριάντα χρόνια που δεν έχει παρουσιάσει κάτι το αληθινά σπουδαίο. Το υλικό της είναι μέτριο. Ο υποτίθεται πιο ταλαντούχος παίχτης της, ο Σουαβόμιρ Πέσκο θα δει το ευρωπαϊκό από την τηλεόραση (αν το δει), μια και, διακρινόμενος στο πιοτό και τους καυγάδες σε μπαρ και ταξί, βρέθηκε εκτός αποστολής λόγω επανειλημμένων πειθαρχικών παραπτωμάτων. Μπορεί η δύναμη της έδρας να σηκώσει μια μέτρια ομάδα; Μπορεί, ειδικά όταν αυτή είναι κάπως καλύτερη π.χ.από τη θλιβερή Αυστρία του 2008 κι όταν ο προπονητής της, ο Φραντσίσεκ Σμούντα, δεν είναι και ο πρώτος τυχών.

Μετά την εντυπωσιακή ομάδα που ήπιε το πικρό ποτήρι του αποκλεισμού με άδοξο τρόπο το 2004, η Τσεχία κάνει σταθερά βήματα προς τη μετριότητα. Αστέρια που σταμάτησαν, ταλέντα που δεν επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες. Δύσκολο να κάνει ξαφνικά την όποια υπέρβαση.

Η Ρωσία, τέλος, είναι το απόλυτο φαβορί του ομίλου. Ενδιαφέρον έμψυχο δυναμικό, επαρκής προπονητής, οικονομική δύναμη σε επίπεδο συλλόγων και καλή φόρμα (ρωτήστε τους Ιταλούς που εισέπραξαν μια ωραία τριάρα σε πρόσφατο φιλικό). Μένουν δύο ερωτηματικά, σχετικά με τις χρόνιες αδυναμίες του ρωσικού ποδοσφαίρου σε επίπεδο εθνικής: την αστάθεια στην απόδοση και, πάνω απ’ όλα, την έλλειψη προσωπικότητας και ψυχολογίας μεγάλης ομάδας. Κάποτε όλα αυτά αλλάζουν. Μπορεί να συμβεί φέτος;

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Ρωσία, Πολωνία.

Όμιλος Β΄(Χάρκοβο, Λβιφ): Όμιλος που έχει την παρουσία του ενός από τα δύο μεγάλα φαβορί. Η Γερμανία συνεχίζει σταθερά με τον κορμό της εντυπωσιακής νεανικής ομάδας που εμφάνισε στη Νότια Αφρική. Μοιάζει να είναι η πιο αξιόπιστη και η πιο πεινασμένη για τίτλους από όλα τα φαβορί. Είναι η λογική πρόβλεψη για τον τίτλο της πρωταθλήτριας. Μόνο ερωτηματικό αποτελεί το αν οι (εφτά στην αποστολή) παίχτες της Μπάγιερν θα έχουν ξεπεράσει ψυχολογικά το σοκ του τελικού του Μονάχου.

Σε έναν μάλλον εύκολο όμιλο, η Ολλανδία προκρίθηκε με χαρακτηριστική άνεση. Κι αυτή διατηρεί τον κορμό που της επέτρεψε να φτάσει στον τελικό του τελευταίου Μουντιάλ. Κάποιοι βέβαια έχουν πάρει χρόνια (Φαν Μπόμμελ, Κάουτ) ή δείχνουν κάπως κουρασμένοι (Ρόμπεν). Ωστόσο, τα περισσότερα δεδομένα συνηγορούν υπέρ μιας καλής πορείας. Πόσο καλής;  Μπορεί και πολύ, ιδίως αν επιστρατέψουν και πάλι το γνωστό σύστημα των δρεπανηφόρων αρμάτων. Μόνο που υπάρχει ένα αλλά: δεν θα τρελαθώ από έκπληξη αν τους δω να αποκλείονται από τη φάση των ομίλων. Ο όμιλός τους είναι πονηρός.

Και είναι πονηρός γιατί υπάρχει η Πορτογαλία. Κάπως γερασμένη, με δυσκολίες στα προκριματικά, το χρόνιο πρόβλημά της στην επίθεση και σε μέτρια φόρμα, η Πορτογαλία μοιάζει ικανή για το καλύτερο ή το χειρότερο. Αν ήταν σε καλή κατάσταση θα την έδινα φαβορί για την πρόκριση. Τώρα αποτελεί ερωτηματικό (εκτός κι αν τη σώσει ο παλιός μας γνώριμος Έλντερ Ποστίγκα 😉 ).

Αξιόπιστη, μαχητική, αλλά περιορισμένων δυνατοτήτων, η Δανία του Μόρτεν Όλσεν και του Νίκλας Μπέντνερ έχει ελάχιστες πιθανότητες για κάτι καλό μέσα σ’ αυτόν τον όμιλο φωτιά. Και καθώς τα θαύματα σ’ αυτές τις περιπτώσεις γίνονται μονάχα μια φορά (βλ. το ’92)…

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Γερμανία, Ολλανδία ή Πορτογαλία.

Όμιλος Γ΄(Πόζναν, Γκντανσκ): Όταν ένας όμιλος έχει τρεις τουλάχιστον πολύ δυνατές ομάδες (οπότε μία από αυτές δεν θα συνεχίσει) συνηθίζουμε να τον αποκαλούμε «όμιλο του θανάτου» ή άλλως «group of death». Παρακολουθώντας χαιρέκακα την αγωνία της Ευρωζώνης, οι αγγλικές φυλλάδες αποφάσισαν να βαφτίσουν τούτο τον όμιλο «group of debt»! Ισπανοί, Ιταλοί και Ιρλανδοί μαζί (εμείς κι οι Πορτογάλοι δεν χωρούσαμε). Αν αφήσουμε στην άκρη τον σωβινισμό του κερατά και το άκομψο χιούμορ των μετρ του είδους, θα διαπιστώσουμε ότι ο όμιλος δεν είναι και τόσο αμφίρροπος, αλλά μπορεί και να κρύβει εκπλήξεις (όχι πολύ πιθανές).

Η Ισπανία είναι η υπερδύναμη των τελευταίων χρόνων. Ο κορμός των επιτυχιών είναι πάλι εδώ (μείον τον άτυχο τραυματία Βίγια), ενώ ο Τόρρες σαν να ξαναθυμήθηκε ότι κάποτε ήταν σπουδαίος ποδοσφαιριστής. Ωστόσο, υπάρχει η απογοήτευση του αποκλεισμού των δύο μεγάλων ομάδων της Ισπανίας στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Ληγκ, ενώ όλοι τις περίμεναν στον τελικό. Και η ομάδα μοιάζει κάπως πιο βαριά, με μικρότερο ενθουσιασμό, λιγότερο πεινασμένη για τίτλους. Έπειτα, ποτέ ευρωπαϊκή ομάδα δεν έχει πάρει σερί τίτλους σε τρεις μεγάλες διοργανώσεις.

Οι Ιταλοί προέρχονται από το κάζο του νοτιοαφρικανικού μουντιάλ τους. Η ομάδα του Πραντέλλι διεκπεραίωσε με επαγγελματικό τρόπο την υπόθεση πρόκριση, αλλά δεν εντυπωσίασε. Τα ονόματα των παιχτών δεν προκαλούν ενθουσιασμό, ούτε η φόρμα τους (όπως διαπίστωσαν κι οι Ρώσοι). Μόνο που οι Ιταλοί είναι Ιταλοί και δεν μπορείς να τους ξεγράψεις μέχρι… να αποκλειστούν πραγματικά. Η κουλτούρα τους σε θέματα τακτικής και η τεχνική κατάρτισή τους είναι τέτοια που μπορούν να σηκώσουν τρόπαιο, χωρίς να τους περιμένει κανείς. Δύσκολα θα κάνουν δεύτερο συνεχόμενο αποτυχημένο τουρνουά. Δύσκολο όμως και να καταφέρουν να πάνε πολύ ψηλά τώρα αμέσως.

Με μια ομάδα που αποτελούν κυρίως ρολίστες του αγγλικού πρωταθλήματος και με μόνα όπλα την παροιμιώδη ιρλανδική αγωνιστικότητα και την ιταλική αλεπού στον πάγκο τους, οι πτωχοί πλην όμως τίμιοι Ιρλανδοί θα παίξουν για την περηφάνεια τους με την ελπίδα να πιάσουν κάποιον στον ύπνο ή σε στιγμή αδυναμίας.

Η Κροατία, τέλος, ποτέ δεν μπόρεσε να πλησιάσει τα επιτεύγματα της ομαδάρας του ’98, όταν με λίγη τύχη κι αν δεν έπεφτε πάνω στους διοργανωτές θα μπορούσε μέχρι και να σηκώσει το τρόπαιο. Φυσικά είναι δύσκολο μια μικρή χώρα να βγάλει τόσο σύντομα μια γενιά αστεριών ισάξια μ’ εκείνη. Επιπλέον, η πορεία της Κροατίας είναι μια καλή απόδειξη για τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική επηρεάζει το ποδόσφαιρο. Η εθνική είχε συνδεθεί με το καθεστώς Τούτζμαν. Όταν αυτό έπεσε, ακολούθησε η απονομιμοποίηση του ποδοσφαίρου στο πλαίσιο της κροατικής κοινωνίας με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Μετά το ’98 η εθνική Κροατίας προκρίνεται συνήθως στις μεγάλες διοργανώσεις, αλλά δεν καταφέρνει κάτι το αξιόλογο. Η φετινή ομάδα δεν δείχνει ικανή να ανατρέψει την παράδοση αυτή, παρά την αδιαμφισβήτητη προπονητική αξία του Σλάβεν Μπίλιτς. Ο Μόντριτς είναι μόνος, ο Κράνιτσαρ δεν εκπλήρωσε τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει το τεράστιο ταλέντο του κι ο απών της τελευταίας στιγμής Ίβιτσα Όλιτς θα λείψει πολύ από την κροατική επίθεση, ακόμη κι αν έχει μεγαλώσει και δεν βρισκόταν στην καλύτερη κατάσταση της καριέρας του.

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Ισπανία, Ιταλία.

Όμιλος Δ΄ (Κίεβο, Ντονιέτσκ): Δεν είναι ο όμιλος με το υψηλότερο επίπεδο, αλλά ίσως είναι ο πιο αμφίρροπος.

Μετά από ένα άθλιο ευρωπαϊκό (2008) και την τραγικότερη αγωνιστική κι εξωαγωνιστική παρουσία ομάδας σε μουντιάλ, η Γαλλία του Λωράν Μπλαν θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει την τιμή κι αξιοπρέπειά της. Δεν υπάρχουν πια τόσες βεντέτες κι αυτό είναι καλό μετά από τα ρεζιλίκια στη Νότια Αφρική. Επίσης, μετά από πολλά χρόνια η αποστολή της εθνικής Γαλλίας απαρτίζεται κυρίως από παίκτες του γαλλικού πρωταθλήματος κι όχι από εκπατρισμένους. Κι αυτό μπορεί να είναι και καλό (γιατί δεν είμαι βέβαιος ότι η παρουσία σε μικρομεσαίες ομάδες του αγγλικού πρωταθλήματος βοήθησε στην πρόοδο πολλών ταλέντων του γαλλικού ποδοσφαίρου). Στα προκριματικά δεν έλαμψαν ακριβώς (ήττα και ισοπαλία με τη Λευκορωσία!) κι άλλωστε ο όμιλός τους δεν ήταν και τίποτα σπουδαίο. Επίσης, όπως επισήμαινε ο Πατρίκ Υρμπινί στο Φρανς Φουτμπώλ, η Γαλλία δεν έχει πετύχει ούτε μία νίκη στα τελικά διοργάνωσης χωρίς τον Πλατινί ή τον Ζιντάν! Τέλος πάντων, κάτι μου λέει ότι η σοβαρότητα του Μπλαν και η θέληση των νεαρών Γάλλων για διάκριση θα τους βοηθήσει να προκριθούν. Για περισσότερα είναι μάλλον νωρίς.

Η Αγγλία του Χότζσον κουβαλάει το βαρύ όνομα και την καλύτερη επικοινωνιακή μηχανή που τη φέρνει πάντα μεταξύ των φαβορί για κατάκτηση τίτλου ενώ η πραγματική αξία της είναι πολλές σκάλες κάτω. Και η φετινή Αγγλία είναι μια ομάδα με ρολίστες του εθνικού της πρωταθλήματος (κανένα μέλος της αποστολής δεν αγωνίζεται στο εξωτερικό), χωρίς σπουδαίους ποδοσφαιριστές (μετά τον τραυματισμό και του Λαμπάρντ απέμειναν μόνο ο Τζέρραρντ και ο Ρούνευ, που έτσι κι αλλιώς είναι τιμωρημένος για τα δυο πρώτα ματς). Εάν δεν υπήρχαν οι παραδοσιακές αρετές της αγωνιστικότητας και της περηφάνειας θα τους ξέγραφα άνετα.

Ο κανόνας στις συνδιοργανώσεις είναι ότι διακρίνεται η μία μόνο από τις οικοδέσποινες, ενώ η άλλη πατώνει. Εάν εξετάσουμε την παρουσία τους κατά την τελευταία δεκαετία, η Ουκρανία αποτελεί πολύ πιο αξιόπιστη υποψήφια για διάκριση από την Πολωνία. Μόνο που βρίσκεται σε πτώση. Και μόνο το γεγονός ότι το αστέρι της στην επίθεση εξακολουθεί να είναι ο γερο-Σέβα, λίγο πριν την τιμημένη συνταξιοδότηση, λέει πολλά. Ωστόσο η δύναμη της έδρας μπορεί να μεταμορφώσει προς το καλύτερο. Και, όσο κι αν ακούγεται σε κάποιους παράδοξο, έχω μεγάλη εκτίμηση για τον προπονητή Μπλαχίν.

Σταθερή στην αξιόπιστη μετριότητά της, η Σουηδία του Χάμρεν δεν δείχνει ικανή για σπουδαία πράγματα στον όμιλο αυτό. Ο Ιμπραΐμοβιτς δεν είναι ακριβώς στην καλύτερη κατάστασή του και μεταξύ των υπολοίπων είναι αρκετοί τόσο οι γερασμένοι (Μέλλμπεργκ), όσο και οι άπειροι.

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Γαλλία, Ουκρανία.

Αυτά προς το παρόν κι έχοντας επίγνωση του ότι οι προβλέψεις στα χαρτιά ανατρέπονται συνήθως χαλαρά στην πραγματικότητα του αγωνιστικού χώρου. Επειδή, όμως, ύστερα από ένα χρόνο αγρανάπαυσης, κάπως πρέπει να προσελκύσουμε… πελατεία, είπα να προσθέσω μια μικρή δημοσκόπηση με θέμα τον τελικό νικητή του Ευρωπαϊκού. Και καθώς δεν είμαστε σουξεδιάρικο ιστολόγιο να ψηφίσουν πεντακόσια άτομα στην πρώτη ώρα, θα το αφήσω ανοιχτό μέχρι και το τέλος της πρώτης αγωνιστικής των ομίλων (Δευτέρα 11 Ιουνίου και μέχρι τα μεσάνυχτα, ώρα Κεντρικής Ευρώπης), έτσι ώστε να ψηφίσετε έχοντας εικόνα όλων των ομάδων ή, ακόμη καλύτερα, να διορθώσετε την αρχική ψήφο σας με μια δεύτερη, πιο ώριμη. 😉 Ανοίξαμε και σας περιμένουμε! 🙂