Πού πας, ρε Σαμπάολι;

Χόρχε Σαμπάολι

Μπορεί κάποιος να είναι εξαιρετικός προπονητής ποδοσφαίρου. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να επιτύχει σε κάθε ομάδα την οποία θα προπονήσει. Στο μάλλον φιλικό περιβάλλον της εθνικής Χιλής, με το κάπως αναρχικό επιθετικό παιχνίδι και χωρίς ιδιαίτερη πίεση για αποτελέσματα, ο Χόρχε Σαμπάολι τα κατάφερε περίφημα. Στο πλαίσιο της εθνικής Αργεντικής, με τις εντελώς διαφορετικές και εξαιρετικά αυξημένες απαιτήσεις, ο Σαμπάολι δεν δείχνει να ταιριάζει καθόλου. Τι έχει κατορθώσει άλλωστε από τότε που ανέλαβε τα ηνία της Αλμπισελέστε; Την πρόκριση στα τελικά του ΠΚ, την τελευταία αγωνιστική, χάρη στην εκτός έδρας νίκη επί του Ισημερινού. Είναι αυτό επιτυχία ή το ελάχιστο που απαιτείται από μια δις τροπαιούχο της μεγαλύτερης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης; Γιατί, ποια ήταν τα αποτελέσματα που έφερε ο Σαμπάολι στα προκριματικά από τότε που ανέλαβε μια Αργεντινή ομολογουμένως σε κακή κατάσταση; Τρεις ισοπαλίες, από τις οποίες οι δύο εντός έδρας, με το Περού και, ιδίως, με την αδύναμη Βενεζουέλα, συνιστούν ξεκάθαρα αποτυχίες. Στα φιλικά προετοιμασίας κατόρθωσε να εισπράξει τέσσερα τεμάχια από τη… Νιγηρία και μια ιστορική εξάρα από τους Ισπανούς (ΟΚ, για να τα λέμε όλα, νίκησε και με 2-0 την αποκλεισμένη από τα τελικά και μάλλον αδιάφορη Ιταλία).

Στο παιχνίδι της Μόσχας, το περασμένο Σάββατο, η Αργεντινή έδειξε συμπτώματα άκρως ανησυχητικά, αγωνιζόμενη εναντίον μιας ομάδας, της Ισλανδίας, που παρουσιάστηκε ακριβώς όπως αναμενόταν (μεγάλη αγωνιστικότητα, επιθετική ανάπτυξη προβλέψιμη σε στυλ ελαφρώς εκσυγχρονισμένου βρετανικού κικ εν ρας, εξαιρετική κάλυψη του χώρου και πίεση που στραγγαλίζει τον αντίπαλο).

• Η αμυντική λειτουργία της Αργεντινής ήταν η χειρότερη που έχουμε δει τα τελευταία πολλά χρόνια. Και αυτό δεν ήταν πρόβλημα προσώπων: όλοι οι Αργεντίνοι αμυντικοί είναι καθιερωμένοι ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς συλλόγους. Είναι πρόβλημα της ομάδας συνολικά. Επιπροσθέτως, δεν υπάρχει αξιόπιστη λύση στην εστία (όλες οι ομάδες που διακρίνονται σε τελική φάση ΠΚ έχουν καλό τερματοφύλακα). Σου τραυματίζεται ο βασικός λίγο πριν την έναρξη της διοργάνωσης. Τι κάνεις; Εμπιστεύεσαι τον φιλότιμο Καμπαγέρο. Ο οποίος δεν είναι άχρηστος. Όταν αγωνιζόταν στη Μάλαγα ήταν μια χαρά τέρμα. Τώρα πια, όμως, ύστερα από μερικά χρόνια πάγκου σε Σίτυ και Τσέλσι, έχει χάσει εντελώς τον ρυθμό των αγώνων. Ο άνθρωπος βρισκόταν στην κατάψυξη, παρέα με τα λαχανικά του Μπαρμπαστάθη· τον έβγαζαν από εκεί μόνο σε κανένα Ληγκ Καπ. Το Σάββατο έτρεμες βλέποντας τον τρόπο με τον οποίο αγωνιζόταν. Λίγο έλειψε να ξανακάνει την επική γκάφα του Κάριους, απλώς ο Ισλανδός επιθετικός δεν μπόρεσε να βρει ευθύβολα την μπάλα για να γράψει τεμάχιο.
• Η έμπνευση του Σαμπάολι να κατεβάσει την ομάδα με έναν επιθετικό ήταν απλώς τραγική. Όχι μόνο στέρησε την Αργεντινή από ένα υπερόπλο σαν τον Ιγουαΐν ή ακόμη και τον Ντυμπάλα, αλλά την υποχρέωσε να παίξει κι εντελώς ανορθόδοξα, ελπίζοντας ότι έτσι θα έφερνε τον Μέσσι πιο κοντά στην ισλανδική περιοχή.
• Με τον τρόπο αυτό έκανε πραγματικότητα ένα ενδεχόμενο που κάθε σοβαρός προπονητής πρέπει να λάβει υπόψη: να καταστήσει τον Μέσσι μειονέκτημα για την ομάδα του. Και πώς γίνεται αυτό, θα ρωτήσετε εύλογα; Από όλους τους σουπερστάρ του 21ου αιώνα (από τον Κριστιάνο Ρονάλντο ως τον Ιμπραΐμοβιτς), ο Μέσσι είναι αυτός με τη μικρότερη θετική συμβολή στο παιχνίδι της εθνικής του. Ας μην ξεχνάμε ότι σε παιχνίδια νοκ-άουτ τελικής φάσης ΠΚ (όταν η μπάλα είναι βαριά και η κάθε ομάδα περιμένει από το αστέρι της να την ξελασπώσει), ο Μέσσι έχει επιτύχει ακριβώς τόσα τέρματα όσα εγώ ή εσείς. Κανένα, δηλαδή. Μήπως, τελικά, πρόκειται απλώς για το καλύτερο γρανάζι μιας καλοφτιαγμένης μηχανής με εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (της Μπάρσα) που δεν μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικό περιβάλλον; Δεν αποκλείεται. Διότι το πρόβλημα δεν συνίσταται σε αυτό που γράφουν οι διάφοροι Έλληνες σχολιαστές, ότι τάχα μου ο Λιονέλ δεν έχει άξιους συμπαραστάτες. Το πρόβλημα, φίλοι μου, είναι ο ίδιος ο Μέσσι. Κι όχι επειδή έχασε ένα πέναλτυ (κάθε ποδοσφαιριστής μπορεί να αστοχήσει σε πέναλτυ, αν και βέβαια ο Μέσσι από τα 8 πέναλτυ που εκτέλεσε τη φετινή χρονιά έχει χάσει τα 4, ένδειξη ότι κάτι δεν πάει και τόσο καλά). Αλλά επειδή με τον τρόπο που αγωνίζεται γίνεται βαρίδι για την ομάδα του. Το Σάββατο, όλοι προσπαθούσαν να βρουν τον Μέσσι, ο οποίος βρισκόταν πάντα περικυκλωμένος από ολόκληρη την ισλανδική ενδεκάδα, ανήμπορος για το παραμικρό. Αν η Αργεντινή αγωνιζόταν χωρίς τον Μέσσι, τότε θα κέρδιζε κατά πάσα πιθανότητα την Ισλανδία, για τον απλούστατο λόγο ότι εκ των πραγμάτων θα υποχρεωνόταν να παίξει ορθολογικά.

Λιονέλ Μέσσι: ακόμη ένα χαμένο πέναλτυ (πηγή: Reuters)

• Διαβάζοντας τα ρεπορτάζ σχετικά με τις αλλαγές που προτίθεται να κάνει ο Σαμπάολι στην ομάδα του, πείθομαι όλο και περισσότερο ότι ο άνθρωπος είναι βαθιά νυχτωμένος. Ακίνδυνες αλλαγές προσώπων χωρίς καμία ουσία.  Και στο μεταξύ, με την Κροατία να νικά άνετα κι επαγγελματικά τους Νιγηριανούς, η θέση της Αργεντινής γίνεται όλο και πιο επισφαλής.

Τα φαβορί τα βρίσκουν σκούρα: Η μόνη παρηγοριά της Αλμπισελέστε είναι ότι κι άλλα φαβορί της διοργάνωσης, πιθανώς μεγαλύτερα από αυτήν, δεν τα κατάφεραν καθόλου καλά στην πρώτη αγωνιστική των ομίλων.

• Η Βραζιλία έβαλε μια γκολάρα στην Ελβετία και μετά έκατσε. Οι παίχτες της άρχισαν τις επιδείξεις υψηλής τεχνικής στο κέντρο του γηπέδου. Φυσικά, με τέτοια νωθρότητα, η Σελεσάο τσίμπησε το γκολάκι της ισοφάρισης και μετά δεν μπορούσε να κάνει κάτι, όσο κι αν το ήθελε. Και μήπως το ήθελε και ιδιαίτερα; Τόσο μπλαζέ παιχνίδι δεν οδηγεί σε τίποτε καλό. Και, υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, ο όμιλος της Βραζιλίας δεν είναι και τόσο εύκολος. Μια χαρά ομάδα είναι η Σερβία που δίκαια νίκησε την Κόστα Ρίκα, η οποία ξύπνησε πολύ αργά. Όσο για την αντίπαλο της Βραζιλίας, την Ελβετία, αυτή έδειξε ενδιαφέροντα αγωνιστικά χαρακτηριστικά συν την ικανότητά της να παίζει και ξύλο. Πολύ ξύλο, όμως (με λίγη προσπάθεια θα φτάσει τα στάνταρ της Ολλανδίας του 2010, μιας ομάδας που έπαιζε πάντα στα όρια του αντιαθλητικού, τα οποία και ξεπέρασε στον τελικό). Μη μου ξαναπεί κανείς για σκληρούς έως και αντιαθλητικούς Λατινοαμερικανούς. Αυτό μπορεί και να ήταν αλήθεια πριν από 50 χρόνια, σε μια εποχή που δεν πρόλαβα. Μπορεί και όχι, όμως, διότι όλο και περισσότερο υποψιάζομαι ότι πρόκειται για ένα μύθο που κατασκεύασε ο ιδιότυπος ευρωπαϊκός οριενταλισμός ή, μάλλον, ο ευρωπαϊκός ρατσισμός.
• Η Γερμανία βρίσκεται στην πιο επικίνδυνη θέση από όλους. Έχασε δικαιότατα από ένα Μεξικό το οποίο της έκανε ματ τακτικής και της έβγαλε, ειδικά στο α΄ ημίχρονο, άπειρες αντεπιθέσεις που χαλαρά θα μπορούσαν να καταλήξουν σε 3 ή 4 τέρματα. Έχοντας στην ενδεκάδα της 8 πρωταθλητές κόσμου, η Γερμανία έδειξε γερασμένη και χωρίς λύσεις. Για πρώτη φορά (από το 1982 και μια ήττα 1-2 από την Αλγερία) η Γερμανία ηττάται στο πρώτο παιχνίδι της σε ΠΚ. Κινδυνεύει να ενισχύσει μια παράδοση που φαίνεται να δημιουργείται στις τελευταίες διοργανώσεις (2002, 2010, 2014) και η οποία θέλει την κάτοχο να αποκλείεται ήδη από τη φάση των ομίλων. Αν η Γερμανία δεν δείξει άμεσα διαφορετικό πρόσωπο (το επόμενο παιχνίδι είναι με τη Σουηδία, η οποία, έστω και δύσκολα, έκαμψε την κορεατική αντίσταση), τότε τα ηλεκτρονικά εισιτήρια της πτήσης της Λουφτχάνσα Μόσχα-Φρανκφούρτη μπορεί να φέρουν ημερομηνία Ιουνίου.

Μέχικο! Μέχικο!

Η αρκούδα δεν αστειεύεται: Ναι, η Ρωσία τα πάει μια χαρά. Συνέτριψε την αδύναμη Σαουδική Αραβία του συμπαθούς γυρολόγου Πίτσι και κέρδισε με άνεση την άπειρη Αίγυπτο του Κούπερ και του Σαλάχ. Προφανώς δεν μεταμορφώθηκε σε ποδοσφαιρική υπερδύναμη, αλλά δείχνει καλή συλλογική οργάνωση και το πάθος που παραδοσιακά έλειπε από τη συγκεκριμένη εθνική. Η έδρα μπορεί να είναι ευεργετική για μια ομάδα. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση της Ισπανίας ή της Πορτογαλίας, μία εκ των οποίων θα αντιμετωπίσει τους Ρώσους στον γύρο των 16. Η διοργανώτρια φαίνεται να έχει τον προημιτελικό στις δυνατότητές της. Κατά τα λοιπά, η Ουρουγουάη έκανε μεν το καθήκον της, με μεγάλες δυσκολίες, όμως. Η παρουσία του υπερηχητικού διδύμου Σοάρες-Καβάνι και ορισμένων ακόμη εξαιρετικών παικτών (Γοδίν, Χιμένες) δεν αρκεί για να επαναλάβει η Σελέστε το έπος του 2010.

Οφείλω να ομολογήσω ότι το εξαιρετικά θεαματικό παιχνίδι Ισπανίας-Πορτογαλίας το παρακολούθησα μαγνητοσκοπημένο (άρα τα συμπεράσματά μου μπορεί να είναι επηρεασμένα από τη γνώση του τελικού αποτελέσματος, μπορεί, όμως, και να είναι πιο νηφάλια – είχα βγει για δείπνο σε ιταλικό εστιατόρια και με ιταλική παρέα, δηλαδή σε ένα παράλληλο σύμπαν όπου δεν υφίσταται κανένα Μουντιάλ, διότι δεν υπάρχει Μοντιάλε δίχως τη Σκουάντρα Ατζούρρα). Δεν ξέρω αν το ματς της Παρασκευής προσφέρεται για τελικές κρίσεις ως προς την αξία και τη φόρμα των δύο ομάδων. Πιστεύω πως μάλλον όχι. Από την άλλη, θεωρώ παράλογη την κίνηση των Ισπανών να αλλάξουν προπονητή δύο ημέρες πριν αρχίσει η διοργάνωση. Θα με ρωτήσετε, βέβαια, και πόσο σημαντικός ήταν ο Λοπετέγκι για την εθνική Ισπανίας; Πόσοι ήξεραν ότι ήταν ο προπονητής της; Εδώ οι μισές ελληνικές εφημερίδες και τα δύο τρίτα των ιστοτόπων έγραφαν λάθος το όνομά του. 🙂 Άδικο για κάποιον με αξιόλογο έργο στο ομοσπονδιακό τημ, τον άνθρωπο, άλλωστε, στον οποίο εμπιστεύτηκε τις τύχες της ομάδας της ολόκληρη Ρεάλ. [Παρεμπιπτόντως, το κλίμα  της Βρετανίας πρέπει να έχει κάτι που επηρεάζει τους τερματοφύλακες, διότι την Παρασκευή ο Ντε Χέα έδειξε να έχει πάρει κι αυτός εντατικά μαθήματα από τον Κάριους].

Ο Ρικάρδο Γκαρέκα την εποχή που αγωνιζόταν στην Μπόκα Τζούνιορς (πηγή: περιοδικό El Gráfico)

Παιχνίδια της μοίρας: Σύντομο ταξίδι στον χρόνο. Βρισκόμαστε στις 30 Ιουνίου 1985, στο στάδιο Μονουμεντάλ του Μπουένος Άιρες, όπου διεξάγεται το τελευταίο και καθοριστικό παιχνίδι του πρώτου ομίλου της Νότιας Αμερικής για τα προκριματικά του Μουντιάλ του 1986. Η Αργεντινή ανοίγει νωρίς το σκορ με τον Πέδρο Πασκούλλι, αλλά το Περού απαντά γρήγορα με τέρματα των Βελάσκες  και Μπαρμπαντίγιο. Ο χρόνος κυλά και το Περού εξακολουθεί να προηγείται με 2-1 και να κρατά στα χέρια του την πρόκριση. Στο 81΄ κι ενώ η Αργεντινή έχει ριχτεί όλη στην επίθεση, ο Πασσαρέλλα σουτάρει και βρίσκει το αριστερό κάθετο δοκάρι του Ακασούσο Εουσέμπιο. Ο Ρικάρδο Γκαρέκα, που είχε μπει αλλαγή είκοσι λεπτά νωρίτερα, παίρνει το ρημπάουντ και σκοράρει. Η Αργεντινή προκρίνεται και στέλνει το Περού σε μπαράζ (όπου θα το αποκλείσει στον α΄ γύρο η Χιλή). Το Περού θα αναγκαστεί να περιμένει πάνω από τρεις δεκαετίες για να ξαναδεί τελική φάση ΠΚ. Μέχρι φέτος, δηλαδή, κι αφού αναλάβει προηγουμένως την τεχνική ηγεσία του εκείνος που το είχε αποκλείσει το 1985! [η ειρωνεία της τύχης είναι ότι κι ο ίδιος ο Γκαρέκα χρειάστηκε να κάνει ισόχρονη υπομονή – παρά το χρυσό γκολ του 1985, ο Κάρλος Μπιλάρδο τον απέκλεισε από την τελική αποστολή για το Μουντιάλ του Μεξικού!]

Το Περού είναι μία από εκείνες τις ομάδες που κάνουν τους φιλάθλους να ονειρεύονται. Για τούτο φταίει κάπως ο εξωτισμός και οπωσδήποτε οι αναμνήσεις της θεαματικής ομάδας της δεκαετίας του 1970 (ο προημιτελικός κατά της Βραζιλίας στο Μεξικό, η άνετη πρόκριση το 1978 από έναν όμιλο με την Ολλανδία σε θέση φαβορί, το Κόπα Αμέρικα του 1975), εκείνης του Κουμπίγιας και του Όμπλιτας. Η ομάδα του Γκαρέκα δεν διαψεύδει τις προσδοκίες. Προσφέρει θέμα και προσπαθεί για πολλά πράγματα στον αγωνιστικό χώρο. Δεν της λείπουν τα αστέρια (Γκερρέρο, Φαρφάν, Φλόρες). Της λείπει ένας παίχτης που θα μετατρέψει τις (πολλές) ευκαιρίες σε γκολ. Αυτήν ακριβώς την έλλειψη πλήρωσε το Περού στον αγώνα του κατά της Δανίας (0-1), μιας ομάδας σοβαρής, αξιόμαχης και επαγγελματικής (κάτι σαν την εθνική Ελλάδας στα καλά της και μη γελάτε, παρακαλώ). Ποιος φταίει, όμως, όταν δεν βάζεις ούτε τα εύκολα (πέναλτυ) ούτε τα δύσκολα (το φοβερό τακουνάκι του Γκερρέρο που φεύγει ελάχιστα άουτ);

Ο Γκαρέκα ως προπονητής της εθνικής Περού (πηγή: Agencia de Noticias ANDES)

Τι μπορεί να κρατήσει η Γαλλία από τη δύσκολη επικράτησή της επί της μαχητικής, πλην όμως άτεχνης και με περιορισμένες δυνατότητες, Αυστραλίας; Τη νίκη, το γεγονός ότι δεν σκόνταψε εκεί που άλλα φαβορί απέτυχαν στον σκοπό τους, τη διατήρηση των ελπίδων κι ενός καλού κλίματος στο εσωτερικό της ομάδας. Λίγα εκ πρώτης όψεως πράγματα που μπορεί να αποδειχτούν στην πορεία πολλά. Ο θεατής και ο ιστορικός του ποδοσφαίρου θα συγκρατήσουν την πρώτη εφαρμογή σε επίσημο αγώνα της χρήσης του βίντεο ως μέσου διαιτητικού ελέγχου των φάσεων (το περίφημο ή περιβόητο, ζήτημα ερμηνείας είναι αυτό, VAR). Με το καλό να δούμε και την τέταρτη αλλαγή στα παιχνίδια νοκ-άουτ!

Μπέρδεμα: Άνω-κάτω έγινε ο Η΄ όμιλος. Οι Ιάπωνες αιφνιδίασαν τους Κολομβιανούς, οι οποίοι δεν ξεπέρασαν ποτέ το σοκ του πέναλτυ και της αποβολής στην αρχή του αγώνα και τώρα τρέχουν. Οι Σενεγαλέζοι έκαναν ματ στους Πολωνούς οι οποίοι έπαθαν κοκομπλόκο αντιμετωπίζοντας ομάδα από άλλη ήπειρο κι έκαναν μαζεμένα τόσα αμυντικά λάθη όσα δεν κάνει μια ομάδα σε ολόκληρη δεκαετία. Ίσως ο υπερβολικός πατριωτισμός να βλάπτει σοβαρά το ποδόσφαιρο, ειδικά όταν δεν συνοδεύεται από τη στοιχειώδη οξυδέρκεια.

Άρχοντες στα λόγια: Τα φαβορί του Ζ΄ ομίλου νίκησαν αμφότερα κι άρχισαν ευθύς αμέσως τις μεγαλόστομες διακηρύξεις για κατάκτηση του τροπαίου! Για μισό λεπτάκι, όμως! Ξεχνούν ότι ο όμιλός τους είναι ο σκανδαλωδώς ευκολότερος από όλους; Σαν να έχουν νικήσει σε φιλικά τον Ακράτητο και τον Φωστήρα και να καμώνονται ότι έχουν το πρωτάθλημα στο τσεπάκι.

Το Βέλγιο νίκησε με το ευρύ 3-0. Ποιον, όμως; Τον Παναμά, μια ομάδα που έδινε το πρώτο της παιχνίδι σε τελική φάση ΠΚ. Πώς ακριβώς; Έχοντας σπαταλήσει ένα ημίχρονο κι αφού είδε τον χάρο με τα μάτια του στη φοβερή ευκαιρία του Παναμά να ισοφαρίσει λίγο μετά το 1-0. Ας βάλουμε τα πράγματα σε τάξη. Εδώ και κάποια χρόνια το Βέλγιο διαθέτει μια πλειάδα αστεριών – υπερτιμημένων κατά πάσα πιθανότητα, αλλά πάντως αστεριών. Όμως, η αξία μιας ομάδας δεν ισούται με το άθροισμα της ατομικής αξίας των παικτών της. Χρειάζονται πολλά ακόμη. Και το Βέλγιο δεν έχει τη νοοτροπία μεγάλης ομάδας. Η φανέλα του δεν είναι βαριά όπως της Βραζιλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας ή της Αργεντινής. Δεν είναι καν τόσο βαριά όσο αυτή της Ισπανίας ή της γειτονικής του Ολλανδίας. Για να διακριθεί το Βέλγιο πρέπει να κάνει υπέρβαση και να μην τα χάσει με την πρώτη σοβαρή ομάδα που θα συναντήσει στον δρόμο του.

Ο Ντρις Μέρτενς (Βέλγιο) πανηγυρίζει το τέρμα του επί του Παναμά (φωτογραφία: AFP PHOTO / Odd ANDERSEN)

Η Αγγλία ονειρεύεται τρόπαιο επειδή νίκησε στις καθυστερήσεις την ποδοσφαιρική υπερδύναμη που ακούει στο όνομα… Τυνησία! Ας σοβαρευτούμε. Απλώς αποφεύχθηκε το σύνηθες κάζο που παθαίνει η πρωταθλήτρια στις διακηρύξεις από ομάδες αντίστοιχης δυναμικότητας με την αντίπαλο της Δευτέρας. Ειδικά στο β΄ ημίχρονο, η εικόνα της Αγγλίας ήταν άθλια. Να πούμε για αυτήν και κάτι αισιόδοξο, όμως; Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια έχει στις τάξεις της ικανότατο φορ, ενώ βασιζόμενη σε κορμό προερχόμενο από ένα σύλλογο (Τόττεναμ) μπορεί να ελπίζει βάσιμα ότι θα δείξει υψηλότερο βαθμό ομοιογένειας από τις αντιπάλους της. Για περισσότερα θα δούμε…

Όπως θα δούμε, άλλωστε, για όλες τις ομάδες. Η πρώτη αγωνιστική περισσότερο προκάλεσε ερωτηματικά παρά έδωσε απαντήσεις.

Χαμένες ευκαιρίες

«Οι Χαμένες Ευκαιρίες», τραγικωμωδία του Ζαν ντε Ροτρού, 1631 (εξώφυλλο της έκδοσης του 1636, φωτογραφία: Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, gallica.bnf.fr)

Το ποδόσφαιρο είναι πρωτίστως ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι που, όπως και τα άλλα ομαδικά αθλήματα, έχει την ιδιότητα να αποτελεί μικρογραφία της ζωής με υπερτονισμένα και συμπιεσμένα στον χώρο και τον χρόνο τα πιο δραματικά στοιχεία της. Καθώς έχει ως εγγενή χαρακτηριστικά γνωρίσματα τόσο τη συνεργατικότητα όσο και την αντιπαράθεση αποτελεί αρκετά πιστό καθρέφτη της ανθρώπινης κοινωνίας. Κι άλλες δραστηριότητες τα έχουν όλα αυτά, αλλά, καταρχήν τουλάχιστον, το ποδόσφαιρο είναι λιγότερο επικίνδυνο από έναν πόλεμο ή μια κοινωνική σύγκρουση. Από την άποψη αυτή μοιάζει περισσότερο με όνειρο μεγάλης έντασης.

Η προσπάθεια να ερμηνευθεί με όρους αμιγώς ιδεολογικούς και πολιτικούς, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ιδιαίτερη φύση του, καταλήγει μοιραία σε παρανάγνωση που αποδίδει στο άθλημα ιδιότητες που σε καμία περίπτωση δεν έχει. Προβάλλοντας στο ποδόσφαιρο στοιχεία ξένα προς αυτό, θεωρώντας ομάδες και ποδοσφαιριστές φορείς ιδεολογιών, δεν κάνουμε κάτι διαφορετικό από το να ψάχνουμε για ανεμόμυλους τους οποίους θα αντιμετωπίσουμε σαν να ήταν θανάσιμοι εχθροί μας. Κάπως έτσι χάνουμε τόσο τη χαρά του παιχνιδιού όσο και τη δυνατότητα παρατήρησης ανθρώπινων χαρακτήρων και ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών (την οποία μας παρέχουν ιδίως οι μεγάλες διοργανώσεις σαν το Παγκόσμιο Κύπελλο το οποίο τόσοι επιμένουν να ξορκίζουν).

Το ποδόσφαιρο, όμως, θα εξακολουθήσει να είναι το παιχνίδι του αναπάντεχου και του δραματικού. Ένα αγώνας που μετά από σχεδόν δύο ώρες μαρτυρίου για τον θεατή μπορεί να καταλήξει σε μια τρελή πεντάλεπτη κορύφωση που θα τη θυμόμαστε για χρόνια. Το παιχνίδι στο οποίο ένας προπονητής, λίγο πριν αρχίσει κάποια παράταση, θα δώσει οδηγίες σε κάθε παίκτη του ατομικά κι έπειτα σε ολόκληρη την ομάδα με τόση ένταση και σοβαρότητα μαζί που δεν θα αφήνει καμιά αμφιβολία για το αν έχει επίγνωση της σπουδαιότητας της αποστολής του.

Ι.   Η μεγάλη χαμένη ευκαιρία

Παπασταθόπουλος και Κάμπελλ (Ελλάδα-Κόστα Ρίκα 1-1. 3-5 πέν.)

Η πρόκριση στις 8 καλύτερες ομάδες μιας τελικής φάσης Παγκοσμίου Κυπέλλου αποτελεί εξαιρετική διάκριση. Από την άποψη αυτή, το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εθνική Ελλάδας δεν κατάφερε να βρεθεί στα προημιτελικά ίσως και να είναι δίκαιο, διότι δεν επρόκειτο για «εξαιρετική ομάδα». Μόνο που τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Τις ευκαιρίες πρέπει να τις εκμεταλλεύεσαι όταν σου παρουσιάζονται. Μπορείς, άλλωστε, να δικαιολογήσεις την επιτυχία σου και εκ των υστέρων. Επιπλέον, με γνώμονα αποκλειστικά την αναμέτρηση με την Κόστα Ρίκα (1-1 καν. αγ. και παρ., 3-5 πέν.), η εθνική Ελλάδας ήταν η ομάδα που θα έπρεπε να έχει κερδίσει την πρόκριση σύμφωνα με την απόδοσή της στο συγκεκριμένο παιχνίδι. Αντίπαλος χωρίς βαριά φανέλα και ιστορία που κάνει και το χειρότερο παιχνίδι του στη διοργάνωση. Παίζει με παίκτη λιγότερο. έχει κυριολεκτικά σκάσει στην παράταση: ανά πάσα στιγμή μπορεί να δεχθεί το γκολ που θα κρίνει τον νικητή.

Η εύκολη εκ των υστέρων κριτική είναι να καταλογισθούν οι ευθύνες της ήττας αποκλειστικά στον Καρνέζη και τον Γκέκα. Όμως… δεν υπάρχει καμία υποχρέωση του τερματοφύλακα να αποκρούσει κάποιο πέναλτυ. Συνήθως, σε μια σειρά πέναλτυ υπάρχει πάντα κάποιο τόσο κακοεκτελεσμένο που κάνει ήρωα τον τερματοφύλακα καθαρά από τύχη: κάποιο πέναλτυ που φεύγει άουτ, κάποιο άλλο τόσο αδύναμο που ο γκολκήπερ μπορεί να το σταματήσει ακόμη κι αν έχει επιλέξει λάθος γωνία. Ο Καρνέζης δεν είχε αυτή την τύχη. Στην πραγματικότητα, η εθνική δεν έπρεπε να αφήσει το παιχνίδι να πάει στα πέναλτυ. Στη διαδικασία αυτή έχει σαφές ψυχολογικό προβάδισμα η ομάδα που βρέθηκε πιο κοντά στην ήττα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, όχι αυτή που είχε τις περισσότερες ευκαιρίες νίκης. Οπότε, μπορούμε να πούμε αρκετά για την έλλειψη διαύγειας κι αποτελεσματικότητας στην τελική προσπάθεια (του Μήτρογλου ή του Χριστοδουλόπουλου λ.χ.), για την αδυναμία του Τοροσίδη να βγάλει έστω και μία στοιχειωδώς καλή σέντρα σε τόσες φάσεις επίθεσης στις οποίες η εθνική μας βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση. Αλλά και πάλι η ατομική κριτική δεν πρόκειται να δώσει μια απολύτως δίκαιη και ακριβή εικόνα του παιχνιδιού. Θα μπορούσε, άλλωστε, να αντιταχθεί ότι ήδη υπήρχε μια δόση τύχης στο γεγονός ότι η εθνική μας κατόρθωσε να ισοφαρίσει στις καθυστερήσεις του κανονικού αγώνα, οπότε η παράταση με την εικόνα της ελληνικής υπεροχής δεν θα είχε υπάρξει ποτέ.

Αρκετές επικρίσεις δέχθηκε κι ο προπονητής. Γνώμη μου είναι ότι το μεγαλύτερο σφάλμα που μπορεί να καταλογιστεί στον Σάντος δεν αφορά το κοουτσάρισμά του κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης: και οι αρχικές ενδεκάδες του και οι αλλαγές που έκανε (από το ένα ματς στο άλλο ή κατά τη διάρκεια των αγώνων) είχαν κάποια λογική. Το μεγαλύτερο σφάλμα ήταν η χωρίς αλλαγές επιλογή των ποδοσφαιριστών που είχαν αγωνιστεί στα προκριματικά, χωρίς να ληφθεί υπόψη η μέτρια αγωνιστική κατάσταση αρκετών (λόγω έλλειψης αγώνων, τραυματισμών ή ηλικίας) και η άρνηση μετάγγισης νέου αίματος στην ομάδα.

Ακόμη κι έτσι, πρέπει να ομολογήσουμε ότι ο τελικό απολογισμός της παρουσίας μας στο ΠΚ 2014 είναι θετικός. Αν υπάρχει γλυκόπικρη γεύση οφείλεται στην αίσθηση ότι, όπως τελικά ήρθαν τα πράγματα, μπορούσαμε να πάμε ψηλότερα. Δεν μπορούμε, όμως, να τα έχουμε όλα.

Χάμες Ροδρίγες (Κολομβία)

ΙΙ.   Και οι υπόλοιποι αγώνες της φάσης των 16

Εάν υπάρχει κάποιο προγνωστικό μας που τελικά επιβεβαιώθηκε, αυτό έχει να κάνει με τον εξαιρετικά αμφίρροπο χαρακτήρα των αγώνων της β΄ φάσης. Μόλις 2 από τους 8 αγώνες κρίθηκαν στην κανονική διάρκειά τους, χωρίς να χρειαστεί παράταση ή και πέναλτυ. Και ο ένας από τους δύο αυτούς αγώνες κρίθηκε με τέρματα που σημειώθηκαν στο τελευταίο δεκάλεπτο.

Η ατυχία της Χιλής: Όπως αναμενόταν, η Χιλή έκανε τη ζωή της Βραζιλίας πάρα πολύ δύσκολη. Η Βραζιλία ίσως εμφανίστηκε λίγο βελτιωμένη στο δημιουργικό σκέλος του παιχνιδιού, αλλά και πάλι ήταν απογοητευτική στην τελική προσπάθεια (είτε στη θέση του φορ βρισκόταν ο Φρεντ είτε ο Ζο). Τα άκρα της με Ντάνι Άλβες και Μαρσέλο ήταν πηγή κινδύνων, αποτελούσαν πραγματικές λεωφόρους για τους επικίνδυνους Χιλιανούς. Η Χιλή στάθηκε καλύτερα στο γήπεδο και στα 120 λεπτά του αγώνα. Με ελάχιστη δόση τύχης θα κέρδιζε με τη βολίδα του Πινίγια στο τέλος της παράτασης. Δεν το κατάφερε και στα πέναλτυ αποδείχθηκε λιγότερη ικανή και, κυρίως, τυχερή από τη διοργανώτρια (1-1 καν. αγ. και παρ., 3-2 πέν.).

Παρόντες και απόντες:  Η μεγάλη αναμέτρηση μεταξύ της Κολομβίας και της Ουρουγουάης κρίθηκε τελικά πριν αρχίσει: η τιμωρία του Σουάρες αποσταθεροποίησε πλήρως την Ουρουγουάη τόσο ψυχολογικά όσο και αγωνιστικά. Η απουσία του καλύτερου επιθετικού της Σελέστε δεν ήταν δυνατό να αναπληρωθεί από κανέναν: ο Φορλάν δεν έχει πια καμία σχέση με τον ποδοσφαιριστή που είχε λάμψει στα γήπεδα της Νότιας Αφρικής, ο Καβάνι μοιάζει εξαντλημένος από την αγωνιστική περίοδο και χωρίς (ακόμη;) την προσωπικότητα του παίκτη που θα πάρει μια ομάδα από το χέρι για να την οδηγήσει στη νίκη. Η Κολομβία πέρα από την υπεροπλία σε έμψυχο δυναμικό (σε αρχική ενδεκάδα και πάγκο) βρήκε τον παίκτη αυτό στο πρόσωπο του Χάμες Ροδρίγες. Ο μεσοεπιθετικός της Μονακό ξεκλείδωσε το ματς με τη βολίδα του στο πρώτο μέρος και σφράγισε τη νίκη πετυχαίνοντας και το δεύτερο τέρμα της ομάδας του (2-0).

«Δεν κάνω θέατρο, βουτώντας, για να κερδίσω πέναλτυ. Απλώς το πρόβλημα είναι ότι οι αμυντικοί, ενώ περιμένεις ότι θα σε βρούν, τραβάνε το πόδι τους την τελευταία στιγμή κι έτσι δεν υπάρχει τελικά επαφή. Εσύ, όμως, δεν είναι δυνατό να μην πέσεις!» (Άριεν Ρόμπεν)

«Είναι αλήθεια ότι στο πρώτο ημίχρονο έκανα θέατρο για να εκβιάσω κάποιο πέναλτυ. Στο τέλος, όμως, ο Μάρκες με βρήκε, υπήρχε παράβαση«. (Άριεν Ρόμπεν)

Πλατούν, χειρουργεία χωρίς αναισθητικό και Πορτογάλος «πεζοναύτης»: Λέγαμε ότι το Μεξικό θα μπορούσε να πετάξει τους Ολλανδούς έξω από τη διοργάνωση. Μοναχά δύο βρομόλεπτα έλειψαν για να γίνει πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Οι Μεξικανοί που ήταν σαφώς καλύτεροι στη μεγαλύτερη διάρκεια του αγώνα οπισθοχώρησαν αδικαιολόγητα (ή μήπως έφταιγε η εξάντληση από ένα παιχνίδι που έγινε καταμεσήμερο και κάτω από τον καυτό ήλιο, όπως διατεινόταν κι ο προπονητής τους;) και το πλήρωσαν. Η ολλανδική αντίδραση και οι μεγάλες ερμηνευτικές ικανότητες του Ρόμπεν με τη συνεργασία του γενναιόδωρου Πορτογάλου διαιτητή έφεραν την ανατροπή και τη Μάρθα Βούρτση του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου στα προημιτελικά και μάλιστα με την προοπτική του ευκολότερου αγώνα στο στάδιο αυτό της διοργάνωσης (1-2). Το Μεξικό δεν κατάφερε ούτε τώρα να σπάσει την κατάρα της φάσης των 16 (στην οποία, κατά απαρέγκλιτο  κανόνα, εγκαταλείπει τη διοργάνωση). Εκτός από την ατυχία, φέτος μπορεί να επικαλεσθεί και τη δικαιολογία των αλλεπάλληλων χειρουργείων χωρίς αναισθητικό.

Στον κόσμο των ιδεών, το πόδι του Ρόμπεν ίσως και να συνάντησε εκείνο του Μάρκες κι η κατάληξη ήταν αυτή που βλέπετε (ΟΚ, αφίσα της γνωστής κινηματογραφικής ταινίας του Όλιβερ Στόουν, 1986)

Ως τώρα, όλα καλά: Η Γαλλία είχε ελαφρά υπεροχή στην αναμέτρησή της με την εξαιρετικά αξιόμαχη Νιγηρία, αλλά χρειάστηκε να φτάσει το τελυταίο δεκάλεπτο για να τη μετουσιώσει σε γκολ (2-0). Εάν πρέπει να αναζητήσουμε την καθοριστική στιγμή του αγώνα, αυτή είναι το οριακά οφσάιντ γκολ που σημειώνει η Νιγηρία στο πρώτο ημίχρονο. Για λίγα εκατοστά, ο αγώνας θα εξελισόταν με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Δεν γνωρίζουμε πόσο θετικά θα αντιδρούσε σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η σχετικά άπειρη γαλλική ομάδα.

Υψηλή αποστολή: Χωρίς καμία αμφιβολία ο προπονητής και η ομάδα με το υψηλότερο αίσθημα ευθύνης και την απόλυτη συνείδηση της σπουδαιότητας της αποστολής ήταν ο Βαχίντ Χαλίλοτζις και η Αλγερία. Ο Βόσνιος προπονητής άλλαξε τη μισή αρχική ενδεκάδα του σε σχέση με την ισοπαλία πρόκρισης εναντίον των Ρώσων, με το σκεπτικό της μεγαλύτερης φρεσκάδας και της επιλογής των καταλληλότερων για τη συγκεκριμένη μονομαχία με τη Γερμανία. Δικαιώθηκε. Η Αλγερία προκάλεσε τεράστιες δυσκολίες στη γερμανική μηχανή με το ψυχωμένο, αλλά και ορθολογικό παιχνίδι της. Πρεσάρισμα του αντιπάλου και αναζήτηση των κατάλληλων συνθηκών για την εκδήλωση αντεπίθεσης. Η τύχη ξεκλειδώνει το παιχνίδι για λογαριασμό των Γερμανών στο ξεκίνημα της παράτασης και τη φάση του γκολ του Σύρρλε. Όσο για τις δυνατότητες της ομάδας του Χαλίλοτζιτς, η καλύτερη απόδειξη είναι ο εξαιρετικός συνδυασμός που καταλήγει στη μείωση του σκορ (τη μοναδική στιγμή που έχει χαλαρώσει η γερμανική άμυνα, ακριβώς επειδή έχει μόλις επιτευχθεί το 2-0 κι υπάρχει η αίσθηση ότι το παιχνίδι κρίθηκε). Οπωσδήποτε και η παρουσία μερικών εξαιρετικών μονάδων όπως (πρωτίστως) ο Φεγκουλί, ο Σλιμανί ή ακόμη και ο σκόρερ Τζαμπού [Γερμανία-Αλγερία καν. αγ. 0-0, παρ. 2-1].

Ελβετική σπαζοκεφαλιά: Τα πολύ δύσκολα έβαλε κι η Ελβετία στην Αργεντινή, υποκύπτοντας στο τέλος μόλις της παράτασης, και μάλιστα όχι δίχως να φτάσει μια ανάσα από την ισοφάριση στις καθυστερήσεις (καν. αγ. 0-0, παρ. 1-0).  Η Ελβετία εξουδετέρωσε σχεδόν πλήρως το φαβορί χωρίς να παίξει άμυνα-ταμπούρι και χωρίς να παρκάρει κανένα πουλμανάκι στη μεγάλη περιοχή της. Προτίμησε (και κατάφερε) να καταπιεί κυριολεκτικά τους χώρους, προκαλώντας ασφυξία στην αντίπαλό της. Εάν αυτή η ομάδα παιδιών μεταναστών είχε κι έναν αληθινό φορ θα ήταν εξαιρετική. Στην κανονική διάρκεια του αγώνα οι σοβαρότερες ευκαιρίες είναι δικές της. Όσο για την Αργεντινή, δυστυχώς επιβεβαιώνει φόβους και προβληματισμούς. Στατική, χωρίς καλή σύνδεση μεταξύ των γραμμών, με επιθετικούς κουρασμένους και χωρίς εκρηκτικότητα, οι οποίοι αδυνατούν να προκαλέσουν μόνοι τους κινδύνους για τον αντίπαλο. Μετά τον Μέσσι, σχεδόν το χάος. Πετυχαίνουν το γκολ στη μοναδική επίθεση που βρίσκουν απροετοίμαστη την ελβετική άμυνα: το κλέψιμο του Σαμπαλέτα δημιουργεί τις προϋποθέσεις της γρήγορης αντεπίθεσης που θα εξελιχθεί υποδειγματικά και θα καταλήξει στο γκολ του Ντι Μαρία. Θετικό βεβαίως για την Αργεντινή το ότι εκμεταλλεύεται τη μοναδική στιγμή χαλάρωσης της αντιπάλου της. Αρνητικό στοιχείο ο τρόπος αντίδρασης μετά το άνοιγμα του σκορ: απλώς ας τελειώσει το παιχνίδι, ας ροκανίσουμε λίγο τον χρόνο κι όλα θα είναι εντάξει. Έμ, δεν είναι! Η φοβερή ευκαιρία με το δοκάρι του Μπλερίμ Τζεμαϊλί θα μπορούσε να στείλει το παιχνίδι στα πέναλτυ. Ο Θεός μόνο ξέρει τι σόι αντίδραση θα επιδείκνυε η Αλμπισελέστε σε τέτοια περίπτωση.

Ωραίο ματς! Ο τελευταίος αγώνας της φάσης των 16 ήταν τελικά κι ο συναρπαστικότερος, τουλάχιστον όσον αφορά την εξαιρετική παράταση που παρακολουθήσαμε. Γρήγορος ρυθμός και φάσεις σε ολόκληρη τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ένα πρώτο ημίχρονο με σχετική υπεροχή των Βέλγων, αλλά ευκαιρίες εκατέρωθεν. Εικόνα που αλλάζει στο β΄ μέρος με την υποχώρηση των Αμερικανών. Πραγματική πολιορκία του Άλαμο. Τις ΗΠΑ τις σώζουν η έλλειψη διαύγειας των Βέλγων στην τελική προσπάθεια (βλ. Μιραλλάς), ο εξαιρετικός Χάουαρντ κι η τύχη. Κι όμως, στην εκπνοή του αγώνα είναι οι ΗΠΑ που παραλίγο να κλέψουν τη νίκη με την απίστευτη ευκαιρία του Γουωντολόφσκι (όπου ο, προφανώς ανεπαρκής, επόπτης σηκώνει σημαία σε μια πεντακάθαρη φάση). Παράταση και στο πρώτο μέρος της οι Βέλγοι δείχνουν να καθαρίζουν το παιχνίδι: δύο γκολ στα οποία το δίδυμο Ντε Μπρέυνε και Λουκακού (ξεμπούκωσε κι αυτός που είχε δεχτεί τόσες επικρίσεις) εναλλάσσονται σε ρόλους δημιουργού κι εκτελεστή. Κι ενώ είμαστε βέβαιοι ότι το παιχνίδι έχει κριθεί, οι Αμερικανοί απαντούν με την γκολάρα του Γκρην (που μόλις έχει μπει αλλαγή) στην πρώτη επίθεσή τους κατά το β΄ ημίχρονο της παράτασης. Οι Βέλγοι αντιδρούν φοβικά και σπασμωδικά, να διώξουμε τη μπάλα όπως να είναι… Οι ΗΠΑ πολιορκούν, χάνουν ευκαιρίες, αλλά τελικά το αποτέλεσμα δεν αλλάζει: 2-1 και οι Βέλγοι ξανά στα προημιτελικά 28 χρόνια μετά.

ΙΙΙ.   Και οι προημιτελικοί;

Μπογοτά, Κολομβία

Εάν οι αγώνες της φάσης των 16 ήταν εξαιρετικά αμφίρροποι, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μη συμβεί το ίδιο και στους προημιτελικούς.

Για τον πρώτο από αυτούς ούτε προγνωστικό μπορώ να κάνω ούτε κάποιο προαίσθημα για τον τελικό νικητή έχω. Οι Γάλλοι ξέρουν μπάλα, η ομάδα τους είναι καλή, αλλά μου φαίνεται κάπως χαμηλών λιπαρών, άπειρη και τρυφερή για σύγκρουση σε αυτό το επίπεδο. Ίσως ψυχολογικά να έχουν την εντύπωση ότι η αποστολή τους εξετελέσθη, μια και ο πραγματικός στόχος είναι το Ευρωπαϊκό του 2016. Και δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει μεγάλη ομάδα για να δούμε ποιες είναι πραγματικά οι δυνατότητές τους. Οι Γερμανοί εντυπωσίασαν μόνο στο πρώτο παιχνίδι, με τους καμένους Πορτογάλους. Δείγμα ανεπαρκές. Κι εξακολουθώ να αναρωτιέμαι αν αυτή η ομάδα τους είναι καλύτερη εκείνων του 2010 ή του 2012. Δεν το νομίζω.

Με την εικόνα που δείχνει και το υλικό που διαθέτει, η φετινή Βραζιλία δεν είναι δυνατό, λογικά, να φτάσει μέχρι το τέρμα του δρόμου. Εκτός κι αν εμφανιστεί ριζικά μεταμορφωμένη. Η Κολομβία έχει το ιδανικό προφίλ για να γίνει δήμιος της διοργανώτριας. Εκτός από μια λεπτομέρεια (και ξέρουμε ότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες): δεν έχει τη βαριά φανέλα, ούτε την απαραίτητη εμπερία για το επίπεδο αυτό, καθώς είναι πρωτάρα στους προημιτελικούς.

Το Βέλγιο έχει πλούσιο υλικό και μεγάλες δυνατότητες. Στην πορεία έλυσε κάποια από τα προβλήματα μονταρίσματος, αλλά όχι κι όλα (πόσο χρήσιμος είναι ο Φελλαϊνί σε αυτή την υβριδική θέση λίμπερο μεσοεπιθετικού;). Εξακολουθεί να είναι άπειρο και να μην μπορεί να διαχειριστεί ιδανικά τα παιχνίδια του (το είδαμε και στον αγώνα με τις ΗΠΑ). Όταν κάτι πηγαίνει στραβά πανικοβάλλεται. Όλα αυτά θα καθιστούσαν φαβορί τον αντίπαλο, αν δεν επρόκειτο για τη φετινή Αργεντινή με τα τόσα προβλήματα. Ζητείται επειγόντως μεταμόρφωση ομάδας με φορμάρισμα όσων έχουν ως τώρα υστερήσει. Γίνεται; Να βρεθούν πάντως τώρα οι αναγκαίοι δημιουργικοί μέσοι που θα ανυψώσουν το επίπεδο παιχνιδιού των Νοτοοαμερικανών δεν γίνεται, φοβούμαι.

Ο τέταρτος προημιτελικός είναι κι ο μόνος με ακλόνητο φαβορί. Εξαντλημένη και με απουσίες λόγω τιμωριών, η Κόστα Ρίκα θα δυσκολευτεί πολύ για να αποφύγει τη σκληρή μοίρα της ηττημένης απέναντι στους Ολλανδούς.

Το Μουντιάλ αυτό δεν είχε ως τώρα την ομάδα που θα εντυπωσιάσει, δημιουργώντας την πεποίθηση ότι θα είναι κι η τελική νικήτρια. Ούτε και προσέφερε νέα συστήματα και τακτικές. Υπήρξε, όμως, θεαματικό, με παιχνίδια γρήγορου ρυθμού, αρκετά συναρπαστικά ή, έστω, ενδιαφέροντα. Οι πιο πολλές ομάδες είχαν επιθετικό προσανατολισμό και διάθεση να παίξουν καλό ποδόσφαιρο. Θα ήταν πραγματικά άδικο να παραπονεθεί ο τηλεθεατής.    

Το μερτικό μου απ’ τη χαρά

Μουράτ Δ΄, ο σουλτάνος που είχε απαγορέψει σχεδόν όλες τις απολαύσεις (μικρογραφία από το μουσείο του Τοπκαπί)

Δεν το έχουν πάρει άλλοι, για τον απλούστατο λόγο ότι εκείνοι όχι μόνον έχουν αποποιηθεί το δικό τους μερίδιο, αλλά πιστεύουν ότι το ίδιο οφείλω να πράξω κι εγώ.

Πρέπει λοιπόν να χαιρόμαστε για μια νίκη της ποδοσφαιρικής ομάδας που υποστηρίζουμε ή όχι; Για ποιους λόγους πρέπει να αρνηθούμε αυτό που θα έπρεπε να είναι προφανές λαμβανομένης υπόψη της ίδιας της φύσης και της λειτουργίας του αθλήματος/ θεάματος; Δεν υπάρχει τίποτε κακό στο να αποκομίζεις θετικά συναισθήματα από το ποδόσφαιρο. Κακό είναι να νομίζεις ότι το αποτέλεσμα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα πρόκειται να εξαφανίσει ως διά μαγείας όλα τα σοβαρά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζεις στη ζωή σου ή τα οποία ταλαιπωρούν την κοινωνία στην οποία ανήκεις. Όμως το πρώτο (η χαρά) δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη το δεύτερο (την πεπλανημένη ερμηνεία της πραγματικότητας). Πολύ χειρότερο είναι βέβαια να πιστεύεις ότι η επικράτηση της ομάδας σου σε εντάσσει αυτοδικαίως σε ένα «ανώτερο σύνολο». Ένα από τα κύρια επιχειρήματα των επικριτών του ενθουσιασμού για το ποδόσφαιρο είναι ακριβώς το ότι το άθλημα ενέχει τον κίνδυνο να εθίσει το άτομο σε ψυχολογία μάζας και να το καταστήσει ευπρόσβλητο σε φανατισμούς και ιδεολογίες μίσους. Το, μεταξύ άλλων και μπορχεσιανό, επιχείρημα αυτό εμπεριέχει σοβαρή δόση αλήθειας. Δεν ισχύει όμως μόνο για το ποδόσφαιρο. Ισχύει κατά μείζονα λόγο για πολιτικές και άλλες ιδεολογίες, θρησκευτικά δόγματα κ.ο.κ. Έπειτα, η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ ποδοσφαίρου και ιδεολογιών μίσους ούτε είναι αυταπόδεικτη ούτε, κυρίως, υφίσταται οπωσδήποτε σε όλες τις περιπτώσεις. Έ, ναι, υπάρχουν άνθρωποι που χαίρονται ως άτομα και με επίγνωση της πραγματικής σημασίας του ποδοσφαίρου, ικανά να διακρίνουν την αυτοτελή αξία του δεύτερου χωρίς να την υπερεκτιμήσουν και να της αποδώσουν ιδιότητες που δεν διαθέτει. Έχω επίσης την εντύπωση ότι η οξύτατη πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνο έχει καταστήσει πιο υπεύθυνους πολλούς από τους Έλληνες ποδοσφαιρόφιλους και τους έχει βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν τη διαφορά μεταξύ πρόσκαιρου ή δευτερεύοντος και ουσιώδους.

Τέλος, όλοι, μηδενός εξαιρομένου, χαιρόμαστε για πράγματα με χαρακτηριστικά παρεμφερή αυτών του ποδοσφαίρου. Όλοι χαιρόμαστε για μια θεατρική παράσταση, ένα κινηματογραφικό έργο, μια συναυλία, ένα ωραίο φαγητό ή ένα ποτήρι καλό κρασί. Όλα αυτά δεν ασκούν καμία άμεση επίδραση στον αγώνα για την εξάλειψη των ουσιαστικών προβλημάτων. Κάνουν, όμως, καλύτερη τη ζωή μας με τρόπο απτό και άμεσο. Γιατί, από όλα αυτά, πρέπει μόνο η ποδοσφαιρική χαρά να μας προκαλεί τύψεις; Μήπως επειδή πίσω από τις επικρίσεις των διάφορων κηνσόρων υπάρχει συχνά ο αγνός ελιτισμός; Μήπως το πρόβλημα είναι ότι το ποδόσφαιρο θεωρείται ψυχαγωγικό προϊόν κατώτερης ποιότητας, «λαϊκό», απευθυνόμενο σε κοινό «χαμηλού μορφωτικού επιπέδου»; Δεν θα επιχειρήσω να αντικρούσω επί του παρόντος την επιχειρηματολογία αυτή. Αν θέλει κάποιος μπορεί να ξαναδιαβάσει τις πρώτες αναρτήσεις του ιστολογίου αυτού. Θα περιορισθώ μόνο στη διαπίστωση ότι ο ρόλος του αστυνόμου της χαράς του άλλου δεν μου μοιάζει και πολύ συμπαθής. Θα επισημάνω ότι η στάση αυτή δεν συνάδει προς την ιδεολογία του σεβασμού του διαφορετικού, διότι αυτή δεν νοείται επιλεκτικά, με κριτήριο του τι μας αρέσει και τι θεωρούμε άξιο σεβασμού. Ας αφήσουμε στην άκρη τις διάφορες διδασκαλίες και τα μαθήματα αγωγής και συμπεριφοράς. Είναι παράλογο να επιβάλλεις στον άλλο τους λόγους για τους οποίους πρέπει ή δεν πρέπει να χαίρεται. Η παρατήρηση ισχύει και για τα δύο στρατόπεδα, τόσο για αυτό των φίλων όσο και για εκείνο των εχθρών του ποδοσφαίρου.

Δεν χρειάζονταν και τόσο πολλά: Τελικά αρκούσε η προσθήκη δύο δημιουργικών παικτών με στοιχειώδη τεχνική κατάρτιση (Καραγκούνη και Χριστοδουλόπουλου), σε συνδυασμό με μια αναγκαστική απουσία, για να μεταμορφώσει την εθνική Ελλάδος από σύνολο που παίζει κάτι σαν ποδόσφαιρο σε κανονική ποδοσφαιρική ομάδα. Την ευνοήσε επίσης η συγκυρία να κρίνεται το μέλλον της στη διοργάνωση από ένα μόνο παιχνίδι: σε τέτοιες περιστάσεις η εθνική έχει δείξει ότι μπορεί να ξεπερνά τον εαυτό της (ας θυμηθούμε το παιχνίδι με τη Ρωσία στο Ευρωπαϊκό του 2012 ή, κατ’ αναλογία, τη διαχείριση των μπαράζ για την πρόκριση στα ΠΚ του 2010 και του 2014). Οι δύο αναγκαστικές αλλαγές λόγω τραυματισμών κατά τη διάρκεια του αγώνα δεν επηρέασαν τη θετική μεταμόρφωση: η αλλαγή τερματοφύλακα δεν έπαιξε κάποιο ουσιώδη ρόλο, λόγω και του μικρού αριθμού επικίνδυνων φάσεων που δημιούργησαν οι αντίπαλοι, ενώ η αντικατάσταση του Κονέ από τον Σάμαρη έκανε τελικά καλό, χωρίς ο δεύτερος να είναι καλύτερος ως μονάδα από τον πρώτο. Τα χαρακτηριστικά παιχνιδιού του μέσου του ΟΣΦΠ ήταν πιο κατάλληλα για το συγκεκριμένο παιχνίδι, μια και το κέντρο της ομάδας απέκτησε βάθος χωρίς να υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις γραμμές. Τέλος, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι βοήθησε στην επιτυχία της εθνικής και η εντελώς αποτυχημένη διαχείριση του παιχνιδιού εκ μέρους των παικτών και της τεχνικής ηγεσίας της Ακτής Ελεφαντοστού. Λογική ήσσονος προσπαθείας, υπέρμετρο άγχος και τακτική αφέλεια που δεν συγχωρείται στο επίπεδο αυτό. Η νίκη ήρθε εντελώς αγχωτικά, με το πέναλτυ του Σαμαρά στις καθυστερήσεις (2-1), αλλά τυχόν διαφορετικό αποτέλεσμα θα ήταν άδικο με βάση την εικόνα των ομάδων. Η Ελλάδα ήταν καλύτερη, επιθετικότερη και πιο ουσιαστική.

Στο άλλο παιχνίδι του Γ’ ομίλου οι όποιες φιλοδοξίες της Ιαπωνίας να διεκδικήσει πρόκριση έσβησαν γρήγορα. Η Κολομβία έδειξε τη σοβαρότητα και τον εντυπωσιακό πλούτο του έμψυχου δυναμικού της (4-1).

Πάει κι η Σκουάντρα Ατζούρρα: Πριν ξεκινήσει η διοργάνωση ποιος περίμενε ότι τελικά από τον Δ΄ όμλο θα αποκλείονταν και η Αγγλία (εντάξει αυτό το περιμέναμε ορισμένοι) και η Ιταλία; Ωστόσο, στο κρίσιμο παιχνίδι εναντίον της Ουρουγουάης (0-1) η Σκουάντρα Ατζούρρα ουσιαστικά δεν εμφανίστηκε καν στον αγωνιστικό χώρο του Εστάντιου ντας Ντούνας του Νατάλ. Εξαντλημένη από τα συνεχή κουραστικά ταξίδια, φοβισμένη, προσπάθησε να παίξει για το 0-0 που θα της χάριζε την πρόκριση και μοιραία υπέκυψε χωρίς να δώσει μάχη. Μπορεί βεβαίως να διαμαρτύρεται για την αυστηρότατη αποβολή του Μαρκίζιο και για το ότι δεν αποβλήθηκε ο Σουάρες, όμως η ίδια δεν έκανε απολύτως τίποτε για να αλλάξει τη μοίρα της. Πιο αποφασιστική και με ουσιαστικότερες ευκαιρίες, η Ουρουγουάη ήθελε περισσότερο τη νίκη και την κατέκτησε.

Δυο λόγια για την τιμωρία του Σουάρες: ο Ουρουγουανός είναι ψυχάκιας κι έπρεπε να αποβληθεί και να τιμωρηθεί. Η ίδια η ποινή όμως είνει υπέρμετρα αυστηρή (σε αυτό συμφωνεί ως κι ο Κιελλίνι, το θύμα της επίθεσης), δυσανάλογη προς το παράπτωμα κι ελαφρώς υποκριτική. Είναι αποτέλεσμα της ενορχηστρωμένης εκστρατείας των αγγλόφωνων ΜΜΕ (αυτών δηλαδή που διαμορφώνουν την παγκόσμια κοινή γνώμη) και σαφώς υπερβολική, καθόσον εξαντλεί την αυστηρότητα σε μια γραφική συμπεριφορά με ψυχοπαθολογικά αίτια, την ώρα που οι διάφοροι χασάπηδες των γηπέδων αντιμετωπίζονται με περισσότερη επιείκεια μια και η συμπεριφορά τους μοιάζει σε κάποιους πιο ταιριαστή με ένα «αντρικό και σκληρό» σπορ. Τέλος, ως καταναλωτής του προϊόντος θεάματος που λέγεται ποδόσφαιρο αισθάνομαι ότι η απόφαση με πλήττει, μια και θα λείψει από τη διοργάνωση ένας από τους παίκτες που έκαναν τη διαφορά. Ας πρόσεχε, θα μου πείτε. Δίκιο θα έχετε σε κάποιο βαθμό.

Κανείς δεν πρόκειται να θυμάται τον αγώνα Κόστα Ρίκα-Αγγλίας (0-0). Η Κόστα Ρίκα επιβεβαίωσε τη σοβαρότητά της, η Αγγλία επιστρέφει άδοξα και πολύ νωρίς στη βάση της, με τρόπο αντιστρόφως ανάλογο των ευσεβών πόθων των οπαδών της που περίμεναν διακρίσεις ή ακόμη και κατακτήσεις τροπαίων.

Παιχνίδια αδιάφορα και τυπικές διαδικασίες: Λίγοι επίσης θα θυμούνται τους αγώνες της τελευταίας αγωνιστικής στον πέμπτο όμιλο. Με πολλές αλλαγές, αδικαιολόγητα νεύρα και σχετική αδιαφορία η Γαλλία, με περιορισμένες δυνατότητες να κάνει την έκπληξη ο Ισημερινός. Καθώς στην πορεία προστέθηκε η ανάγκη επικράτησης με διαφορά κι η αποβολή του αρχηγού του Εκουαδόρ (Α. Βαλένσια), η αποστολή πρόκρισης έγινε σχεδόν αδύνατη για τους Λατινοαμερικάνους και η ισοπαλία χωρίς τέρματα ήρθε σχεδόν φυσικά. Η Ελβετία από την πλευρά της εκμεταλλεύθηκε την εκτελεστική δεινότητα του Σακίρι και την απίστευτη αδυναμία των παικτών της Ονδούρας στην τελική προσπάθεια για να σφραγίσει δίχως άγχος το εισιτήριό της για την επόμενη φάση (3-0).

Θετικά σημάδια και λόγοι ανησυχίας: Χωρίς έκπληξη τελείωσε κι ο έκτος όμιλος. Σε ένα θεαματικό παιχνίδι με γρήγορο ρυθμό, η Αργεντινή επικράτησε της Νιγηρίας 3-2. Η Αλμπισελέστε μπορεί να κρατήσει ως θετικά τη νίκη και την πρωτιά στον όμιλο, καθώς και την επιθετική αποτελεσματικότητά της που όφειλε στον Μέσσι. Σημειώνονται βήματα προόδου στο θέμα της βέλτιστης εκμετάλλευσης του μεγάλου αστεριού της ομάδας, αν κι ακόμη απέχουμε πολύ από το ιδανικό. Ωστόσο δεν είναι και λίγα τα σημάδια που πρέπει να προκαλέσουν προβληματισμό: η αργεντίνικη άμυνα έδειξε εξαιρετικά ασταθής απέναντι σε μια επίθεση αξιόλογη μεν, αλλά όχι και φόβητρο. Προβληματική αλληλοκάλυψη, όχι πάντα σωστές τοποθετήσεις κι ατομικά λάθη (όπως αυτά του Φερνάντες της Νάπολι). Επίσης, το υποτίθεται ποιοτικό τρίο Ντι Μαρία, Ιγουαΐν, Αγουέρο συνεχίζει να απογοητεύει και να μην προσφέρει τίποτε το ουσιαστικό. Όταν βγήκε ο Μέσσι η επίθεση της Αργεντινής έμοιαζε ξεδοντιασμένη. Στο άλλο ματς του ομίλου αποδείχθηκε ότι η Βοσνία έπρεπε να αποκλεισθεί για να παίξει σύμφωνα με τις δυνατότητές της. Το Ιράν έμοιαζε κατώτερο των περιστάσεων σε όλη τη διάρκεια του αγώνα κι αποχαιρέτησε τη διοργάνωση (3-1).

Οικογενειακό δίτερμα και ματς απελπισμένων: Ο αγώνας Πανιωνίου-Πλατανιά… συγγνώμη Γερμανίας-ΗΠΑ ήταν σχεδόν όπως τον περιμέναμε. Δεν τελείωσε βεβαίως ισόπαλος, αλλά το 1-0 για τους Γερμανούς ήρθε με τρόπο που έδειχνε μεγάλη προσοχή μην τυχόν και συμβεί κανένα απρόπτο στον άλλο αγώνα και μέριμνα για την πρόκριση αμφοτέρων των ομάδων. Γενικώς, ατμόσφαιρα που ταιριάζει σε οικογενειακό δίτερμα κι όχι σε παιχνίδι τελικής φάσης ΠΚ. Πώς όμως θα μπορούσε τελικά να τεθεί σε κίνδυνο η πρόκριση των Αμερικανών; Η Πορτογαλία δεν βρισκόταν σε κατάσταση ούτε καν για να προσπαθήσει να διεκδικήσει νίκη με πολύ μεγάλο σκορ. Όσο για την Γκάνα (για την οποία είναι η πρώτη φορά που αποκλείεται από τη φάση των ομίλων), δεν μπήκε καν στο κλίμα του παιχνιδιού και στη μάχη για την πρόκριση. Όταν την προηγούμενη ημέρα αποκλείεις δύο από τα βασικά στελέχη σου (Μουντάρι και Μπόατενγκ) για πειθαρχικούς λόγους, είναι σαφές ότι το κλίμα στην ομάδα δεν είναι το κατάλληλο για τέτοια πράγματα. Κρίμα για το αφρικανικό ποδόσφαιρο! Η τελική επικράτηση των Πορτογάλων έχει σημασία μόνο χάριν πληρότητας των στατιστικών στοιχείων (2-1).

Τα φεννέκ στους 16: Το Βέλγιο φαίνεται πως εμπνεύσθηκε από τη μεγάλη γείτονα Γαλλία στην προσέγγιση του τελευταίου του παιχνιδιού. Πολλές αλλαγές στην αρχική σύνθεση, πολλά κι αδικαιολόγητα νεύρα στον αγώνα. Κατάφερε να νικήσει με το γκολ που σημείωσε ο αρχηγός του (Βερτόνγκεν), έχοντας ως αντιπάλους τους Νοτιοκορεάτες που τελικά κέρδισαν τον τίτλο της πιο αδιάφορης για τον ουδέτερο θεατή ομάδας του τουρνουά. Στην κρισιμότατη σύγκρουση του ομίλου, οι Ρώσοι παρουσιάστηκαν βελτιωμένοι αλλά όχι αρκετά. Είχαν καλύτερη κυκλοφορία της μπάλας, αλλά τους έλειψε πέρα από το πάθος για τη νίκη κι ένας πραγματικός φορ περιοχής (πέραν του Κερζακόφ) που θα τελείωνε τις φάσεις και το ματς. Μαχητικοί οι Αλγερινοί, απειλούσαν μόνο στις στημένες φάσεις. Κέρδιζαν, όμως, τόσο πολλές που ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι σε κάποια από αυτές θα ερχόταν και το γκολ (που ήρθε με τη βοήθεια του γκαφατζή Ακινφέγιεφ – ο οποίος, πάντως, είχε σαφώς επηρεαστεί κι από τα λέιζερ των οπαδών της Αλγερίας). Από την ομάδα του Χαλίλοτζιτς θα επαινέσουμε την αγωνιστικότητά της και το πνεύμα αυταπάρνησης και προσήλωσης στον στόχο το οποίο επέδειξε. Όχι και κάποιες άλλες συμπεριφορές που παρέπεμπαν σε αγώνα ελληνικού πρωταθλήματος χαμηλότερης κατηγορίας. Ας χαρεί όμως κι αυτή η χώρα που τόσο έχει υποφέρει.

Και τώρα;

Ο ερειπωμένος ναός της Άμωμης Σύλληψης (17ος αι.), Ουχαρράς, Κόστα Ρίκα

Οι αγώνες της φάσης των ομίλων έχουν τη χάρη τους. Σου επιτρέπουν να παρακολουθήσεις αρκετές φορές όλες τις ομάδες και να διαπιστώσεις πόσο έξω έχεις πέσει στα προγνωστικά σου. Τόσο αυτά που έκανες πριν τη διοργάνωση, όσο κι εκείνα μετά την πρώτη αγωνιστική. 🙂 Το πραγματικό Μουντιάλ, όμως, αρχίζει με τα νοκ άουτ παιχνίδια. Για τα παιχνίδια της φάσης των 16 μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι μόνο τρία έχουν καθαρό φαβορί: Αργεντινή-Ελβετία, Γαλλία-Νιγηρία, Γερμανία-Αλγερία. Η Βραζιλία, ως διοργανώτρια, είναι βεβαίως φαβορί στην αναμέτρηση με τη Χιλή, αλλά δεν θα περάσει κι εύκολα. Το Βέλγιο έχει σαφώς καλύτερο υλικό από τους Αμερικανούς, αλλά είναι άπειρο και με προβλήματα στο ροντάρισμα της ενδεκάδας, στοιχείο που καθιστά δυνατή την έκπληξη. Οι υπόλοιπες τρεις αναμετρήσεις είναι εντελώς αμφίρροπες. Στον αγώνα μεταξύ δύο ομάδων που εντυπωσίασαν στον πρώτο γύρο, δηλ. της Ολλανδίας και του Μεξικού, θα δώσω προβάδισμα (προς κατάπληξη των περισσότερων) στο Μεξικό, λόγω ατομικού κι ομαδικού ταλέντου του και λόγω αίσθησης ότι το σύμπλεγμα ανωτερότητας που ενδεχομένως θα έχουν οι Ολλανδοί δεν θα τους βοηθήσει καθόλου. Εκτός κι αν τελικά βγει στην επιφάνεια το σύμπλεγμα κατωτερότητας των Μεξικανών απέναντι στις πολύ καλές ευρωπαϊκές ομάδες. 😉

Με κριτήριο την απόδοση στους έως τώρα αγώνες, η Κόστα Ρίκα θα έπρεπε κι αυτή να θεωρηθεί φαβορί στην αναμέτρησή της με την εθνική Ελλάδας. Δεν μετρά μόνο αυτό. Η εθνική μας έχει μπροστά της μια τεράστια ευκαιρία: είναι πάντα προτιμότερο να αντιμετωπίζεις μια ομάδα χωρίς βαριά φανέλα, παρά κάποια που φοβάσαι το όνομα και την ιστορία της. Αρκεί φυσικά να έχει μελετηθεί επαρκώς το παιχνίδι του αντιπάλου και να μην επικρατήσουν οι ανόητες απόψεις του στυλ «αυτούς τους έχουμε».

Ίσως όμως το πιο συγκλονιστικό παιχνίδι να είναι αυτό της Κολομβίας με την Ουρουγουάη. Μια ανερχόμενη ομάδα με πολύ πλούσιο υλικό και τακτική ωριμότητα απέναντι σε μια από τις ιστορικότερες εθνικές του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, η οποία διαθέτει και ταλέντο και αγωνιστικό φρόνημα. Ο Σουάρες θα της λείψει, αλλά αυτό δεν καθιστά κι αυτόματα φαβορί την εξαιρετική ομάδα των Καφετέρος. Είθε το θέαμα να είναι αντάξιο των προσδοκιών μας! 

Η ώρα της κρίσης έφτασε!

Ναός του αβαείου της Αγίας Πίστεως της Κονκ (11ος-12ος αι.), αναπαράσταση της Ημέρας της Κρίσεως

Όχι της τελικής, βέβαια, αλλά μέσα στις προσεχείς ημέρες οι μισές ομάδες θα μας αποχαιρετήσουν. Κάποιες στάθηκαν άτυχες, οι περισσότερες δεν άξιζαν να συνεχίσουν. Ήδη οι δύο πρώτοι όμιλοι ολοκληρώθηκαν κι από αυτούς που εγκαταλείπουν τη διοργάνωση μόνο οι Κροάτες θα μας λείψουν κάπως. Θα ήταν, όμως, άδικο να πάρουν την πρόκριση από αυτό το Μεξικό. Δίκαια αποκλείστηκε κι η κάτοχος του τίτλου Ισπανία. Ίσως σε κάποιον άλλο όμιλο να τα κατάφερνε, μόνο που η Ιστορία δεν γράφεται με υποθέσεις.

Οι όμιλοι που ολοκληρώθηκαν

Αναπαράσταση του μύθου της ίδρυσης της Τενοχτιτλάν (από τον κώδικα Μεντόσα)

Μέχικο! Μέχικο! Ρα-Ρα-Ρα! Τυπικά τερμάτισε δεύτερο, στην πραγματικότητα ήταν η καλύτερη ομάδα του ομίλου. Το Μεξικό είναι διαφορετική ομάδα από την ώρα που το ανέλαβε ο Μιγέλ Ερρέρα, λίγο πριν τα μπαράζ με τη Νέα Ζηλανδία. Στο παιχνίδι ζωής και θανάτου με τους Κροάτες, οι Μεξικανοί επικράτησαν πανάξια (3-1). Ξεπέρασαν το δυναμικό πρώτο δεκάλεπτο της Κροατίας απαντώντας με το φοβερό δοκάρι του Έκτορ Ερρέρα και την ευκαιρία του Ορίμπε Περάλτα. Ξεπέρασαν το διπλό πέναλτυ που ξέχασε να σφυρίξει ο Ουζμπέκος διαιτητής Ραφσάν Ιρμάτοφ (για τον οποίο θα πούμε και καλά λόγια πιο κάτω) και πέτυχαν τρία γκολ με την εξαιρετική τους γραμμή κρούσης (όπου ξεχωρίζει ο Χαβιέρ Ερνάντες, ο οποίος κι απόψε πέρασε ως αλλαγή περίπου μετά από μια ώρα αγώνα).

Η Βραζιλία νίκησε άνετα το Καμερούν στη Μπραζίλια (4-1) παρά το σχετικό άγχος που προκάλεσε η πρόσκαιρη ισοφάριση των Αφρικανών.Εάν πιστέψει, πάντως, ότι με τη νίκη αυτή ξεπέρασε τα προβλήματά της, θα έχει κάνει λάθος. Ομάδα με την τακτική αφέλεια του Καμερούν (χαρακτηριστικό παράδειγμα το τέταρτο βραζιλιάνικο γκολ) δεν πρόκειται να ξαναβρεί στον δρόμο της.

Στον δεύτερο όμιλο, η Ολλανδία, παίζοντας πιο ώριμα από την αντίπαλό της, νίκησε τη Χιλή 2-0 και κατέκτησε την πρώτη θέση. Μετριότατο παιχνίδι, με τη Χιλή να παίρνει την υπόθεση στα σοβαρά μόνο όταν έμεινε πίσω στο σκορ. Η Νοτιοαμερικάνοι πρέπει να ζήτησαν πέναλτυ σε καμιά δεκαριά φάσεις: κάποιες μπορεί και να ήταν, καμία όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «πέναλτυ-μαρς». Η Ισπανία εκτέλεσε ευσυνείδητα το άχαρο καθήκον της και καθάρισε 3-0 την Αυστραλία, ολοκληρώνοντας με αξιοπρέπεια, αλλά κι άδοξα την παρουσία της στο βραζιλιάνικο ΠΚ.

Το αποτέλεσμα που προέκυψε από την ολοκλήρωση των δύο πρώτων ομίλων είναι δύο νοκ άουτ αγώνες που αναμένονται με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στο Μπέλο Οριζόντε η Βραζιλία θα αντιμετωπίσει τη φιλόδοξη Χιλή με κύρια όπλα το ειδικό βάρος της φανέλας και τον ρόλο της διοργανώτριας. Πιθανώς αρκούν, κι ίσως αυτό να είναι κρίμα. Στη Φορταλέζα, η Ολλανδία ξεκινά θεωρητικά από τη θέση του φαβορί με αντίπαλο το εκπληκτικό Μεξικό. Ο αγώνας θα είναι αμφίρροπος και, σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, θεαματικός. Είναι έτοιμο το Μεξικό για την υπέρβαση; Είναι η Ολλανδία ικανή για τα πολύ σπουδαία; Θα το μάθουμε στις 29 του μηνός.

Οι όμιλοι Ε΄ έως Η΄

Καρίμ Μπενζεμά

Γοητευτική, αλλά για πόσο ψηλά προορίζεται; Η Γαλλία καταλέγεται στις ομάδες που έχουν (σχεδόν) εντυπωσιάσει μέχρι τώρα. Οχτώ γκολ σε δύο παιχνίδια δεν είναι κι απλή υπόθεση. Φυσικά, στην αναμέτρηση με τη μάλλον αδύναμη Ονδούρα (3-0) το παιχνίδι κρίνεται στο πέναλτυ-αποβολή. Στο δεύτερο ματς οι Ελβετοί αποσταθεροποιούνται με τον τραυματισμό του κεντρικού αμυντικού τους (φον Μπέργκεν) πριν συμπληρωθούν δέκα λεπτά παιχνιδιού. Και πάλι, όμως, οι νίκες της Γαλλίας υπήρξαν άνετες, με συντριπτική υπεροχή κι επιθετικό ποδόσφαιρο. Τι μπορούμε να προσάψουμε στην αρκετά νεανική Γαλλία που έχει ως επίσημο στόχο το χτίσιμο ομάδας που θα διακριθεί στο «δικό της» Ευρωπαϊκό του 2016; Ως τώρα τίποτε. Μπορούμε μόνο να επισημάνουμε μια αμυντική χαλάρωση μετά το 5-0 με τους Ελβετούς (και ποιος δεν θα χαλάρωνε, όμως, σε τέτοια περίπτωση;). Και, πρωτίστως, την όχι ιδιαιτέρως υψηλή δυναμικότητα των αντιπάλων της. Θέλουμε να δούμε τους Τρικολόρ κι εναντίον ισχυρότερων, πιο φιλόδοξων ομάδων.

Πριν τη γαλλική συντριβή της, η Ελβετία είχε ήδη βγάλει τη βασική της υποχρέωση κερδίζοντας τον κυριότερο αντίπαλό της για τη διεκδίκηση της πρόκρισης, δηλαδή τον Ισημερινό. Το συγκεκριμένο παιχνίδι ήταν αμφίρροπο, γρήγορο σε ρυθμό και θεαματικό. Αν λέγαμε ότι η Ελβετία στάθηκε πιο έμπειρη στη διαχείριση του αγώνα σκοράροντας στο τέλος των καθυστερήσεων δεν θα ήμαστε απολύτως ακριβείς. Η έκβαση του παιχνιδιού κρεμόταν από μια κλωστή. Πιθανότατα ο παράγοντας που τον έκρινε ήταν ο διαιτητής Ιρμάτοφ: αφήνοντας ορθότατα το πλεονέκτημα στην τελευταία φάση, παρά το σκληρό φάουλ παίκτη του Ισημερινού, καθιστά δυνατή την επίτευξη του ελβετικού νικητήριου τέρματος. Μια απόδειξη (σπάνια φυσικά) για το ότι η διαιτησία μπορεί να καθορίζει αποτελέσματα και με θετικό τρόπο.

Στο μεταξύ, ο Ισημερινός διατήρησε τις όποιες ελπίδες του πρόκρισης κερδίζοντας τη φιλότιμη Ονδούρα (του, γνωστού μας από το πέρασμά του από τη Βέροια, Κόστλυ) με 2-1. Λαμβανομένου υπόψη του ότι το πρωταρχικό κριτήριο σε περίπτωση ισοβαθμίας είναι η γενική διαφορά τερμάτων, η κατάστασή του δεν είναι απελπιστική.

Υπερόπλο και μετριότητα: Η Αργεντινή έχει στη σύνθεσή της ένα υπερόπλο που δεν έχει κατορθώσει ακόμη να εκμεταλλευτεί. Για να είναι αποτελεσματικός ο Μέσσι πρέπει να δέχεται τη μπάλα κοντά στη μεγάλη περιοχή του αντιπάλου, ώστε να έχει τη δυνατότητα για την εξαιρετική ατομική ενέργεια που θα τον φέρει μπροστά στο τέρμα. Όλα αυτά βεβαίως στο πλαίσιο γρήγορης ανάπτυξης της ομάδας του για να μην οδηγηθεί σε ασφυξία από το πολυπρόσωπο μαρκάρισμα.

Στο προηγούμενο ΠΚ, ο Μέσσι αγωνιζόταν περισσότερο σαν κλασσικό δεκάρι: ήταν υποχρεωμένος να παίζει συχνά πίσω από τη γραμμή του κέντρου και να κατεβάζει τη μπάλα, με αποτέλεσμα να φτάνει (όποτε έφτανε) κοντά στην αντίπαλη περιοχή εξαντλημένος και δίχως την απαραίτητη εκρηκτικότητα. Φέτος παίζει πράγματι κοντά στη μεγάλη περιοχή του αντιπάλου, πλην όμως δεν παίρνει σχεδόν ποτέ τη μπάλα σε καλές συνθήκες. Η ανάπτυξη της Αργεντινής είναι και αρκετά αργή και χωρίς μεγάλη φαντασία. Πραγματικοί επιτελικοί-δημιουργικοί μέσοι δεν υπάρχουν. Ταυτόχρονα, τα επιθετικά όπλα της Αργεντινής (Ιγουαΐν και Αγουέρο) είναι μάλλον σε κακή κατάσταση (ο Λαβέτσι ίσως αξίζει περισσότερο χρόνο παιχνιδιού, ο Παλάσιο δεν νομίζω ότι είναι παίκτης του επιπέδου τελικών ΠΚ) και δεν βοηθούν όταν ο Μέσσι έχει τρεις παίχτες να τον μαρκάρουν (όπως συνέβη στο παιχνίδι με το Ιράν). Κάποιοι λένε ότι στο πρώτο παιχνίδι η Αργεντινή βελτιώθηκε όταν άλλαξε το αρχικό 4-4-2 σε 4-3-3. Προσωπικά δεν είδα κάποια σοβαρή βελτίωση: η Αργεντινή νίκησε τους (αξιόμαχους και με μερικές εξαιρετικές μονάδες) Βόσνιους με ένα τυχερό αυτογκόλ που ήρθε πολύ νωρίς και μια ατομική ενέργεια του Μέσσι, ενώ δεχόμενη γκολ προς το τέλος κινδύνεψε με ισοφάριση (2-1). Υπέρ της απαισιόδοξης ερμηνείας συνηγορεί και η εξέλιξη του δεύτερου αγώνα, με το Ιράν, στο οποίο η Αργεντινή αγωνίστηκε και πάλι με το, υποτίθεται σωτήριο, 4-3-3 δείχνοντας σχεδόν απελπιστική εικόνα. Το ηρωϊκά αμυνόμενο Ιράν έδειξε και επιθετικές αρετές και θα μπορούσε να ανοίξει το σκορ – η επικράτηση της Αργεντινής στις καθυστερήσεις οφείλεται και πάλι σε ατομική ενέργεια του Μέσσι (1-0). Μπορούμε να πούμε κάτι παρήγορο για την ομάδα του Αλεχάνδρο Σαμπέλλα; Ναι, ότι μερικές φορές ο τελικός νικητής της διοργάνωσης ξεκινά με μέτριες εμφανίσεις. 😉 Μόνο που η Αργεντινή πρέπει να αλλάξει πολλά στο παιχνίδι της για να διεκδικήσει με αξιώσεις τον ρόλο του πρωταγωνιστή.

Μετά το νερόβραστο 0-0 μεταξύ Νιγηρίας και Ιράν, όπου οι μεν Νιγηριανοί έδωσαν ρεσιτάλ φλύαρης επιθετικής ανάπτυξης οι δε Ιρανοί φοβούνταν να περάσουν τη σέντρα, είχα τη βεβαιότητα ότι, εύκολα ή δύσκολα, οι Βόσνιοι θα επικρατούσαν των Αφρικανών. Πλανήθηκα πλάνη οικτρά. Καθοδηγούμενοι από το δίδυμο του αφιονισμένου αυτή τη φορά Εμενίκε και του πολύτιμου Ρωσονιγηριανού βετεράνου Οντεμουίνγκι, οι Νιγηριανοί πέτυχαν το γκολ που ζητούσαν κι έπειτα διαχειρίστηκαν το προβάδισμά τους στο σκορ ήρεμα κι «ευρωπαϊκά» (1-0). Οι Βόσνιοι, ενώ είχαν στα χαρτιά το δεύτερο καλύτερο υλικό του ομίλου, κατάφεραν να αποκλειστούν. Έδειξαν ανωριμότητα κι ανσφάλεια, ήταν κι άτυχοι (δοκάρι στο τέλος), αδικήθηκαν και διαιτητικά (το γκολ του Τζέκο στο 0-0 που ακυρώνεται κακώς ως οφσάιντ). Ας πρόσεχαν όμως!

Χρυσή μάσκα από τον θησαυρό του Κόφι Καρικάρι, ένατου βασιλιά του Βασιλείου Ασάντι (Γκάνα, 19ος αι.)

Ακόμη ένας όμιλος-φωτιά: Η Γερμανία ξεκίνησε πυραυλοκίνητα τη διοργάνωση, συντρίβοντας τους αξιοθρήνητους Πορτογάλους. Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι τους βοήθησαν οι συγκυρίες (αποβολή Πέπε), το 4-0 είναι σκορ που δεν σηκώνει συζήτηση. Το ίδιο βράδυ, οι Γκανέζοι χάριζαν πραγματικά τη νίκη στους Αμερικανούς. Δέχτηκαν το γκολ με το ξεκίνημα του παιχνιδιού κι αναγκάστηκαν να φορτσάρουν σε ολόκληρη τη διάρκεια του αγώνα, χωρίς αποτελεσματικότητα. Όταν κατάφεραν να ισοφαρίσουν χαλάρωσαν, με αποτέλεσμα να δεχτούν το δεύτερο (και μοιραίο) τέρμα στην επόμενη ουσιαστικά αμερικανική επίθεση. Ο τρόπος είναι ενδεικτικός: κόρνερ που παραχωρείται αναίτια κι ανόητα και φέρνει το γκολ εξαιτίας των άθλιων τοποθετήσεων των αμυνόμενων. Τόση τακτική ανωριμότητα σε ομάδα με τόσο ταλέντο και μονάδες με εξαιρετική τεχνική κατάρτιση είναι ασυγχώρητη (1-2). Οι τύψεις γιγαντώνουν μετά το εκπληκτικό ματς της Γκάνας εναντίον της Γερμανίας: το β΄ ημίχρονο του αγώνα αυτού προσέφερε στους θεατές τη μεγαλύτερη, σχεδόν εξωπραγματική, ένταση από κάθε άλλο στη διοργάνωση. Τέσσερα γκολ, καταγιστικός ρυθμός, συνεχείς ευκαιρίες εκατέρωθεν και πάθος για τη νίκη μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο (2-2). Έδειξε η Γερμανία τις αδυναμίες της, ιδίως τις αμυντικές; Έχει δίκιο ο Μπέκενμπάουερ όταν ισχυρίζεται ότι «όσο η Γερμανία προτιμά το θέαμα από την ουσία δεν πρόκειται να κερδίσει καμία μεγάλη διοργάνωση«; Πού θα μπορούσε να φτάσει η Γκάνα αν διαχειριζόταν με στοιχειώδη ορθολογισμό την αναμέτρηση με τις ΗΠΑ;

Με όλα αυτά, ίσως και να αδικούμε τους πολύ καλούς Αμερικανούς που παραλίγο να προκριθούν ήδη από το δεύτερο παιχνίδι τους. Η Πορτογαλία, βέβαια, έχει το ιδανικό προφίλ ομάδας σε παρακμή που κατευθύνεται με μαθηματική ακρίβεια στον αποκλεισμό. Διόλου δεν τη βοηθά η μετριότατη κατάσταση στην οποία βρίσκεται λόγω τραυματισμών το μεγάλο αστέρι της. Τη νύχτα της Κυριακής προς τη Δευτέρα είχε την τύχη να προηγηθεί νωρίς στο σκορ χάρη σε ένα παιδαριώδες σφάλμα της αμερικανικής άμυνας. Οι ΗΠΑ, όμως, ανέλαβαν την πρωτοβουλία, έχασαν ευκαιρίες και τελικά ανέτρεψαν το σκορ. Λίγη προσοχή και θα πανηγύριζαν την πρόκριση. Μόνο που ο συνδυασμός Κριστιάνο Ρονάλντο και Βαρέλα έφερε την πορτογαλική ισοφάριση στο πέμπτο λεπτό των καθυστερήσεων (2-2). Τώρα, οι μεν Αμερικανοί θα πρέπει να επιδιώξουν την επικύρωση του εισιτηρίου για την επόμενη φάση εναντίον των Γερμανών (ιστορία όχι απλή, ό,τι κι αν πουν οι διάφοροι πονηροί), οι δε Πορτογάλοι θα κυνηγήσουν ένα θαύμα απέναντι σε ομάδα που εμφανίζεται πολύ ανώτερή τους, χωρίς να έχουν καν τον έλεγχο της μοίρας τους (πρέπει και να συντρίψουν τη Γκάνα και παράλληλα να νικήσει η Γερμανία τις ΗΠΑ).

Κι ένας ακόμη της μετριότητας: Μαζί με (ή μάλλον μετά) τον όμιλο της εθνικής μας, ο όγδοος όμιλος πρέπει να είναι ο πιο αδύναμος της διοργάνωσης. Το Βέλγιο είναι η καλύτερη ομάδα του ομίλου, αλλά δεν πείθει κι απόλυτα. Είναι άπειρη σε επίπεδο τέτοιας διοργάνωσης, ενώ ο προπονητής προσπαθεί να χωρέσει στην ενδεκάδα όλα τα αστέρια του που αγωνίζονται στην Πρέμιερ Ληγκ χωρίς να κατορθώνει να φτιάξει πραγματικό σύνολο. Εναντίον των μαχητικών Αλγερινών του Βαχίντ Χαλίλοτζιτς χρειάστηκε πολλή προσπάθεια, επιτυχημένες αλλαγές κι η κούραση του αντιπάλου για να μπορέσει το Βέλγιο να ανατρέψει το σκορ και να φτάσει αγχωτικά στη νίκη (2-1). Εναντίον της (ξανά απογοητευτικής) Ρωσίας και σε ένα από τα ποιοτικώς χειρότερα παιχνίδια της διοργάνωσης, τη νίκη την έφερε ένα φοτσάρισμα κατά το τελευταίο δεκάλεπτο. Είχαν προηγηθεί και πάλι επιτυχημένες αλλαγές (Ορίτζι και Μιραλλάς). Μάλλον είναι βέβαιο ότι η βελγική ενδεκάδα που ξεκινά τους αγώνες δεν είναι η σωστή.

Για τη Ρωσία, αναρωτιέμαι τι δουλειά ακριβώς έχει κάνει όλο αυτό το διάστημα ο Φάμπιο Καπέλλο. Ομάδα άψυχη, ηττοπαθής, στείρα στην ανάπτυξή της, με εξαφανισμένα ατού, γενικώς μια ποδοσφαιρική τραγωδία. Με τους Νοτιοκορεάτες παραλίγο να χάσουν το παιχνίδι μετά την απίστευτη για τέτοιο επίπεδο γκάφα του Ακινφέγιεφ (τελικό σκορ 1-1). Με τους Βέλγους προσπάθησαν δειλά μπας και κλέψουν τη νίκη με κάποια αντεπίθεση. Η πλάκα μετά από όλα αυτά είναι ότι οι Ρώσοι μπορούν ακόμη να προκριθούν και μάλιστα είναι ουσιαστικά κύριοι της μοίρας τους: αρκεί να νικήσουν τους Αλγερινούς. Δεν θα στοιχημάτιζα ρούβλι στην ομάδα του Καπέλλο. Οι Αλγερινοί δεν είναι ομάδα που ξεχειλίζει από ταλέντο, αλλά είναι δεμένοι, επαρκείς τεχνικά και με μπόλικο πάθος και φιλοδοξίες. Τις κορεατικές «τίγρεις», για παράδειγμα, τα φεννέκ τις καταβρόχθισαν για πρωινό (4-2).

Οι επόμενες ημέρες θα κρίνουν πολλά: μία από τις Ουρουγουάη και Ιταλία θα υποχρεωθεί, δυστυχώς, να αποχωρήσει, την ίδια ώρα που σε ομίλους σαν τον τρίτο και τον όγδοο θα αναζητούνται οι λιγότερο κακοί για να πάρουν τη δεύτερη θέση πρόκρισης. Για να δούμε αν η εθνική μας θα τα καταφέρει έστω και για αυτόν τον ρόλο.

 

Κάποιοι πέφτουν μα σηκώνονται, κάποιοι άλλοι μένουν για πάντα ασάλευτοι στη νοτισμένη γη

 

Αλικσάντρ Ντεϊνέκα «Η Άμυνα της Σεβαστούπολής», 1942

Κι ανάμεσά τους βρίσκονται γενναίοι και δειλοί, άτυχοι κι απερίσκεπτοι. Γιατί σ’ αυτήν την προσομοίωση πολέμου που ονομάζεται ποδόσφαιρο πρέπει να συνδυάζεται το ακόρεστο πάθος για τη νίκη με την ψυχραιμία, τη διορατικότητα και την ευφυΐα που θα οδηγήσουν στη σωστή επιλογή την κρίσιμη στιγμή. Διαφορετικά ο νόμος είναι πολύ σκληρός. Κατά μείζονα λόγο στη διοργάνωση αυτή που δεν συχωρεί σχεδόν τίποτε.

Άλβαρο Περέιρα

Βρισκόμαστε στο Σάο Πάουλο, στο 60ό λεπτό της αναμέτρησης Ουρουγουάης-Αγγλίας. Ο Άλβαρο Περέιρα επιχειρεί με αυτοθυσία να ανακόψει τον επιτιθέμενο Στέρλινγκ. Ο Άγγλος ποδοσφαιριστής βρίσκει τον αντίπαλό του στο πρόσωπο, πρώτα με το παπούτσι, έπειτα με το γόνατο. Ο Περέιρα βρίσκεται αναίσθητος στο έδαφος. Για κάποιες στιγμές δεν κινείται καθόλου. Τον μεταφέρουν εκτός αγωνιστικού χώρου ώστε να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες. Συνέρχεται. Ο γιατρός της νοτιοαμερικάνικης ομάδας ζητεί αλλαγή. Τότε ο Περέιρα αρχίζει να ουρλιάζει σαν αγρίμι. «Είμαι εντάξει! Είμαι έτοιμος! Μπορώ να παίξω!» Η απόλυτη αυταπάρνηση. Το απόλυτο πάθος για τη νίκη.

Ο όμιλος των γενναίων: Η Ουρουγουάη ξεκίνησε τη διοργάνωση με το αριστερό. Μπήκε στο γήπεδο απροετοίμαστη κι έχοντας φανερά υποτιμήσει τον αντίπαλό της. Μέχρι να καταλάβει τι συμβαίνει κι ότι έχει απέναντί της μια ομάδα γρήγορη, τεχνική και φιλόδοξη, το πλεονέκτημά της στο σκορ έχει εξανεμιστεί.  Για την ακρίβεια προσπαθεί πλέον, ζαλισμένη και λαβωμένη, να ισοφαρίσει την Κόστα Ρίκα του Κάμπελλ. Μόνο που όταν έχεις πλανηθεί σε όλα δεν πρέπει να περιμένεις να σ’ ευνοήσει η τύχη. Το αντίθετο! Η ομάδα από την Κεντρική Αμερική πετυχαίνει και τρίτο γκολ με τον αναπληρωματικό της Μάρκο Ουρένια ο οποίος μόλις έχει περάσει στο παιχνίδι: εξαιρετική κίνηση στον κενό χώρο και τέλειο πλασέ για το 3-1. Η Ουρουγουάη, μια από τις ομάδες που πολλοί περιμένουν να πετύχει κάτι σπουδαίο σε τούτο το ΠΚ, έχει τελειώσει το πρώτο παιχνίδι της χάνοντας με διαφορά δύο γκολ από τη θεωρητικά ασθενέστερη ομάδα του ομίλου και με επιπλέον απώλεια την αποβολή του Μάξι Περέιρα. Χειρότερα ίσως και να μη γίνεται.

Πέντε ημέρες αργότερα, η Ουρουγουάη είναι μια άλλη ομάδα. Έχει πλέον θυμηθεί την ιστορία και την αξία

Λουίς Σουάρες

της. Έχει ξανά στις τάξεις της τον τραυματία Λουίς Σουάρες. Σε ένα ματς μεγάλης ποδοσφαιρικής έντασης και ομορφιάς, από αυτά που μόνο το Παγκόσμιο Κύπελλο προσφέρει, κατορθώνει να επικρατήσει της Αγγλίας με 2-1 και να ανακτήσει τις ελπίδες της για πρόκριση. Ένα σύνολο ενωμένο που αγωνίζεται με ξεχωριστό πάθος κι έχει ως επιπλέον πλεονέκτημα την ύπαρξη ποδοσφαιριστών μεγάλης αξίας σαν τον Καβάνι ή τον σκόρερ και των δύο τερμάτων Σουάρες.

Κι αν η Ουρουγουάη νίκησε δίκαια, οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή τη φορά η Αγγλία άξιζε κάτι καλύτερο στο Μουντιάλ από ένα διαφαινόμενο αποκλεισμό. Μετά από πολλά χρόνια έπαιξε καλό ποδόσφαιρο, είχε στη σύνθεσή της παίκτες με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά (σαν τον Στάρριτζ λ.χ.), αλλά στάθηκε άτυχη πέφτοντας στον δυσκολότερο δυνατό όμιλο. Γιατί πριν από τους Ουρουγουανούς, είχαν περάσει κι οι συνήθεις ύποπτοι Ιταλοί. Με ένα υλικό που στα χαρτιά μάλλον δεν εντυπωσιάζει, πλην όμως με όλες τις παραδοσιακές αρετές των ιταλικών ομάδων: υψηλή τεχνική κατάρτιση, τακτική κουλτούρα επιπέδου καθηγητή πανεπιστημίου, ομαδικό πνεύμα. Η νίκη τους στο Μανάους επί των αξιόμαχων Άγγλων έρχεται αβίαστα και φυσικά, με απόλυτο έλεγχο της εξέλιξης του παιχνιδιού. Με τον Μπαλοτέλλι να δείχνει πιο ώριμος και καθοριστικός από ποτέ και με κάποιους νέους στην ομάδα να αποδεικνύουν ότι αξίζουν τη θέση τους στη Σκουάντρα Ατζούρρα (σαν τον Καντρέβα της Λάτσιο για παράδειγμα).

Μόνο που αυτή η εθνική Ιταλίας έχει ένα πρόβλημα που η καλή ημέρα κάποιων παικτών της και οι αμυντικές αδυναμίες της Αγγλίας δεν άφησαν να φανεί στο πρώτο παιχνίδι. Αν δούμε την ιταλική αποστολή, ποιοι διαπιστώνουμε ότι είναι οι επιθετικοί της, εκτός του Μπαλοτέλλι; Ο Κασσάνο (παίζει ακόμη ποδόσφαιρο αυτός;), και οι… Ινσίνιε, Ιμμόμπιλε και Τσέρτσι. Δεν εντυπωσιάζουν τα ονόματα. Άλλους ήθελε να πάρει μαζί του ο Πραντέλλι, μα κάποιοι έμειναν πίσω από τραυματισμούς (ο «φαραώ» Ελ Σαρααουύ, ο «Αμερικάνος» Τζουζέππε Ρόσσι) ή έκαναν εσφαλμένες επιλογές για τη συνέχιση της ποδοσφαιρικής σταδιοδρομίας τους (ο Ιταλοαργεντίνος Οσβάλντο που πήγε και θάφτηκε στο Σαουθάμπτον). Η ιταλική επίθεση δεν είναι επομένως παντός καιρού. Κι αυτό μπορεί να στοιχίσει. Για την ακρίβεια, ήδη στοίχισε.

Σε συνδυασμό με το περίπλοκο ταξίδι από το Μανάους στο Ρεσίφε και ένα παιχνίδι στο τροπικό καταμεσήμερο, η επιθετική φτώχεια των Ατζούρρι οδήγησε σε μια κατά τα φαινόμενη απροσδόκητη ήττα. Η Ιταλία βραχυκύκλωσε κι εκείνη με τη σειρά της μπροστά στο παιχνίδι των Κοσταρικανών που πήραν από την αρχή τον έλεγχο του αγώνα. Μετά ο Πραντέλλι πανικοβλήθηκε κι άρχισε τις αλλαγές που κάνει ένας προπονητής για να σώσει την ομάδα του, πλην όμως καταλήγει να την αποδιοργανώσει εντελώς: η Ιταλία κατέληξε να παίζει με τέσσερις επιθετικούς, μόνο που δεν μπορούσε να κάνει ούτε ευκαιρία. Οι Τίκος (που θα έπρεπε να έχουν πάρει κι ένα πέναλτυ που έγινε στον Κάμπελλ) κατακτούσαν δίκαια τη νίκη. Τελικά αυτοί είναι μάλλον η πιο άξια ομάδα του ομίλου (κι οπωσδήποτε η πιο συνηθισμένη να αγωνίζεται στις συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες).

Μετά κι από τον αγώνα του Ρεσίφε η Κόστα Ρίκα είναι ήδη στον επόμενο γύρο. Ουρουγουάη κι Ιταλία θα παίξουν για μια θέση σε έναν ακόμη αγώνα ζωής και θανάτου. Όσο για τη βαριά λαβωμένη Αγγλία που από χτες βρισκόταν πεσμένη στο πεδίο της μάχης χωρίς καν δυνατότητα ιατρικής βοήθειας, καταλέγεται πλέον στους ηρωικά πεσόντες. Κρίμα που δύο από αυτές τις ομάδες θα γυρίσουν στη βάση τους.

Οι αφόρητα πληκτικοί: Και κρίμα, θα τολμούσα να πω, που θα προκριθούν δύο ομάδες από τον Γ΄ Όμιλο. Η Κολομβία του Πέκερμαν πήρε αυτό που ήθελε, αν και τελικά με την ψυχή στο στόμα. Ενώ φάνηκε να καθαρίζει το παιχνίδι με τα γκολ των Κιντέρο και Τζέιμς Ροδρίγες, γύρισε πίσω κι επέτρεψε στην Ακτή να ξαναμπεί στο παιχνίδι και παραλίγο να ισοφαρίσει με την ευκαιρία του Ντρογκμπά, τον οποίο σταμάτησε με έξοδο ο Οσπίνα. Η Κολομβία προκρίθηκε, η Ακτή ελπίζει βάσιμα, αλλά η κατάστασή της είναι πιο περίπλοκη απ’ ό,τι φαίνεται με πρώτη ματιά. Η ομάδα της βασίζεται σε μια γενιά ιδιαίτερα ταλαντούχων παικτών που δεν κατάφερε όλα όσα θα μπορούσε να επιτύχει βάσει του ταλέντου της, αλλά βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση του κύκλου της. Αυτή είναι η τελευταία της ευκαιρία: στοιχείο που μπορεί να συνιστά κίνητρο, μπορεί όμως και να βραχυκυκλώσει αυτούς που συνειδητοποιούν ότι ο χρόνος τους τελειώνει. Επιπλέον, αν απέδειξε ότι μπορεί να ανατρέψει τη σε βάρος της κατάσταση αντιμετωπίζοντας μια μέτρια ομάδα όπως είναι η Ιαπωνία, με δυσκολότερους αντιπάλους η τακτική της προσέγγιση εξακολουθεί να είναι αρκετά αφελής. Προσθέτουμε και το πρόσφατο δράμα της οικογένειας Τουρέ και συνειδητοποιούμε ότι το συγκριτικό της πλεονέκτημα περιορίζεται στο ότι της αρκεί και η ισοπαλία στον τρίτο αγώνα και στο ταλέντο κάποιων μονάδων της. Μπορεί να αποδειχθεί αρκετό, μπορεί και όχι.

Κατσουράνης

Κάποιος φίλος έγραψε ότι, ακόμη κι αν δεχθούμε ότι η εθνική μας αμύνθηκε ηρωικά εναντίον των Ιαπώνων, οι πραγματικοί ήρωες ήμασταν όσοι παρακολουθήσαμε σε προχωρημένη ώρα ολόκληρο το παιχνίδι. Θα προσέθετα ότι η εθνική μας παίζει ποδόσφαιρο ακριβώς όπως η χώρα «ξεπερνά την κρίση και βγαίνει στις αγορές». Με τα ψέμματα, θα διευκρίνιζε κάποιος κακεντρεχής. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η ομάδα αυτή δεν δίνει κανένα λόγο σ’ έναν ουδέτερο φίλαθλο για να τη συμπαθήσει. Δεν παίζει θεαματικό ποδόσφαιρο, δεν διακρίνεται για το αθλητικό πνεύμα της, δεν είναι καν αουτσάιντερ για να προκαλέσει τη συμπάθεια που δείχνει κανείς στους Δαυίδ που τολμούν να αναμετρηθούν με τους Γολιάθ. Είναι μια βαρετή, κακομαθημένη ομάδα. Τόσο βαρετή που δεν μπορεί να κατακτήσει ούτε τον τίτλο της χειρότερης ομάδας της διοργάνωσης. 😉 Ο συντηρητισμός του Σάντος περιόρισε τις αλλαγές μετά το κολομβιανό στραπάτσο στις ελάχιστες «αναγκαίες». Η ομάδα έπαιξε ποδόσφαιρο νεολιθικής εποχής μέχρι την ανόητη κι αντιεπαγγελματική αποβολή του Κατσουράνη κι έπειτα δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να το γυρίσει σε σύστημα παλαιολιθικής: όλη η ομάδα πίσω για να συγκρατηθεί η υπερδύναμη του παγκοσμίου ποδοσφαίρου Ιαπωνία και γιόμες ή μοναχικές τρεχάλες χωρίς καμία απολύτως ελπίδα για δημιουργία επικίνδυνης για τον αντίπαλο φάσης.

Η τύχη βέβαια τα έφερε έτσι που αυτή η ομάδα μπορεί ακόμη να προκριθεί. Με απόλυτη ειλικρίνεια θα έλεγα ότι αυτό δεν θα είναι καλό ούτε για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο ούτε για το ελληνικό.

Και το jogo bonito; Πάει αυτό, πέθανε. Εδώ και 25 χρόνια οι Βραζιλιάνοι παίζουν με ευρωπαϊκό ρεαλισμό. Απλώς είχαν 3-4 μέσους κι επιθετικούς οι οποίοι, με τις τεχνικές αρετές και τη φαντασία τους, ικανοποιούσαν τις ψευδαισθήσεις του Ευρωπαίου οπαδού τους. Τώρα πια χάθηκε κι αυτό. Μια ομάδα με αμυντικούς, αμυντικούς μέσους και τον Νεϋμάρ που όσο καλός κι αν είναι δεν αρκεί από μόνος του. Η λευκή ισοπαλία με το Μεξικό στη Φορταλέζα επιβεβαίωσε όλες τις (άσχημες) υποψίες που προκάλεσε ο αγώνας με την Κροατία. Τρομακτική επιθετική στειρότητα που εύλογα δημιουργεί την εντύπωση ότι χωρίς τη διαιτητική βοήθεια στο πρώτο παιχνίδι η Βραζιλία θα αντιμετώπιζε πολλές δυσκολίες για να προκριθεί. Εάν δεν ήταν η διοργανώτρια δεν θα της έδινα ούτε μισή πιθανότητα να κατακτήσει τρόπαιο.

Θα ήταν πολύ άδικο για το Μεξικό να συνοψίσουμε την πολύ καλή του εμφάνιση στην εξαιρετική βραδιά του Οτσόα. Το Μεξικό έδειξε καλύτερο της Βραζιλίας σε όλους τους τομείς. Θα διεκδικήσει την πρόκριση με το αβαντάζ ότι μπορεί να αρκεστεί και στην ισοπαλία. Οι προσεχείς αντίπαλοί του, πάντως, δεν αστειεύονται. Το κακορίζικο Καμερούν οι Κροάτες το έκαναν μια χαψιά (4-0). Οι επιστροφές του Πράνιτς (ναι, μη γελάτε) και, κυρίως, του Μάντζουκιτς έκαναν το παιχνίδι της Κροατίας πιο συγκροτημένο και πιο αποτελεσματικό. Το ντέρμπυ για τη δεύτερη θέση αναμένεται εξαιρετικά ενδιαφέρον.

Το Καμερούν κερδίζει με το σπαθί του τον τίτλο της χειρότερης ομάδας του τουρνουά. Ξεκινά τον κρίσιμο αγώνα εναντίον των Κροατών με υποσχέσεις, αλλά δέχεται γκολ στην πρώτη οργανωμένη επίθεση των αντιπάλων του. Χάνει κάθε ελπίδα από μόνο του, με την εγκληματική βλακεία του Σονγκ (βραβείο ψυχάκια της διοργάνωσης, συν βραβείο για την πιο αντιεπαγγελματική συμπεριφορά) που οδηγεί στην αποβολή του. Καταρρέει, με αποθέωση το ξύλο που παίζουν ο Ασσού-Εκοτό (βραβείο καλύτερης κόμμωσης στο Μουντιάλ) με τον Μουκαντζό ενώ παίζεται ακόμη παιχνίδι. Ντροπιαστική εμφάνιση για τη χώρα που πρώτη από την Αφρική έφτασε μέχρι και να χτυπά την πόρτα των ημιτελικών του ΠΚ.

«Εμείς δεν παίζουμε ξύλο μοναχά στις προπονήσεις, γατάκια!»

Η αποκαθήλωση: Η παγκόσμια πρωταθλήτρια παρέδωσε το στέμμα της μετά από δύο μόνο παιχνίδια, ανήμπορη να αντιδράσει μπροστά στο ομαδικό κι ατομικό ταλέντο των Χιλιανών, την τακτική ωριμότητα και τον ρεαλισμό τους. Η Ισπανία δεν έπαιξε κακό ποδόσφαιρο: της έλειψε όμως εντελώς η αποτελεσματικότητα, η τύχη και, πρωτίστως, το κίνητρο, η επιθυμία υπέρβασης με στόχο ένα ακόμη τρόπαιο. Ήταν κουρασμένη και κορεσμένη. Η δήλωση του Κασίγιας (πριν αρχίσει το Μουντιάλ) ότι «η γενιά αυτή έχει κερδίσει το δικαίωμα στην αποτυχία» είναι απολύτως ενδεικτική της άτυχης ψυχολογικής προσέγγισης των Ισπανών. Η μεγάλη διοργάνωση δεν συγχωρεί όσους δεν έχουν πάθος, όσο ταλέντο κι αν διαθέτουν. Κι όλα αυτά σε μια χρονιά που ισπανικοί σύλλογοι κατέκτησαν και τα δύο ευρωπαϊκά τρόπαια και στον τελικό του Τσάμπιονς Ληγκ αναμετρήθηκαν δύο ισπανικές ομάδες. Ίσως αυτή η παταγώδης αποτυχία να ήταν αναπότρεπτη αν λάβουμε υπόψη την κούραση των παικτών της, την ηλικία τους, τη μέτρια κατάσταση κάποιων. Ο κύκλος της πιο ένδοξης ισπανικής γενιάς έφτασε στο τέλος. Μπροστά στο πεπρωμένο η όποια συζήτηση για επιμέρους επιλογές (ο Ντιέγκο Κόστα ως ξένο σώμα στην ομάδα) μάλλον παρέλκει.

Αφιερώνοντας τόσο χρόνο στον ηττημένο, αδικούμε τη θριαμβεύτρια. Η Χιλή αυτή είναι εντυπωσιακή από κάθε άποψη, οι παίκτες της εξαιρετική. Αν η φανέλα της ήταν πιο βαριά δεν θα διστάζαμε ούτε στιγμή να τη χρίσουμε φαβορί για το τρόπαιο. Αλλά…

Ο καθεδρικός του Σαντιάγο της Χιλής

Η Ολλανδία δυσκολεύτηκε πολύ για να καταβάλει τους Αυστραλούς (3-2) σε ένα θεαματικό ματς το οποίο κατέδειξε τα όρια και τις (σοβαρές) αμυντικές αδυναμίες των Οράνιε. Καλοί μεν οι Ολλανδοί, αλλά θα τους χρειαστούν πολλά ακόμη για να φτάσουν ψηλά. Η Αυστραλία ήταν μια ομάδα μέτριων δυνατοτήτων με μια μεγάλη αρετή: ομαδικό πνεύμα κι αγωνιστικότητα. Ακριβώς ό,τι λείπει από ομάδες σαν τη δική μας.

Ο αγώνας μεταξύ των δύο που εξασφάλισαν την πρόκριση δεν θα είναι καθόλου αδιάφορος. Ο ηττημένος (ή, σε περίπτωση ισοπαλίας, η Χιλή) θα πρέπει να παίξει στο Μπέλο Οριζόντε με αντίπαλο τη διοργανώτρια Βραζιλία. Κι όσο κι αν αυτή η ομάδα δεν πείθει κανέναν για τις ικανότητές της, λίγοι μπορούν να φανταστούν ότι είναι δυνατό ν’ αποκλειστεί από τον γύρο των 16.

Εάν τα διδάγματα του πρώτου αγώνα δεν απέχουν πολύ από το τίποτε, αυτά του δεύτερου δεν είναι κατ’ ανάγκη πολύ πιο χρήσιμα. Κάποιες φορές μάλιστα ούτε και το τέλος της πρώτης φάσης βοηθά. Ποιος περίμενε τους Ιταλούς το ’82 μετά τη μετριότητα των τριών ισοπαλιών. Ίσως λοιπόν η τελική νικήτρια να κρύβεται ανάμεσα στις ομάδες που ξεκίνησαν μέτρια. Αλλά ας μη βιαζόμαστε, μπορούμε να απολαύσουμε τα παιχνίδια ένα προς ένα και να περιμένουμε. Όσο για την τάχα μου «ηρωική» εθνική μας, αυτη βρίσκεται πάντα πεσμένη στο πεδίο της μάχης. Διατηρεί βεβαίως τις αισθήσεις της και φωνάζει στους τραυματιοφορείς να τη σώσουν, αλλά η κατάστασή της δεν εμπνέει και μεγάλη αισιοδοξία για τη συνέχεια.

Μαύρη Ρώμη (και μαύρα μαντάτα)

«Πελοουρίνιο», το ιστορικό κέντρο του Σαλβαντόρ

Στο Σαλβαντόρ της Μπαΐα, που όχι άδικα τ’ ονομάζουνε και Μαύρη Ρώμη, συναντήθηκαν κάποτε ο καθολικισμός των λευκών αποίκων με τις παραδοσιακές δοξασίες των σκλάβων που έφερναν με τα καράβια τους οι δουλέμποροι από τον Κόλπο της Γουϊνέας κι από τα νότια της Αφρικής. Κάπως έτσι γεννήθηκαν οι αφροβραζιλιάνικες θρησκείες, μορφές πίστης με εξωτικά για μας ονόματα: μακούμπα, καντομπλέ, ουμπάντα. Πνεύματα ή θεότητες (μη με βάλετε ν’ αποφανθώ για το αν οι αφροβραζιλιάνικες θρησκείες είναι κατά βάθος μονοθεϊστικές), οι Ορισά καθορίζουν το πεπρωμένο του κόσμου και των ανθρώπων. Κάπως έτσι θα πρέπει χτες ν’ αποφάσισαν να ρίξουν από τον θρόνο της την αδιαμφισβήτητη βασίλισσα του ποδοσφαίρου των τελευταίων χρόνων.

Η Ολλανδία έκανε στο Σαλβαντόρ το ιδανικό παιχνίδι αντεπιθέσεων. Προσέφερε στους θεατές ορισμένα εξαιρετικά θεαματικά γκολ. Μπορεί η εντυπωσιακή σε εύρος επικράτησή της να είναι προάγγελος της τελικής νίκης της στη διοργάνωση; Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου βέβαιο: σπάνια ομάδα που πραγματοποιεί τόσο εντυπωσιακή εμφάνιση, τόσο νωρίς και με τόσο ισχυρό αντίπαλο κατορθώνει να φτάσει μέχρι το τέλος της διαδρομής. Παράδοξο, αλλά αληθινό. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το αποτέλεσμα σηματοδοτεί την πτώση της Ισπανίας από την κορυφή της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ιεραρχίας. Πολύ δύσκολο να συνέλθει ομάδα από τέτοια συντριβή. Το περίεργο είναι ότι το πρώτο ημίχρονο του παιχνιδιού δεν προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε στο δεύτερο. Οι Ολλανδοί, βέβαια, είχαν την πρώτη μεγάλη ευκαιρία και έδειξαν χαρακτήρα ισοφαρίζοντας πριν την ανάπαυλα, παρά το σοκ του γενναιόδωρου πέναλτυ που δόθηκε στους Ισπανούς. Ωστόσο οι δεύτεροι είχαν την υπεροχή. Πώς να φανταστεί κάποιος την ολοκληρωτική κατάρρευσή της στη συνέχεια: η απόλυτη αδυναμία των Ισπανών να προσπαθήσουν έστω να λύσουν τα προβλήματα που τους δημιουργούσαν οι Οράνιε, η παντελής έλλειψη εναλλακτικών τρόπων παιχνιδιού, η μοιρολατρική παράδοση στις ορέξεις του αντιπάλου αποτελούν ενδείξεις παρακμής που το αποτέλεσμα της Παρασκευής ενδεχομένως θα επιταχύνει.

άγαλμα του Οσαλά (ή Ομπαταλά) στην Κόστα ντο Σαουίπε της Μπαΐα

Πιο νότια, στο Μπέλο Οριζόντε, η εθνική μας πραγματοποιούσε το τρίτο κατά σειρά τραγικό ντεμπούτο της σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου. Στην προηγούμενη ανάρτηση διατυπώναμε μια σειρά από ερωτήματα σχετικά με την αγωνιστική κατάσταση της εθνικής μας. Όλα τα ερωτήματα πήραν την πιο δυσάρεστη απάντηση στον αγωνιστικό χώρο του Μινεϊράο. Ασταθής αμυντική λειτουργία (με παίκτες επιρρεπείς στο ατομικό λάθος: βλ. την ατυχέστατη έμπνευση του Μανωλά στο πρώτο γκολ ή την παρουσία-απουσία του Χολέμπας στο δεύτερο), εντελώς προβληματική και προβλέψιμη μεσαία γραμμή ως προς τη δημιουργία παιχνιδιού, επίθεση χωρίς ουσιαστική δύναμη πυρός. Γενικά, παίκτες σε κακή φόρμα, χωρίς συγκέντρωση, χωρίς σχέδιο αντιμετώπισης του αντιπάλου. Μπορεί με λίγη τύχη το αποτέλεσμα να ήταν διαφορετικό: αν γινόταν γκολ η ευκαιρία του Κονέ αμέσως μετά το 0-1, αν η υπεροχή στα είκοσι τελευταία λεπτά του α΄ μέρους μετουσιωνόταν σε κάτι καλύτερο, αν η κεφαλιά του Γκέκα μετά το 0-2 κατέληγε στα δίχτυα, όπως και θα έπρεπε. Αλλά, φυσικά, ούτε η ποδοσφαιρική Ιστορία γράφεται με υποθέσεις. Κατά τα λοιπά, αναρωτιέμαι σχετικά με την προετοιμασία του παιχνιδιού εκ μέρους του τεχνικού επιτελείου της εθνικής. Εκτός από τις χαρές και τα πανηγύρια που «δεν θα παίξει ο Φαλκάο» ποιος και πώς μελέτησε το παιχνίδι της Κολομβίας; Αναζητήθηκαν προτερήματα κι αδυναμίες της; Εκπονήθηκαν σχέδια προσαρμοσμένα στον αντίπαλο, βάσει πλειόνων πιθανών σεναρίων εξέλιξης του αγώνα; Προσωπικά είδα μια ομάδα εντελώς αδιάβαστη κι ελλιπώς προετοιμασμένη. Εκτός κι αν οι δυνατότητές της είναι ακριβώς αυτές οι φτωχές που διαπιστώσαμε.

Το Νέο Μινεϊράο

Για την πρεμιέρα τα πλέον ουσιώδη έχουν ήδη ειπωθεί στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης. Αγώνας που ουσιαστικά κρίθηκε από τα σφυρίγματα του διαιτητή και ειδικά από το απίστευτο πέναλτυ υπέρ της Βραζιλίας. Ας μην επιμείνουν κάποιοι, επικαλούμενοι το γράμμα του κανονισμού: αν το ακολουθούσαμε θα καταλήγαμε με 85 πέναλτυ ανά αγώνα, μόνο από τα σπρωξίματα στις στημένες φάσεις. Κατά τα λοιπά, πρέπει να παραδεχτούμε ότι το πρώτο παιχνίδι της διοργανώτριας είναι κατά παράδοση εξαιρετικά δυσχερές στη διαχείρισή του, για πολλούς και διάφορους λόγους. Αυτό το στοιχείο δεν επιτρέπει να συναχθούν οριστικά συμπεράσματα για την αξία της Βραζιλίας. Διαφορετικά, αν έπρεπε να κρίνουμε με γνώμονα αποκλειστικά το ματς της Πέμπτης, θα κάναμε λόγο για ομάδα με πολύ σοβαρό πρόβλημα στο δημιουργικό σκέλος του παιχνιδιού. Το κέντρο της Βραζιλίας μοιάζει να αποτελείται από πολλούς αμυντικούς μέσους, χρήσιμους πιθανώς για το παιχνίδι της Τσέλση του Μουρίνιο, πλην όμως ανεπαρκείς επιθετικά. Κι όσο για την επίθεση, ο Φρεντ ως βασικός φορ της Βραζιλίας στα γεράματά του συνιστά παράδοξο. Ο Χουλκ ως εξτρέμ, όμως, αποτελεί ανέκδοτο. Η άμυνα, τέλος, δεν διέπρεψε λόγω της σταθερότητάς της: στο πρώτο ημίχρονο κάθε κάθοδος των Κροατών στον χώρο άμυνας των Βραζιλιάνων ήταν επικίνδυνη. Ενώ ο πολυδιαφημισμένος Ντάνι Άλβες εκτέθηκε ανεπανόρθωτα από τον γερο-Όλιτς.

Στο άλλο παιχνίδι του πρώτου ομίλου, το Μεξικό επικράτησε δίκαιο του Καμερούν. Εάν το διαιτητικό τρίο δεν είχε ακυρώσει ως οφσάιντ δύο καθαρά μεξικάνικα γκολ, το σκορ θα ήταν κατά πολύ ευρύτερο. Το Μεξικό (ίσως και λόγω του σχετικού «απομονωτισμού» του, με τους περισσότερους ποδοσφαιριστές να αγωνίζονται στο, οικονομικά ισχυρό, εθνικό πρωτάθλημά του) είναι από τις λίγες ομάδες που εξακολουθούν να έχουν το δικό τους στυλ (εν προκειμένω επιθετικό και θεαματικό). Μπορεί και να έχει συνέλθει από την τραυματική εμπειρία των προκριματικών (τελευταία αγωνιστική απέφυγε ντροπιαστικό αποκλεισμό από τον Παναμά κι έπειτα αναγκάστηκε να παίξει μπαράζ με τη Νέα Ζηλανδία) κι αυτή η διοργάνωση να αποτελέσει την ευκαιρία για να δείξει όλα αυτά για τα οποία είναι ικανό. Ο βασικός πάντως λόγος για να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τις πραγματικές δυνατότητες του Μεξικού είναι οι περιορισμένες δυνατότητες του αντιπαλου του: χωρίς ιδιαίτερο ποδοσφαιρικό ταλέντο και μ’ ένα σταρ στο τελείωμα της σταδιοδρομίας του, το Καμερούν δεν έκανε στην ουσία προετοιμασία. Οι παίχτες ήταν απασχολημένοι ζητώντας από την ομοσπονδία τα πριμ που θεωρούσαν ότι αξίζουν. Αν συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο θα επιλύσουν τη διαφορά οι ίδιοι: πριμ για ήττες δεν υπάρχει λογικά.

Κουιαμπά, Μάτο Γκρόσσο

Με αρκετά συμπαθητικό ρυθμό κι όχι λίγες φάσεις, η αναμέτρηση στην Κουιαμπά μεταξύ της Χιλής του Σαμπάολι και της Αυστραλίας του Ποστέκογλου έληξε δίκαια με την επικράτηση της πρώτης. Το γρήγορο παιχνίδι, με συνεχείς μεταβιβάσεις ή/ και κίνηση στον χώρο, και η υψηλή τεχνική κατάρτιση που είχαμε διαπιστώσει στην εποχή Μπιέλσα εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν την εθνική της Χιλής. Το αναμενόμενο μαχητικό πνεύμα των Αυστραλών τους έσωσε από μια γρήγορη παράδοση άνευ όρων (μετά τα δύο γκολ σε ένα λεπτό): με λίγη τύχη μπορεί και να γύριζαν το ματς.

Βρισκόμαστε στην αρχή της αρχής. Πολλές ισχυρές ομάδες δεν έχουν μπει ακόμη στη μάχη. Και δεν πρέπει να λησμονούμε ότι, όσον αφορά τις ομάδες που είχαμε ήδη την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, μπορεί αυτό που είδαμε να ήταν το καλύτερο ή το χειρότερο παιχνίδι τους στη διοργάνωση. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε. Όποια κι αν είναι τα μέχρι τώρα συμπεράσματά μας, είναι κατ’ ανάγκη επισφαλή ως προς την ορθότητά τους. 

Οπότε… υπάρχει ελπίδα ακόμη και για την εθνική Ελλάδας.

Μα, συμβιβάζονται Μουντιάλ και αδιαφορία;

Αμφιβολίες: Είναι η πρώτη φορά που πλησιάζει τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου κι εγώ εξακολουθώ να αισθάνομαι κάτι που μοιάζει με αδιαφορία. Να φταίνε τα χρόνια που έχουν περάσει κι οι υποχρεώσεις που έχουν πολλαπλασιαστεί, στοιχεία που εξοντώνουν κάθε παιδικό ή νεανικό πάθος; Η ελληνική κρίση που δεν είναι πια στις αρχές της όπως τότε με το νοτιοαφρικάνικο Μουντιάλ; Η σκληρή βεβαιότητα που φέρνει μαζί της πείθοντας και τον τελευταίο ποδοσφαιρόφιλο ότι μια νίκη σε ποδοσφαιρικό παιχνίδι δεν πρόκειται να εξαφανίσει κανένα από τα σκληρά προβλήματα της καθημερινότητας; Μήπως φταίει η ελάχιστα ελκυστική εικόνα που εμφανίζει η εθνική μας, αντιστρόφως ανάλογη της αποτελεσματικότητάς της; Ή, τελικά, η αδιαφορία μου δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια στάση αδράνειας, αδυναμίας να επιλέξω τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσω για ένα παγκόσμιο κύπελλο που θα διοργανωθεί σε χώρα με τόσες κοικωνικές ανισότητες, αδικία και αναταραχή;

Πρέπει, λοιπόν, να μποϊκοτάρουμε το βραζιλιάνικο μουντιάλ σε ένδειξη συμπαράστασης στον εξεγερμένο βραζιλιάνικο λαό, διαμαρτυρίας ενάντια στην αστυνομική βία και την κοινωνική αδικία, αλλά κι ενάντια στην ακραία εμπορευματοποίηση της διοργάνωσης εκ μέρους της FIFA; Στο ερώτημα αυτό δεν έχω κάποια εύκολη απάντηση… Σέβομαι απεριόριστα αυτούς που ενσυνείδητα δεν πρόκειται να παρακολουθήσουν κανέναν αγώνα, μολονότι είναι φίλοι του ποδοσφαίρου. Αλλά φοβούμαι ότι δεν θα τους ακολουθήσω. Ίσως γιατί δεν έχω την αναγκαία τόλμη και αυτοπειθαρχία για να μιμηθώ το παράδειγμά τους. Ίσως και γιατί δεν θεωρώ την αντίδραση πρόσφορη για τον επιδιωκόμενο σκοπό (ειδικά όσον αφορά την εμπορευματοποίηση, το μποϊκοτάρισμα των προϊόντων των χορηγών της διοργάνωσης μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό). Κι επειδή πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για δύο πράγματα σαφώς διακριτά: η αγάπη για το άθλημα, το θέαμα, όπως θέλετε πείτε το, είναι άλλο πράγμα από την επιδοκιμασία της κοινωνικής αδικίας και της χυδαίας εμπορευματοποίησης. Κι αυτό το άθλημα έχει την αυτοτελή αξία και γοητεία του, τα είχαμε πει και στις πρώτες αναρτήσεις αυτού του ιστολογίου ώστε να μην υπάρχει ανάγκη να επανέλθουμε σε αυτά.

Στην πραγματικότητα, παρά τις αμφιβολίες και τη χλιαρή διάθεση, δεν έχω άλλη επιλογή παρά να ανοίξω τις πόρτες αυτού του ιδόμορφου καφενείου των φιλάθλων και να περιμένω τους αγαπημένους φίλους να γεμίσουν τα τραπεζάκια του. Για να αρχίσουμε τις προβλέψεις και τις κριτικές, για να προσθέσουμε κάθε πιθανή κι απίθανη πληροφορία για ομάδες και χώρες, όπως κάναμε και στο νοτιοαφρικάνικο ΠΚ. Το είχα άλλωστε υποσχεθεί και τις υποσχέσεις πρέπει να τις τηρούμε.

Σαλβαντόρ της Μπαΐα

Φαβορί; Ό,τι λέγαμε και προ τετραετίας. 1. Παγκόσμιο Κύπελλο κερδίζει ομάδα που το έχει ξανασηκώσει στο παρελθόν. 2. Ευρωπαϊκή ομάδα δεν κερδίζει κύπελλο εκτός της Γηραιάς Ηπείρου. Θα επισημάνετε ότι η Ισπανία έσπασε και τους δύο κανόνες πριν από τέσσερα χρόνια. Ήταν, όμως, μια πρωτιά καθόλα προβλέψιμη, τέτοια που ήταν η αγωνιστική αξία της ομάδας από την Ιβηρική. Κι έπειτα άλλο μια διοργανώτρια χώρα δίχως ποδοσφαιρική παράδοση κι άλλο μια τελική φάση στη Νότιο Αμερική και μάλιστα σε μια από τις μεγαλύτερες χώρες του ποδοσφαίρου (για πολλούς την πραγματική πατρίδα του).

Άρα, Βραζιλία, Αργεντινή κι Ουρουγουάη (μη σας εκπλήσσει η επιλογή κι ας κολλάει ο Φορλάν τα τελευταία ένσημα για τη συνταξιοδότηση). Κι αν είναι να σπάσει η παράδοση, Ισπανία (λόγω ποδοσφαιρικής αξίας), Ιταλία (λόγω προσωπικότητας και λατινικού χαρακτήρα) και Γερμανία (ως σταθερή αξία). Δύσκολα θα προσθέσω τη Γαλλία σ’ αυτόν τον κατάλογο, όσο κι αν τη θεωρώ ικανή για μια αξιοπρεπή εμφάνιση. Οπωσδήποτε δεν θα περιλάβω την Αγγλία, άλλωστε η ύπαρξη του ονόματός της στον κατάλογο των τροπαιούχων αποτελεί, για να το διατυπώσω με εύσχημο τρόπο, συγκυριακό γεγονός.

Εκπλήξεις: Είναι εξαιρετικά πιθανό στην τελική τετράδα να υπάρχουν μία ή δύο εκπλήξεις. Προτεραιότητα θα έδινα σε κάποια ομάδα της Λατινικής Αμερικής. Κι επειδή η Ουρουγουάη έχει ξεφύγει από την κατηγορία των αουτσάϊντερ, θα έλεγα ότι τον ρόλο αυτό θα μπορούσε να τον παίξει η Κολομβία. Θα ήθελα να δω κάποτε ψηλά το Μεξικό, αλλά οι άθλιες εμφανίσεις του στα προκριματικά δεν μου επιτρέπουν να δηλώσω ρητά και κατηγορηματικά ότι μπορεί να πετύχει την έκπληξη. Κι από την Ευρώπη; Μπορούν οι εντυπωσιακοί στα προκριματικά Βέλγοι να δείξουν την απαραίτητη ωριμότητα; Διατηρώ επιφυλάξεις. Οι Πορτογάλοι μπορούν να αποδείξουν ότι δεν είναι απλώς η ομάδα του Κριστιάνο Ρονάλντο; Θα αποκτήσουν ποτέ οι Ρώσοι προσωπικότητα μεγάλης ομάδας, όπως θα έπρεπε με βάση την αξία του υλικού τους και το μέγεθος της χώρας τους; Ή μήπως θα έπρεπε να αναζητήσουμε τη βαλκανική έκπληξη με τους πάντα ταλαντούχους Κροάτες ή τους ανερχόμενους Βόσνιους;

Κι από τον υπόλοιπο κόσμο; Θα καταφέρει μια αφρικανική ομάδα να ξαναβρεθεί στην οχτάδα όπως κάποτε το Καμερούν ή η Σενεγάλη; Η παρούσα κατάσταση των ομάδων που μετέχουν στην τελική φάση δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Κι από τις άλλες ηπείρους; Οι Αμερικανοί; οι Αυστραλοί; Ή να περιμένουμε τους Ιρανούς; Κανείς δεν ξέρει κι αυτή ακριβώς είναι η γοητεία των παγκοσμίων κυπέλλων.

Μπέλο Οριζόντε

Κι η Ελλάδα, κύριε; Μερικά πράγματα δεν είναι αντικειμενικώς αμφισβητήσιμα. Η Ελλάδα άλλαξε θέση στην παγκόσμια ποδοσφαιρική ιεραρχία μετά το θαύμα του 2004. Είναι παρούσα στην τελική φάση όλων των μεγάλων ποδοσφαιρικών διοργανώσεων, με την εξαίρεση του γερμανικού μουντιάλ. Έχει αποκτήσει το δικό της στυλ παιχνιδιού: αμυντικογενές, όχι ιδιαίτερα ελκυστικό, αλλά εξαιρετικά αποτελεσματικό, με ιδιαίτερη ικανότητα στην εκμετάλλευση των αντεπιθέσεων. Δεν πρόκειται να εξευτελιστεί, όσο κι αν προσπαθήσαμε να ανασύρουμε μνήμες από το αμερικάνικο ΠΚ, με τα φιλικά στις ΗΠΑ, την Καλομοίρα, τα κοψίδια και τα κλαρίνα.

Ωστόσο… υπάρχουν αρκετά ερωτήματα όσον αφορά την αγωνιστική κατάστασή της.

– Οι παίκτες του Ολυμπιακού, που αποτελούν τον κορμό της ομάδας, δεν τελείωσαν την αγωνιστική περίοδο καθόλου καλά.

– Βασικοί παίκτες βρίσκονται σε ηλικία συνταξιοδότησης.

– Από τους ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται στο εξωτερικό, αρκετοί αγωνίσθηκαν ελάχιστα: Ο Καρνέζης έπαιξε μόνο τα τελευταία ματς του ισπανικού πρωταθλήματος, ο Μήτρογλου είναι δύσκολο να βρεθεί σε καλή αγωνιστική φόρμα μετά τον τραυματισμό του.

– Ο Σάντος δεν προσέθεσε καθόλου νέο αίμα στην ομάδα. Κι όμως τρεις ή τέσσερις ποδοσφαιριστές του φορμαρισμένου και νεανικού Παναθηναϊκού θα είχαν θέση στην αποστολή.

– Η αποτελεσματικότητα της ομάδας με Ευρωπαίους αντιπάλους δεν είναι δεδομένη εναντίον ομάδων από άλλη ήπειρο. Και στη Βραζιλία θα αντιμετωπίσουμε ομάδες από τρεις διαφορετικές ηπείρους.

Ρεσίφε

Προγνωστικά: χαλαρά κι εντελώς τηλεγραφικά κι αφήνοντας τις αναλύσεις για τη συνέχεια,

Όμιλος Α΄: Βραζίλία και Κροατία ή Μεξικό/ Όμιλος Β΄: Ισπανία και Ολλανδία ή Χιλή/ Όμιλος Γ΄: Κολομβία κι Ελλάδα ή Ακτή Ελεφαντοστού/ Όμιλος Δ΄: Ιταλία και Ουρουγουάη/ Όμιλος Ε΄: Γαλλία κι Ελβετία ή Ισημερινός/ Όμιλος Στ΄: Αργεντινή και Βοσνία-Ερζεγοβίνη ή Ιράν/ Όμιλος Ζ΄: Γερμανία και Πορτογαλία/ Όμιλος Η΄: Ρωσία και Βέλγιο.

Εσείς, όμως, τι προβλέπετε; Δώστε, παρακαλώ, τα προγνωστικά σας στη δημοσκόπηση που, για «εμπορικούς» βεβαίως λόγους, προσθέσαμε στην ανάρτηση! [ειδοποίηση: η δημοσκόπηση μεταφέρθηκε στο πλάι της σελίδας του ιστολογίου (sidebar) για να αυτονομηθεί από την ανάρτηση]

 

Η ώρα των δυνατών

Οι αγώνες του γύρου των 16 δεν επεφύλασσαν τελικά ιδιαίτερες εκπλήξεις. Στους 7 από τους 8 αγώνες επικράτησαν, εύκολα ή δύσκολα, τα φαβορί. Μόνο σε έναν προκρίθηκε το αουτσάιντερ (Γκάνα), αν και στην ουσία επρόκειτο για αγώνα μεταξύ σχεδόν ισοδύναμων ομάδων, όπου είχαμε θεωρήσει ως σχετικό φαβορί την ομάδα που τελικά αποκλείστηκε (ΗΠΑ), με κριτήριο ότι έπαιζε ως τότε σαφώς ωραιότερο ποδόσφαιρο από την αντίπαλό της. Η ποιότητα των παιχνιδιών κυμάνθηκε από το πολύ καλό ως το σαφώς κάτω του μετρίου. Οι αγώνες των «μικρών» το Σάββατο έδωσαν υποσχέσεις, ενώ την Κυριακή παρακολουθήσαμε δύο αναμετρήσεις υψηλού επιπέδου και μεγάλης έντασης. Δυστυχώς η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη: τη Δευτέρα είχαμε ένα μέτριο παιχνίδι κι ένα στο οποίο η διαφορά δυναμικότητας αφαίρεσε γρήγορα  σχεδόν κάθε ενδιαφέρον, ενώ την Τρίτη παρακολουθήσαμε τις δύο χειρότερες σε ποιότητα αναμετρήσεις.

 Η Ουρουγουάη επιβεβαίωσε τις μεγάλες προσδοκίες που έχει δημιουργήσει. Ξεκίνησε δυνατά τον σαββατιάτικο αγώνα της κόντρα στη Ν. Κορέα [Ουρουγουάη.Ν. Κορέα 2-1 (1-0), Πορτ Ελίζαμπεθ] και άνοιξε γρήγορα το σκορ με τον Λουίς Σουάρες (8΄). Στη συνέχεια έκανε το λάθος να προτιμήσει να διαχειριστεί το σκορ αντί να το διευρύνει, με αποτέλεσμα, ιδίως στα πρώτα 23΄ του β΄ μέρους, να παραχωρήσει την πρωτοβουλία στην αντίπαλό της. Το αποτέλεσμα αυτής της υποχώρησης ήταν να δεχτεί την ισοφάριση από τους πάντα μαχητικούς Κορεάτες (Λη Τσουνγκ Γιονγκ, 68΄). Η ισοφάριση αφύπνησε τη Σελέστε, η οποία συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να προσπαθήσει για να κατακτήσει ξανά την πρόκριση σε προημιτελικό μετά από 40 χρόνια. Αφού χάθηκαν κάποιες ευκαιρίες, το μεγάλο ταλέντο του Σουάρες έδωσε τη λύση: αφού ντρίμπλαρε τον προσωπικό αντίπαλό του, ο φορ του Άγιαξ έπιασε ένα εξαιρετικό σουτ από τη γωνία της μεγάλης περιοχής, το οποίο κατέληξε στα αντίπαλα δίχτυα. Η περιπέτεια τελείωνε για τη φιλότιμη Κορέα. Συμπαθής, αλλά όχι για πολύ μεγάλα πράγματα, μπορεί να επιστρέψει στη χώρα της με ψηλά το κεφάλι (και να μας κάνει να σκεφτούμε ότι στη θέση της θα μπορούσε, με λίγη σοβαρότητα στο εναρκτήριο ματς, να είναι η εθνική μας). Όσο για την Ουρουγουάη, έδειξε ξανά τις αρετές της: άψογη οργάνωση, εξαιρετική αμυντική λειτουργία υπό την καθοδήγηση του Λουγκάνο (το Σάββατο δέχτηκε το πρώτο μόλις γκολ στη διοργάνωση) και μια υπέροχη επιθετική τριάδα με τους Φορλάν, Σουάρες και Καβάνι. Θα μπει στα προημιτελικά ως μεγάλο φαβορί για πρόκριση.

Οι ΗΠΑ, αντιθέτως, δεν κατόρθωσαν να δικαιώσουν τις προτιμήσεις μας. Με λιγότερη φρεσκάδα, αναγκασμένες να κυνηγούν από νωρίς το σκορ και χωρίς τη νοοτροπία της αληθινά μεγάλης ομάδας που της επιτρέπει να κερδίζει ακόμη κι όταν δεν βρίσκεται στην καλύτερη μέρα της, έπεσαν στην παγίδα της Γκάνας, μιας ομάδας που δεν παίζει ελκυστικό ποδόσφαιρο, αλλά έχει την αποφασιστικότητα να πάρει το αποτέλεσμα που θέλει απέναντι σε αντίπαλο που είναι κοντά στα κυβικά της [Γκάνα-ΗΠΑ 2-1 παράτ., 1-1 καν. αγ. (1-0), Ράστενμπεργκ/ Ρύστενμπυρχ]. Τρεις λόγοι εξηγούν κυρίως την αμερικανική αποτυχία: 1. οι αμυντικές ολιγωρίες (ή και αδυναμίες) σε πολύ κρίσιμα σημεία (αρχή του αγώνα και αρχή της παράτασης), τις οποίες δεν συγχώρεσε το μεγάλο ατομικό ταλέντο των δύο σκόρερ της αντιπάλου. 2. Τα ατυχή πειράματα του Μπράντλεϋ από τα οποία δεν βγήκε κανένα (η out of the blue χρησιμοποίηση στη βασική ενδεκάδα του Κλαρκ, την οποία ο κόουτς αναγκάστηκε να διορθώσει με αλλαγή α λα Αλέφαντος/ η, ανεξήγητη αν δεν ανέκυψε πρόβλημα τραυματισμού, έξοδος του Άλτιντορ πριν την έναρξη της παράτασης). 3. Η σωματική και ψυχική κούραση που συνεπάγονταν οι προσπάθειες που κατέβαλε η ομάδα κυνηγώντας το σκορ και στα τρία ματς των προκριματικών (επιστροφή από το 0-1 με τους Άγγλους, το 0-2 με τους Σλοβένους, αναζήτηση του γκολ της νίκης με τους Αλγερινούς) και στο χτεσινό. Όταν ήρθε το 1-2 στο χειρότερο σημείο, οι ΗΠΑ δεν είχαν πια δυνάμεις και μυαλό για να επιδιώξουν ορθολογικά την ισοφάριση, όπως είχαν κάνει στα προηγούμενα ματς. Σε κάθε περίπτωση, οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν το ΠΚ αφήνοντας καλές εντυπώσεις και υποσχέσεις για το μέλλον.

Η Γκάνα έφερε σε πέρας την αποστολή της, παίζοντας το τόσο προσφιλές σ’ αυτήν ποδόσφαιρο αναμονής. Ευτύχησε να πετύχουν γκολ σε καθοριστικά σημεία δύο από τις πιο ταλαντούχες μονάδες της, όπως είναι ο Κέβιν Πρινς Μπόατενγκ και, κυρίως, ο Τζυαν Ασαμόα (υπόδειγμα τελειώματος φάσης το 2ο γκολ), οπότε μπόρεσε να διαχειριστεί τον αγώνα από θέση ισχύος. Έδειξε τον σκληρό χαρακτήρα της, καθώς δεν κάμθηκε από την ισοφάριση με πέναλτυ του Ντόνοβαν που έστειλε τον αγώνα στην παράταση. Μεγάλο παιχνίδι από τον αριστερό μέσο Αντρέ Αγιού (κρατώ την προφορά των Γάλλων, μια και ο γιος του Αμπεντί Πελέ είναι προϊόν του γαλλικού ποδοσφαιρικού συστήματος: ανήκει στη Μαρσέιγ και την περασμένη χρονιά έπαιζε – και μάλλον θα παίζει και την επόμενη – στην Αρλ-Αβινιόν που κέρδισε την άνοδό της στη Λιγκ 1). Λογικά οι δυνατότητες της Γκάνας είναι για μέχρι εδώ. Ωστόσο φαντάζομαι ότι θα κυνηγήσει την πρόκριση στα ημιτελικά με όλες τις δυνάμεις της και με όπλα την υποστήριξη του κοινού και των διοργανωτών (ο εκπρόσωπος της οργανωτικής επιτροπής έδωσε συγχαρητήρια για την «πρόκριση στο ημιτελικό»! Το λάθος το διόρθωσε γρήγορα, αλλά η λανθάνουσα γλώσσα αν μη τι άλλο εκφράζει ειλικρινώς κάποιες επιθυμίες).

Τα ματς της Κυριακής ήταν με διαφορά τα καλύτερα από άποψη ποιότητας και έντασης, καθώς αφορούσαν τέσσερις μεγάλες σε όνομα και/ ή ποδοσφαιρικό ταλέντο εθνικές ομάδες. Δυστυχώς και τα δύο σημαδεύτηκαν από σοβαρά διαιτητικά σφάλματα (για την ακρίβεια σφάλματα των εποπτών) που τελικά αδικούν όχι μόνο τους ζημιωθέντες και ηττημένους, αλλά και τους ευνοηθέντες και τελικά νικητές, καθώς αφήνουν μια σοβαρή σκιά στην επικράτησή τους. Βάσει αξίας και αυτών που έδειξαν στο γήπεδο, Γερμανία και Αργεντινή θα πρέπει να προχωρούσαν και χωρίς τη διαιτητική εύνοια. Ωστόσο, τα λάθη επιτρέπουν (ίσως ακόμη περισσότερο στη χώρα μας) την ανάπτυξη μιας ολόκληρης φιλολογίας για το τί θα συνέβαινε αν είχε μετρήσει το γκολ του Λαμπάρντ, που δεν είδε ο επόπτης του Ουρουγουανού διαιτητή Χόρχε Λαρριόνδα, ή αν ακυρωνόταν όπως έπρεπε το οφσάιντ πρώτο γκολ του Τέβες.

Το εντονότερο σε συγκινήσεις, μέχρι τώρα, ματς του Μουντιάλ επρόκειτο να είναι ένας αγώνας στον οποίο συμμετείχε η εθνική Αγγλίας (έτσι για να δοκιμαστούν οι πεποιθήσεις ή οι ιδεοληψίες μου). Μετά από ένα αναγνωριστικό εικοσάλεπτο, ακολούθησε ένα καταιγιστικό τέταρτο γερμανικής κυριαρχίας που ξεγύμνωσε τις αδυναμίες της αγγλικής άμυνας. Στο 20΄ ο Κλόζε κερδίζει το σπρηντ από τον Άπσον, την ώρα που ο Τέρρυ έχει χάσει εντελώς τη φάση. Ο Ντέιβιντ «Καλάμιτυ» Τζέημς δεν επιχειρεί καμία έξοδο και ο πρώτος εκ των Πολωνών της γερμανικής επίθεσης τελειώνει τη φάση. Στο 32΄, έξοχος συνδυασμός Κλόζε, Μύλλερ, Ποντόλσκι, και ο έτερος Πολωνός σκοράρει με ωραίο διαγώνιο πλασέ. Στο σημείο εκείνο είμαι απολύτως βέβαιος ότι το ματς έχει τελειώσει και ότι το μόνο ζητούμενο είναι το εύρος του τελικού σκορ. Λογαριάζω χωρίς την παροιμιώδη αγωνιστικότητα των Άγγλων (και τις εμφανείς αμυντικές αδυναμίες των Γερμανών). Μετά από γέμισμα του Τζέρραρντ στην καρδιά της γερμανικής περιοχής και απελπιστική έξοδο του Νώυερ, ο Άπσον μειώνει με κεφαλιά (34΄). Ένα λεπτό αργότερα, ο Λαμπάρντ εξαπολύει έναν κεραυνό που βρίσκει το οριζόντιο δοκάρι και σκάει μισό τουλάχιστον μέτρο μέσα από τη γραμμή του τέρματος του Νώυερ. Επόπτης και διαιτητής δεν βλέπουν τίποτε και ιδού πεδίο δόξης λαμπρό για όσους αρέσκονται στην κατασκευή υποθετικών σεναρίων. Οι Άγγλοι μπαίνουν φουριόζοι και στο β΄, ο Λαμπάρντ, πάλι, έχει ένα εξαιρετικό φάουλ που χτυπά στο οριζόντιο δοκάρι των Γερμανών. Σιγά-σιγά οι Γερμανοί ανακτούν τον έλεγχο του αγώνα και στο πιο κρίσιμο σημείο χτυπούν δύο φορές, εκμεταλλευόμενοι όχι μόνο την υποδειγματική ανάπτυξή τους, αλλά και τις παιδικές επιστροφές της αγγλικής ομάδας στον χώρο άμυνάς της. Οι δύο αντεπιθέσεις με δημιουργούς, αντίστοιχα, τον Σβάινστάιγκερ και τον Έζιλ και εκτελεστή και τις δύο φορές τον Μύλλερ (66΄, 69΄) τελειώνουν το ματς [Γερμανία-Αγγλία 4-1 (2-1), Μπλουμφοντέιν]. Και στις δύο περιπτώσεις όλη η Αγγλία έχει ξεμείνει κοντά στη γερμανική περιοχή από την εκτέλεση προηγούμενου φάουλ και ύστερα από πούλημα της μπάλλας: η επιδίωξη της ισοφάρισης με κατέβασμα ολόκληρης της ομάδας στην αντίπαλη περιοχή και η πλήρης αδυναμία επιστροφών μετά την απώλεια της κατοχής της μπάλας είναι συμπτώματα τακτικής αδυναμίας που δεν συναντά κανείς ούτε σε ερασιτεχνικές ομάδες. 

Οι Γερμανοί μπορούν να προετοιμαστούν με ηρεμία και αυτοπεποίθηση για τον πρόωρο «τελικό» του Σαββάτου. Το κέντρο τους μοιάζει να είναι το πληρέστερο και το πιο δημιουργικό της διοργάνωσης: με τέσσερις ποδοσφαιριστές που συμμετέχουν όλοι στην επιθετική ανάπτυξη της ομάδας, με την πάντα γοητευτική ιδέα των δύο ακραίων επιτελικών μέσων (έναν πιο χαφ και δημιουργικό, όπως είναι ο Έζιλ, κι έναν πιο εξτρέμ, όπως ο Μύλλερ) να υλοποιείται τέλεια, η Γερμανία υπόσχεται πολλά, δίνοντας την εικόνα ενός μελλοντικού φιναλίστ ή, ακόμη και, τροπαιούχου. Αν πρέπει να ανησυχεί για κάτι, αυτό είναι η άμυνα, περιλαμβανομένου και του τερματοφύλακά της. Η τρικυμία μετά το 2-0 (δηλαδή σε ένα ευνοϊκότατο σημείο του αγώνα) προκαλεί ανησυχίες και καταδεικνύει την αχίλλειο πτέρνα μιας ομάδας που παίζει επιθετικό ποδόσφαιρο.

Οι Άγγλοι εγκατέλειψαν και πάλι νωρίς τη διοργάνωση (όπως είχαμε προβλέψει και όπως δεν πίστευαν κάποιοι ειδήμονες). Εντούτοις, η τελευταία εικόνα της ήταν και η πιο συμπαθητική. Άλλες ομάδες θα είχαν διαλυθεί μετά το 0-2. Η Αγγλία ουσιαστικά ισοφάρισε το σκορ. Θα μπορούσε να επικαλείται το μεγάλο διαιτητικό σφάλμα και να υποστηρίζει ότι δεν της δόθηκε η ευκαιρία να κερδίσει το παιχνίδι. Δεν αρκούν, όμως, το πάθος και η εξαιρετική απόδοση κάποιων εκλεκτών μονάδων (Λαμπάρντ, Τζέρραρντ) για να γίνει μια ομάδα μεγάλη και να αποκλείσει τους Γερμανούς. Το υλικό της εθνικής Αγγλίας ήταν (και δεν είναι η πρώτη φορά) άνισης ποιότητας. Από τους σπουδαίους παίκτες της, ο μεν Ρούνευ εμφανίστηκε πραγματικά «καμένος» και δεν υπήρξε σε καμία στιγμή καθοριστικός. Ο Τέρρυ ήταν ξεχασμένος στις περιπέτειές του. Από τους υπόλοιπους, πολλοί είναι τόσο μέτριοι που δεν θα έβρισκαν θέση στην ενδεκάδα των περισσότερων από τις εθνικές που συμμετείχαν σ’ αυτό το Μουντιάλ. Ειδικά όσον αφορά την άμυνα και τους τερματοφύλακες η κατάσταση είναι απελπιστική. Προσθέστε τα ατυχή πειράματα του Καπέλλο (ο Ρούνεϋ δεύτερος επιθετικός, ο Τζέρραρντ στο αριστερό άκρο και όχι στον άξονα όπου αποδίδει καλύτερα) και τη χρόνια αφέλεια σε θέματα τακτικής κι έχετε τις εξηγήσεις του αποκλεισμού των Άγγλων χωρίς να μπείτε σε συζητήσεις περί διαιτησίας.

Κατά τη γνώμη μου, το ματς με το υψηλότερο επίπεδο τεχνικής ήταν η σύγκρουση Αργεντινής-Μεξικού στο Γιοχάνεσμπουργκ [3-1 (2-0)]. Το Μεξικό έδωσε ένα μάθημα για το πώς μπορείς να κοντράρεις στα ίσα μια ποδοσφαιρική υπερδύναμη, με την προϋπόθεση βέβαια να διαθέτεις και κάμποσο ταλέντο. Μολονότι δεν βγήκε το τρυκ του Αγκίρρε (χρησιμοποίηση, για πρώτη φορά, του Αδόλφο Μπαουτίστα στο αριστερό άκρο της επίθεσης – ο Μπαρρρέρα, με την απόδοσή του στο β΄μέρος που πέρασε σαν αλλαγή και με τα τεχνικά του χαρακτηριστικά, απέδειξε ότι ήταν καταλληλότερη λύση από τον βαρύ επιθετικό της Τσίβας της Γουαδαλαχάρα), στο πρώτο τέταρτο το Μεξικό είχε δημιουργήσει πολλά προβλήματα στην άμυνα της Αλμπισελέστε κι είχε ήδη χάσει τρεις μεγάλες ευκαιρίες (δοκάρι στο φοβερό σουτ του Σαλσίδο, σουτ του Γουαρδάδο που γλείφει το δοκάρι του Ρομέρο, σουτ του Ερνάντες λίγο άουτ). Μετά από ένα εικοσάλεπτο στο οποίο είναι επιθετικά μπλοκαρισμένη, η Αργεντινή θα αντιδράσει και θα σκοράρει στο 26΄ με τον Τέβες, χάρη στην αβλεψία επόπτη και διαιτητή που δεν προσέχουν ότι ο Αργεντίνος επιθετικός βρίσκεται σε καθαρή θέση οφσάιντ όταν δέχεται τη μπαλιά του Μέσσι. Το αντικανονικό γκολ που μέτρησε θα αποδιοργανώσει εντελώς το Μεξικό που γρήγορα θα βρεθεί και με δεύτερο γκολ στην καμπούρα του, ύστερα από το τραγικό γύρισμα του Οσόριο που θα εκμεταλλεύεται ψύχραιμα ο Ιγουαΐν. Στις αρχές του β΄μέρους ο Τέβες θα πετύχει και τρίτο γκολ με ένα εξαιρετικής ομορφιάς μακρινό σουτ. Προς τιμήν του, το Μεξικό δεν θα καταθέσει τα όπλα, θα παίξει όμορφο επιθετικό ποδόσφαιρο και θα πετύχει το γκολ της τιμής με μια φοβερή προσπάθεια του Ερνάντες (που ξεφεύγει από δύο αμυντικούς και σουτάρει από δύσκολη θέση).

Η Αργεντινή δείχνει να αποκτά αυτοπεποίθηση και να ανεβάζει σταδιακά την απόδοσή της σ’ αυτό το ΠΚ. Έχει βελτιωθεί σημαντικά στους τομείς αδυναμίας της. Δεν έχει, πάντως, λύσει όλα τα προβλήματά της: ο Μέσσι δεν έχει κάνει ακόμη το παιχνίδι που όλοι περιμένουν απ’ αυτόν, βάζοντας ως μέτρο σύγκρισης τις εμφανίσεις του με τη Μπαρσελόνα. Ίσως και να είναι δύσκολο να το κάνει παίζοντας με την εθνική πολύ πιο πίσω απ’ ό,τι με την ομάδα της Καταλωνίας. Και η άμυνα δεν εμπνέει και τόση σιγουριά, ώστε να τη θεωρεί κάποιος εγγύηση όταν επόμενος αντίπαλος είναι η επιθετικά καλύτερη ομάδα της διοργάνωσης. 

Όσο για το Μεξικό, νομίζω ότι ο Αγκίρρε και οι παίχτες του διέπραξαν μεγάλο σφάλμα που δεν κυνήγησαν με περισσότερο πάθος και αποφασιστικότητα τη νίκη στο τελευταίο παιχνίδι του ομίλου κατά της Ουρουγουάης. Η πρωτιά θα τους εξασφάλιζε μια σχετικά άνετη πορεία μέχρι τα ημιτελικά, διάκριση που ποτέ δεν έχει πετύχει το Μεξικό. Είναι κρίμα που μια τόσο ταλαντούχα κι επιθετική ομάδα εγκαταλείπει τη διοργάνωση, αποτυγχάνοντας μάλιστα για πέμπτη συνεχή φορά να προκριθεί από τους 16 στα προημιτελικά. Επειδή, όμως, αρκετοί από τους παίκτες του είναι ακόμη νέοι, μπορεί να διατηρήσει την αισιοδοξία του και να κάνει σχέδια για το μέλλον. 

Απέναντι στη Σλοβακία, δηλαδή μια ομάδα με σαφώς μικρότερες δυνατότητες και ταλέντο, πιο κουρασμένη και με παίκτες που σε κάποιο βαθμό ένιωθαν ότι είχαν εκπληρώσει την αποστολή τους αποκλείοντας την Ιταλία, η Ολλανδία συνέχισε να συλλέγει νίκες χωρίς να πείθει με την απόδοσή της [Ολλανδία-Σλοβακία 2-1 (1-0), Ντέρμπαν]. Φυσικά, η παρουσία στην ενδεκάδα του Ρόμπεν (σκόρερ του πρώτου γκολ) δίνει στην ομάδα άλλον αέρα, ο Κέϋτ είναι πολύ πειστικός σε ρόλο χαφ εξτρέμ που μοιράζει ασίστ (εν προκειμένω στον Σνάϊντερ για το δεύτερο γκολ), δικαιολογημένα αναμένεται ότι ο Σνάϊντερ μπορεί να ανεβάσει απόδοση, αλλά αυτό είναι όλο. Ο Φαν Πέρσι συνεχίζει να απογοητεύει, ενώ στον αγώνα της Δευτέρας έδειξε και πολύ κακή συμπεριφορά, δυσανασχετώντας με πολύ προφανή τρόπο όταν (επιτέλους) έγινε αλλαγή με τον Χούντελααρ. Επίσης, η άμυνά της δείχνει να παίζει με τη φωτιά όσον αφορά το οφσάιντ. Οι αργές κινήσεις των Ολλανδών αμυντικών πρόσφεραν στη Σλοβακία δύο τουλάχιστον κλασσικές ευκαιρίες (και μάλιστα κολλητές, μέσα σ’ ένα δίλεπτο), τις οποίες σταμάτησε ο Στεκέλενμπυρχ. Σε παιχνίδι με πιο δύσκολο αντίπαλο τέτοιες ολιγωρίες πληρώνονται τοις μετρητοίς. Με δεδομένο ότι επόμενος είναι η Βραζιλία, γρήγορα θα μάθουμε τα όρια των δυνατοτήτων των Οράνιε. Δεν μπορώ να αποκλείσω εντελώς το ενδεχόμενο οι Ολλανδοί να κάνουν την υπέρβαση. Πιστεύω όμως ότι οι πιθανότητές τους είναι πολύ μικρές.

Σε θέματα επιλογών τακτικής, ο Μαρσέλο Μπιέλσα βρίσκεται στους αντίποδες του Ρεχάγκελ. Έχοντας να αντιμετωπίσει το υπ’ αριθμόν ένα φαβορί για τον τίτλο, ο Αργεντίνος προπονητής παρέταξε τη Χιλή με το αγαπημένο του 3-3-1-3 (Σουάσο φορ, Αλέξις Σάντσες και Μπωσεζούρ στα άκρα της επίθεσης, Μαρκ Γκονσάλες πίσω τους ως επιθετικός μέσος). Κι όταν το ματς στράβωσε, δεν δίστασε να βγάλει δύο αμυντικούς και ένα μέσο για να περάσει δύο επθετικούς μέσους (Τέλλο, Βαλντίβια) κι έναν καθαρόαιμο επιθετικό (Μίλλαρ). Φυσικά όλες αυτές οι παρακινδυνευμένες κινήσεις δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα, εκτός της συμπάθειας που προκαλεί ο μέχρι τρέλας επιθετικός προσανατολισμός της εθνικής Χιλής. Δύο γκολ μετά το ημίωρο (κεφαλιά του Ζουάν, 34΄, πάσα Ρομπίνιο και ατομική προσπάθεια του Λουίς Φαμπιάνο, 37΄) κι ένα τρίτο με πολύ ωραίο φαλτσαριστό σουτ του Ρομπίνιο, έδωσαν ακόμη μία άνετη νίκη στη Σελεσάο [Βραζιλία-Χιλή 3-0 (2-0), Γιοχάνεσμπουργκ]. Ας επισημανθεί το εξαιρετικό παιχνίδι (αμυντικά και επιθετικά) του Ζιλμπέρτο Σίλβα. Με απόλυτη αυτοπεποίθηση και εντυπωσιάζοντας με τον τρόπο που αποκτά τον πλήρη έλεγχο των παιχνιδιών της, η Βραζιλία του Ντούνγκα αποτελεί ένα καθ’ όλα πειστικό φαβορί. Νομίζω ότι έχει με διαφορά την καλύτερη αμυντική λειτουργία από κάθε άλλη ομάδα αυτής της διοργάνωσης (έτσι για να καταρρίπτονται τα στερεότυπα).

Το τέλος των αγώνων της φάσης των 16 μας επιφύλαξε δύο άνοστα και μάλλον απογοητευτικά ματς. Στο ματς μεταξύ Παραγουανών και Ιαπώνων και οι δύο ομάδες είχαν παραλύσει από το δέος της πρόκρισης στους προημιτελικούς. Ο Μαρτίνο παρέταξε την ομάδα του, που ως πιο έμπειρη και δεμένη ήταν και το λογικό φαβορί, με αμυντικούς προσανατολισμούς: η βασική έγνοια ήταν να εξουδετερώσει τα επιθετικά ατού της αντιπάλου και ειδικά τον Χόντα. Ο σκοπός αυτός επιτεύχθηκε, αλλά ευκαιρίες στο παιχνίδι αυτό ουσιαστικά δεν είδαμε. Τελικά, χρειάστηκαν τα πέναλτυ για να προκριθεί το φαβορί [Παραγουάη-Ιαπωνία 0-0, 5-3 πέναλτυ, Πρετόρια]. Περιμένουμε πολύ περισσότερα πράγματα από την Παραγουάη: ο δύσκολος προημιτελικός της κόντρα σε μια ομάδα που επιδιώκει να επιβάλει το παιχνίδι της θα δείξει τί ακριβώς αξίζουν οι «Γκουαρανί». Με όπλο μια από τις καλύτερες άμυνες και ορισμένους εξαιρετικούς μέσους, η Παραγουάη θα παλέψει με ουσιαστικές πιθανότητες για να κάνει την έκπληξη. Άλλωστε ο ρόλος του αουτσάιντερ της πάει πιο πολύ. 

Το ιβηρικό ντέρμπυ ίσως είχε ένταση και σκληρότητα, θέαμα πάντως όχι [Ισπανία-Πορτογαλία 1-0 (0-0), Κέηπ Τάουν]. Ναι μεν η Ισπανία επιδίωκε να επιβάλει τον ρυθμό της, αλλά ήταν πιο επιφυλακτική από άλλες φορές, μια και φοβόταν μήπως οι γείτονες της κάνουν τη ζημιά. Η δε Πορτογαλία, στημένη καρααμυντικά από τον Κεϊρός, δεν είχε παρά πρωτόγονο σχέδιο επιθετικής ανάπτυξης: είτε περίμενε από τον (και πάλι ανύπαρκτο) Κριστιάνο Ρονάλντο να περάσει 25 αντιπάλους και να κάνει το θαύμα, είτε έστελνε καμινάδες προς την ισπανική περιοχή με την ελπίδα να πάρει την κεφαλιά ο Αλμέιντα και να συμβεί κάτι. Στο εικοστό λεπτό του παιχνιδιού είχα ήδη παραδοθεί στην αγκαλιά του Μορφέα. Ξύπνησα γύρω στο 40΄ και έντρομος προσπάθησα να δω αν είχε ανοίξει το σκορ. Τίποτε, φυσικά. Περίμενα έπειτα τη σύνοψη του πρώτου μέρους για να διαπιστώσω αν είχα χάσει κάποια καλή φάση. Και πάλι τίποτε. Τελικά, το παιχνίδι κρίθηκε από το ισπανικό επιθετικό ξέσπασμα του δεκαλέπτου 60΄-70΄, το οποίο συνέπεσε (όχι τυχαία) με την είσοδο στην ενδεκάδα του Γιορέντε, ενός παίκτη με πιο κλασσικές τοποθετήσεις σέντερ φορ, ο οποίος δεν κατατρύχεται από τις ανασφάλειες του Τόρρες. Και πάλι το γκολ το πέτυχε ο Βίγια (62΄, από θέση οφσάιντ πάντως). Μένει να διαπιστώσουμε αν οι Ισπανοί θα μπορέσουν να απελευθερωθούν από την πίεση που δημιουργεί ο τίτλος του φαβορί και οι προσδοκίες του κόσμου στην πατρίδα τους (προσδοκίες που δεν έχουν κανένα έρεισμα στην ιστορία του ΠΚ: η Ισπανία έχει να βρεθεί σε τετράδα από το 1950!). Όσο για τους Πορτογάλους, επιβεβαίωσαν την εντύπωση ότι η εποχή της δόξας έχει περάσει για τη συγκεκριμένη ομάδα. Και, λυπάμαι που το λέω, αυτή η Πορτογαλία δεν πρόκειται να μας λείψει ιδιαίτερα. Πώς να μας λείψει μια ομάδα που σε τέσσερα παιχνίδια σκόραρε (ασύστολα μεν, αλλά…) μόνο σε ένα, αυτό που έδωσε με τα βορειοκορεατικά πτώματα.

Οι προημιτελικοί αρχίζουν την Παρασκευή και το μενού έχει παιχνίδια για όλα τα γούστα, από πρόωρο τελικό, μέχρι ντέρμπυ ανάμεσα σε αουτσάιντερ. Βραζιλία, Ισπανία και Ουρουγουάη ξεκινούν σαν φαβορί, αλλά δεν έχουν και την πρόκριση εξασφαλισμένη. Στο τέταρτο ματς πιστεύω ότι η Αργεντινή έχει ένα μικρό (πολύ μικρό) προβάδισμα, λόγω μεγαλύτερης εμπειρίας των μονάδων της και πληρότητας στη σύνθεσή της. Αλλά δεν είμαι καθόλου βέβαιος για το αν αυτά θα σταθούν αρκετά για να συγκρατήσουν την πιο ταλαντούχα και νεανική Νατσιονάλμάνσαφτ της τελευταίας εικοσαετίας.

Το παιχνίδι των προγνωστικών, η παράγκα κι ο ονειρεμένος τελικός

 

Μόλις συνειδητοποιώ ότι οι τίτλοι των ποστ μου έχουν αρχίσει να θυμίζουν τίτλους ταινιών του Γκρήναγουέυ που αποφασίστηκαν κατόπιν διαβούλευσης με τον Γιώργο Γεωργίου. Παραβλέποντας το ανησυχητικό σύμπτωμα αυτό, παίρνω θέση μάχης μαζί σας μπροστά στην τηλεόραση, μια και αρχίζουν επιτέλους τα νοκ άουτ παιχνίδια του Μουντιάλ. Έχοντας παρακολουθήσει ολόκληρη τη φάση των ομίλων και μελετώντας λίγο πιο προσεχτικά το πρόγραμμα των αγώνων, μπορούμε πια να διακινδυνεύσουμε πιο μακροπρόθεσμα προγνωστικά για το ΠΚ της Νότιας Αφρικής.

Μερικές βασικές διαπιστώσεις:

1. Υπάρχει η δυνατότητα για να παρακολουθήσουμε τον τελικό που όλοι μας ονειρευόμαστε και ποτέ δεν έχουμε αξιωθεί να δούμε σε ΠΚ, δηλαδή μια τιτανομαχία Αργεντινής-Βραζιλίας. Θα μου πείτε ότι αυτό θα μπορούσε να έχει συμβεί και το 2006, όμως μια τελική φάση που διοργανώνεται σε ευρωπαϊκό έδαφος δεν μπορεί ως εκ της φύσεώς της να αποτελέσει το πεδίο μάχης των δύο υπερδυνάμεων της Λατινικής Αμερικής.

2. Είναι πολύ πιθανό να παρακολουθήσουμε εντελώς «λατινικούς» ημιτελικούς, δηλαδή κατά τα 3/4 νοτιοαμερικάνικους και με μοναδική εκπρόσωπο της Γηραιάς Ηπείρου την πρωταθλήτρια Ισπανία. Βάσει προγράμματος, η αξιόπιστη φετινή Ουρουγουάη συγκεντρώνει σοβαρές πιθανότητες να είναι η προσκεκλημένη-έκπληξη των ημιτελικών.

3. Το πρόγραμμα των νοκ άουτ παιχνιδιών μοιάζει να έχει φτιαχτεί (ή μήπως πράγματι έχει καταρτιστεί επί τούτου) για να εξασφαλίσει μια άνετη πορεία στη Βραζιλία (πρωτίστως) και στην Αγγλία (δευτερευόντως). Είναι τόσο τυχαίο αυτό; Όχι απαραίτητα αν υπολογιστεί ότι οι δύο αυτές ομάδες θεωρούνται ότι έχουν τη μεγαλύτερη εμπορική αξία: η μεν Βραζιλία γιατί με τον θρύλο του jogo bonito έχει καταχωριστεί στη συλλογική συνείδηση ως η ομάδα που παίζει το πιο θεαματικό ποδόσφαιρο, η δε Αγγλία διότι φίλοι μου ζούμε σ’ ένα κόσμο που ελέγχεται επικοινωνιακά από τον αγγλοσαξονικό παράγοντα, οπότε ακόμα κι η εμφάνιση έντεκα ξυλοκόπων με φανέλες τις εθνικής Αγγλίας θα αναμενόταν με δέος από τη μισή Υφήλιο. Φυσικά, οι Άγγλοι φρόντισαν να χάσουν το πλεονέκτημα που τους παρείχε το πρόγραμμα χάνοντας την πρωτιά στον όμιλό τους και πέφτοντας στο εφιαλτικό κάτω ταμπλώ της διοργάνωσης. Το προνόμιο θα το καρπωθούν οι Αμερικανοί με τις όποιες δυνατότητές τους.

Οι σοβαροί Βραζιλιάνοι, όμως, δεν πέταξαν την πρωτιά του ομίλου στα σκουπίδια κι έτσι ο δρόμος τους προς τον τελικό φαίνεται ο ευκολότερος δυνατός για Μουντιάλ. Στο δικό τους ταμπλώ δεν υπάρχει καμία μεγάλη ομάδα, μόνο μια μεγαλομεσαία (η Ολλανδία) την οποία θα συναντήσουν λογικά, αφού αποκλείσουν τους Χιλιανούς, στα προημιτελικά (όπως και το ’94, χρονιά της τέταρτης βραζιλιάνικης κατάκτησης). Αν περάσουν τους Οράνιε, οι Βραζιλιάνοι θα αντιμετωπίσουν στα ημιτελικά κατά πάσα πιθανότητα την Ουρουγουάη (εναλλακτικά τις ΗΠΑ), δηλαδή έναν θεωρητικά εύκολο για τα δόντια τους αντίπαλο. Μπορεί η παρέα του Φορλάν να μας εντυπωσίασε με την τακτική της ωριμότητα μέχρι τώρα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τελευταία στιγμή δόξας της Ουρουγουάης σε τελικά ΠΚ ήταν το 1970, δηλαδή στα χρόνια του Μαζούρκιεβιτς και του παλιόφιλου Χούλιο Λοσάδα.

Προς επίρρωση των ανωτέρω δείτε πώς έχει ακριβώς το πρόγραμμα για το ταμπλώ της Βραζιλίας:

Ουρουγουάη-Ν. Κορέα και ΗΠΑ-Γκάνα (οι νικητές παίζουν μεταξύ τους προημιτελικό) και

Ολλανδία-Σλοβακία και Βραζιλία-Χιλή (ομοίως, οι νικητές θα κοντραριστούν μεταξύ τους στα προημιτελικά).

Αντιθέτως ο δρόμος του άλλου φιναλίστ (κατά τη δική μου πρόβλεψη, της Αργεντινής) είναι γεμάτος ιδρώτα κι αίμα, μια και στο κάτω ταμπλώ συνωστίζονται τρεις πρώην τροπαιούχοι (Αργεντινή, Γερμανία, Αγγλία), η πρωταθλήτρια Ευρώπης (Ισπανία), συν η επικίνδυνη Πορτογαλία, το πολύ ταλαντούχο Μεξικό και δύο από τις υποψήφιες για να κάνουν την έκπληξη (Παραγουάη και Ιαπωνία), Δηλαδή, η Αργεντινή, για παράδειγμα, για να φτάσει στον τελικό θα πρέπει: να κάμψει την αντίσταση του τεχνικού και γρήγορου Μεξικού το οποίο τόσο την είχε δυσκολέψει το 2006, να παίξει προημιτελικό με την πολύ ισχυρή Γερμανία, την οποία δεν κατάφερε να περάσει το 2006 (ή, έστω, εναλλακτικά την Αγγλία) και να φτάσει να παίξει ημιτελικά πιθανότατα με τους πεινασμένους για διάκριση και σαφώς ισχυρούς Ισπανούς!

Όπως αντιλαμβάνεστε ο δρόμος της Αλμπισελέστε και αυτός της Σελεσάο δεν έχουν τον ίδιο βαθμό δυσκολίας. Κι αν ακόμα ξεπεράσει όλα τα εμπόδια, η Αργεντινή (ή η Γερμανία ή η Ισπανία) θα φτάσει στον τελικό έχοντας απωλέσει πολλές δυνάμεις και πιθανώς παίκτες λόγω τιμωριών (αν και με την αλλαγή του συστήματος ο κίνδυνος απώλειας παίκτη λόγω κιτρίνων καρτών ελαττώνεται σημαντικά: τα κοντέρ θα μηδενισθούν μετά τους προημιτελικούς).

Δείτε το πρόγραμμα και για το ταμπλώ της Αργεντινής:

Αργεντινή-Μεξικό και Γερμανία-Αγγλία (οι νικητές σε μεταξύ τους προημιτελικό) και

Παραγουάη-Ιαπωνία/ Ισπανία-Πορτογαλία 

Κι αφού τα είπαμε όλα αυτά και βγάλαμε από τώρα ως και τους φιναλίστ, θυμηθείτε ότι σχεδόν ποτέ τα προγνωστικά δεν επιβεβαιώνονται 100% στην πράξη. Κάποιο μεγάλο φαβορί θα πάθει τη ζημιά στην πορεία, κάποια ομάδα έκπληξη θα βρεθεί στα ημιτελικά ενώ δεν την περίμενε κανείς. Οπότε η αγωνία μας παραμένει αμείωτη. Ας περάσουν τώρα στη σκηνή οι αληθινοί πρωταγωνιστές!

Θερμοπύλες ή κωμωδία;

 

Και τώρα;  Πρέπει να γελάμε ή να κλαίμε; Να χαιρόμαστε ή να λυπούμαστε; Να είμαστε περήφανοι ή να ντρεπόμαστε; Όλα μαζί ή τίποτε από αυτά;

Καταρχήν και καταρχάς, επειδή πρόκειται για ποδόσφαιρο, δεν υπάρχει λόγος ιδιαίτερης στεναχώριας: η ποδοσφαιρική λύπη, ακόμη και στις πιο βαριές περιπτώσεις δεν πρέπει να διαρκεί πάνω από μια νύχτα. Όπως κι η ποδοσφαιρική χαρά, όσο έντονη κι αν είναι, έχει τελικά χαρακτήρα παροδικό. Η πρόκριση της εθνικής δεν θα βελτίωνε ουσιωδώς τις ζωές μας. Ούτε κι ο αποκλεισμός πρόκειται να τις καταστρέψει.

Δυσκολεύομαι όμως και να χαρώ γιατί μετά κι από τη χτεσινή εμφάνιση, αποδείχθηκε ότι η εθνική μπορούσε (για να μην πω ότι έπρεπε) να προκριθεί μέσα απ’ αυτό τον όμιλο. Όλοι πια παραδέχονται ότι η πρόκριση χάθηκε εξαιτίας της απίστευτης παράστασης κωμωδίας που έπαιξαν οι διεθνείς και το προπονητικό τημ στο Πορτ Ελίζαμπεθ με τους Κορεάτες. Άρα, για να μη μασκαρεύουμε την αλήθεια, μιλάμε για αποτυχία. Όχι παταγώδη, αλλά πάντως αποτυχία.

Πρέπει να είμαστε περήφανοι; Ήδη βλέπω τους διθυράμβους των ΜΜΕ για τους πολεμιστές που κράτησαν Θερμοπύλες μέχρι το 78΄, ηρωϊκά μαχόμενοι απέναντι στους επίλεκτους Αργεντίνους του Μεγάλου Βασιλέως Μαραντόνα! Να το δούμε το θέμα λίγο πιο ψύχραιμα; Το πρόβλημα με τις διάφορες Θερμοπύλες και πολιορκίες του Μεσολογγίου είναι ότι γνωρίζουμε εξαρχής ότι ο εχθρός, του οποίου παραδεχόμαστε την καταφανή υπεροχή, θα νικήσει στο τέλος. Κι αν στη μάχη οι πολεμιστές ρισκάρουν τη ζωή τους για ένα υψηλότερο κατ’ αυτούς  ιδανικό, δεν έχω πειστεί ότι στο ποδόσφαιρο χωρούν τέτοιας μορφής αναλύσεις. Κατά της Αργεντινής, η Ελλάδα εμφανίστηκε με το πιο αμυντικό πρόσωπο της εξαιρετικά αμυντικοστρεφούς ρεχαγκέλειας περιόδου. Ομάδα να παίζει με τέσσερα στόππερ δεν έχω ξαναδεί ποτέ. Ο χτεσινός αγώνας μου θύμισε σε μεγάλο βαθμό τις «ηρωϊκές» εμφανίσεις ελληνικών συλλόγων σε ευρωπαϊκά κύπελλα στη δεκαετία του ’80, όταν πήγαιναν να αντιμετωπίσουν εκτός έδρας μεγάλους αντιπάλους με καθαρό σύστημα άμυνας στα ταμπούρια: έχαναν τελικά με 0-1 ή 0-2 κι απέφευγαν τον διασυρμό (ο οποίος ερχόταν συχνά στη ρεβάνς, όταν οι ομάδες μας ήταν υποχρεωμένες να παίξουν στοιχειωδώς επιθετικά). Και μη νομίσετε ότι χτες κερδίσαμε τον διεθνή θαυμασμό και την αναγνώριση: τα διεθνή ΜΜΕ ασχολούνται ελάχιστα με την εθνική Ελλάδας: μιλάνε για «εύκολη νίκη της Αργεντινής», για βρόμικο παιχνίδι στον Μέσσι, για λογικό αποκλεισμό μιας αμυντικής ομάδας (κι εδώ λιγάκι ενοχλούμαι, γιατί τελικά αυτός ο αποκλεισμός ούτε τόσο λογικός ούτε αναπόφευκτος ήταν). Την ευνοϊκότερη, ίσως, κριτική, την είχε ο ιστότοπος του Φρανς Φουτ: «La Grèce n’a pas vraiment démérité mais elle a payé cash un jeu offensif d’une faiblesse abyssale».

Εντάξει, όμως, ούτε να ντρεπόμαστε πρέπει. Όσοι αγωνίστηκαν χτες επέδειξαν πάθος κι αυταπάρνηση (στοιχεία που – χρειάζεται να το θυμήσουμε, – δεν υπήρχαν στο ματς με την Κορέα). Ο Τζόρβας έκανε ηρωϊκό παιχνίδι (αν και η αδυναμία του στις εξόδους, ιδίως στα κόρνερ, φάνηκε και χτες, χωρίς πάντως συνέπειες). Όλοι οι αμυντικοί έκαναν ό,τι μπορούσαν (ο Μέσσι μόνο προς το τέλος μπόρεσε να γίνει ουσιαστικός). Ο Βύντρα έκανε ένα εξαιρετικά ώριμο παιχνίδι και, στην τελική, ήταν ο παίκτης με τις καλύτερες μεταβιβάσεις. Οι τρεις του κέντρου προσπάθησαν. Κι ο Σαμαράς έδειξε αρετές που δεν πιστεύαμε ότι είχε (ή πιστεύαμε ότι τις είχε ξεχάσει) στον απίστευτα άχαρο ρόλο του μοναδικού κι εντελώς απομονωμένου επιθετικού. Το σχέδιο ήταν απλό: ηρωϊκή άμυνα για το 0-0, το γκολ επαφίεται στην πίστη μας στα θαύματα και για τα υπόλοιπα ελπίζουμε οι Νιγηριανοί να κάνουν το καθήκον τους. Θα μπορούσε και να πετύχει (αλλά δεν θα ήταν το πιο πιθανό σενάριο). Τελικά δεν πέτυχε. Είναι αλήθεια ότι οι τραυματισμοί και των τριών μέσων μας έδεσαν τα χέρια του Ρεχάγκελ (αν και πάλι θα μπορούσε να δείξει μεγαλύτερη φαντασία στις αλλαγές του: κάτι θα μπορούσε να προσφέρει χτες ο Σαλπιγγίδης, σίγουρα κάτι περισσότερο από τον Πατσατζόγλου που απλώς ήταν ένα ακόμα σώμα στην άμυνα). Είναι, επίσης, αλήθεια ότι το θαύμα παραλίγο να συμβεί στη φάση του 48΄: ο Σαμαράς βλέπει την πάσα στον κενό χώρο (ποιός την έκανε αλήθεια;), αρχίζει το σπριντ από τη σέντρα, ντριμπλάρει με απίστευτο τρόπο τον Ντεμικέλις, μπαίνει στην περιοχή και κερδίζει (και με τύχη) την κόντρα απ’ τον Οταμέντι: ενώ ο Ρομέρο έχει αυτοεξουδετερωθεί, δεν έχει πια τις δυνάμεις και το καθαρό μυαλό ώστε να στοχεύσει σωστά. Μετά, ήρθαν οι τραυματισμοί, η κούραση και το μοιραίο στο τέλος, με δήμιους τον Ντεμικέλις και τον βετεράνο Μαρτίν Παλέρμο [Ελλάδα-Αργεντινή 0-2 (0-0), Πολοκουάνε]. Μια συγκινητική εμφάνιση, αλλά όχι ακριβώς αυτό που αρκεί για να χτίσεις με φιλοδοξίες την ομάδα του μέλλοντος [να πούμε παρενθετικά ότι χτες οι Γάλλοι στοιχηματζήδες πρότειναν μετά μανίας Χ ημίχρονο 2 τελικό, διότι «η Ελλάδα έχει σκληροτράχηλη άμυνα που θα κρατήσει ένα ημίχρονο, αλλά απ’ την άλλη φέτος δεν είναι 2004 για να πάρει και τελικό αποτέλεσμα»].  

Η Αργεντινή δεν σκοτώθηκε (με τον κίνδυνο τραυματισμών ή καρτών) να πάρει το παιχνίδι. Δεν αδιαφόρησε, όμως. Φυσικά η είσοδος εφτά νέων παιχτών στην ενδεκάδα δεν ήταν ό,τι το καλύτερο για τη συνοχή της. Από αυτούς, ο μέσος (μέχρι τώρα της Ουρακάν και πλέον της Φιορεντίνα) Μάριο Μπολάττι μου έκανε την καλύτερη εντύπωση. Αγωνιστικός ο Κλεμέντε Ροντρίγκες, αλλά δεν του βγήκαν και πολλά απ’ όσα προσπάθησε. Ο Μιλίτο χάθηκε μέσα στην ελληνική άμυνα. Ο Αγουέρο ξεκίνησε δυναμικά, αλλά μετά το ημίωρο χάθηκε κι αυτός. Χαιρετίζουμε την επανεμφάνιση με γκολ του γερόλυκου Παλέρμο. Έτσι κι αλλιώς η Αργεντινή έκανε το 3 στα 3 και μπορεί να προετοιμαστεί για το πονηρό και δύσκολο ρημέικ του 2006: ένας νοκ άουτ αγώνας με το Μεξικό δεν είναι ακριβώς ό,τι καλύτερο μπορεί να σου τύχει στους 16 [όταν, αστειευόμενος, λέω ότι η Βραζιλία είναι η ευνοούμενη της παράγκας της ΦΙΦΑ κάτι τέτοια έχω στο μυαλό μου: η Αργεντινή ήταν καταδικασμένη να παίξει στους 16 με ζόρικο αντίπαλο]. 

Στο άλλο ματς, οι Νιγηριανοί έπρεπε να έχουν νικήσει, μόνο που υπήρξαν απίστευτα άστοχοι μπροστά στο κορεατικό τέρμα: η φάση με τον Γιακούμπου Αγιεγκμπένι να αστοχεί από μισό μέτρο μπροστά σε κενό τέρμα είναι η χαρακτηριστικότερη του αγώνα [Νιγηρία-Ν. Κορέα 2-2 (1-1), Ντέρμπαν]. Μαζί με την εθνική μας, η Νιγηρία πρέπει να έχει τύψεις από την παρουσία της στο Μουντιάλ αυτό: μπορούσε να πάρει την πρόκριση, αλλά δεν το πέτυχε, σε μεγάλο βαθμό λόγω των δικών της λαθών. Προσέθεσε το λιθαράκι της στη (συμβολικότατη) διαδικασία αποκλεισμού των αφικανικών ομάδων: είπαμε, ίσως αυτό το ΠΚ, που διοργανώνεται στην Αφρική να είναι το πρώτο μετά το ’86 (και την πρόκριση του Μαρόκου στους 16) που καμία αφρικανική ομάδα δεν θα προκριθεί από την πρώτη φάση. Με όλα αυτά, προκρίθηκε η ομάδα με το λιγότερο ταλέντο, αλλά τις περισσότερες συλλογικές αρετές: η Ν. Κορέα προκρίνεται για πρώτη φορά στους 16 παίζοντας εκτός της χώρας της. Μια μεγάλη επιτυχία για τους Ασιάτες, αλλά κι αρκετή χαρά για τους αντιπάλους τους στην επόμενη φάση.

Η Ουρουγουάη ξέρει και μπορεί: Στο ντέρμπυ του πρώτου ομίλου, η Ουρουγουάη ήξερε καλύτερα τί ακριβώς ήθελε και πώς να το πάρει [Ουρουγουάη-Μεξικό 1-0 (0-0), Ράστενμπεργκ/ Ρύστενμπυρχ]. Ένα ντέρμπι με τα ξαδέρφια απ’ την άλλη μεριά του Λα Πλάτα δεν θα ήταν η καλύτερη προοπτική για τη Σελέστε. Με αποφασιστικότητα και ψυχραιμία η Ουρουγουάη (μολονότι της αρκεί και το Χ) θα πάρει τον έλεγχο του παιχνιδιού. Ο συνδυασμός Φορλάν-Καβάνι (εξαιρετική η σέντρα-πάσα του) και το άψογο τελείωμα της φάσης από τον Σουάρες (43΄) θα δώσουν στη Σελέστε το περιθώριο ασφαλείας που χρειάζεται. Το Μεξικό θα προσπαθήσει: ευκαιρίες είχε και πριν το γκολ που δέχθηκε, ευκαιρίες θα κάνει και μετά. Δεν θα τα καταφέρει, όμως: πιθανώς και γιατί δεν έκρινε ότι η νίκη στο χτεσινό ματς ήταν ζήτημα καθοριστικής σημασίας. Ωστόσο, όσο καλή και ταλαντούχα ομάδα κι αν έχεις (και το Μεξικό την έχει) ένα παιχνίδι με τους Αργεντίνους δεν είναι απλή υπόθεση. Θα μου πείτε ότι αν θέλεις να κατακτήσεις την κορυφή πρέπει να περάσεις μεγάλες ομάδες. ΟΚ, μόνο που δεν θα έβλαπτε το Μεξικό να κερδίσει σ’ αυτοπεποίθηση παίζοντας στους 16 με έναν ευκολότερο αντίπαλο. Η ωριμότατη Ουρουγουάη, αντιθέτως, θα έχει την τύχη να παίξει με έναν αδύναμο για αυτό το στάδιο αντίπαλο και μπορεί να ονειρεύεται την επιστροφή της στους 8 μετά από 40 χρόνια.

Τίτλοι τέλους για τη Γαλλία: Το πικρό ποτήρι της ήττας, του αποκλεισμού και της ταπείνωσης, η Γαλλία του Ντομνέκ (η χειρότερη Γαλλία των τελευταίων 35 χρόνων) το ήπιε μέχρι τέλους [Ν. Αφρική-Γαλλία 2-1 (2-0), Μπλουμφοντέιν]. Κάτι ξέραμε όταν σας λέγαμε μετά το ματς με το Μεξικό ότι αυτή η Γαλλία δεν μπορεί να κερδίσει καμία ομάδα. Αυτά που μάθαμε στη συνέχεια απλώς επιβεβαίωσαν την αρχική κρίση μας. Ποτέ ξανά δεν πρέπει να υπήρξε σε τελική φάση ΠΚ εθνική ομάδα με τόσα εσωτερικά προβλήματα, με ανταρσίες παικτών, προπονητή που έχει χάσει κάθε ίχνος σεβασμού των ποδοσφαιριστών του, ομοσπονδία άτολμη να αντιμετωπίσει μια κρίση, και ό,τι άλλο θέλετε. Οι αλλαγές στη σύνθεση δεν μπορούσαν από μόνες τους να αναστρέψουν την προδιαγεγραμμένη πορεία προς την ήττα (φιλότιμο ματς από τον Σισσέ που κάτι προσπάθησε, όπως κι ο Ζινιάκ για να είμαστε ειλικρινείς, χωρίς πάντως να γίνει ουσιαστικός). Η (αυστηρότατη) αποβολή του Γκουρκύφφ από το 25΄ κιόλας (ενδεικτική της έλλειψης ψυχραιμίας και της κακής ψυχολογίας και του συγκεκριμένου παίκτη και της ομάδας γενικά) στέρησε απ’ τη Γαλλία και τις τελευταίες ελπίδες για κάτι καλό. Ο Μπλαν αναλαμβάνει μια ομάδα που βρίσκεται κυριολεκτικά στο σημείο μηδέν. Κι αναρωτιέται κανείς, μήπως πριν αρχίσει να χτίζει, θα πρέπει να κατεδαφίσει κιόλας (πόσο πρέπει να στηριχτεί σε παίκτες σαν τον Εβρά και τον Ριμπερύ που πρωτοστάτησαν στη θλιβερή ανταρσία των Γάλλων διεθνών;). 

Η Ν. Αφρική δεν απέφυγε το στίγμα της πρώτης ομάδας διοργανώτριας χώρας που αποκλείεται από την φάση των ομίλων. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη των περιορισμένων δυνατοτήτων της, οι εμφανίσεις της ήταν συμπαθητικές: ολοκλήρωσε με νίκη την παρουσία της, ενώ έχασε ένα μόνο παιχνίδι όπου ο αντίπαλός της ήταν σκάλες ανώτερος σε ταλέντο, τεχνική και τακτική.

Συνέχεια της ώρας της αλήθειας και σήμερα. Στον τρίτο όμιλο, μένει να δούμε αν ακόμη ένα ψευδοφαβορί θα εγκαταλείψει νωρίς την κούρσα. Πάντως, όσο άθλιο ποδόσφαιρο κι αν παίζει, η Αγγλία εμφανίζεται πάλι σαν φαβορί για την πρόκριση, κυρίως γιατί ο αντίπαλός της δεν έχει το ταλέντο και την προσωπικότητα που απαιτούν οι περιστάσεις. Θα είναι αυτό αρκετό για τους Άγγλους; Θα το δούμε. Για την άλλη θέση, πλεονέκτημα στους Αμερικανούς λόγω ταλέντου και νοοτροπίας.

Ο σκληρός τέταρτος όμιλος υπόσχεται τιτανομαχίες. Στο προ-προηγούμενο ποστ εξηγήσαμε τους λόγους για τους οποίους η Γερμανία και η Σερβία είναι τα λογικά φαβορί. Η εκτίμηση αυτή δεν έχει μεταβληθεί.