«Οι προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές»

Quentin Massis ή Matsys (Λουβαίν 1466 – Αμβέρσα 1529) «Ο ενεχειροδανειστής και η σύζυγός του» (1515), Μουσείο του Λούβρου

Οι αναγκαίες επισημάνσεις: Είναι απαραίτητο να επισημανθεί εκ νέου πόσο πεπλανημένη είναι η αντίληψη που εμφανίζει τις εθνικές ομάδες ποδοσφαίρου ως φορείς στερεοτύπων σχετικών με εθνικές νοοτροπίες. Εκείνη που θέλει τους Γερμανούς τέλειους εκφραστές της πειθαρχίας και οργάνωσης (ή στην πιο εξτρήμ εκδοχή της στρατιές τεθωρακισμένων υπό τις οδηγίες του Μανστάιν και του Γκουντέριαν), τους Βραζιλιάνους ανέμελους μπαλαδόρους της Κοπακαμπάνα, τους Ολλανδούς υποδείγματα του δυτικοευρωπαϊκού ορθολογισμού (εσχάτως καθοδηγούμενους μαεστρικά από τον… Ντάισελμπλουμ), τους Αργεντίνους χορευτές τάνγκο με εκρήξεις βίας κι αφερεγγυότητας. Εκτός του ότι αγνοεί βασικά στοιχεία της ποδοσφαιρικής ιστορίας (π.χ. ο ατομισμός, η απειθαρχία και το σκληρό ποδόσφαιρο στα όρια του αντιαθλητικού αποτελούν διαχρονικά στοιχεία των ολλανδικών ομάδων όσο κι αν έρχονται σε προφανή αντίθεση με το ευρέως διαδεδομένο στερεότυπο), παραβλέπει και τη σύγχρονη ποδοσφαιρική πραγματικότητα.

Εδώ κι αρκετές δεκαετίες δεν υπάρχουν, τουλάχιστον στο ποδόσφαιρο υψηλού επιπέδου, παίκτες-προϊόντα της αλάνας οι οποίοι θα μετέφεραν άμεσα τα στοιχεία μιας λαϊκής νοοτροπίας “εθνικού” χαρακτήρα. Όλοι οι ποδοσφαιριστές είναι προϊόντα ποδοσφαιρικών ακαδημιών στις οποίες το πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι σε μεγάλο βαθμό πανομοιότυπο, είτε βρίσκεστε στο Ρίο ή το Μπουένος Άιρες, είτε στη Βαρκελώνη, τη Λυών ή το Ντόρτμουντ. Εννοείται, βέβαια, ότι οι σοβαρές (ποδοσφαιρικά) χώρες διαθέτουν εθνικό σχέδιο ανάπτυξης σε όλα τα επίπεδα και στρατηγικής για την εθνική τους ομάδα. Ο βαθμός επιτυχίας του, όμως, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: συμβιβασμός με τις προτεραιότητες των συλλόγων της ημεδαπής, δυνατότητα συγκράτησης του “παιδομαζώματος” από πλουσιότερους συλλόγους άλλων χωρών, δυνατότητα (συγκυριακή ή όχι) να διαθέτει η εθνική τους βασικό κορμό από 1 ή 2 συλλόγους της ημεδαπής (όπως συμβαίνει κατά παράδοση στη Γερμανία ή κάποτε στην Ολλανδία της δεκαετίας του ’70, μέχρι σήμερα στην Ισπανία κ.ο.κ.).

 

Ένας ευρωπαϊκής καταγωγής Λατινοαμερικάνος που έμαθε το ποδόσφαιρο στην Ευρώπη: ο Μέσσι στον ημιτελικό κατά της Ολλανδίας (φωτογραφία: AFA – Selección Argentina)

Με βάση τις τρέχουσες συγκυρίες, μια ομοσπονδία όπως η γερμανική έχει απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες κι ευκαιρίες να δουλέψει πάνω στο πρότζεκτ «εθνική ομάδα» απ’ ό,τι οποιαδήποτε άλλη χώρα. Η Αργεντινή αγωνίστηκε στους δύο τελευταίους αγώνες με ενδεκάδα της οποίας οι παίκτες αγωνίζονται σε 8 διαφορετικούς συλλόγους. Στον ημιτελικό μάλιστα δεν υπήρχε κανείς που να αγωνίζεται αν όχι στην Αργεντινή, έστω επί αμερικανικού εδάφους (στον προημιτελικό υπήρχε ο Μπασάντα που παίζει στο Μεξικό): όλοι ανήκουν σε ευρωπαϊκούς συλλόγους. Ποια δουλειά σε βάθος θα μπορούσε να γίνει με παίκτες που ενσωματώνονται στην αποστολή για λίγες μέρες εν μέσω δύο υπερατλαντικών ταξιδιών; Η περίπτωση της Βραζιλίας είναι παρεμφερής.

Η μόνη χώρα με υποδομές και ομοσπονδιακές δομές ενδεχομένως πιο ανεπτυγμένες από τη Γερμανία θα πρέπει να είναι η Γαλλία. Δυστυχώς για εκείνη έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από εγγενή προβλήματα που την περιάγουν σε μειονεκτική θέση: λεηλασία ταλέντων εκ μέρους αλλοδαπών συλλόγων (κυρίως βρετανικών), απώλειες παικτών που προτιμούν να αγωνιστούν με τις εθνικές των χωρών καταγωγής τους, αδυναμία σχηματισμού εθνικού κορμού αγωνιζόμενου σε μικρό αριθμό ημεδαπών συλλόγων κ.λπ.

Εάν πάντως υπάρχει κάποια βεβαιότητα, αυτή έγκειται στο ότι οι ποδοσφαιρικές ικανότητες δεν αποτελούν θέμα γονιδίων, διαφορετικά πώς θα μπορούσαν να εκφράζουν τη γερμανική πειθαρχία ποδοσφαιριστές με εθνοτική καταγωγή από την Τουρκία, την Τυνησία ή την Γκάνα; Επίσης, τα πρότυπα οργάνωσης δεν αποτελούν προνόμιο των θεωρούμενων ως «οργανωμένων, πειθαρχημένων και ορθολογιστών» λαών (άλλο πεπλανημένο εξηγητικό σχήμα αυτό). Αρκεί να φέρει κάποιος στο μυαλό του το παράδειγμα του ελληνικού μπάσκετ.

Καλό θα ήταν επίσης να τελειώνουμε κάποια στιγμή με όλες αυτές τις ισοπεδωτικές θεωρίες περί αντίθεσης «ευρωπαϊκού» και «λατινοαμερικάνικου» ποδοσφαίρου, λες κι υπάρχει ένα κι ομοιογενές ευρωπαϊκό ή λατινοαμερικάνικο πρότυπο. Τι σχέση έχει ως πρότυπο το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο με αυτό της Αργεντινής; Μήπως η δεύτερη δεν είναι τελικά σε νοοτροπία απείρως ευρωπαϊκότερη χώρα απ’ ό,τι η πατρίδα μας;

Τούτων ειπωθέντων, ας επιστρέψουμε στην επικαιρότητα. Παρακολουθήσαμε δύο εντελώς διαφορετικούς ημιτελικούς. Ο πρώτος, λόγω του πρωτοφανούς εύρους της διαφοράς σε αναμέτρηση μεταξύ μεγάλων εθνικών, θα μείνει στην Ιστορία. Ο δεύτερος θα ξεχαστεί γρήγορα, μολονότι υπήρξε εξαιρετικό μάθημα ποδοσφαιρικής τακτικής. Αυτό όμως δεν ενδιαφέρει το διψασμένο για θέαμα κοινό.

Ι.   Ο εντυπωσιακός ημιτελικός

Γερμανική επέλαση – βραζιλιάνικη συμφορά: Ο ημιτελικός του Μπέλο Οριζόντε (Βραζιλία-Γερμανία 1-7) ήταν ένα ιστορικό από κάθε άποψη παιχνίδι. Πρέπει να ανατρέξει κανείς πολλές δεκαετίες πίσω στον χρόνο για να αναζητήσει παιχνίδια με τέτοια διαφορά σκορ σε τόσο προχωρημένο στάδιο μεγάλης διοργάνωσης. Και μάλλον ακόμη κι έτσι δεν θα βρει κάτι αντίστοιχο. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα προϋποθέτει ότι θα συντρέξουν άπειρες προϋποθέσεις. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να επαναληφθεί ως συμβάν. Παρέλκει, νομίζω, η επισήμανση ότι το τελικό αποτέλεσμα δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική διαφορά δυναμικότητας μεταξύ των δύο ομάδων. Πρόκειται για την αλήθεια μιας συγκεκριμένης βραδιάς. Η νικήτρια είναι σαφώς καλύτερη ομάδα από την ηττημένη, αλλά όχι και σε τέτοιο βαθμό.

Για τη Γερμανία, η οποία έκανε το ιδανικό παιχνίδι, ο ημιτελικός αυτός επισφραγίζει μια σταθερή πορεία προόδου κι έναν σε βάθος μακροχρόνιο σχεδιασμό. Η νεανική ομάδα του 2010 που είχε ήδη δημιουργήσει προσδοκίες κατάκτησης του τροπαίου δείχνει να πλησιάζει στην ολοκλήρωση της ωρίμανσής της. Είναι αλήθεια ότι οι συγκυρίες, πρόσκαιρες και σταθερές στον χρόνο, βοήθησαν τη Γερμανία: από την κατάρρευση του αντιπάλου και την πρωτοφανή αδυναμία του να διαχειριστεί μια δυσμενή κατάσταση ως τη δυνατότητα προετοιμασίας υπό ιδεώδεις συνθήκες της οποίας χαίρει η Nationalmannschaft. Πρέπει, όμως, να τονίσουμε κι ότι τεχνικό επιτελείο και ποδοσφαιριστές έκαναν το καλύτερο δυνατό από μέρους τους. Και να αναγνωρίσουμε ότι αυτή η εθνική Γερμανίας παίζει ελκυστικό ποδόσφαιρο.

Για τη Βραζιλία πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου εθνική ποδοσφαιρική καταστροφή. Το 1950 δεν υπήρχε τηλεόραση. Και, τελικά, πόσο μεγάλη συμφορά ήταν αντικειμενικά εκείνη η απώλεια; Η συντριβή της Τρίτης αποτελεί την απόλυτη ταπείνωση και μπορεί να πυροδοτήσει στη Βραζιλία εκρηκτικές εξελίξεις που θα υπερβαίνουν κατά πολύ τον χώρο του ποδοσφαίρου. Λυπούμαι ειλικρινά για τους ποδοσφαιριστές και το τεχνικό επιτελείο της Βραζιλίας (το οποίο αριθμεί δύο θριαμβευτές παλαιότερων ΠΚ). Η ζωή τους δεν θα είναι εύκολη με τέτοιο φορτίο.

Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτό που συνέβη; Αρκούν οι απουσίες των δύο βασικότερων παικτών της Σελεσάο (Νεϋμάρ και Τιάγκο Σίλβα); Η απόφαση του Σκολάρι να μην αλλάξει το σύστημά του παρά τις δύο αυτές ελλείψεις που έπλητταν καίρια το δυναμικό της ομάδας τόσο επιθετικά όσα και ανασταλτικά; Η στάση της βραζιλιάνικης ποδοσφαιρικής συνομοσπονδίας (CBF) την οποία άπαντες καταγγέλλουν ως διεφθαρμένη και αδιάφορη για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου της χώρας; Το γεγονός ότι συγκυρίες και διαιτητική εύνοια μασκάρευαν μέχρι την Τρίτη τις αδυναμίες μιας μέτριας ομάδας; Όλες αυτές οι εξηγήσεις είναι βάσιμες αλλά δεν αρκούν για να κατανοήσουμε το ναυάγιο του Μπέλο Οριζόντε και κυρίως την απόλυτη κατάρρευση εκείνου του δραματικού πενταλέπτου που είχε ως αποτέλεσμα την επίτευξη τεσσάρων γερμανικών τερμάτων.

Για τη Βραζιλία, ο ημιτελικός είναι ένα στίγμα, μια ντροπή που δεν πρόκειται να ξεπλυθεί. Τα τραύματα που προκαλεί θα πάρουν πολύ χρόνο κι αρκετές επιτυχίες για να γιατρευτούν. Όσον αφορά την εκπληκτική και πανάξια θριαμβεύτρια, αναρωτιέμαι μήπως τελικά είναι απίστευτα άτυχη, διότι επιτυγχάνει μεν την ιδανική εμφάνιση αλλά όχι στον τελικό. Η ευφορία που μοιραία γεννά ένα τέτοιο αποτέλεσμα και μια τέτοια εμφάνιση δεν είναι ευχερώς διαχειρίσιμη, ακόμη κι από Γερμανούς. Γιατί, δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό, το ποδόσφαιρο είναι άθλημα τόσο γοητευτικό όσο και ύπουλο. Είμαι βέβαιος ότι ο Λεβ θα ξανάφερε στο μυαλό του ό,τι συνέβη του Ιούλιο του 2010, στο διάστημα μεταξύ του θριάμβου του Κέηπ Τάουν επί της Αργεντινής και του άδοξου αποκλεισμού στον ημιτελικό του Ντέρμπαν από την Ισπανία.

ΙΙ.   Ο «ευρωπαϊκός» ημιτελικός

Μετά τη γερμανική επέλαση, αρκετοί ήταν εκείνοι που ονειρεύονταν έναν ευρωπαϊκό τελικό. Προς το παρόν, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν έναν αμιγώς ευρωπαϊκό, ως προς το πνεύμα του τουλάχιστον, ημιτελικό. Ένα παιχνίδι με εξαιρετικό ενδιαφέρον για όσους είναι τεχνικοί ποδοσφαίρου, δημοσιογράφοι ή αρέσκονται να αναλύουν και τις ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις με όρους σκακιστικής τακτικής. Γιατί αυτό που παρακολουθήσαμε δεν διέφερε από μια παρτίδα σκακιού. Για τον ποδοσφαιρόφιλο θεατή, φυσικά, επρόκειτο πιθανώς για το πιο βαρετό παιχνίδι της διοργάνωσης.

 

φωτογραφία: AFA – Selección Argentina

Τελικά νίκησε η ομάδα που ήταν πιο οργανωμένη, σοβαρή και υπεύθυνη στη διαχείριση του αγώνα (Αργεντινή-Ολλανδία 0-0, 4-2 πέν.). Με ελάχιστη διαφορά και χάρη σε μια διαδικασία που εμπεριέχει και το στοιχείο της τύχης. Έτσι ακριβώς, όμως, δεν συμβαίνει και στη ζωή;

Υπάρχουν πάντα κι αυτοί που δεν ξέρουν να χάνουν. Μετά τον αγώνα, ο Ρόμπεν δήλωσε ότι «η Αργεντινή δεν άξιζε την πρόκριση. Εμείς είχαμε τις καλύτερες ευκαιρίες«. Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μας εξηγήσει ο Ολλανδός αστέρας σε ποιες ευκαιρίες αναφέρεται.Μάλλον μιλούσε για παιχνίδι που διεξήχθη σε κάποιο παράλληλο σύμπαν. Στο, φτωχό σε φάσεις, παιχνίδι του Σάο Πάολο δεν υπήρξαν περισσότερες από 4 ευκαιρίες: η προβολή του Ιγουαΐν, η διείσδυση του Ρόμπεν που καταλήγει στο σουτ το οποίο κοντράρει ο Μαστσεράνο, η στιγμή που ο Παλάσιο φεύγει μόνος με τον Ολλανδό τερματοφύλακα, αλλά μεταμορφώνεται σε Φάνη Γκέκα της Αργεντινής και τελειώνει τη φάση με κεφαλιά-πάσα στον Σίλλεσσεν, και το σουτ που δεν πιάνει καλά ο αμαρκάριστος Μάξι στο τέλος της παράτασης. Με άλλα λόγια, μία μόνον ολλανδική ευκαιρία που έρχεται να επιβεβαιώσει ένα άλλο θλιβερό στατιστικό στοιχείο: σε 120 συν 7 λεπτά παιχνιδιού η Ολλανδία έκανε ένα (1) μόνο σουτ με πορεία προς το αντίπαλο τέρμα (το μακρινό του Ρόμπεν στο 99′ που μπλοκάρει εύκολα ο Ρομέρο).

Η Ολλανδία δεν πρόκειται ποτέ να κερδίσει ΠΚ αν δεν κάνει την αυτοκριτική της και δεν αναζητήσει τα αίτια της αποτυχίας στα δικά της λάθη.Όσο βολεύεται με μύθους περί αδικίας και δικαιολογίες που καταλήγουν στο ότι «πάντα φταίνε οι άλλοι» δεν πρόκειται να αποκομίζει κάτι άλλο πέρα από ένδοξες ή άδοξες (όπως αυτή του ημιτελικού) ήττες.

Κάτι ακόμη: το πρώτο στη σειρά πέναλτυ θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό, ιδίως όταν η ομάδα σου είναι αυτή που εκτελεί πρώτη. Η επιτυχία μεταφέρει το άγχος στον αντίπαλο που ξέρει ότι είναι υποχρεωμένος να σε κυνηγά κι ότι δεν έχει πλέον δικαίωμα στο λάθος. Για αυτό και οι προπονητές συνήθως ορίζουν ως πρώτο εκτελεστή έναν από τους καλύτερους παίκτες τους με ειδίκευση στην αποστολή αυτή. Η επιλογή του Φαν Χάαλ να αναθέσει τη συγκεκριμένη εκτέλεση σε έναν αμυντικό χωρίς καμία πείρα στα πέναλτυ προκαλεί έκπληξη [στον προημιτελικό με την Κόστα Ρίκα η αντίστοιχη εκτέλεση είχε ανατεθεί στον Φαν Πέρσι – χτες όμως ο επιθετικός των Οράνιε είχε αντικατασταθεί]. Κρίμα για τον Γιαν Φλάαρ που είχε κάνει ένα από τα καλύτερα ματς της σταδιοδρομίας του κι όμως θα μείνει στην ιστορία (παρέα με τον Σνάιντερ) ως μοιραίος για την ομάδα του παίκτης.

Όσο για τον Σέρχιο Ρομέρο, ήρωα της βραδιάς, το παράδοξο στοιχείο είναι ότι φέτος ήταν αναπληρωματικός τερματοφύλακας στην ομάδα του (Μονακό) και σε ολόκληρη την αγωνιστική περίοδο αγωνίστηκε μόλις σε 3 αγώνες της γαλλικής L1.

Λίγο πριν τους τελικούς

Ο Ντιέγκο Μαραντόνα στον τελικό του 1990 (Γερμανία-Αργεντινή 1-0)

Περιμένετε προβλέψεις για τον μικρό τελικό; Υπό άλλες συνθήκες θα σας απαντούσα ότι μάλλον αστειεύεσθε. Να όμως που (όπως ήδη επισήμαναν φίλοι, όπως το Ερυθρό Καγκουρώ) αυτός ο τελικός για την 3η θέση έχει πολλές ιδιαιτερότητες. Η Βραζιλία οφείλει να αντιδράσει. Πρέπει οπωσδήποτε να κάνει κάτι μετά τη συμφορά του Μπέλο Οριζόντε. Επομένως θα έχει αυτό που σχεδόν πάντα λείπει στις περιπτώσεις μικρού τελικού: το κίνητρο. Μπορεί, όμως; Ως προς αυτό δεν είναι δυνατό να δοθεί απάντηση. Όσο για την Ολλανδία, οι ποδοσφαιριστές και το τεχνικό επιτελείο της δηλώνουν urbi et orbi ότι αδιαφορούν για τον μικρό τελικό. Πράγματι, μια τέτοια στάση είναι απόλυτα ταιριαστή με την ολλανδική ποδοσφαιρική νοοτροπία. Θα έφτανε η αδιαφορία ακόμη και στην αποδοχή του ενδεχομένου μιας ευρείας βραζιλιάνικης επικράτησης; Κι αυτό το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί.

 

Ο Χόρχε Βαλδάνο στον τελικό του 1986 (Αργεντινή-Γερμανία 3-2) [φωτογραφία: AFA – Selección Argentina]

Ο τελικός της Κυριακής, ανάμεσα σε δύο από τις πιο ιστορικές εθνικές ομάδες, είναι ανοιχτός σε κάθε αποτέλεσμα. Πώς το έλεγε εκείνη η προειδοποίηση για τα επενδυτικά προϊόντα; Δεν έχουν εγγυημένη απόδοση και οι προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές. Έ, αυτό ακριβώς!

Τι άλλο; Ά, ναι! Την Κυριακή το βράδυ θα παιχτεί ποδόσφαιρο. Η ταυτότητα του τελικού νικητή δεν πρόκειται να δικαιώσει ούτε τα μνημόνια, για να ζητήσουμε οικειοθελώς να υπαχθούμε σε άλλα δέκα, πιο σκληρά από τα προηγούμενα, ούτε τη μονομερή διαγραφή χρέους, για να αρχίσουμε από Δευτέρα πρωί να κόβουμε πέσος (η δραχμή είναι πασέ). Οπότε, χαλαρώστε κι απολαύστε!

[οι φίλοι του ιστολογία θα μου συγχωρήσουν το ότι η παρούσα ανάρτηση αποτελεί σε κάποιο βαθμό κολάζ προηγούμενων αναρτήσεων στο ΦΜΠ και σχολίων στο παρόν ιστολόγιο. Το κομμάτι που αφορά τον ημιτελικό Αργεντινής-Ολλανδίας δημοσιεύθηκε, μετά το ΦΜΠ, και στο Portal]

 

Βαριές φανέλες, πολλά ερωτήματα

Βραζιλία, Γερμανία, Ολλανδία, Αργεντινή. Υπό κανονικές συνθήκες θα επρόκειτο για μια ονειρεμένη τελική τετράδα Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τρεις νικήτριες του παρελθόντος και μια ομάδα που έχει παίξει τρεις τελικούς. Καμία έκπληξη, κανένας απρόσκλητος καλεσμένος. Κι όμως η δυσπιστία των ποδοσφαιρόφιλων είναι έντονη. Για ορισμένους, όποια κι αν είναι η τελική νικήτρια θα είναι η χειρότερη τροπαιούχος όλων των εποχών.

Είναι αλήθεια ότι μέχρι τώρα καμία ομάδα δεν ξεχώρισε πραγματικά, καμία δεν έπεισε για την υπεροχή της. Το γεγονός αυτό επιδέχεται και πιο θετικές ερμηνείες: αποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν πια μεγάλες διαφορές μεταξύ των ομάδων (σχεδόν όλοι οι αγώνες αυτής της τελικής φάσης ήταν αμφίρροποι). Είναι επίσης βέβαιο ότι, υπό το βάρος μιας εξαντλητικής αγωνιστικής περιόδου για το σύνολο των παικτών, των ταξιδίων και των κλιματικών συνθηκών, οι ομάδες διαχειρίζονται τα παιχνίδια, κρατούν δυνάμεις και επιχειρούν να τα κερδίσουν χάρη σε περιορισμένα χρονικά διαστήματα πιο έντονων προσπαθειών.

Ωστόσο, οι ομάδες δεν έχουν δώσει ακόμη τους δύο κρισιμότερες αγώνες τους. Κι έχουν ακόμη το περιθώριο για να γράψουν Ιστορία.

Το κτίριο του βραζιλιάνικου κοινοβουλίου στη Μπραζίλια

Αντίο jogo bonito, καλημέρα δύναμη!

Η Βραζιλία ξεπέρασε στη Φορταλέζα το εξαιρετικά επικίνδυνο εμπόδιο της Κολομβίας με τρόπο απολύτως ενδεικτικό της μετάλλαξης που έχει συντελεσθεί εδώ και καιρό στο στυλ παιχνιδιού της (2-1). Ποτέ η απόσταση μεταξύ των (ευρωπαϊκών) στερεοτύπων περί jogo bonito και πραγματικότητας δεν ήταν τόσο μεγάλη. Στο γήπεδο υπήρχε μία ομάδα υψηλής τεχνικής κι αυτή ήταν η Κολομβία. Το ότι έχασε τον αγώνα δεν είναι διόλου τυχαίο. Η Βραζιλία πήρε το παιχνίδι γιατί μπήκε πιο αποφασισμένη κι αγωνιστική, με περισσότερο πάθος για τη νίκη και μεγαλύτερη προσήλωση στον στόχο της. Και, βέβαια, χρησιμοποίησε δύναμη, πολλή δύναμη. Ο Ροδρίγες πρέπει να έφαγε το ξύλο της χρονιάς του. Φυσικά, η επιτυχία του βραζιλιάνικου σχεδίου προϋπέθετε και την αναγκαία διαιτητική αρωγή. Αλλά αυτή ήταν μάλλον αναμενόμενη με βάση τα όσα έχουμε δει έως τώρα. Ο (σεσημασμένα ανεπαρκής διαιτητικά, για όσους θυμούνται εκείνο το εναρκτήριο Πολωνία-Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό του 2012) Βελάσκο Καρμπάγιο άφησε το δυνατό, στα όρια του αντιαθλητικού, παιχνίδι των Βραζιλιάνων. Όταν έδειξε την πρώτη κίτρινη είχε περάσει το εξηκοστό λεπτό και οι Βραζιλιάνοι είχαν κάνει τη δουλειά τους. Και για να μην αφεθεί και τίποτε στην τύχη, ακύρωσε και το γκολ του Γέπες για ένα οφσάιντ που είδε μόνον εκείνος κι ο βοηθός του. Σχεδόν αμέσως μετά μπαίνει το γκολ με τη βολίδα του Νταβίντ Λουίζ και το παιχνίδι μοιάζει να κρίνεται οριστικά. Φιλότιμα οι Κολομβιανοί δεν θα παρατήσουν την προσπάθεια, θα μειώσουν και θα προσφέρουν στους οπαδούς της Βραζιλίας αρκετές στιγμές αγωνίας μέχρι το σφύριγμα της λήξης. Ως εκεί όμως. Γιατί στον στόχο τους δεν θα φτάσουν ποτέ.

Το παράδοξο είναι ότι εν γένει η βραζιλιάνικη επίθεση δεν προβλημάτισε ιδιαίτερα την κολομβιανή άμυνα. Ο Γέπες έπαιρνε τις ταυτότητες των αντιπάλων του με το τσουβάλι, ενώ η δράση του Νεϋμάρ περιορίστηκε με αποτελεσματικό τρόπο. Μόνο που είχε προηγηθεί η καθολική αδράνεια της άμυνας των Κολομβιανών που κατέληξε στο γκολ του Τιάγκο Σίλβα μόλις στο έβδομο λεπτό κι έβαλε νωρίς τη Σελεσάο στη θέση του οδηγού. Οι Κολομβιανοί είχαν χάσει το παιχνίδι σε επίπεδο πνευματικής και ψυχολογικής προετοιμασίας κι υπήρξαν από άποψη τακτικής αρκετά αφελείς ώστε να παρασυρθούν ακριβώς σε ό,τι είχαν σχεδιάσει οι Βραζιλιάνοι.

Δυο λόγια για την υπόθεση Νεϋμάρ. Ο σοβαρός τραυματισμός του και η απουσία του από τους επόμενους αγώνες είναι προφανώς μεγάλη ατυχία και για τον παίκτη και για τους ποδοσφαιρόφιλους. Το μαρκάρισμα του Σούνιγα είναι επικίνδυνο και πρέπει να τιμωρηθεί. Δεν δικαιολογείται όμως ο επικοινωνιακός θόρυβος που έχουν ξεσηκώσει οι Βραζιλιάνοι (και ο οποίος επισκιάζει εσκεμμένα το θέμα της διαιτητικής εύνοιας της οποίας έχει τύχει η ομάδα τους). Δεν πρόκειται για την κλασσική επέμβαση δρεπανηφόρου με άμεσο στόχο τον σοβαρό τραυματισμό του αντιπάλου. Για τον Σούνιγα υπάρχει μάλλον μόνον ενδεχόμενος δόλος: τη μεγάλη ζημιά την παθαίνει ο Νεΰμάρ λόγω της ατυχίας να πέσει στο έδαφος με την πλάτη χωρίς να προλάβει να προφυλάξει το σώμα του κατά την πρόσκρουση.

Γερμανία: η Λυβέκη περί τα μέσα του 17ου αιώνα

Σούπα άνοστη, ευρωπαϊκών προδιαγραφών

Εάν ο προημιτελικός στη Φορταλέζα είχε ένταση, ρυθμό και συγκινήσεις, ο ευρωπαϊκός προημιτελικός του Μαρακανά ήταν ένα από τα χειρότερα παιχνίδια της διοργάνωσης (Γαλλία-Γερμανία 0-1). Οι Γερμανοί διαχειρίστηκαν τον αγώνα με απολύτως επαγγελματικό τρόπο (έβαλαν νωρίς το γκολ και μετά περίμεναν τους μάλλον ακίνδυνους Γάλλους), πράγμα πολύ καλό για εκείνους (που εξοικονόμησαν πολύτιμες δυνάμεις για τη συνέχεια), τραγικό όμως για τον θεατή. Έτσι όπως έχει εξελιχθεί η υπόθεση δεν έχουμε σαφή ιδέα για το ποια είναι τα όρια δυναμικότητας των Γερμανών και κατά πόσο μπορούν να τα πάνε καλύτερα απ’ ό,τι οι (κτγμ πιο ταλαντούχες) ομάδες τους στις τέσσερις τελυταίες μεγάλες ποδοσφαιρικές διοργανώσεις. Για τους Γάλλους οι απαντήσεις δόθηκαν και δεν ήταν καθόλου διαφορετικές από εκείνες που υποψιαζόμασταν στην προηγούμενη ανάρτηση. Προφανώς ήθελαν, αλλά τελικά δεν μπορούσαν.

Αργεντινή: Κόρδοβα, η Πλατεία Σαν Μαρτίν

Βελτίωση, πλην όμως αργή κι ανεπαρκής

Η Αργεντινή έδειξε κάποια σημάδια βελτίωσης, πλην όμως όχι επαρκή. Πιθανότατα βοήθησαν κι οι τρεις αλλαγές που έκανε ο Σαμπέλλα στην αρχική ενδεκάδα (Ντεμικέλις αντί του γκαφατζή Φεδερίκο Φερνάντες στο κέντρο της άμυνας, Μπίγλια αντί Γκάγκο στα αμυντικά χαφ και η, ΟΚ αναγκαστική και μάλλον λιγότερο καθοριστική, αλλαγή του τραυματία Ρόχο με τον Μπασάντα), πάντως η Αλμπισελέστε εμφανίστηκε πιο αποφασιστική από τα προηγούμενα παιχνίδια της. Ξύπνησε κι ο Ιγουαΐν, έβαλε ένα όμορφο γκολ κι είχε συνολικά καλή εμφάνιση. Φυσικά και η Αργεντινή περιορίστηκε στη λογική της διαχείρισης: ένα γρήγορο γκολ και μετά παιχνίδι αναμονής. Ωστόσο σε όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού η εντύπωση ήταν ότι βρισκόμασταν πιο κοντά στο 2-0 παρά στο 1-1. Μόνο (αλλά σοβαρό) αρνητικό στοιχείο ο τραυματισμός του Ντι Μαρία ο οποίος είχε δείξει στα δύο τελευταία ματς ότι έβρισκε τη φόρμα του.

Για τους Βέλγους ισχύουν τα ίδια με τους Γάλλους κι ίσως ακόμη χειρότερα. Ανυπαρξία δημιουργικής μεσαίας γραμμής, δύο ευκαιρίες κι αν (η κεφαλιά του Μιραλλάς στο τέλος του α΄ ημιχρόνου, η επέλαση του Λουκακού στις καθυστερήσεις), τακτική απειρία κι αδυναμία διεκδίκησης καλού αποτελέσματος. Ο Αζάρ σχεδόν εξαφανισμένος, ο Φελλαϊνί πελαγωμένος μεταξύ κέντρου κι επίθεσης. Γενικά, μια ομάδα που έδινε την εντύπωση ότι έχει πετύχει τους στόχους της και παίζει πλέον απλώς έναν αγώνα επίδειξης στον οποίο το αποτέλεσμα δεν έχει σημασία.

Το δημαρχείο της Χάγης, περ. το 1900

Ο «σοφός» και ο Φοιρός

Πάμε τώρα και στους Οράνιε. Σύσσωμος ο διεθνής και (ακόμη περισσότερο) ο ελληνικός Τύπος αποθεώνει τον Λουίς Φαν Χάαλ ως «σοφό προπονητή» για την έμπνευσή του ν’ αλλάξει τερματοφύλακα πριν από τη διαδικασία των πέναλτυ. Μαγκιά του αφού δικαιώθηκε από το αποτέλεσμα (Ολλανδία-Κόστα Ρίκα 0-0, 4-3 πέν.), αλλά δεν ανακάλυψε και την Αμερική. Οι παλαιότεροι θυμόμαστε την ιστορική αλλαγή του Φράντισεκ Φάντρονκ (Χρηστίδης αντί Στεργιούδα) στον επαναληπτικό προημιτελικό του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ τον Μάρτιο του 1977 (ΑΕΚ-Κουήνς Παρκ Ρέηντζερς 3-0 και 7-6 πέν. – οι Αρειανοί φίλοι θυμούνται και την περίπτωση Φοιρού που είχε περάσει τον Κοέντα πριν τα πέναλτυ σε ματς με την Κατοβίτσε, πάντα για το ΟΥΕΦΑ, μόνο που στην περίπτωση εκείνη το πείραμα δεν στέφθηκε από επιτυχία, μια και ο Κοέντας δεν έπιασε κανένα πέναλτυ κι οι Πολωνοί προκρίθηκαν). Έπειτα, ο Φαν Χάαλ δεν δοκίμασε κάποια νέα τακτική που θα άλλαζε το σύγχρονο ποδόσφαιρο. Χρειάζονται λίγο περισσότερα πράγματα για να αποθεωθεί ένας προπονητής. Κι εδώ που τα λέμε ο Φαν Χάαλ δεν έκανε σχεδόν τίποτε για ν’ αλλάξει το παιχνίδι της ομάδας του κατά τη διάρκεια του αγώνα. Θα μου πείτε ότι πέρασε τον Χούντελααρ στο β΄ μέρος της παράτασης: στο μόνο που διακρίθηκε ο Χούντελααρ ήταν οι μπούφλες που μοίρασε στους αντιπάλους αμυντικούς. Τυχερός ήταν που την έβγαλε καθαρή με μια κίτρινη και δεν αποβλήθηκε κιόλας.

Οι Κοσταρικανοί ακούν τα μύρια όσα στην Ελλάδα. Να φταίει η πικρία επειδή μας απέκλεισαν; Ωστόσο έδωσαν τον αγώνα τους με τα όπλα που διέθεταν (συγκλονιστικός Νάβας, υποδειγματική χρήση του οφσάιντ), δημιούργησαν πολλές δυσκολίες στην Ολλανδία κι υπέκυψαν μόνο στα πέναλτυ. Να πούμε ότι στο β΄ μέρος της παράτασης είχαν και δύο φάσεις όπου αν ο Ουρένια είχε δυνάμεις και διαύγεια θα είχε κηδέψει τις τουλίπες. Και, τέλος πάντων, να το πούμε κι αυτό: ο «καρπουζάς από το Εστορίλ» κι η ομάδα του τα είχαν καταφέρει καλύτερα επιθετικά από τον Φαν Χάαλ και τους Οράνιε εναντίον της Κόστα Ρίκα. Η Ελλάδα ήταν η μόνη ομάδα που σκόραρε εντός παιχνιδιού (κι όχι με πέναλτυ) κατά των Κεντροαμερικανών.

Να μιλήσουμε και για την εξυπνάδα κάποιων από τα ΜΜΕ, η οποία κυκλοφόρησε ευρέως και στις διάφορες παρέες. Αυτό το «ευτυχώς που μας απέκλεισαν οι Κοσταρικανοί, γιατί η Ολλανδία θα μας έριχνε τέσσερα«. Μεγιστοβάθμια ελληνική ανοησία. Καταρχάς, προτιμώ να παίξω προημιτελικό ΠΚ κι ας τον χάσω και με 0-10 παρά να μην παίξω ποτέ. Εν συνεχεία, είχαν ανοιχτή γραμμή με τον Θεό όλοι αυτοί κι ήξεραν ότι η Ολλανδία θα μας βάλει τέσσερα ή έξι ή δεν ξέρω πόσα; Θα μου πεις, βέβαια, δικαιώθηκαν, τέσσερα βάλαν οι Οράνιε στην Κόστα Ρίκα. Στα πέναλτυ, αλλά μην τα θέλουμε κι όλα δικά μας. 🙂

Στιγμές ολλανδικής πειθαρχίας

Τελειώνω με δυο λόγια για την «υποδειγματική ολλανδική πειθαρχία» την οποία εξήραν πολλοί φίλοι. Βεβαιότατα! Αδιαμαρτύρητα, λέει, δέχθηκε την αλλαγή του από τον Κρυλ ο Ολλανδός βασικός τερματοφύλακας Γιάσπερ Σίλλεσσεν. Το ότι κλώτσαγε ό,τι έβρισκε μπροστά του ήταν μάλλον δείγμα της στάσης αυτής. Πειθαρχημένοι οι Οράνιε! Τόσο που ο Ρόμπεν έλουζε με γαλλικά για κανένα πεντάλεπτο τον άτυχο συμπαίκτη του που δεν του πάσαρε έγκαιρα τη μπάλα κι όταν το έκανε την έστειλε πλάγιο άουτ!

Αδυναμία πρόβλεψης

Προγνωστικά για τους ημιτελικούς δεν είναι δυνατό κατά τη γνώμη μου να γίνουν. Θα σας μιλήσω για λατινοαμερικάνικο τελικό, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλεψη, είναι προσωπική επιθυμία. Στην πραγματικότητα όλα είναι δυνατά. Θα είναι αρκετή για τη Βραζιλία η δύναμη κι η αποφασιστικότητα απέναντι σε μια ομάδα με προσωπικότητα, ιστορία, πείρα και πειθαρχία; Πώς θα αντιμετωπισθεί η μεγάλη απουσία του Νεϋμάρ; Μπορούν οι Γερμανοί να υπερνικήσουν την κατάρα των ημιτελικών που τους κατατρύχει στις τελευταίες μεγάλες διοργανώσεις; Να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες δυσκολίες ενός παιχνιδιού κόντρα στη διοργανώτρια;

Θα γίνει αποτελεσματική επιθετικά η Ολλανδία αντιμετωπίζοντας μια σοβαρή κι οργανωμένη ομάδα με πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες από τους μέχρι τώρα αντιπάλους της; Θα καταφέρει κι η Αργεντινή το αντίστοιχο; Ή μήπως θα θυμηθεί την κακή παράδοσή της ειδικά με τη συγκεκριμένη αντίπαλο και τα τραύματα του προημιτελικού της Μασσαλίας το ’98; Και θα έχει η Ολλανδία κάποιο σχέδιο αντιμετώπισης του Μέσσι ή θα πελαγώσει ή όχι άτρωτη άμυνά της;

Ένα πράγμα είναι σίγουρο: οι δύο ημιτελικοί θα κριθούν πρωτίστως στο μυαλό των ποδοσφαιριστών (και των προπονητών). Στον τρόπο με τον οποίο προετοιμάστηκαν για τον κρίσιμο αγώνα τους. Στο πώς θα διαχειριστούν την πρόσκαιρη επιτυχία ή αποτυχία. Όλα αυτά τα σπουδαία είναι αδύνατο να τα προβλέψει κανείς.   

Χαμένες ευκαιρίες

«Οι Χαμένες Ευκαιρίες», τραγικωμωδία του Ζαν ντε Ροτρού, 1631 (εξώφυλλο της έκδοσης του 1636, φωτογραφία: Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, gallica.bnf.fr)

Το ποδόσφαιρο είναι πρωτίστως ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι που, όπως και τα άλλα ομαδικά αθλήματα, έχει την ιδιότητα να αποτελεί μικρογραφία της ζωής με υπερτονισμένα και συμπιεσμένα στον χώρο και τον χρόνο τα πιο δραματικά στοιχεία της. Καθώς έχει ως εγγενή χαρακτηριστικά γνωρίσματα τόσο τη συνεργατικότητα όσο και την αντιπαράθεση αποτελεί αρκετά πιστό καθρέφτη της ανθρώπινης κοινωνίας. Κι άλλες δραστηριότητες τα έχουν όλα αυτά, αλλά, καταρχήν τουλάχιστον, το ποδόσφαιρο είναι λιγότερο επικίνδυνο από έναν πόλεμο ή μια κοινωνική σύγκρουση. Από την άποψη αυτή μοιάζει περισσότερο με όνειρο μεγάλης έντασης.

Η προσπάθεια να ερμηνευθεί με όρους αμιγώς ιδεολογικούς και πολιτικούς, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ιδιαίτερη φύση του, καταλήγει μοιραία σε παρανάγνωση που αποδίδει στο άθλημα ιδιότητες που σε καμία περίπτωση δεν έχει. Προβάλλοντας στο ποδόσφαιρο στοιχεία ξένα προς αυτό, θεωρώντας ομάδες και ποδοσφαιριστές φορείς ιδεολογιών, δεν κάνουμε κάτι διαφορετικό από το να ψάχνουμε για ανεμόμυλους τους οποίους θα αντιμετωπίσουμε σαν να ήταν θανάσιμοι εχθροί μας. Κάπως έτσι χάνουμε τόσο τη χαρά του παιχνιδιού όσο και τη δυνατότητα παρατήρησης ανθρώπινων χαρακτήρων και ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών (την οποία μας παρέχουν ιδίως οι μεγάλες διοργανώσεις σαν το Παγκόσμιο Κύπελλο το οποίο τόσοι επιμένουν να ξορκίζουν).

Το ποδόσφαιρο, όμως, θα εξακολουθήσει να είναι το παιχνίδι του αναπάντεχου και του δραματικού. Ένα αγώνας που μετά από σχεδόν δύο ώρες μαρτυρίου για τον θεατή μπορεί να καταλήξει σε μια τρελή πεντάλεπτη κορύφωση που θα τη θυμόμαστε για χρόνια. Το παιχνίδι στο οποίο ένας προπονητής, λίγο πριν αρχίσει κάποια παράταση, θα δώσει οδηγίες σε κάθε παίκτη του ατομικά κι έπειτα σε ολόκληρη την ομάδα με τόση ένταση και σοβαρότητα μαζί που δεν θα αφήνει καμιά αμφιβολία για το αν έχει επίγνωση της σπουδαιότητας της αποστολής του.

Ι.   Η μεγάλη χαμένη ευκαιρία

Παπασταθόπουλος και Κάμπελλ (Ελλάδα-Κόστα Ρίκα 1-1. 3-5 πέν.)

Η πρόκριση στις 8 καλύτερες ομάδες μιας τελικής φάσης Παγκοσμίου Κυπέλλου αποτελεί εξαιρετική διάκριση. Από την άποψη αυτή, το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εθνική Ελλάδας δεν κατάφερε να βρεθεί στα προημιτελικά ίσως και να είναι δίκαιο, διότι δεν επρόκειτο για «εξαιρετική ομάδα». Μόνο που τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Τις ευκαιρίες πρέπει να τις εκμεταλλεύεσαι όταν σου παρουσιάζονται. Μπορείς, άλλωστε, να δικαιολογήσεις την επιτυχία σου και εκ των υστέρων. Επιπλέον, με γνώμονα αποκλειστικά την αναμέτρηση με την Κόστα Ρίκα (1-1 καν. αγ. και παρ., 3-5 πέν.), η εθνική Ελλάδας ήταν η ομάδα που θα έπρεπε να έχει κερδίσει την πρόκριση σύμφωνα με την απόδοσή της στο συγκεκριμένο παιχνίδι. Αντίπαλος χωρίς βαριά φανέλα και ιστορία που κάνει και το χειρότερο παιχνίδι του στη διοργάνωση. Παίζει με παίκτη λιγότερο. έχει κυριολεκτικά σκάσει στην παράταση: ανά πάσα στιγμή μπορεί να δεχθεί το γκολ που θα κρίνει τον νικητή.

Η εύκολη εκ των υστέρων κριτική είναι να καταλογισθούν οι ευθύνες της ήττας αποκλειστικά στον Καρνέζη και τον Γκέκα. Όμως… δεν υπάρχει καμία υποχρέωση του τερματοφύλακα να αποκρούσει κάποιο πέναλτυ. Συνήθως, σε μια σειρά πέναλτυ υπάρχει πάντα κάποιο τόσο κακοεκτελεσμένο που κάνει ήρωα τον τερματοφύλακα καθαρά από τύχη: κάποιο πέναλτυ που φεύγει άουτ, κάποιο άλλο τόσο αδύναμο που ο γκολκήπερ μπορεί να το σταματήσει ακόμη κι αν έχει επιλέξει λάθος γωνία. Ο Καρνέζης δεν είχε αυτή την τύχη. Στην πραγματικότητα, η εθνική δεν έπρεπε να αφήσει το παιχνίδι να πάει στα πέναλτυ. Στη διαδικασία αυτή έχει σαφές ψυχολογικό προβάδισμα η ομάδα που βρέθηκε πιο κοντά στην ήττα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, όχι αυτή που είχε τις περισσότερες ευκαιρίες νίκης. Οπότε, μπορούμε να πούμε αρκετά για την έλλειψη διαύγειας κι αποτελεσματικότητας στην τελική προσπάθεια (του Μήτρογλου ή του Χριστοδουλόπουλου λ.χ.), για την αδυναμία του Τοροσίδη να βγάλει έστω και μία στοιχειωδώς καλή σέντρα σε τόσες φάσεις επίθεσης στις οποίες η εθνική μας βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση. Αλλά και πάλι η ατομική κριτική δεν πρόκειται να δώσει μια απολύτως δίκαιη και ακριβή εικόνα του παιχνιδιού. Θα μπορούσε, άλλωστε, να αντιταχθεί ότι ήδη υπήρχε μια δόση τύχης στο γεγονός ότι η εθνική μας κατόρθωσε να ισοφαρίσει στις καθυστερήσεις του κανονικού αγώνα, οπότε η παράταση με την εικόνα της ελληνικής υπεροχής δεν θα είχε υπάρξει ποτέ.

Αρκετές επικρίσεις δέχθηκε κι ο προπονητής. Γνώμη μου είναι ότι το μεγαλύτερο σφάλμα που μπορεί να καταλογιστεί στον Σάντος δεν αφορά το κοουτσάρισμά του κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης: και οι αρχικές ενδεκάδες του και οι αλλαγές που έκανε (από το ένα ματς στο άλλο ή κατά τη διάρκεια των αγώνων) είχαν κάποια λογική. Το μεγαλύτερο σφάλμα ήταν η χωρίς αλλαγές επιλογή των ποδοσφαιριστών που είχαν αγωνιστεί στα προκριματικά, χωρίς να ληφθεί υπόψη η μέτρια αγωνιστική κατάσταση αρκετών (λόγω έλλειψης αγώνων, τραυματισμών ή ηλικίας) και η άρνηση μετάγγισης νέου αίματος στην ομάδα.

Ακόμη κι έτσι, πρέπει να ομολογήσουμε ότι ο τελικό απολογισμός της παρουσίας μας στο ΠΚ 2014 είναι θετικός. Αν υπάρχει γλυκόπικρη γεύση οφείλεται στην αίσθηση ότι, όπως τελικά ήρθαν τα πράγματα, μπορούσαμε να πάμε ψηλότερα. Δεν μπορούμε, όμως, να τα έχουμε όλα.

Χάμες Ροδρίγες (Κολομβία)

ΙΙ.   Και οι υπόλοιποι αγώνες της φάσης των 16

Εάν υπάρχει κάποιο προγνωστικό μας που τελικά επιβεβαιώθηκε, αυτό έχει να κάνει με τον εξαιρετικά αμφίρροπο χαρακτήρα των αγώνων της β΄ φάσης. Μόλις 2 από τους 8 αγώνες κρίθηκαν στην κανονική διάρκειά τους, χωρίς να χρειαστεί παράταση ή και πέναλτυ. Και ο ένας από τους δύο αυτούς αγώνες κρίθηκε με τέρματα που σημειώθηκαν στο τελευταίο δεκάλεπτο.

Η ατυχία της Χιλής: Όπως αναμενόταν, η Χιλή έκανε τη ζωή της Βραζιλίας πάρα πολύ δύσκολη. Η Βραζιλία ίσως εμφανίστηκε λίγο βελτιωμένη στο δημιουργικό σκέλος του παιχνιδιού, αλλά και πάλι ήταν απογοητευτική στην τελική προσπάθεια (είτε στη θέση του φορ βρισκόταν ο Φρεντ είτε ο Ζο). Τα άκρα της με Ντάνι Άλβες και Μαρσέλο ήταν πηγή κινδύνων, αποτελούσαν πραγματικές λεωφόρους για τους επικίνδυνους Χιλιανούς. Η Χιλή στάθηκε καλύτερα στο γήπεδο και στα 120 λεπτά του αγώνα. Με ελάχιστη δόση τύχης θα κέρδιζε με τη βολίδα του Πινίγια στο τέλος της παράτασης. Δεν το κατάφερε και στα πέναλτυ αποδείχθηκε λιγότερη ικανή και, κυρίως, τυχερή από τη διοργανώτρια (1-1 καν. αγ. και παρ., 3-2 πέν.).

Παρόντες και απόντες:  Η μεγάλη αναμέτρηση μεταξύ της Κολομβίας και της Ουρουγουάης κρίθηκε τελικά πριν αρχίσει: η τιμωρία του Σουάρες αποσταθεροποίησε πλήρως την Ουρουγουάη τόσο ψυχολογικά όσο και αγωνιστικά. Η απουσία του καλύτερου επιθετικού της Σελέστε δεν ήταν δυνατό να αναπληρωθεί από κανέναν: ο Φορλάν δεν έχει πια καμία σχέση με τον ποδοσφαιριστή που είχε λάμψει στα γήπεδα της Νότιας Αφρικής, ο Καβάνι μοιάζει εξαντλημένος από την αγωνιστική περίοδο και χωρίς (ακόμη;) την προσωπικότητα του παίκτη που θα πάρει μια ομάδα από το χέρι για να την οδηγήσει στη νίκη. Η Κολομβία πέρα από την υπεροπλία σε έμψυχο δυναμικό (σε αρχική ενδεκάδα και πάγκο) βρήκε τον παίκτη αυτό στο πρόσωπο του Χάμες Ροδρίγες. Ο μεσοεπιθετικός της Μονακό ξεκλείδωσε το ματς με τη βολίδα του στο πρώτο μέρος και σφράγισε τη νίκη πετυχαίνοντας και το δεύτερο τέρμα της ομάδας του (2-0).

«Δεν κάνω θέατρο, βουτώντας, για να κερδίσω πέναλτυ. Απλώς το πρόβλημα είναι ότι οι αμυντικοί, ενώ περιμένεις ότι θα σε βρούν, τραβάνε το πόδι τους την τελευταία στιγμή κι έτσι δεν υπάρχει τελικά επαφή. Εσύ, όμως, δεν είναι δυνατό να μην πέσεις!» (Άριεν Ρόμπεν)

«Είναι αλήθεια ότι στο πρώτο ημίχρονο έκανα θέατρο για να εκβιάσω κάποιο πέναλτυ. Στο τέλος, όμως, ο Μάρκες με βρήκε, υπήρχε παράβαση«. (Άριεν Ρόμπεν)

Πλατούν, χειρουργεία χωρίς αναισθητικό και Πορτογάλος «πεζοναύτης»: Λέγαμε ότι το Μεξικό θα μπορούσε να πετάξει τους Ολλανδούς έξω από τη διοργάνωση. Μοναχά δύο βρομόλεπτα έλειψαν για να γίνει πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Οι Μεξικανοί που ήταν σαφώς καλύτεροι στη μεγαλύτερη διάρκεια του αγώνα οπισθοχώρησαν αδικαιολόγητα (ή μήπως έφταιγε η εξάντληση από ένα παιχνίδι που έγινε καταμεσήμερο και κάτω από τον καυτό ήλιο, όπως διατεινόταν κι ο προπονητής τους;) και το πλήρωσαν. Η ολλανδική αντίδραση και οι μεγάλες ερμηνευτικές ικανότητες του Ρόμπεν με τη συνεργασία του γενναιόδωρου Πορτογάλου διαιτητή έφεραν την ανατροπή και τη Μάρθα Βούρτση του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου στα προημιτελικά και μάλιστα με την προοπτική του ευκολότερου αγώνα στο στάδιο αυτό της διοργάνωσης (1-2). Το Μεξικό δεν κατάφερε ούτε τώρα να σπάσει την κατάρα της φάσης των 16 (στην οποία, κατά απαρέγκλιτο  κανόνα, εγκαταλείπει τη διοργάνωση). Εκτός από την ατυχία, φέτος μπορεί να επικαλεσθεί και τη δικαιολογία των αλλεπάλληλων χειρουργείων χωρίς αναισθητικό.

Στον κόσμο των ιδεών, το πόδι του Ρόμπεν ίσως και να συνάντησε εκείνο του Μάρκες κι η κατάληξη ήταν αυτή που βλέπετε (ΟΚ, αφίσα της γνωστής κινηματογραφικής ταινίας του Όλιβερ Στόουν, 1986)

Ως τώρα, όλα καλά: Η Γαλλία είχε ελαφρά υπεροχή στην αναμέτρησή της με την εξαιρετικά αξιόμαχη Νιγηρία, αλλά χρειάστηκε να φτάσει το τελυταίο δεκάλεπτο για να τη μετουσιώσει σε γκολ (2-0). Εάν πρέπει να αναζητήσουμε την καθοριστική στιγμή του αγώνα, αυτή είναι το οριακά οφσάιντ γκολ που σημειώνει η Νιγηρία στο πρώτο ημίχρονο. Για λίγα εκατοστά, ο αγώνας θα εξελισόταν με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Δεν γνωρίζουμε πόσο θετικά θα αντιδρούσε σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η σχετικά άπειρη γαλλική ομάδα.

Υψηλή αποστολή: Χωρίς καμία αμφιβολία ο προπονητής και η ομάδα με το υψηλότερο αίσθημα ευθύνης και την απόλυτη συνείδηση της σπουδαιότητας της αποστολής ήταν ο Βαχίντ Χαλίλοτζις και η Αλγερία. Ο Βόσνιος προπονητής άλλαξε τη μισή αρχική ενδεκάδα του σε σχέση με την ισοπαλία πρόκρισης εναντίον των Ρώσων, με το σκεπτικό της μεγαλύτερης φρεσκάδας και της επιλογής των καταλληλότερων για τη συγκεκριμένη μονομαχία με τη Γερμανία. Δικαιώθηκε. Η Αλγερία προκάλεσε τεράστιες δυσκολίες στη γερμανική μηχανή με το ψυχωμένο, αλλά και ορθολογικό παιχνίδι της. Πρεσάρισμα του αντιπάλου και αναζήτηση των κατάλληλων συνθηκών για την εκδήλωση αντεπίθεσης. Η τύχη ξεκλειδώνει το παιχνίδι για λογαριασμό των Γερμανών στο ξεκίνημα της παράτασης και τη φάση του γκολ του Σύρρλε. Όσο για τις δυνατότητες της ομάδας του Χαλίλοτζιτς, η καλύτερη απόδειξη είναι ο εξαιρετικός συνδυασμός που καταλήγει στη μείωση του σκορ (τη μοναδική στιγμή που έχει χαλαρώσει η γερμανική άμυνα, ακριβώς επειδή έχει μόλις επιτευχθεί το 2-0 κι υπάρχει η αίσθηση ότι το παιχνίδι κρίθηκε). Οπωσδήποτε και η παρουσία μερικών εξαιρετικών μονάδων όπως (πρωτίστως) ο Φεγκουλί, ο Σλιμανί ή ακόμη και ο σκόρερ Τζαμπού [Γερμανία-Αλγερία καν. αγ. 0-0, παρ. 2-1].

Ελβετική σπαζοκεφαλιά: Τα πολύ δύσκολα έβαλε κι η Ελβετία στην Αργεντινή, υποκύπτοντας στο τέλος μόλις της παράτασης, και μάλιστα όχι δίχως να φτάσει μια ανάσα από την ισοφάριση στις καθυστερήσεις (καν. αγ. 0-0, παρ. 1-0).  Η Ελβετία εξουδετέρωσε σχεδόν πλήρως το φαβορί χωρίς να παίξει άμυνα-ταμπούρι και χωρίς να παρκάρει κανένα πουλμανάκι στη μεγάλη περιοχή της. Προτίμησε (και κατάφερε) να καταπιεί κυριολεκτικά τους χώρους, προκαλώντας ασφυξία στην αντίπαλό της. Εάν αυτή η ομάδα παιδιών μεταναστών είχε κι έναν αληθινό φορ θα ήταν εξαιρετική. Στην κανονική διάρκεια του αγώνα οι σοβαρότερες ευκαιρίες είναι δικές της. Όσο για την Αργεντινή, δυστυχώς επιβεβαιώνει φόβους και προβληματισμούς. Στατική, χωρίς καλή σύνδεση μεταξύ των γραμμών, με επιθετικούς κουρασμένους και χωρίς εκρηκτικότητα, οι οποίοι αδυνατούν να προκαλέσουν μόνοι τους κινδύνους για τον αντίπαλο. Μετά τον Μέσσι, σχεδόν το χάος. Πετυχαίνουν το γκολ στη μοναδική επίθεση που βρίσκουν απροετοίμαστη την ελβετική άμυνα: το κλέψιμο του Σαμπαλέτα δημιουργεί τις προϋποθέσεις της γρήγορης αντεπίθεσης που θα εξελιχθεί υποδειγματικά και θα καταλήξει στο γκολ του Ντι Μαρία. Θετικό βεβαίως για την Αργεντινή το ότι εκμεταλλεύεται τη μοναδική στιγμή χαλάρωσης της αντιπάλου της. Αρνητικό στοιχείο ο τρόπος αντίδρασης μετά το άνοιγμα του σκορ: απλώς ας τελειώσει το παιχνίδι, ας ροκανίσουμε λίγο τον χρόνο κι όλα θα είναι εντάξει. Έμ, δεν είναι! Η φοβερή ευκαιρία με το δοκάρι του Μπλερίμ Τζεμαϊλί θα μπορούσε να στείλει το παιχνίδι στα πέναλτυ. Ο Θεός μόνο ξέρει τι σόι αντίδραση θα επιδείκνυε η Αλμπισελέστε σε τέτοια περίπτωση.

Ωραίο ματς! Ο τελευταίος αγώνας της φάσης των 16 ήταν τελικά κι ο συναρπαστικότερος, τουλάχιστον όσον αφορά την εξαιρετική παράταση που παρακολουθήσαμε. Γρήγορος ρυθμός και φάσεις σε ολόκληρη τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ένα πρώτο ημίχρονο με σχετική υπεροχή των Βέλγων, αλλά ευκαιρίες εκατέρωθεν. Εικόνα που αλλάζει στο β΄ μέρος με την υποχώρηση των Αμερικανών. Πραγματική πολιορκία του Άλαμο. Τις ΗΠΑ τις σώζουν η έλλειψη διαύγειας των Βέλγων στην τελική προσπάθεια (βλ. Μιραλλάς), ο εξαιρετικός Χάουαρντ κι η τύχη. Κι όμως, στην εκπνοή του αγώνα είναι οι ΗΠΑ που παραλίγο να κλέψουν τη νίκη με την απίστευτη ευκαιρία του Γουωντολόφσκι (όπου ο, προφανώς ανεπαρκής, επόπτης σηκώνει σημαία σε μια πεντακάθαρη φάση). Παράταση και στο πρώτο μέρος της οι Βέλγοι δείχνουν να καθαρίζουν το παιχνίδι: δύο γκολ στα οποία το δίδυμο Ντε Μπρέυνε και Λουκακού (ξεμπούκωσε κι αυτός που είχε δεχτεί τόσες επικρίσεις) εναλλάσσονται σε ρόλους δημιουργού κι εκτελεστή. Κι ενώ είμαστε βέβαιοι ότι το παιχνίδι έχει κριθεί, οι Αμερικανοί απαντούν με την γκολάρα του Γκρην (που μόλις έχει μπει αλλαγή) στην πρώτη επίθεσή τους κατά το β΄ ημίχρονο της παράτασης. Οι Βέλγοι αντιδρούν φοβικά και σπασμωδικά, να διώξουμε τη μπάλα όπως να είναι… Οι ΗΠΑ πολιορκούν, χάνουν ευκαιρίες, αλλά τελικά το αποτέλεσμα δεν αλλάζει: 2-1 και οι Βέλγοι ξανά στα προημιτελικά 28 χρόνια μετά.

ΙΙΙ.   Και οι προημιτελικοί;

Μπογοτά, Κολομβία

Εάν οι αγώνες της φάσης των 16 ήταν εξαιρετικά αμφίρροποι, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μη συμβεί το ίδιο και στους προημιτελικούς.

Για τον πρώτο από αυτούς ούτε προγνωστικό μπορώ να κάνω ούτε κάποιο προαίσθημα για τον τελικό νικητή έχω. Οι Γάλλοι ξέρουν μπάλα, η ομάδα τους είναι καλή, αλλά μου φαίνεται κάπως χαμηλών λιπαρών, άπειρη και τρυφερή για σύγκρουση σε αυτό το επίπεδο. Ίσως ψυχολογικά να έχουν την εντύπωση ότι η αποστολή τους εξετελέσθη, μια και ο πραγματικός στόχος είναι το Ευρωπαϊκό του 2016. Και δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει μεγάλη ομάδα για να δούμε ποιες είναι πραγματικά οι δυνατότητές τους. Οι Γερμανοί εντυπωσίασαν μόνο στο πρώτο παιχνίδι, με τους καμένους Πορτογάλους. Δείγμα ανεπαρκές. Κι εξακολουθώ να αναρωτιέμαι αν αυτή η ομάδα τους είναι καλύτερη εκείνων του 2010 ή του 2012. Δεν το νομίζω.

Με την εικόνα που δείχνει και το υλικό που διαθέτει, η φετινή Βραζιλία δεν είναι δυνατό, λογικά, να φτάσει μέχρι το τέρμα του δρόμου. Εκτός κι αν εμφανιστεί ριζικά μεταμορφωμένη. Η Κολομβία έχει το ιδανικό προφίλ για να γίνει δήμιος της διοργανώτριας. Εκτός από μια λεπτομέρεια (και ξέρουμε ότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες): δεν έχει τη βαριά φανέλα, ούτε την απαραίτητη εμπερία για το επίπεδο αυτό, καθώς είναι πρωτάρα στους προημιτελικούς.

Το Βέλγιο έχει πλούσιο υλικό και μεγάλες δυνατότητες. Στην πορεία έλυσε κάποια από τα προβλήματα μονταρίσματος, αλλά όχι κι όλα (πόσο χρήσιμος είναι ο Φελλαϊνί σε αυτή την υβριδική θέση λίμπερο μεσοεπιθετικού;). Εξακολουθεί να είναι άπειρο και να μην μπορεί να διαχειριστεί ιδανικά τα παιχνίδια του (το είδαμε και στον αγώνα με τις ΗΠΑ). Όταν κάτι πηγαίνει στραβά πανικοβάλλεται. Όλα αυτά θα καθιστούσαν φαβορί τον αντίπαλο, αν δεν επρόκειτο για τη φετινή Αργεντινή με τα τόσα προβλήματα. Ζητείται επειγόντως μεταμόρφωση ομάδας με φορμάρισμα όσων έχουν ως τώρα υστερήσει. Γίνεται; Να βρεθούν πάντως τώρα οι αναγκαίοι δημιουργικοί μέσοι που θα ανυψώσουν το επίπεδο παιχνιδιού των Νοτοοαμερικανών δεν γίνεται, φοβούμαι.

Ο τέταρτος προημιτελικός είναι κι ο μόνος με ακλόνητο φαβορί. Εξαντλημένη και με απουσίες λόγω τιμωριών, η Κόστα Ρίκα θα δυσκολευτεί πολύ για να αποφύγει τη σκληρή μοίρα της ηττημένης απέναντι στους Ολλανδούς.

Το Μουντιάλ αυτό δεν είχε ως τώρα την ομάδα που θα εντυπωσιάσει, δημιουργώντας την πεποίθηση ότι θα είναι κι η τελική νικήτρια. Ούτε και προσέφερε νέα συστήματα και τακτικές. Υπήρξε, όμως, θεαματικό, με παιχνίδια γρήγορου ρυθμού, αρκετά συναρπαστικά ή, έστω, ενδιαφέροντα. Οι πιο πολλές ομάδες είχαν επιθετικό προσανατολισμό και διάθεση να παίξουν καλό ποδόσφαιρο. Θα ήταν πραγματικά άδικο να παραπονεθεί ο τηλεθεατής.    

Το μερτικό μου απ’ τη χαρά

Μουράτ Δ΄, ο σουλτάνος που είχε απαγορέψει σχεδόν όλες τις απολαύσεις (μικρογραφία από το μουσείο του Τοπκαπί)

Δεν το έχουν πάρει άλλοι, για τον απλούστατο λόγο ότι εκείνοι όχι μόνον έχουν αποποιηθεί το δικό τους μερίδιο, αλλά πιστεύουν ότι το ίδιο οφείλω να πράξω κι εγώ.

Πρέπει λοιπόν να χαιρόμαστε για μια νίκη της ποδοσφαιρικής ομάδας που υποστηρίζουμε ή όχι; Για ποιους λόγους πρέπει να αρνηθούμε αυτό που θα έπρεπε να είναι προφανές λαμβανομένης υπόψη της ίδιας της φύσης και της λειτουργίας του αθλήματος/ θεάματος; Δεν υπάρχει τίποτε κακό στο να αποκομίζεις θετικά συναισθήματα από το ποδόσφαιρο. Κακό είναι να νομίζεις ότι το αποτέλεσμα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα πρόκειται να εξαφανίσει ως διά μαγείας όλα τα σοβαρά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζεις στη ζωή σου ή τα οποία ταλαιπωρούν την κοινωνία στην οποία ανήκεις. Όμως το πρώτο (η χαρά) δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη το δεύτερο (την πεπλανημένη ερμηνεία της πραγματικότητας). Πολύ χειρότερο είναι βέβαια να πιστεύεις ότι η επικράτηση της ομάδας σου σε εντάσσει αυτοδικαίως σε ένα «ανώτερο σύνολο». Ένα από τα κύρια επιχειρήματα των επικριτών του ενθουσιασμού για το ποδόσφαιρο είναι ακριβώς το ότι το άθλημα ενέχει τον κίνδυνο να εθίσει το άτομο σε ψυχολογία μάζας και να το καταστήσει ευπρόσβλητο σε φανατισμούς και ιδεολογίες μίσους. Το, μεταξύ άλλων και μπορχεσιανό, επιχείρημα αυτό εμπεριέχει σοβαρή δόση αλήθειας. Δεν ισχύει όμως μόνο για το ποδόσφαιρο. Ισχύει κατά μείζονα λόγο για πολιτικές και άλλες ιδεολογίες, θρησκευτικά δόγματα κ.ο.κ. Έπειτα, η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ ποδοσφαίρου και ιδεολογιών μίσους ούτε είναι αυταπόδεικτη ούτε, κυρίως, υφίσταται οπωσδήποτε σε όλες τις περιπτώσεις. Έ, ναι, υπάρχουν άνθρωποι που χαίρονται ως άτομα και με επίγνωση της πραγματικής σημασίας του ποδοσφαίρου, ικανά να διακρίνουν την αυτοτελή αξία του δεύτερου χωρίς να την υπερεκτιμήσουν και να της αποδώσουν ιδιότητες που δεν διαθέτει. Έχω επίσης την εντύπωση ότι η οξύτατη πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνο έχει καταστήσει πιο υπεύθυνους πολλούς από τους Έλληνες ποδοσφαιρόφιλους και τους έχει βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν τη διαφορά μεταξύ πρόσκαιρου ή δευτερεύοντος και ουσιώδους.

Τέλος, όλοι, μηδενός εξαιρομένου, χαιρόμαστε για πράγματα με χαρακτηριστικά παρεμφερή αυτών του ποδοσφαίρου. Όλοι χαιρόμαστε για μια θεατρική παράσταση, ένα κινηματογραφικό έργο, μια συναυλία, ένα ωραίο φαγητό ή ένα ποτήρι καλό κρασί. Όλα αυτά δεν ασκούν καμία άμεση επίδραση στον αγώνα για την εξάλειψη των ουσιαστικών προβλημάτων. Κάνουν, όμως, καλύτερη τη ζωή μας με τρόπο απτό και άμεσο. Γιατί, από όλα αυτά, πρέπει μόνο η ποδοσφαιρική χαρά να μας προκαλεί τύψεις; Μήπως επειδή πίσω από τις επικρίσεις των διάφορων κηνσόρων υπάρχει συχνά ο αγνός ελιτισμός; Μήπως το πρόβλημα είναι ότι το ποδόσφαιρο θεωρείται ψυχαγωγικό προϊόν κατώτερης ποιότητας, «λαϊκό», απευθυνόμενο σε κοινό «χαμηλού μορφωτικού επιπέδου»; Δεν θα επιχειρήσω να αντικρούσω επί του παρόντος την επιχειρηματολογία αυτή. Αν θέλει κάποιος μπορεί να ξαναδιαβάσει τις πρώτες αναρτήσεις του ιστολογίου αυτού. Θα περιορισθώ μόνο στη διαπίστωση ότι ο ρόλος του αστυνόμου της χαράς του άλλου δεν μου μοιάζει και πολύ συμπαθής. Θα επισημάνω ότι η στάση αυτή δεν συνάδει προς την ιδεολογία του σεβασμού του διαφορετικού, διότι αυτή δεν νοείται επιλεκτικά, με κριτήριο του τι μας αρέσει και τι θεωρούμε άξιο σεβασμού. Ας αφήσουμε στην άκρη τις διάφορες διδασκαλίες και τα μαθήματα αγωγής και συμπεριφοράς. Είναι παράλογο να επιβάλλεις στον άλλο τους λόγους για τους οποίους πρέπει ή δεν πρέπει να χαίρεται. Η παρατήρηση ισχύει και για τα δύο στρατόπεδα, τόσο για αυτό των φίλων όσο και για εκείνο των εχθρών του ποδοσφαίρου.

Δεν χρειάζονταν και τόσο πολλά: Τελικά αρκούσε η προσθήκη δύο δημιουργικών παικτών με στοιχειώδη τεχνική κατάρτιση (Καραγκούνη και Χριστοδουλόπουλου), σε συνδυασμό με μια αναγκαστική απουσία, για να μεταμορφώσει την εθνική Ελλάδος από σύνολο που παίζει κάτι σαν ποδόσφαιρο σε κανονική ποδοσφαιρική ομάδα. Την ευνοήσε επίσης η συγκυρία να κρίνεται το μέλλον της στη διοργάνωση από ένα μόνο παιχνίδι: σε τέτοιες περιστάσεις η εθνική έχει δείξει ότι μπορεί να ξεπερνά τον εαυτό της (ας θυμηθούμε το παιχνίδι με τη Ρωσία στο Ευρωπαϊκό του 2012 ή, κατ’ αναλογία, τη διαχείριση των μπαράζ για την πρόκριση στα ΠΚ του 2010 και του 2014). Οι δύο αναγκαστικές αλλαγές λόγω τραυματισμών κατά τη διάρκεια του αγώνα δεν επηρέασαν τη θετική μεταμόρφωση: η αλλαγή τερματοφύλακα δεν έπαιξε κάποιο ουσιώδη ρόλο, λόγω και του μικρού αριθμού επικίνδυνων φάσεων που δημιούργησαν οι αντίπαλοι, ενώ η αντικατάσταση του Κονέ από τον Σάμαρη έκανε τελικά καλό, χωρίς ο δεύτερος να είναι καλύτερος ως μονάδα από τον πρώτο. Τα χαρακτηριστικά παιχνιδιού του μέσου του ΟΣΦΠ ήταν πιο κατάλληλα για το συγκεκριμένο παιχνίδι, μια και το κέντρο της ομάδας απέκτησε βάθος χωρίς να υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις γραμμές. Τέλος, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι βοήθησε στην επιτυχία της εθνικής και η εντελώς αποτυχημένη διαχείριση του παιχνιδιού εκ μέρους των παικτών και της τεχνικής ηγεσίας της Ακτής Ελεφαντοστού. Λογική ήσσονος προσπαθείας, υπέρμετρο άγχος και τακτική αφέλεια που δεν συγχωρείται στο επίπεδο αυτό. Η νίκη ήρθε εντελώς αγχωτικά, με το πέναλτυ του Σαμαρά στις καθυστερήσεις (2-1), αλλά τυχόν διαφορετικό αποτέλεσμα θα ήταν άδικο με βάση την εικόνα των ομάδων. Η Ελλάδα ήταν καλύτερη, επιθετικότερη και πιο ουσιαστική.

Στο άλλο παιχνίδι του Γ’ ομίλου οι όποιες φιλοδοξίες της Ιαπωνίας να διεκδικήσει πρόκριση έσβησαν γρήγορα. Η Κολομβία έδειξε τη σοβαρότητα και τον εντυπωσιακό πλούτο του έμψυχου δυναμικού της (4-1).

Πάει κι η Σκουάντρα Ατζούρρα: Πριν ξεκινήσει η διοργάνωση ποιος περίμενε ότι τελικά από τον Δ΄ όμλο θα αποκλείονταν και η Αγγλία (εντάξει αυτό το περιμέναμε ορισμένοι) και η Ιταλία; Ωστόσο, στο κρίσιμο παιχνίδι εναντίον της Ουρουγουάης (0-1) η Σκουάντρα Ατζούρρα ουσιαστικά δεν εμφανίστηκε καν στον αγωνιστικό χώρο του Εστάντιου ντας Ντούνας του Νατάλ. Εξαντλημένη από τα συνεχή κουραστικά ταξίδια, φοβισμένη, προσπάθησε να παίξει για το 0-0 που θα της χάριζε την πρόκριση και μοιραία υπέκυψε χωρίς να δώσει μάχη. Μπορεί βεβαίως να διαμαρτύρεται για την αυστηρότατη αποβολή του Μαρκίζιο και για το ότι δεν αποβλήθηκε ο Σουάρες, όμως η ίδια δεν έκανε απολύτως τίποτε για να αλλάξει τη μοίρα της. Πιο αποφασιστική και με ουσιαστικότερες ευκαιρίες, η Ουρουγουάη ήθελε περισσότερο τη νίκη και την κατέκτησε.

Δυο λόγια για την τιμωρία του Σουάρες: ο Ουρουγουανός είναι ψυχάκιας κι έπρεπε να αποβληθεί και να τιμωρηθεί. Η ίδια η ποινή όμως είνει υπέρμετρα αυστηρή (σε αυτό συμφωνεί ως κι ο Κιελλίνι, το θύμα της επίθεσης), δυσανάλογη προς το παράπτωμα κι ελαφρώς υποκριτική. Είναι αποτέλεσμα της ενορχηστρωμένης εκστρατείας των αγγλόφωνων ΜΜΕ (αυτών δηλαδή που διαμορφώνουν την παγκόσμια κοινή γνώμη) και σαφώς υπερβολική, καθόσον εξαντλεί την αυστηρότητα σε μια γραφική συμπεριφορά με ψυχοπαθολογικά αίτια, την ώρα που οι διάφοροι χασάπηδες των γηπέδων αντιμετωπίζονται με περισσότερη επιείκεια μια και η συμπεριφορά τους μοιάζει σε κάποιους πιο ταιριαστή με ένα «αντρικό και σκληρό» σπορ. Τέλος, ως καταναλωτής του προϊόντος θεάματος που λέγεται ποδόσφαιρο αισθάνομαι ότι η απόφαση με πλήττει, μια και θα λείψει από τη διοργάνωση ένας από τους παίκτες που έκαναν τη διαφορά. Ας πρόσεχε, θα μου πείτε. Δίκιο θα έχετε σε κάποιο βαθμό.

Κανείς δεν πρόκειται να θυμάται τον αγώνα Κόστα Ρίκα-Αγγλίας (0-0). Η Κόστα Ρίκα επιβεβαίωσε τη σοβαρότητά της, η Αγγλία επιστρέφει άδοξα και πολύ νωρίς στη βάση της, με τρόπο αντιστρόφως ανάλογο των ευσεβών πόθων των οπαδών της που περίμεναν διακρίσεις ή ακόμη και κατακτήσεις τροπαίων.

Παιχνίδια αδιάφορα και τυπικές διαδικασίες: Λίγοι επίσης θα θυμούνται τους αγώνες της τελευταίας αγωνιστικής στον πέμπτο όμιλο. Με πολλές αλλαγές, αδικαιολόγητα νεύρα και σχετική αδιαφορία η Γαλλία, με περιορισμένες δυνατότητες να κάνει την έκπληξη ο Ισημερινός. Καθώς στην πορεία προστέθηκε η ανάγκη επικράτησης με διαφορά κι η αποβολή του αρχηγού του Εκουαδόρ (Α. Βαλένσια), η αποστολή πρόκρισης έγινε σχεδόν αδύνατη για τους Λατινοαμερικάνους και η ισοπαλία χωρίς τέρματα ήρθε σχεδόν φυσικά. Η Ελβετία από την πλευρά της εκμεταλλεύθηκε την εκτελεστική δεινότητα του Σακίρι και την απίστευτη αδυναμία των παικτών της Ονδούρας στην τελική προσπάθεια για να σφραγίσει δίχως άγχος το εισιτήριό της για την επόμενη φάση (3-0).

Θετικά σημάδια και λόγοι ανησυχίας: Χωρίς έκπληξη τελείωσε κι ο έκτος όμιλος. Σε ένα θεαματικό παιχνίδι με γρήγορο ρυθμό, η Αργεντινή επικράτησε της Νιγηρίας 3-2. Η Αλμπισελέστε μπορεί να κρατήσει ως θετικά τη νίκη και την πρωτιά στον όμιλο, καθώς και την επιθετική αποτελεσματικότητά της που όφειλε στον Μέσσι. Σημειώνονται βήματα προόδου στο θέμα της βέλτιστης εκμετάλλευσης του μεγάλου αστεριού της ομάδας, αν κι ακόμη απέχουμε πολύ από το ιδανικό. Ωστόσο δεν είναι και λίγα τα σημάδια που πρέπει να προκαλέσουν προβληματισμό: η αργεντίνικη άμυνα έδειξε εξαιρετικά ασταθής απέναντι σε μια επίθεση αξιόλογη μεν, αλλά όχι και φόβητρο. Προβληματική αλληλοκάλυψη, όχι πάντα σωστές τοποθετήσεις κι ατομικά λάθη (όπως αυτά του Φερνάντες της Νάπολι). Επίσης, το υποτίθεται ποιοτικό τρίο Ντι Μαρία, Ιγουαΐν, Αγουέρο συνεχίζει να απογοητεύει και να μην προσφέρει τίποτε το ουσιαστικό. Όταν βγήκε ο Μέσσι η επίθεση της Αργεντινής έμοιαζε ξεδοντιασμένη. Στο άλλο ματς του ομίλου αποδείχθηκε ότι η Βοσνία έπρεπε να αποκλεισθεί για να παίξει σύμφωνα με τις δυνατότητές της. Το Ιράν έμοιαζε κατώτερο των περιστάσεων σε όλη τη διάρκεια του αγώνα κι αποχαιρέτησε τη διοργάνωση (3-1).

Οικογενειακό δίτερμα και ματς απελπισμένων: Ο αγώνας Πανιωνίου-Πλατανιά… συγγνώμη Γερμανίας-ΗΠΑ ήταν σχεδόν όπως τον περιμέναμε. Δεν τελείωσε βεβαίως ισόπαλος, αλλά το 1-0 για τους Γερμανούς ήρθε με τρόπο που έδειχνε μεγάλη προσοχή μην τυχόν και συμβεί κανένα απρόπτο στον άλλο αγώνα και μέριμνα για την πρόκριση αμφοτέρων των ομάδων. Γενικώς, ατμόσφαιρα που ταιριάζει σε οικογενειακό δίτερμα κι όχι σε παιχνίδι τελικής φάσης ΠΚ. Πώς όμως θα μπορούσε τελικά να τεθεί σε κίνδυνο η πρόκριση των Αμερικανών; Η Πορτογαλία δεν βρισκόταν σε κατάσταση ούτε καν για να προσπαθήσει να διεκδικήσει νίκη με πολύ μεγάλο σκορ. Όσο για την Γκάνα (για την οποία είναι η πρώτη φορά που αποκλείεται από τη φάση των ομίλων), δεν μπήκε καν στο κλίμα του παιχνιδιού και στη μάχη για την πρόκριση. Όταν την προηγούμενη ημέρα αποκλείεις δύο από τα βασικά στελέχη σου (Μουντάρι και Μπόατενγκ) για πειθαρχικούς λόγους, είναι σαφές ότι το κλίμα στην ομάδα δεν είναι το κατάλληλο για τέτοια πράγματα. Κρίμα για το αφρικανικό ποδόσφαιρο! Η τελική επικράτηση των Πορτογάλων έχει σημασία μόνο χάριν πληρότητας των στατιστικών στοιχείων (2-1).

Τα φεννέκ στους 16: Το Βέλγιο φαίνεται πως εμπνεύσθηκε από τη μεγάλη γείτονα Γαλλία στην προσέγγιση του τελευταίου του παιχνιδιού. Πολλές αλλαγές στην αρχική σύνθεση, πολλά κι αδικαιολόγητα νεύρα στον αγώνα. Κατάφερε να νικήσει με το γκολ που σημείωσε ο αρχηγός του (Βερτόνγκεν), έχοντας ως αντιπάλους τους Νοτιοκορεάτες που τελικά κέρδισαν τον τίτλο της πιο αδιάφορης για τον ουδέτερο θεατή ομάδας του τουρνουά. Στην κρισιμότατη σύγκρουση του ομίλου, οι Ρώσοι παρουσιάστηκαν βελτιωμένοι αλλά όχι αρκετά. Είχαν καλύτερη κυκλοφορία της μπάλας, αλλά τους έλειψε πέρα από το πάθος για τη νίκη κι ένας πραγματικός φορ περιοχής (πέραν του Κερζακόφ) που θα τελείωνε τις φάσεις και το ματς. Μαχητικοί οι Αλγερινοί, απειλούσαν μόνο στις στημένες φάσεις. Κέρδιζαν, όμως, τόσο πολλές που ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι σε κάποια από αυτές θα ερχόταν και το γκολ (που ήρθε με τη βοήθεια του γκαφατζή Ακινφέγιεφ – ο οποίος, πάντως, είχε σαφώς επηρεαστεί κι από τα λέιζερ των οπαδών της Αλγερίας). Από την ομάδα του Χαλίλοτζιτς θα επαινέσουμε την αγωνιστικότητά της και το πνεύμα αυταπάρνησης και προσήλωσης στον στόχο το οποίο επέδειξε. Όχι και κάποιες άλλες συμπεριφορές που παρέπεμπαν σε αγώνα ελληνικού πρωταθλήματος χαμηλότερης κατηγορίας. Ας χαρεί όμως κι αυτή η χώρα που τόσο έχει υποφέρει.

Και τώρα;

Ο ερειπωμένος ναός της Άμωμης Σύλληψης (17ος αι.), Ουχαρράς, Κόστα Ρίκα

Οι αγώνες της φάσης των ομίλων έχουν τη χάρη τους. Σου επιτρέπουν να παρακολουθήσεις αρκετές φορές όλες τις ομάδες και να διαπιστώσεις πόσο έξω έχεις πέσει στα προγνωστικά σου. Τόσο αυτά που έκανες πριν τη διοργάνωση, όσο κι εκείνα μετά την πρώτη αγωνιστική. 🙂 Το πραγματικό Μουντιάλ, όμως, αρχίζει με τα νοκ άουτ παιχνίδια. Για τα παιχνίδια της φάσης των 16 μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι μόνο τρία έχουν καθαρό φαβορί: Αργεντινή-Ελβετία, Γαλλία-Νιγηρία, Γερμανία-Αλγερία. Η Βραζιλία, ως διοργανώτρια, είναι βεβαίως φαβορί στην αναμέτρηση με τη Χιλή, αλλά δεν θα περάσει κι εύκολα. Το Βέλγιο έχει σαφώς καλύτερο υλικό από τους Αμερικανούς, αλλά είναι άπειρο και με προβλήματα στο ροντάρισμα της ενδεκάδας, στοιχείο που καθιστά δυνατή την έκπληξη. Οι υπόλοιπες τρεις αναμετρήσεις είναι εντελώς αμφίρροπες. Στον αγώνα μεταξύ δύο ομάδων που εντυπωσίασαν στον πρώτο γύρο, δηλ. της Ολλανδίας και του Μεξικού, θα δώσω προβάδισμα (προς κατάπληξη των περισσότερων) στο Μεξικό, λόγω ατομικού κι ομαδικού ταλέντου του και λόγω αίσθησης ότι το σύμπλεγμα ανωτερότητας που ενδεχομένως θα έχουν οι Ολλανδοί δεν θα τους βοηθήσει καθόλου. Εκτός κι αν τελικά βγει στην επιφάνεια το σύμπλεγμα κατωτερότητας των Μεξικανών απέναντι στις πολύ καλές ευρωπαϊκές ομάδες. 😉

Με κριτήριο την απόδοση στους έως τώρα αγώνες, η Κόστα Ρίκα θα έπρεπε κι αυτή να θεωρηθεί φαβορί στην αναμέτρησή της με την εθνική Ελλάδας. Δεν μετρά μόνο αυτό. Η εθνική μας έχει μπροστά της μια τεράστια ευκαιρία: είναι πάντα προτιμότερο να αντιμετωπίζεις μια ομάδα χωρίς βαριά φανέλα, παρά κάποια που φοβάσαι το όνομα και την ιστορία της. Αρκεί φυσικά να έχει μελετηθεί επαρκώς το παιχνίδι του αντιπάλου και να μην επικρατήσουν οι ανόητες απόψεις του στυλ «αυτούς τους έχουμε».

Ίσως όμως το πιο συγκλονιστικό παιχνίδι να είναι αυτό της Κολομβίας με την Ουρουγουάη. Μια ανερχόμενη ομάδα με πολύ πλούσιο υλικό και τακτική ωριμότητα απέναντι σε μια από τις ιστορικότερες εθνικές του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, η οποία διαθέτει και ταλέντο και αγωνιστικό φρόνημα. Ο Σουάρες θα της λείψει, αλλά αυτό δεν καθιστά κι αυτόματα φαβορί την εξαιρετική ομάδα των Καφετέρος. Είθε το θέαμα να είναι αντάξιο των προσδοκιών μας! 

Η ώρα της κρίσης έφτασε!

Ναός του αβαείου της Αγίας Πίστεως της Κονκ (11ος-12ος αι.), αναπαράσταση της Ημέρας της Κρίσεως

Όχι της τελικής, βέβαια, αλλά μέσα στις προσεχείς ημέρες οι μισές ομάδες θα μας αποχαιρετήσουν. Κάποιες στάθηκαν άτυχες, οι περισσότερες δεν άξιζαν να συνεχίσουν. Ήδη οι δύο πρώτοι όμιλοι ολοκληρώθηκαν κι από αυτούς που εγκαταλείπουν τη διοργάνωση μόνο οι Κροάτες θα μας λείψουν κάπως. Θα ήταν, όμως, άδικο να πάρουν την πρόκριση από αυτό το Μεξικό. Δίκαια αποκλείστηκε κι η κάτοχος του τίτλου Ισπανία. Ίσως σε κάποιον άλλο όμιλο να τα κατάφερνε, μόνο που η Ιστορία δεν γράφεται με υποθέσεις.

Οι όμιλοι που ολοκληρώθηκαν

Αναπαράσταση του μύθου της ίδρυσης της Τενοχτιτλάν (από τον κώδικα Μεντόσα)

Μέχικο! Μέχικο! Ρα-Ρα-Ρα! Τυπικά τερμάτισε δεύτερο, στην πραγματικότητα ήταν η καλύτερη ομάδα του ομίλου. Το Μεξικό είναι διαφορετική ομάδα από την ώρα που το ανέλαβε ο Μιγέλ Ερρέρα, λίγο πριν τα μπαράζ με τη Νέα Ζηλανδία. Στο παιχνίδι ζωής και θανάτου με τους Κροάτες, οι Μεξικανοί επικράτησαν πανάξια (3-1). Ξεπέρασαν το δυναμικό πρώτο δεκάλεπτο της Κροατίας απαντώντας με το φοβερό δοκάρι του Έκτορ Ερρέρα και την ευκαιρία του Ορίμπε Περάλτα. Ξεπέρασαν το διπλό πέναλτυ που ξέχασε να σφυρίξει ο Ουζμπέκος διαιτητής Ραφσάν Ιρμάτοφ (για τον οποίο θα πούμε και καλά λόγια πιο κάτω) και πέτυχαν τρία γκολ με την εξαιρετική τους γραμμή κρούσης (όπου ξεχωρίζει ο Χαβιέρ Ερνάντες, ο οποίος κι απόψε πέρασε ως αλλαγή περίπου μετά από μια ώρα αγώνα).

Η Βραζιλία νίκησε άνετα το Καμερούν στη Μπραζίλια (4-1) παρά το σχετικό άγχος που προκάλεσε η πρόσκαιρη ισοφάριση των Αφρικανών.Εάν πιστέψει, πάντως, ότι με τη νίκη αυτή ξεπέρασε τα προβλήματά της, θα έχει κάνει λάθος. Ομάδα με την τακτική αφέλεια του Καμερούν (χαρακτηριστικό παράδειγμα το τέταρτο βραζιλιάνικο γκολ) δεν πρόκειται να ξαναβρεί στον δρόμο της.

Στον δεύτερο όμιλο, η Ολλανδία, παίζοντας πιο ώριμα από την αντίπαλό της, νίκησε τη Χιλή 2-0 και κατέκτησε την πρώτη θέση. Μετριότατο παιχνίδι, με τη Χιλή να παίρνει την υπόθεση στα σοβαρά μόνο όταν έμεινε πίσω στο σκορ. Η Νοτιοαμερικάνοι πρέπει να ζήτησαν πέναλτυ σε καμιά δεκαριά φάσεις: κάποιες μπορεί και να ήταν, καμία όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «πέναλτυ-μαρς». Η Ισπανία εκτέλεσε ευσυνείδητα το άχαρο καθήκον της και καθάρισε 3-0 την Αυστραλία, ολοκληρώνοντας με αξιοπρέπεια, αλλά κι άδοξα την παρουσία της στο βραζιλιάνικο ΠΚ.

Το αποτέλεσμα που προέκυψε από την ολοκλήρωση των δύο πρώτων ομίλων είναι δύο νοκ άουτ αγώνες που αναμένονται με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στο Μπέλο Οριζόντε η Βραζιλία θα αντιμετωπίσει τη φιλόδοξη Χιλή με κύρια όπλα το ειδικό βάρος της φανέλας και τον ρόλο της διοργανώτριας. Πιθανώς αρκούν, κι ίσως αυτό να είναι κρίμα. Στη Φορταλέζα, η Ολλανδία ξεκινά θεωρητικά από τη θέση του φαβορί με αντίπαλο το εκπληκτικό Μεξικό. Ο αγώνας θα είναι αμφίρροπος και, σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, θεαματικός. Είναι έτοιμο το Μεξικό για την υπέρβαση; Είναι η Ολλανδία ικανή για τα πολύ σπουδαία; Θα το μάθουμε στις 29 του μηνός.

Οι όμιλοι Ε΄ έως Η΄

Καρίμ Μπενζεμά

Γοητευτική, αλλά για πόσο ψηλά προορίζεται; Η Γαλλία καταλέγεται στις ομάδες που έχουν (σχεδόν) εντυπωσιάσει μέχρι τώρα. Οχτώ γκολ σε δύο παιχνίδια δεν είναι κι απλή υπόθεση. Φυσικά, στην αναμέτρηση με τη μάλλον αδύναμη Ονδούρα (3-0) το παιχνίδι κρίνεται στο πέναλτυ-αποβολή. Στο δεύτερο ματς οι Ελβετοί αποσταθεροποιούνται με τον τραυματισμό του κεντρικού αμυντικού τους (φον Μπέργκεν) πριν συμπληρωθούν δέκα λεπτά παιχνιδιού. Και πάλι, όμως, οι νίκες της Γαλλίας υπήρξαν άνετες, με συντριπτική υπεροχή κι επιθετικό ποδόσφαιρο. Τι μπορούμε να προσάψουμε στην αρκετά νεανική Γαλλία που έχει ως επίσημο στόχο το χτίσιμο ομάδας που θα διακριθεί στο «δικό της» Ευρωπαϊκό του 2016; Ως τώρα τίποτε. Μπορούμε μόνο να επισημάνουμε μια αμυντική χαλάρωση μετά το 5-0 με τους Ελβετούς (και ποιος δεν θα χαλάρωνε, όμως, σε τέτοια περίπτωση;). Και, πρωτίστως, την όχι ιδιαιτέρως υψηλή δυναμικότητα των αντιπάλων της. Θέλουμε να δούμε τους Τρικολόρ κι εναντίον ισχυρότερων, πιο φιλόδοξων ομάδων.

Πριν τη γαλλική συντριβή της, η Ελβετία είχε ήδη βγάλει τη βασική της υποχρέωση κερδίζοντας τον κυριότερο αντίπαλό της για τη διεκδίκηση της πρόκρισης, δηλαδή τον Ισημερινό. Το συγκεκριμένο παιχνίδι ήταν αμφίρροπο, γρήγορο σε ρυθμό και θεαματικό. Αν λέγαμε ότι η Ελβετία στάθηκε πιο έμπειρη στη διαχείριση του αγώνα σκοράροντας στο τέλος των καθυστερήσεων δεν θα ήμαστε απολύτως ακριβείς. Η έκβαση του παιχνιδιού κρεμόταν από μια κλωστή. Πιθανότατα ο παράγοντας που τον έκρινε ήταν ο διαιτητής Ιρμάτοφ: αφήνοντας ορθότατα το πλεονέκτημα στην τελευταία φάση, παρά το σκληρό φάουλ παίκτη του Ισημερινού, καθιστά δυνατή την επίτευξη του ελβετικού νικητήριου τέρματος. Μια απόδειξη (σπάνια φυσικά) για το ότι η διαιτησία μπορεί να καθορίζει αποτελέσματα και με θετικό τρόπο.

Στο μεταξύ, ο Ισημερινός διατήρησε τις όποιες ελπίδες του πρόκρισης κερδίζοντας τη φιλότιμη Ονδούρα (του, γνωστού μας από το πέρασμά του από τη Βέροια, Κόστλυ) με 2-1. Λαμβανομένου υπόψη του ότι το πρωταρχικό κριτήριο σε περίπτωση ισοβαθμίας είναι η γενική διαφορά τερμάτων, η κατάστασή του δεν είναι απελπιστική.

Υπερόπλο και μετριότητα: Η Αργεντινή έχει στη σύνθεσή της ένα υπερόπλο που δεν έχει κατορθώσει ακόμη να εκμεταλλευτεί. Για να είναι αποτελεσματικός ο Μέσσι πρέπει να δέχεται τη μπάλα κοντά στη μεγάλη περιοχή του αντιπάλου, ώστε να έχει τη δυνατότητα για την εξαιρετική ατομική ενέργεια που θα τον φέρει μπροστά στο τέρμα. Όλα αυτά βεβαίως στο πλαίσιο γρήγορης ανάπτυξης της ομάδας του για να μην οδηγηθεί σε ασφυξία από το πολυπρόσωπο μαρκάρισμα.

Στο προηγούμενο ΠΚ, ο Μέσσι αγωνιζόταν περισσότερο σαν κλασσικό δεκάρι: ήταν υποχρεωμένος να παίζει συχνά πίσω από τη γραμμή του κέντρου και να κατεβάζει τη μπάλα, με αποτέλεσμα να φτάνει (όποτε έφτανε) κοντά στην αντίπαλη περιοχή εξαντλημένος και δίχως την απαραίτητη εκρηκτικότητα. Φέτος παίζει πράγματι κοντά στη μεγάλη περιοχή του αντιπάλου, πλην όμως δεν παίρνει σχεδόν ποτέ τη μπάλα σε καλές συνθήκες. Η ανάπτυξη της Αργεντινής είναι και αρκετά αργή και χωρίς μεγάλη φαντασία. Πραγματικοί επιτελικοί-δημιουργικοί μέσοι δεν υπάρχουν. Ταυτόχρονα, τα επιθετικά όπλα της Αργεντινής (Ιγουαΐν και Αγουέρο) είναι μάλλον σε κακή κατάσταση (ο Λαβέτσι ίσως αξίζει περισσότερο χρόνο παιχνιδιού, ο Παλάσιο δεν νομίζω ότι είναι παίκτης του επιπέδου τελικών ΠΚ) και δεν βοηθούν όταν ο Μέσσι έχει τρεις παίχτες να τον μαρκάρουν (όπως συνέβη στο παιχνίδι με το Ιράν). Κάποιοι λένε ότι στο πρώτο παιχνίδι η Αργεντινή βελτιώθηκε όταν άλλαξε το αρχικό 4-4-2 σε 4-3-3. Προσωπικά δεν είδα κάποια σοβαρή βελτίωση: η Αργεντινή νίκησε τους (αξιόμαχους και με μερικές εξαιρετικές μονάδες) Βόσνιους με ένα τυχερό αυτογκόλ που ήρθε πολύ νωρίς και μια ατομική ενέργεια του Μέσσι, ενώ δεχόμενη γκολ προς το τέλος κινδύνεψε με ισοφάριση (2-1). Υπέρ της απαισιόδοξης ερμηνείας συνηγορεί και η εξέλιξη του δεύτερου αγώνα, με το Ιράν, στο οποίο η Αργεντινή αγωνίστηκε και πάλι με το, υποτίθεται σωτήριο, 4-3-3 δείχνοντας σχεδόν απελπιστική εικόνα. Το ηρωϊκά αμυνόμενο Ιράν έδειξε και επιθετικές αρετές και θα μπορούσε να ανοίξει το σκορ – η επικράτηση της Αργεντινής στις καθυστερήσεις οφείλεται και πάλι σε ατομική ενέργεια του Μέσσι (1-0). Μπορούμε να πούμε κάτι παρήγορο για την ομάδα του Αλεχάνδρο Σαμπέλλα; Ναι, ότι μερικές φορές ο τελικός νικητής της διοργάνωσης ξεκινά με μέτριες εμφανίσεις. 😉 Μόνο που η Αργεντινή πρέπει να αλλάξει πολλά στο παιχνίδι της για να διεκδικήσει με αξιώσεις τον ρόλο του πρωταγωνιστή.

Μετά το νερόβραστο 0-0 μεταξύ Νιγηρίας και Ιράν, όπου οι μεν Νιγηριανοί έδωσαν ρεσιτάλ φλύαρης επιθετικής ανάπτυξης οι δε Ιρανοί φοβούνταν να περάσουν τη σέντρα, είχα τη βεβαιότητα ότι, εύκολα ή δύσκολα, οι Βόσνιοι θα επικρατούσαν των Αφρικανών. Πλανήθηκα πλάνη οικτρά. Καθοδηγούμενοι από το δίδυμο του αφιονισμένου αυτή τη φορά Εμενίκε και του πολύτιμου Ρωσονιγηριανού βετεράνου Οντεμουίνγκι, οι Νιγηριανοί πέτυχαν το γκολ που ζητούσαν κι έπειτα διαχειρίστηκαν το προβάδισμά τους στο σκορ ήρεμα κι «ευρωπαϊκά» (1-0). Οι Βόσνιοι, ενώ είχαν στα χαρτιά το δεύτερο καλύτερο υλικό του ομίλου, κατάφεραν να αποκλειστούν. Έδειξαν ανωριμότητα κι ανσφάλεια, ήταν κι άτυχοι (δοκάρι στο τέλος), αδικήθηκαν και διαιτητικά (το γκολ του Τζέκο στο 0-0 που ακυρώνεται κακώς ως οφσάιντ). Ας πρόσεχαν όμως!

Χρυσή μάσκα από τον θησαυρό του Κόφι Καρικάρι, ένατου βασιλιά του Βασιλείου Ασάντι (Γκάνα, 19ος αι.)

Ακόμη ένας όμιλος-φωτιά: Η Γερμανία ξεκίνησε πυραυλοκίνητα τη διοργάνωση, συντρίβοντας τους αξιοθρήνητους Πορτογάλους. Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι τους βοήθησαν οι συγκυρίες (αποβολή Πέπε), το 4-0 είναι σκορ που δεν σηκώνει συζήτηση. Το ίδιο βράδυ, οι Γκανέζοι χάριζαν πραγματικά τη νίκη στους Αμερικανούς. Δέχτηκαν το γκολ με το ξεκίνημα του παιχνιδιού κι αναγκάστηκαν να φορτσάρουν σε ολόκληρη τη διάρκεια του αγώνα, χωρίς αποτελεσματικότητα. Όταν κατάφεραν να ισοφαρίσουν χαλάρωσαν, με αποτέλεσμα να δεχτούν το δεύτερο (και μοιραίο) τέρμα στην επόμενη ουσιαστικά αμερικανική επίθεση. Ο τρόπος είναι ενδεικτικός: κόρνερ που παραχωρείται αναίτια κι ανόητα και φέρνει το γκολ εξαιτίας των άθλιων τοποθετήσεων των αμυνόμενων. Τόση τακτική ανωριμότητα σε ομάδα με τόσο ταλέντο και μονάδες με εξαιρετική τεχνική κατάρτιση είναι ασυγχώρητη (1-2). Οι τύψεις γιγαντώνουν μετά το εκπληκτικό ματς της Γκάνας εναντίον της Γερμανίας: το β΄ ημίχρονο του αγώνα αυτού προσέφερε στους θεατές τη μεγαλύτερη, σχεδόν εξωπραγματική, ένταση από κάθε άλλο στη διοργάνωση. Τέσσερα γκολ, καταγιστικός ρυθμός, συνεχείς ευκαιρίες εκατέρωθεν και πάθος για τη νίκη μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο (2-2). Έδειξε η Γερμανία τις αδυναμίες της, ιδίως τις αμυντικές; Έχει δίκιο ο Μπέκενμπάουερ όταν ισχυρίζεται ότι «όσο η Γερμανία προτιμά το θέαμα από την ουσία δεν πρόκειται να κερδίσει καμία μεγάλη διοργάνωση«; Πού θα μπορούσε να φτάσει η Γκάνα αν διαχειριζόταν με στοιχειώδη ορθολογισμό την αναμέτρηση με τις ΗΠΑ;

Με όλα αυτά, ίσως και να αδικούμε τους πολύ καλούς Αμερικανούς που παραλίγο να προκριθούν ήδη από το δεύτερο παιχνίδι τους. Η Πορτογαλία, βέβαια, έχει το ιδανικό προφίλ ομάδας σε παρακμή που κατευθύνεται με μαθηματική ακρίβεια στον αποκλεισμό. Διόλου δεν τη βοηθά η μετριότατη κατάσταση στην οποία βρίσκεται λόγω τραυματισμών το μεγάλο αστέρι της. Τη νύχτα της Κυριακής προς τη Δευτέρα είχε την τύχη να προηγηθεί νωρίς στο σκορ χάρη σε ένα παιδαριώδες σφάλμα της αμερικανικής άμυνας. Οι ΗΠΑ, όμως, ανέλαβαν την πρωτοβουλία, έχασαν ευκαιρίες και τελικά ανέτρεψαν το σκορ. Λίγη προσοχή και θα πανηγύριζαν την πρόκριση. Μόνο που ο συνδυασμός Κριστιάνο Ρονάλντο και Βαρέλα έφερε την πορτογαλική ισοφάριση στο πέμπτο λεπτό των καθυστερήσεων (2-2). Τώρα, οι μεν Αμερικανοί θα πρέπει να επιδιώξουν την επικύρωση του εισιτηρίου για την επόμενη φάση εναντίον των Γερμανών (ιστορία όχι απλή, ό,τι κι αν πουν οι διάφοροι πονηροί), οι δε Πορτογάλοι θα κυνηγήσουν ένα θαύμα απέναντι σε ομάδα που εμφανίζεται πολύ ανώτερή τους, χωρίς να έχουν καν τον έλεγχο της μοίρας τους (πρέπει και να συντρίψουν τη Γκάνα και παράλληλα να νικήσει η Γερμανία τις ΗΠΑ).

Κι ένας ακόμη της μετριότητας: Μαζί με (ή μάλλον μετά) τον όμιλο της εθνικής μας, ο όγδοος όμιλος πρέπει να είναι ο πιο αδύναμος της διοργάνωσης. Το Βέλγιο είναι η καλύτερη ομάδα του ομίλου, αλλά δεν πείθει κι απόλυτα. Είναι άπειρη σε επίπεδο τέτοιας διοργάνωσης, ενώ ο προπονητής προσπαθεί να χωρέσει στην ενδεκάδα όλα τα αστέρια του που αγωνίζονται στην Πρέμιερ Ληγκ χωρίς να κατορθώνει να φτιάξει πραγματικό σύνολο. Εναντίον των μαχητικών Αλγερινών του Βαχίντ Χαλίλοτζιτς χρειάστηκε πολλή προσπάθεια, επιτυχημένες αλλαγές κι η κούραση του αντιπάλου για να μπορέσει το Βέλγιο να ανατρέψει το σκορ και να φτάσει αγχωτικά στη νίκη (2-1). Εναντίον της (ξανά απογοητευτικής) Ρωσίας και σε ένα από τα ποιοτικώς χειρότερα παιχνίδια της διοργάνωσης, τη νίκη την έφερε ένα φοτσάρισμα κατά το τελευταίο δεκάλεπτο. Είχαν προηγηθεί και πάλι επιτυχημένες αλλαγές (Ορίτζι και Μιραλλάς). Μάλλον είναι βέβαιο ότι η βελγική ενδεκάδα που ξεκινά τους αγώνες δεν είναι η σωστή.

Για τη Ρωσία, αναρωτιέμαι τι δουλειά ακριβώς έχει κάνει όλο αυτό το διάστημα ο Φάμπιο Καπέλλο. Ομάδα άψυχη, ηττοπαθής, στείρα στην ανάπτυξή της, με εξαφανισμένα ατού, γενικώς μια ποδοσφαιρική τραγωδία. Με τους Νοτιοκορεάτες παραλίγο να χάσουν το παιχνίδι μετά την απίστευτη για τέτοιο επίπεδο γκάφα του Ακινφέγιεφ (τελικό σκορ 1-1). Με τους Βέλγους προσπάθησαν δειλά μπας και κλέψουν τη νίκη με κάποια αντεπίθεση. Η πλάκα μετά από όλα αυτά είναι ότι οι Ρώσοι μπορούν ακόμη να προκριθούν και μάλιστα είναι ουσιαστικά κύριοι της μοίρας τους: αρκεί να νικήσουν τους Αλγερινούς. Δεν θα στοιχημάτιζα ρούβλι στην ομάδα του Καπέλλο. Οι Αλγερινοί δεν είναι ομάδα που ξεχειλίζει από ταλέντο, αλλά είναι δεμένοι, επαρκείς τεχνικά και με μπόλικο πάθος και φιλοδοξίες. Τις κορεατικές «τίγρεις», για παράδειγμα, τα φεννέκ τις καταβρόχθισαν για πρωινό (4-2).

Οι επόμενες ημέρες θα κρίνουν πολλά: μία από τις Ουρουγουάη και Ιταλία θα υποχρεωθεί, δυστυχώς, να αποχωρήσει, την ίδια ώρα που σε ομίλους σαν τον τρίτο και τον όγδοο θα αναζητούνται οι λιγότερο κακοί για να πάρουν τη δεύτερη θέση πρόκρισης. Για να δούμε αν η εθνική μας θα τα καταφέρει έστω και για αυτόν τον ρόλο.

 

Κάποιοι πέφτουν μα σηκώνονται, κάποιοι άλλοι μένουν για πάντα ασάλευτοι στη νοτισμένη γη

 

Αλικσάντρ Ντεϊνέκα «Η Άμυνα της Σεβαστούπολής», 1942

Κι ανάμεσά τους βρίσκονται γενναίοι και δειλοί, άτυχοι κι απερίσκεπτοι. Γιατί σ’ αυτήν την προσομοίωση πολέμου που ονομάζεται ποδόσφαιρο πρέπει να συνδυάζεται το ακόρεστο πάθος για τη νίκη με την ψυχραιμία, τη διορατικότητα και την ευφυΐα που θα οδηγήσουν στη σωστή επιλογή την κρίσιμη στιγμή. Διαφορετικά ο νόμος είναι πολύ σκληρός. Κατά μείζονα λόγο στη διοργάνωση αυτή που δεν συχωρεί σχεδόν τίποτε.

Άλβαρο Περέιρα

Βρισκόμαστε στο Σάο Πάουλο, στο 60ό λεπτό της αναμέτρησης Ουρουγουάης-Αγγλίας. Ο Άλβαρο Περέιρα επιχειρεί με αυτοθυσία να ανακόψει τον επιτιθέμενο Στέρλινγκ. Ο Άγγλος ποδοσφαιριστής βρίσκει τον αντίπαλό του στο πρόσωπο, πρώτα με το παπούτσι, έπειτα με το γόνατο. Ο Περέιρα βρίσκεται αναίσθητος στο έδαφος. Για κάποιες στιγμές δεν κινείται καθόλου. Τον μεταφέρουν εκτός αγωνιστικού χώρου ώστε να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες. Συνέρχεται. Ο γιατρός της νοτιοαμερικάνικης ομάδας ζητεί αλλαγή. Τότε ο Περέιρα αρχίζει να ουρλιάζει σαν αγρίμι. «Είμαι εντάξει! Είμαι έτοιμος! Μπορώ να παίξω!» Η απόλυτη αυταπάρνηση. Το απόλυτο πάθος για τη νίκη.

Ο όμιλος των γενναίων: Η Ουρουγουάη ξεκίνησε τη διοργάνωση με το αριστερό. Μπήκε στο γήπεδο απροετοίμαστη κι έχοντας φανερά υποτιμήσει τον αντίπαλό της. Μέχρι να καταλάβει τι συμβαίνει κι ότι έχει απέναντί της μια ομάδα γρήγορη, τεχνική και φιλόδοξη, το πλεονέκτημά της στο σκορ έχει εξανεμιστεί.  Για την ακρίβεια προσπαθεί πλέον, ζαλισμένη και λαβωμένη, να ισοφαρίσει την Κόστα Ρίκα του Κάμπελλ. Μόνο που όταν έχεις πλανηθεί σε όλα δεν πρέπει να περιμένεις να σ’ ευνοήσει η τύχη. Το αντίθετο! Η ομάδα από την Κεντρική Αμερική πετυχαίνει και τρίτο γκολ με τον αναπληρωματικό της Μάρκο Ουρένια ο οποίος μόλις έχει περάσει στο παιχνίδι: εξαιρετική κίνηση στον κενό χώρο και τέλειο πλασέ για το 3-1. Η Ουρουγουάη, μια από τις ομάδες που πολλοί περιμένουν να πετύχει κάτι σπουδαίο σε τούτο το ΠΚ, έχει τελειώσει το πρώτο παιχνίδι της χάνοντας με διαφορά δύο γκολ από τη θεωρητικά ασθενέστερη ομάδα του ομίλου και με επιπλέον απώλεια την αποβολή του Μάξι Περέιρα. Χειρότερα ίσως και να μη γίνεται.

Πέντε ημέρες αργότερα, η Ουρουγουάη είναι μια άλλη ομάδα. Έχει πλέον θυμηθεί την ιστορία και την αξία

Λουίς Σουάρες

της. Έχει ξανά στις τάξεις της τον τραυματία Λουίς Σουάρες. Σε ένα ματς μεγάλης ποδοσφαιρικής έντασης και ομορφιάς, από αυτά που μόνο το Παγκόσμιο Κύπελλο προσφέρει, κατορθώνει να επικρατήσει της Αγγλίας με 2-1 και να ανακτήσει τις ελπίδες της για πρόκριση. Ένα σύνολο ενωμένο που αγωνίζεται με ξεχωριστό πάθος κι έχει ως επιπλέον πλεονέκτημα την ύπαρξη ποδοσφαιριστών μεγάλης αξίας σαν τον Καβάνι ή τον σκόρερ και των δύο τερμάτων Σουάρες.

Κι αν η Ουρουγουάη νίκησε δίκαια, οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή τη φορά η Αγγλία άξιζε κάτι καλύτερο στο Μουντιάλ από ένα διαφαινόμενο αποκλεισμό. Μετά από πολλά χρόνια έπαιξε καλό ποδόσφαιρο, είχε στη σύνθεσή της παίκτες με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά (σαν τον Στάρριτζ λ.χ.), αλλά στάθηκε άτυχη πέφτοντας στον δυσκολότερο δυνατό όμιλο. Γιατί πριν από τους Ουρουγουανούς, είχαν περάσει κι οι συνήθεις ύποπτοι Ιταλοί. Με ένα υλικό που στα χαρτιά μάλλον δεν εντυπωσιάζει, πλην όμως με όλες τις παραδοσιακές αρετές των ιταλικών ομάδων: υψηλή τεχνική κατάρτιση, τακτική κουλτούρα επιπέδου καθηγητή πανεπιστημίου, ομαδικό πνεύμα. Η νίκη τους στο Μανάους επί των αξιόμαχων Άγγλων έρχεται αβίαστα και φυσικά, με απόλυτο έλεγχο της εξέλιξης του παιχνιδιού. Με τον Μπαλοτέλλι να δείχνει πιο ώριμος και καθοριστικός από ποτέ και με κάποιους νέους στην ομάδα να αποδεικνύουν ότι αξίζουν τη θέση τους στη Σκουάντρα Ατζούρρα (σαν τον Καντρέβα της Λάτσιο για παράδειγμα).

Μόνο που αυτή η εθνική Ιταλίας έχει ένα πρόβλημα που η καλή ημέρα κάποιων παικτών της και οι αμυντικές αδυναμίες της Αγγλίας δεν άφησαν να φανεί στο πρώτο παιχνίδι. Αν δούμε την ιταλική αποστολή, ποιοι διαπιστώνουμε ότι είναι οι επιθετικοί της, εκτός του Μπαλοτέλλι; Ο Κασσάνο (παίζει ακόμη ποδόσφαιρο αυτός;), και οι… Ινσίνιε, Ιμμόμπιλε και Τσέρτσι. Δεν εντυπωσιάζουν τα ονόματα. Άλλους ήθελε να πάρει μαζί του ο Πραντέλλι, μα κάποιοι έμειναν πίσω από τραυματισμούς (ο «φαραώ» Ελ Σαρααουύ, ο «Αμερικάνος» Τζουζέππε Ρόσσι) ή έκαναν εσφαλμένες επιλογές για τη συνέχιση της ποδοσφαιρικής σταδιοδρομίας τους (ο Ιταλοαργεντίνος Οσβάλντο που πήγε και θάφτηκε στο Σαουθάμπτον). Η ιταλική επίθεση δεν είναι επομένως παντός καιρού. Κι αυτό μπορεί να στοιχίσει. Για την ακρίβεια, ήδη στοίχισε.

Σε συνδυασμό με το περίπλοκο ταξίδι από το Μανάους στο Ρεσίφε και ένα παιχνίδι στο τροπικό καταμεσήμερο, η επιθετική φτώχεια των Ατζούρρι οδήγησε σε μια κατά τα φαινόμενη απροσδόκητη ήττα. Η Ιταλία βραχυκύκλωσε κι εκείνη με τη σειρά της μπροστά στο παιχνίδι των Κοσταρικανών που πήραν από την αρχή τον έλεγχο του αγώνα. Μετά ο Πραντέλλι πανικοβλήθηκε κι άρχισε τις αλλαγές που κάνει ένας προπονητής για να σώσει την ομάδα του, πλην όμως καταλήγει να την αποδιοργανώσει εντελώς: η Ιταλία κατέληξε να παίζει με τέσσερις επιθετικούς, μόνο που δεν μπορούσε να κάνει ούτε ευκαιρία. Οι Τίκος (που θα έπρεπε να έχουν πάρει κι ένα πέναλτυ που έγινε στον Κάμπελλ) κατακτούσαν δίκαια τη νίκη. Τελικά αυτοί είναι μάλλον η πιο άξια ομάδα του ομίλου (κι οπωσδήποτε η πιο συνηθισμένη να αγωνίζεται στις συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες).

Μετά κι από τον αγώνα του Ρεσίφε η Κόστα Ρίκα είναι ήδη στον επόμενο γύρο. Ουρουγουάη κι Ιταλία θα παίξουν για μια θέση σε έναν ακόμη αγώνα ζωής και θανάτου. Όσο για τη βαριά λαβωμένη Αγγλία που από χτες βρισκόταν πεσμένη στο πεδίο της μάχης χωρίς καν δυνατότητα ιατρικής βοήθειας, καταλέγεται πλέον στους ηρωικά πεσόντες. Κρίμα που δύο από αυτές τις ομάδες θα γυρίσουν στη βάση τους.

Οι αφόρητα πληκτικοί: Και κρίμα, θα τολμούσα να πω, που θα προκριθούν δύο ομάδες από τον Γ΄ Όμιλο. Η Κολομβία του Πέκερμαν πήρε αυτό που ήθελε, αν και τελικά με την ψυχή στο στόμα. Ενώ φάνηκε να καθαρίζει το παιχνίδι με τα γκολ των Κιντέρο και Τζέιμς Ροδρίγες, γύρισε πίσω κι επέτρεψε στην Ακτή να ξαναμπεί στο παιχνίδι και παραλίγο να ισοφαρίσει με την ευκαιρία του Ντρογκμπά, τον οποίο σταμάτησε με έξοδο ο Οσπίνα. Η Κολομβία προκρίθηκε, η Ακτή ελπίζει βάσιμα, αλλά η κατάστασή της είναι πιο περίπλοκη απ’ ό,τι φαίνεται με πρώτη ματιά. Η ομάδα της βασίζεται σε μια γενιά ιδιαίτερα ταλαντούχων παικτών που δεν κατάφερε όλα όσα θα μπορούσε να επιτύχει βάσει του ταλέντου της, αλλά βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση του κύκλου της. Αυτή είναι η τελευταία της ευκαιρία: στοιχείο που μπορεί να συνιστά κίνητρο, μπορεί όμως και να βραχυκυκλώσει αυτούς που συνειδητοποιούν ότι ο χρόνος τους τελειώνει. Επιπλέον, αν απέδειξε ότι μπορεί να ανατρέψει τη σε βάρος της κατάσταση αντιμετωπίζοντας μια μέτρια ομάδα όπως είναι η Ιαπωνία, με δυσκολότερους αντιπάλους η τακτική της προσέγγιση εξακολουθεί να είναι αρκετά αφελής. Προσθέτουμε και το πρόσφατο δράμα της οικογένειας Τουρέ και συνειδητοποιούμε ότι το συγκριτικό της πλεονέκτημα περιορίζεται στο ότι της αρκεί και η ισοπαλία στον τρίτο αγώνα και στο ταλέντο κάποιων μονάδων της. Μπορεί να αποδειχθεί αρκετό, μπορεί και όχι.

Κατσουράνης

Κάποιος φίλος έγραψε ότι, ακόμη κι αν δεχθούμε ότι η εθνική μας αμύνθηκε ηρωικά εναντίον των Ιαπώνων, οι πραγματικοί ήρωες ήμασταν όσοι παρακολουθήσαμε σε προχωρημένη ώρα ολόκληρο το παιχνίδι. Θα προσέθετα ότι η εθνική μας παίζει ποδόσφαιρο ακριβώς όπως η χώρα «ξεπερνά την κρίση και βγαίνει στις αγορές». Με τα ψέμματα, θα διευκρίνιζε κάποιος κακεντρεχής. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η ομάδα αυτή δεν δίνει κανένα λόγο σ’ έναν ουδέτερο φίλαθλο για να τη συμπαθήσει. Δεν παίζει θεαματικό ποδόσφαιρο, δεν διακρίνεται για το αθλητικό πνεύμα της, δεν είναι καν αουτσάιντερ για να προκαλέσει τη συμπάθεια που δείχνει κανείς στους Δαυίδ που τολμούν να αναμετρηθούν με τους Γολιάθ. Είναι μια βαρετή, κακομαθημένη ομάδα. Τόσο βαρετή που δεν μπορεί να κατακτήσει ούτε τον τίτλο της χειρότερης ομάδας της διοργάνωσης. 😉 Ο συντηρητισμός του Σάντος περιόρισε τις αλλαγές μετά το κολομβιανό στραπάτσο στις ελάχιστες «αναγκαίες». Η ομάδα έπαιξε ποδόσφαιρο νεολιθικής εποχής μέχρι την ανόητη κι αντιεπαγγελματική αποβολή του Κατσουράνη κι έπειτα δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να το γυρίσει σε σύστημα παλαιολιθικής: όλη η ομάδα πίσω για να συγκρατηθεί η υπερδύναμη του παγκοσμίου ποδοσφαίρου Ιαπωνία και γιόμες ή μοναχικές τρεχάλες χωρίς καμία απολύτως ελπίδα για δημιουργία επικίνδυνης για τον αντίπαλο φάσης.

Η τύχη βέβαια τα έφερε έτσι που αυτή η ομάδα μπορεί ακόμη να προκριθεί. Με απόλυτη ειλικρίνεια θα έλεγα ότι αυτό δεν θα είναι καλό ούτε για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο ούτε για το ελληνικό.

Και το jogo bonito; Πάει αυτό, πέθανε. Εδώ και 25 χρόνια οι Βραζιλιάνοι παίζουν με ευρωπαϊκό ρεαλισμό. Απλώς είχαν 3-4 μέσους κι επιθετικούς οι οποίοι, με τις τεχνικές αρετές και τη φαντασία τους, ικανοποιούσαν τις ψευδαισθήσεις του Ευρωπαίου οπαδού τους. Τώρα πια χάθηκε κι αυτό. Μια ομάδα με αμυντικούς, αμυντικούς μέσους και τον Νεϋμάρ που όσο καλός κι αν είναι δεν αρκεί από μόνος του. Η λευκή ισοπαλία με το Μεξικό στη Φορταλέζα επιβεβαίωσε όλες τις (άσχημες) υποψίες που προκάλεσε ο αγώνας με την Κροατία. Τρομακτική επιθετική στειρότητα που εύλογα δημιουργεί την εντύπωση ότι χωρίς τη διαιτητική βοήθεια στο πρώτο παιχνίδι η Βραζιλία θα αντιμετώπιζε πολλές δυσκολίες για να προκριθεί. Εάν δεν ήταν η διοργανώτρια δεν θα της έδινα ούτε μισή πιθανότητα να κατακτήσει τρόπαιο.

Θα ήταν πολύ άδικο για το Μεξικό να συνοψίσουμε την πολύ καλή του εμφάνιση στην εξαιρετική βραδιά του Οτσόα. Το Μεξικό έδειξε καλύτερο της Βραζιλίας σε όλους τους τομείς. Θα διεκδικήσει την πρόκριση με το αβαντάζ ότι μπορεί να αρκεστεί και στην ισοπαλία. Οι προσεχείς αντίπαλοί του, πάντως, δεν αστειεύονται. Το κακορίζικο Καμερούν οι Κροάτες το έκαναν μια χαψιά (4-0). Οι επιστροφές του Πράνιτς (ναι, μη γελάτε) και, κυρίως, του Μάντζουκιτς έκαναν το παιχνίδι της Κροατίας πιο συγκροτημένο και πιο αποτελεσματικό. Το ντέρμπυ για τη δεύτερη θέση αναμένεται εξαιρετικά ενδιαφέρον.

Το Καμερούν κερδίζει με το σπαθί του τον τίτλο της χειρότερης ομάδας του τουρνουά. Ξεκινά τον κρίσιμο αγώνα εναντίον των Κροατών με υποσχέσεις, αλλά δέχεται γκολ στην πρώτη οργανωμένη επίθεση των αντιπάλων του. Χάνει κάθε ελπίδα από μόνο του, με την εγκληματική βλακεία του Σονγκ (βραβείο ψυχάκια της διοργάνωσης, συν βραβείο για την πιο αντιεπαγγελματική συμπεριφορά) που οδηγεί στην αποβολή του. Καταρρέει, με αποθέωση το ξύλο που παίζουν ο Ασσού-Εκοτό (βραβείο καλύτερης κόμμωσης στο Μουντιάλ) με τον Μουκαντζό ενώ παίζεται ακόμη παιχνίδι. Ντροπιαστική εμφάνιση για τη χώρα που πρώτη από την Αφρική έφτασε μέχρι και να χτυπά την πόρτα των ημιτελικών του ΠΚ.

«Εμείς δεν παίζουμε ξύλο μοναχά στις προπονήσεις, γατάκια!»

Η αποκαθήλωση: Η παγκόσμια πρωταθλήτρια παρέδωσε το στέμμα της μετά από δύο μόνο παιχνίδια, ανήμπορη να αντιδράσει μπροστά στο ομαδικό κι ατομικό ταλέντο των Χιλιανών, την τακτική ωριμότητα και τον ρεαλισμό τους. Η Ισπανία δεν έπαιξε κακό ποδόσφαιρο: της έλειψε όμως εντελώς η αποτελεσματικότητα, η τύχη και, πρωτίστως, το κίνητρο, η επιθυμία υπέρβασης με στόχο ένα ακόμη τρόπαιο. Ήταν κουρασμένη και κορεσμένη. Η δήλωση του Κασίγιας (πριν αρχίσει το Μουντιάλ) ότι «η γενιά αυτή έχει κερδίσει το δικαίωμα στην αποτυχία» είναι απολύτως ενδεικτική της άτυχης ψυχολογικής προσέγγισης των Ισπανών. Η μεγάλη διοργάνωση δεν συγχωρεί όσους δεν έχουν πάθος, όσο ταλέντο κι αν διαθέτουν. Κι όλα αυτά σε μια χρονιά που ισπανικοί σύλλογοι κατέκτησαν και τα δύο ευρωπαϊκά τρόπαια και στον τελικό του Τσάμπιονς Ληγκ αναμετρήθηκαν δύο ισπανικές ομάδες. Ίσως αυτή η παταγώδης αποτυχία να ήταν αναπότρεπτη αν λάβουμε υπόψη την κούραση των παικτών της, την ηλικία τους, τη μέτρια κατάσταση κάποιων. Ο κύκλος της πιο ένδοξης ισπανικής γενιάς έφτασε στο τέλος. Μπροστά στο πεπρωμένο η όποια συζήτηση για επιμέρους επιλογές (ο Ντιέγκο Κόστα ως ξένο σώμα στην ομάδα) μάλλον παρέλκει.

Αφιερώνοντας τόσο χρόνο στον ηττημένο, αδικούμε τη θριαμβεύτρια. Η Χιλή αυτή είναι εντυπωσιακή από κάθε άποψη, οι παίκτες της εξαιρετική. Αν η φανέλα της ήταν πιο βαριά δεν θα διστάζαμε ούτε στιγμή να τη χρίσουμε φαβορί για το τρόπαιο. Αλλά…

Ο καθεδρικός του Σαντιάγο της Χιλής

Η Ολλανδία δυσκολεύτηκε πολύ για να καταβάλει τους Αυστραλούς (3-2) σε ένα θεαματικό ματς το οποίο κατέδειξε τα όρια και τις (σοβαρές) αμυντικές αδυναμίες των Οράνιε. Καλοί μεν οι Ολλανδοί, αλλά θα τους χρειαστούν πολλά ακόμη για να φτάσουν ψηλά. Η Αυστραλία ήταν μια ομάδα μέτριων δυνατοτήτων με μια μεγάλη αρετή: ομαδικό πνεύμα κι αγωνιστικότητα. Ακριβώς ό,τι λείπει από ομάδες σαν τη δική μας.

Ο αγώνας μεταξύ των δύο που εξασφάλισαν την πρόκριση δεν θα είναι καθόλου αδιάφορος. Ο ηττημένος (ή, σε περίπτωση ισοπαλίας, η Χιλή) θα πρέπει να παίξει στο Μπέλο Οριζόντε με αντίπαλο τη διοργανώτρια Βραζιλία. Κι όσο κι αν αυτή η ομάδα δεν πείθει κανέναν για τις ικανότητές της, λίγοι μπορούν να φανταστούν ότι είναι δυνατό ν’ αποκλειστεί από τον γύρο των 16.

Εάν τα διδάγματα του πρώτου αγώνα δεν απέχουν πολύ από το τίποτε, αυτά του δεύτερου δεν είναι κατ’ ανάγκη πολύ πιο χρήσιμα. Κάποιες φορές μάλιστα ούτε και το τέλος της πρώτης φάσης βοηθά. Ποιος περίμενε τους Ιταλούς το ’82 μετά τη μετριότητα των τριών ισοπαλιών. Ίσως λοιπόν η τελική νικήτρια να κρύβεται ανάμεσα στις ομάδες που ξεκίνησαν μέτρια. Αλλά ας μη βιαζόμαστε, μπορούμε να απολαύσουμε τα παιχνίδια ένα προς ένα και να περιμένουμε. Όσο για την τάχα μου «ηρωική» εθνική μας, αυτη βρίσκεται πάντα πεσμένη στο πεδίο της μάχης. Διατηρεί βεβαίως τις αισθήσεις της και φωνάζει στους τραυματιοφορείς να τη σώσουν, αλλά η κατάστασή της δεν εμπνέει και μεγάλη αισιοδοξία για τη συνέχεια.

Μαύρη Ρώμη (και μαύρα μαντάτα)

«Πελοουρίνιο», το ιστορικό κέντρο του Σαλβαντόρ

Στο Σαλβαντόρ της Μπαΐα, που όχι άδικα τ’ ονομάζουνε και Μαύρη Ρώμη, συναντήθηκαν κάποτε ο καθολικισμός των λευκών αποίκων με τις παραδοσιακές δοξασίες των σκλάβων που έφερναν με τα καράβια τους οι δουλέμποροι από τον Κόλπο της Γουϊνέας κι από τα νότια της Αφρικής. Κάπως έτσι γεννήθηκαν οι αφροβραζιλιάνικες θρησκείες, μορφές πίστης με εξωτικά για μας ονόματα: μακούμπα, καντομπλέ, ουμπάντα. Πνεύματα ή θεότητες (μη με βάλετε ν’ αποφανθώ για το αν οι αφροβραζιλιάνικες θρησκείες είναι κατά βάθος μονοθεϊστικές), οι Ορισά καθορίζουν το πεπρωμένο του κόσμου και των ανθρώπων. Κάπως έτσι θα πρέπει χτες ν’ αποφάσισαν να ρίξουν από τον θρόνο της την αδιαμφισβήτητη βασίλισσα του ποδοσφαίρου των τελευταίων χρόνων.

Η Ολλανδία έκανε στο Σαλβαντόρ το ιδανικό παιχνίδι αντεπιθέσεων. Προσέφερε στους θεατές ορισμένα εξαιρετικά θεαματικά γκολ. Μπορεί η εντυπωσιακή σε εύρος επικράτησή της να είναι προάγγελος της τελικής νίκης της στη διοργάνωση; Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου βέβαιο: σπάνια ομάδα που πραγματοποιεί τόσο εντυπωσιακή εμφάνιση, τόσο νωρίς και με τόσο ισχυρό αντίπαλο κατορθώνει να φτάσει μέχρι το τέλος της διαδρομής. Παράδοξο, αλλά αληθινό. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το αποτέλεσμα σηματοδοτεί την πτώση της Ισπανίας από την κορυφή της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ιεραρχίας. Πολύ δύσκολο να συνέλθει ομάδα από τέτοια συντριβή. Το περίεργο είναι ότι το πρώτο ημίχρονο του παιχνιδιού δεν προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε στο δεύτερο. Οι Ολλανδοί, βέβαια, είχαν την πρώτη μεγάλη ευκαιρία και έδειξαν χαρακτήρα ισοφαρίζοντας πριν την ανάπαυλα, παρά το σοκ του γενναιόδωρου πέναλτυ που δόθηκε στους Ισπανούς. Ωστόσο οι δεύτεροι είχαν την υπεροχή. Πώς να φανταστεί κάποιος την ολοκληρωτική κατάρρευσή της στη συνέχεια: η απόλυτη αδυναμία των Ισπανών να προσπαθήσουν έστω να λύσουν τα προβλήματα που τους δημιουργούσαν οι Οράνιε, η παντελής έλλειψη εναλλακτικών τρόπων παιχνιδιού, η μοιρολατρική παράδοση στις ορέξεις του αντιπάλου αποτελούν ενδείξεις παρακμής που το αποτέλεσμα της Παρασκευής ενδεχομένως θα επιταχύνει.

άγαλμα του Οσαλά (ή Ομπαταλά) στην Κόστα ντο Σαουίπε της Μπαΐα

Πιο νότια, στο Μπέλο Οριζόντε, η εθνική μας πραγματοποιούσε το τρίτο κατά σειρά τραγικό ντεμπούτο της σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου. Στην προηγούμενη ανάρτηση διατυπώναμε μια σειρά από ερωτήματα σχετικά με την αγωνιστική κατάσταση της εθνικής μας. Όλα τα ερωτήματα πήραν την πιο δυσάρεστη απάντηση στον αγωνιστικό χώρο του Μινεϊράο. Ασταθής αμυντική λειτουργία (με παίκτες επιρρεπείς στο ατομικό λάθος: βλ. την ατυχέστατη έμπνευση του Μανωλά στο πρώτο γκολ ή την παρουσία-απουσία του Χολέμπας στο δεύτερο), εντελώς προβληματική και προβλέψιμη μεσαία γραμμή ως προς τη δημιουργία παιχνιδιού, επίθεση χωρίς ουσιαστική δύναμη πυρός. Γενικά, παίκτες σε κακή φόρμα, χωρίς συγκέντρωση, χωρίς σχέδιο αντιμετώπισης του αντιπάλου. Μπορεί με λίγη τύχη το αποτέλεσμα να ήταν διαφορετικό: αν γινόταν γκολ η ευκαιρία του Κονέ αμέσως μετά το 0-1, αν η υπεροχή στα είκοσι τελευταία λεπτά του α΄ μέρους μετουσιωνόταν σε κάτι καλύτερο, αν η κεφαλιά του Γκέκα μετά το 0-2 κατέληγε στα δίχτυα, όπως και θα έπρεπε. Αλλά, φυσικά, ούτε η ποδοσφαιρική Ιστορία γράφεται με υποθέσεις. Κατά τα λοιπά, αναρωτιέμαι σχετικά με την προετοιμασία του παιχνιδιού εκ μέρους του τεχνικού επιτελείου της εθνικής. Εκτός από τις χαρές και τα πανηγύρια που «δεν θα παίξει ο Φαλκάο» ποιος και πώς μελέτησε το παιχνίδι της Κολομβίας; Αναζητήθηκαν προτερήματα κι αδυναμίες της; Εκπονήθηκαν σχέδια προσαρμοσμένα στον αντίπαλο, βάσει πλειόνων πιθανών σεναρίων εξέλιξης του αγώνα; Προσωπικά είδα μια ομάδα εντελώς αδιάβαστη κι ελλιπώς προετοιμασμένη. Εκτός κι αν οι δυνατότητές της είναι ακριβώς αυτές οι φτωχές που διαπιστώσαμε.

Το Νέο Μινεϊράο

Για την πρεμιέρα τα πλέον ουσιώδη έχουν ήδη ειπωθεί στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης. Αγώνας που ουσιαστικά κρίθηκε από τα σφυρίγματα του διαιτητή και ειδικά από το απίστευτο πέναλτυ υπέρ της Βραζιλίας. Ας μην επιμείνουν κάποιοι, επικαλούμενοι το γράμμα του κανονισμού: αν το ακολουθούσαμε θα καταλήγαμε με 85 πέναλτυ ανά αγώνα, μόνο από τα σπρωξίματα στις στημένες φάσεις. Κατά τα λοιπά, πρέπει να παραδεχτούμε ότι το πρώτο παιχνίδι της διοργανώτριας είναι κατά παράδοση εξαιρετικά δυσχερές στη διαχείρισή του, για πολλούς και διάφορους λόγους. Αυτό το στοιχείο δεν επιτρέπει να συναχθούν οριστικά συμπεράσματα για την αξία της Βραζιλίας. Διαφορετικά, αν έπρεπε να κρίνουμε με γνώμονα αποκλειστικά το ματς της Πέμπτης, θα κάναμε λόγο για ομάδα με πολύ σοβαρό πρόβλημα στο δημιουργικό σκέλος του παιχνιδιού. Το κέντρο της Βραζιλίας μοιάζει να αποτελείται από πολλούς αμυντικούς μέσους, χρήσιμους πιθανώς για το παιχνίδι της Τσέλση του Μουρίνιο, πλην όμως ανεπαρκείς επιθετικά. Κι όσο για την επίθεση, ο Φρεντ ως βασικός φορ της Βραζιλίας στα γεράματά του συνιστά παράδοξο. Ο Χουλκ ως εξτρέμ, όμως, αποτελεί ανέκδοτο. Η άμυνα, τέλος, δεν διέπρεψε λόγω της σταθερότητάς της: στο πρώτο ημίχρονο κάθε κάθοδος των Κροατών στον χώρο άμυνας των Βραζιλιάνων ήταν επικίνδυνη. Ενώ ο πολυδιαφημισμένος Ντάνι Άλβες εκτέθηκε ανεπανόρθωτα από τον γερο-Όλιτς.

Στο άλλο παιχνίδι του πρώτου ομίλου, το Μεξικό επικράτησε δίκαιο του Καμερούν. Εάν το διαιτητικό τρίο δεν είχε ακυρώσει ως οφσάιντ δύο καθαρά μεξικάνικα γκολ, το σκορ θα ήταν κατά πολύ ευρύτερο. Το Μεξικό (ίσως και λόγω του σχετικού «απομονωτισμού» του, με τους περισσότερους ποδοσφαιριστές να αγωνίζονται στο, οικονομικά ισχυρό, εθνικό πρωτάθλημά του) είναι από τις λίγες ομάδες που εξακολουθούν να έχουν το δικό τους στυλ (εν προκειμένω επιθετικό και θεαματικό). Μπορεί και να έχει συνέλθει από την τραυματική εμπειρία των προκριματικών (τελευταία αγωνιστική απέφυγε ντροπιαστικό αποκλεισμό από τον Παναμά κι έπειτα αναγκάστηκε να παίξει μπαράζ με τη Νέα Ζηλανδία) κι αυτή η διοργάνωση να αποτελέσει την ευκαιρία για να δείξει όλα αυτά για τα οποία είναι ικανό. Ο βασικός πάντως λόγος για να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τις πραγματικές δυνατότητες του Μεξικού είναι οι περιορισμένες δυνατότητες του αντιπαλου του: χωρίς ιδιαίτερο ποδοσφαιρικό ταλέντο και μ’ ένα σταρ στο τελείωμα της σταδιοδρομίας του, το Καμερούν δεν έκανε στην ουσία προετοιμασία. Οι παίχτες ήταν απασχολημένοι ζητώντας από την ομοσπονδία τα πριμ που θεωρούσαν ότι αξίζουν. Αν συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο θα επιλύσουν τη διαφορά οι ίδιοι: πριμ για ήττες δεν υπάρχει λογικά.

Κουιαμπά, Μάτο Γκρόσσο

Με αρκετά συμπαθητικό ρυθμό κι όχι λίγες φάσεις, η αναμέτρηση στην Κουιαμπά μεταξύ της Χιλής του Σαμπάολι και της Αυστραλίας του Ποστέκογλου έληξε δίκαια με την επικράτηση της πρώτης. Το γρήγορο παιχνίδι, με συνεχείς μεταβιβάσεις ή/ και κίνηση στον χώρο, και η υψηλή τεχνική κατάρτιση που είχαμε διαπιστώσει στην εποχή Μπιέλσα εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν την εθνική της Χιλής. Το αναμενόμενο μαχητικό πνεύμα των Αυστραλών τους έσωσε από μια γρήγορη παράδοση άνευ όρων (μετά τα δύο γκολ σε ένα λεπτό): με λίγη τύχη μπορεί και να γύριζαν το ματς.

Βρισκόμαστε στην αρχή της αρχής. Πολλές ισχυρές ομάδες δεν έχουν μπει ακόμη στη μάχη. Και δεν πρέπει να λησμονούμε ότι, όσον αφορά τις ομάδες που είχαμε ήδη την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, μπορεί αυτό που είδαμε να ήταν το καλύτερο ή το χειρότερο παιχνίδι τους στη διοργάνωση. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε. Όποια κι αν είναι τα μέχρι τώρα συμπεράσματά μας, είναι κατ’ ανάγκη επισφαλή ως προς την ορθότητά τους. 

Οπότε… υπάρχει ελπίδα ακόμη και για την εθνική Ελλάδας.

Ανοιχτοί ορίζοντες

Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αγωνιστικής στους τρεις ομίλους (κι εν αναμονή του τέταρτου), μπορούμε να πούμε ότι, προς το παρόν, τα προγνωστικά είναι ανοιχτά. Τα φαβορί δεν δείχνουν άτρωτα, οι αποστάσεις μεταξύ των ομάδων είναι μάλλον μικρές, οι εκπλήξεις μοιάζουν πιθανές. Μπορεί τελικά αυτό το ευρωπαϊκό να αποδειχτεί διοργάνωση στην οποία θα τηρηθούν ιεραρχίες και επετηρίδες. Μπορεί, όμως, να είναι κι ευρωπαϊκό εκπλήξεων. Είναι νωρίς για να αποκλείσουμε κάποια από τις δύο πιθανότητες. Όλα αυτά με την επιφύλαξη ότι η αλήθεια του ενός αγώνα είναι πάντα μερική: ίσως κάποιοι βρέθηκαν σε κακή ημέρα και στη συνέχεια δείξουν το καλό τους πρόσωπο. Ίσως κάποιοι άλλοι έκαναν ήδη την καλύτερη δυνατή εμφάνισή τους και στη συνέχεια ξεφουσκώσουν. Σε κάθε περίπτωση, η ευχάριστη διαπίστωση έγκειται στο ότι παρακολουθούμε μάλλον καλό ποδόσφαιρο. Όλοι προσπαθούν να παίξουν μπάλα με τα μέσα που διαθέτουν, επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματά τους κι όχι κυρίως να καταστρέψουν. Ας ελπίσουμε η τάση αυτή να επιβεβαιωθεί στη συνέχεια.

Όμιλος Α΄: Για τον αγώνα της εθνικής μας στη Βαρσοβία, που ήταν κι ο εναρκτήριος της διοργάνωσης, τα ουσιαστικά γράφτηκαν στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης. Ικανοποιητικότατη εμφάνιση, ιδίως για κάποιους από εμάς που είχαμε περιορισμένες προσδοκίες από αυτήν την εθνική του Σάντος [Βαρσοβία: Πολωνία-Ελλάδα 1-1 (17′ Λεβαντόφσκι – 51′ Σαλπιγγίδης)]. Ένα κακό πρώτο ημίχρονο που κλείνει με τη άδικη αποβολή του Παπασταθόπουλου. Κι εκεί που περιμένουμε την κατάρρευση, πίσω στο σκορ και με παίχτη λιγότερο, η κατάσταση ανατρέπεται σε σημείο που να λυπούμαστε που δεν φτάσαμε σε μια νίκη την οποία με βάση την εικόνα του παιχνιδιού δικαιούμασταν. Η Ελλάδα επέδειξε μεγάλα ψυχικά αποθέματα, τακτική ανωτερότητα και τεχνική επάρκεια. Μεγάλη εμφάνιση του Σαλπιγγίδη που περνώντας σαν αλλαγή γυρίζει κυριολεκτικά το παιχνίδι (ισοφαρίζει, κερδίζει το πέναλτυ που σπαταλά ο Καραγκούνης, πετυχαίνει το γκολ που ακυρώνεται σαν οφσάιντ – κακώς κατά τη γνώμη μου, αλλά έλα που όλα τα ΜΜΕ το βλέπουν σαν οριακό οφσάιντ), καλό παιχνίδι του Σαμαρά (που αν είχε καλά τελειώματα των φάσεων θα ήταν τώρα ο ήρωας του αγώνα), εύφημος μνεία στον νεαρό Φορτούνη. Απίστευτα αγχωμένη και τακτικά ανώριμη, η Πολωνία πρέπει να αισθάνεται τυχερή με την ισοπαλία. Εάν δεν βελτιωθεί, γίνεται ακλόνητο φαβορί για τον ρόλο της συνδιοργανώτριας που θα κάνει άσχημο τουρνουά. Διαιτησία εντελώς παραγκάτη: εάν το χέρι του Περκίς στο α’ ημίχρονο μπορεί να γίνει γαργάρα με μπόλικη καλή θέληση, η αποβολή του Παπασταθόπουλου, οι κάρτες που δείχτηκαν μόνο σε Έλληνες και το γεγονός ότι ο Καρμπάγιο δεν έδωσε ούτε ένα αμφισβητούμενο σφύριγμα στην Ελλάδα αποδεικνύουν ότι ο Ισπανός ήταν αποφασισμένος να παίξει έδρα με κάθε τίμημα.

Με το πρώτο της παιχνίδι, η Ρωσία απέδειξε ότι όλα τα καλά που λέγονταν για αυτήν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα [Βρότσουαφ: Ρωσία-Τσεχία 4-1 (15′ και 79′ Τζαγκόγιεφ, 24′ Σιρόκαφ, 82′ Παβλιουτσένκα – 52′ Πίλαρζ)]. Μπήκε αποφασισμένη να καθαρίσει το παιχνίδι νωρίς και με ένα ημίωρο ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου βρέθηκε στη θέση του οδηγού. Είχε βέβαια το νεκρό της διάστημα, στο πρώτο εικοσάλεπτο του β΄ ημιχρόνου, όταν δέχτηκε το γκολ από τον Πίλαρζ, αλλά στο τέλος καθάρισε με εμφατικό τρόπο το παιχνίδι. Τεράστιο ματς του Αλάν Τζαγκόγιεφ (μην ξανακούσω για Άλαν: ο παίχτης είναι γεννημένος στη Βόρεια Οσετία, και το όνομά του παραπέμπει στους  Αλανούς, τους οποίους οι Οσέτες θεωρούν ευλόγως προγόνους τους) κι ένα υπέροχο γκολ από τον Παβλιουτσένκα. Περιμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον τη συνέχεια, μια κι αυτή η Ρωσία τον ημιτελικό τουλάχιστον δείχνει να τον έχει στο τσεπάκι της. Και να μην παραβλέψουμε το ότι η Τσεχία δεν είναι τόσο κακή όσο δείχνει το 1-4.

Όμιλος Β΄: Και η πρώτη μεγάλη έκπληξη του Ευρωπαϊκού έγινε στο Χάρκοβο [Ολλανδία-Δανία 0-1, 24′ Κρον-Ντέλι]. Μπλοκάροντας την κυκλοφορία των Ολλανδών κι εκμεταλλευόμενη άριστα το παιχνίδι αντεπιθέσεων, η Δανία έφτασε σε δίκαιη νίκη. Ναι μεν οι Ολλανδοί έχουν συντριπτική κατοχή της μπάλας, αλλά δέχονται γκολ στην πρώτη επικίνδυνη αντεπίθεση των Δανών (με σκόρερ τον πολύ καλό επιθετικό μέσο της Μπρέντμπυ), ενώ κι η μεγαλύτερη ευκαιρία τους στο α΄ ημίχρονο (το δοκάρι του Ρόμπεν) προήλθε από μνημειώδη γκάφα του Άντερσεν. Στο παρελθόν είχα εκφράσει τις αμφιβολίες μου για το πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η Ολλανδία έχοντας τον Φαν Πέρσι μόνο φορ. Το Σάββατο, πάντως, έγινε πιο ουσιαστική μόνο αφότου πέρασαν στο παιχνίδι ο Χούντελααρ κι ο Φαν ντερ Φάαρτ. Κι αυτοί, όμως, δεν μπόρεσαν να αλλάξουν το τελικό αποτέλεσμα. Μένει να δούμε τις συνέπειες αυτής της έκπληξης: προάγγελλος σπουδαίας πορείας των Δανών, ξύπνημα για να σοβαρευτούν οι Ολλανδοί ή αποτέλεσμα που τελικά θα οδηγήσει σε αποκλεισμό και τους δύο αντιπάλους του Χαρκόβου;

Στο ντέρμπυ του Λβιφ φάνηκε καθαρά ότι το μεγάλο φαβορί δεν είναι καθόλου άτρωτο [Γερμανία-Πορτογαλία 1-0, 72′ Γκόμεζ]. Αντιμέτωπη με μια Πορτογαλία που όλοι θεωρούσαν ντεφορμέ, η Γερμανία συνάντησε τις χειρότερες δυσκολίες μέχρι να κατακτήσει τη νίκη. Απέναντι σε μια ομάδα που μπορεί να παίξει με ιδιαίτερη επιτυχία από τα άκρα, η γερμανική άμυνα βρέθηκε συχνά σε σύγχυση. Και, αν υπήρχε ποδοσφαιρική δικαιοσύνη, οι Πορτογάλοι θα έπρεπε να έχουν ανοίξει το σκορ στη φάση του δοκαριού του Πέπε. Τελικά, η άψογα εκτελεσμένη κεφαλιά του Γκόμεζ λύτρωσε σε πρώτο χρόνο τους Γερμανούς. Το τελευταίο δεκάλεπτο ήταν πραγματικά κολασμένο, με την Πορτογαλία να τα δίνει όλα επιζητώντας, μάταια, την ισοφάριση. Οι Γερμανοί μπορούν να κρατήσουν το ότι μετά από ένα μέτριο παιχνίδι τους (δεν λέω κακό γιατί συνυπολογίζω και την αξία του αντιπάλου) δεν είχαν καμιά απώλεια. Και οι Πορτογάλοι να παρηγορηθούν με την καλή εμφάνισή τους για τη συνέχεια. Αν είχαν κι έναν αληθινό φόρ περιοχής, όπως κάποτε τον Παουλέτα…

Όμιλος Γ΄: Στο Γκντανσκ, η Ιταλία απέδειξε γιατί κάνουν λάθος όσοι τη θεωρούν ξοφλημένη [Ισπανία-Ιταλία 1-1, 64′ Φάμπρεγκας – 61′ Ντι Νατάλε]. Για μια ώρα παιχνιδιού, όχι μόνο μπλόκαρε άψογα το παιχνίδι της – κάπως κουρασμένης – ισπανικής μηχανής, αλλά ήταν κι η ομάδα με τις καλύτερες ευκαιρίες. Έπειτα, ανοίγει το σκορ με τη γκολάρα του Ντι Νατάλε (άψογη μπαλιά και τελείωμα φάσης που πρέπει να διδάσκεται σε σεμινάρια ποδοσφαίρου) και το παιχνίδι ανοίγει μέχρι τρέλας. Οι Ισπανοί ισοφαρίζουν, περνούν επιτέλους κι επιθετικούς στο παιχνίδι, τα δίνουν όλα. Ένα ημίωρο μεγάλης έντασης και γενικά ένα παιχνίδι υψηλότατου ποδοσφαιρικού επιπέδου. Ειδικά για την Ισπανία, διαβάστε το σχόλιο του Αναγνώστη του Αθηναίου στο προηγούμενο ποστ: επιχειρεί να εξηγήσει, με τρόπο ιδιαιτέρως πειστικό, τους λόγους για τους οποίους ο Ντελ Μπόσκε επιχείρησε να παίξει χωρίς ουσιαστικά κανένα επιθετικό, αλλά και βέβαια το γιατί το σύστημα αυτό δεν λειτούργησε, τουλάχιστον όχι τόσο καλά όσο θα ήθελαν οι Ισπανοί.

Θέλω να πιστεύω ότι δεν είναι μόνο θέμα προσωπικής συμπάθειας, αλλά πάντως η Κροατία του Μπίλιτς μου άρεσε [Πόζναν: Ιρλανδία-Κροατία 1-3, 19′ Στ. Λέτζερ – 3′ και 49′ Μάντζουκιτς, 43′ Γέλαβιτς]. Πολύ καλή επιθετική ανάπτυξη, εξαιρετικό επιθετικό δίδυμο (Μάντζουκιτς και Γέλαβιτς), καλή τετράδα στο κέντρο (Μόντριτς, Πέρισιτς, Σρνα και Ράκιτιτς). Μένει να διαπιστώσουμε αν η χτεσινή εμφάνιση οφειλόταν στον αδύναμο αντίπαλο. Γιατί η φιλότιμη Ιρλανδία του Τραπατόνι είχε μεν τη μαχητικότητα για να ισοφαρίσει σχετικά γρήγορα, αλλά όχι και για κάτι παραπάνω. Το μονοκόμματο παιχνίδι με τις σέντρες δεν είναι δυνατό να σε πάει μακριά.

Δύο ματς ακόμη και θα έχουμε μια πρώτη εικόνα και για τις 16 ομάδες. Τολμώ να επαναλάβω την άποψή μου ότι τα σημερινά παιχνίδια έχουν φαβορί, τη Γαλλία και την Ουκρανία, αντίστοιχα. Και λέω «τολμώ» γιατί διαπιστώνω ότι η Αγγλία έχει πάντα οπαδούς και τυγχάνει εκτίμησης και μεταξύ των φίλων του ιστολογίου. Κοντή γιορτή σε κάθε περίπτωση, το βράδυ θα έχουμε απάντηση. Κι έπειτα ακολουθούν κρίσιμα ματς, με την εθνική μας να παίζει αύριο τον καθοριστικότατο αγώνα με την Τσεχία. Για να δούμε αν οι υποσχέσεις που δόθηκαν στη Βαρσοβία θα εκπληρωθούν στη Σιλεσία.

Και τώρα Ευρωπαϊκό;

Πέρασε σχεδόν χρόνος από την τελευταία ανάρτηση και ομολογώ ότι σε καμία στιγμή αυτού του μεγάλου χρονικού διαστήματος δεν είχα ιδιαίτερη διάθεση να γράψω για ποδόσφαιρο. Θα φταίει μάλλον η ανησυχητική, αν όχι νοσηρή, ατμόσφαιρα: πολιτική και οικονομική κρίση στην Ελλάδα, κρίση χρέους σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Νότο, κρίση στην ευρωζώνη, κρίση στην ΕΕ… Με ποδόσφαιρο να ασχολούμαστε τώρα και μάλιστα με ελληνικό; Που υποβαθμίζεται με ταχύτητα διαστημόπλοιου, ενώ ήταν ήδη χαμηλά;

Ι.   Τα περασμένα

Αν μετανιώνω για κάτι είναι που δεν έγραψα τίποτε για το τελευταίο Κόπα Αμέρικα. Για τη σταθερότητα σε υψηλό επίπεδο της Ουρουγουάης που κατέκτησε το τρόπαιο επικυρώνοντας τον άτυπο τίτλο της καλύτερης λατινοαμερικάνικης ομάδας της τελευταίας τριετίας. Για το αξιόμαχο της Παραγουάης. Και για την εντυπωσιακή άνοδο της Βενεζουέλας που από σάκος του μποξ για τους ισχυρούς της περιφέρειας έφτασε να είναι μια από τις καλύτερες ομάδες της Νότιας Αμερικής.

Για την Ελλάδα λίγα πράγματα αρκούν. Η ευκαιρία εξυγίανσης που παρείχε η αποκάλυψη του σκανδάλου των στημένων αγώνων και της Παράγκας ΙΙ χάθηκε. Την πλήρωσαν μόνον ο Ολυμπιακός Βόλου, η Καβάλα κι η Ηλιούπολη, καθώς κι οι μεγαλοπαράγοντές τους (αφήστε που οι δυο πρώτες ομάδες πρόκειται συντόμως να αποκατασταθούν). Τίποτε ουσιαστικά δεν άλλαξε στο παρασκήνιο. Όσο για το προσκήνιο, η βαθιά οικονομική κρίση επέτεινε τα χρόνια προβλήματα σχεδόν όλων των ομάδων. Ο Ολυμπιακός κέρδισε το νταμπλ, αλλά με δυσκολίες και χωρίς κάτι το εντυπωσιακό. Και για να προκαλέσω τους ολυμπιακούς φίλους μου θα πω (με μεγάλη δόση υπερβολής) ότι το πρωτάθλημα κρίθηκε σχεδόν στα χαρτιά. Ο Παναθηναϊκός άντεξε όσο του επέτρεπαν το αριθμητικά περιορισμένο υλικό του, η ένδεια κι η διοικητική ανυπαρξία. Όταν τραυματίστηκε ο Λέτο, όταν ο Ολυμπιακός φοβήθηκε ότι μπορεί να χάσει το πρωτάθλημα (τότε που δεν είδε το πέναλτυ στην Ξάνθη ο «Πάμε παιχταρά μου») και φούλαρε εντός κι εκτός αγωνιστικών χώρων, όταν ξαναεμφανίστηκαν στο προσκήνιο οι αμέτοχοι «σωτήρες», τότε η σεμνή τελετή έλαβε τέλος. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν ισχυρίζομαι ότι ο Ολυμπιακός «έκλεψε» το πρωτάθλημά του. Αλλά να, έτσι για να πικάρουμε τους φίλους μας, μπορούμε κι εμείς οι πράσινοι να πούμε ότι αυτό ήταν «πρωτάθλημα Δούρου, Βγενόπουλου και κάφρων ΟΑΚΑ». Κι ακόμη μπορούμε να πούμε την αλήθεια: ότι, δηλαδή, ο Ολυμπιακός του Μπαλβέρδε είναι μια μέτρια ομάδα. Πόσο μέτρια; Όσο χρειάζεται για να τον αποκλείσει μια εντελώς άπειρη από ευρωπαϊκές διοργανώσεις ουκρανική ομάδα με μάλλον μισθοφορική σύνθεση. Μέτριος, όπως φυσικά κι ο αιώνιος αντίπαλός του που κατάφερε μέσα στον ίδιο μήνα του καλοκαιριού να αποκλειστεί από δύο ευρωπαϊκά κύπελλα, για δεύτερη φορά στην ιστορία του. Αλλά καλύτερα ας σταματήσουμε εδώ (ξεχνώντας π.χ. την περσινή και φετική οπερέττα των αδειοδοτήσεων…).

ΙΙ. Το Ευρωπαϊκό

Μπήκε Ιούνιος και το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου βρίσκεται προ των πυλών. Πρέπει να ομολογήσω ότι είναι η πρώτη φορά που μια μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση μου προκαλεί τόσο μικρό ενθουσιασμό. Βέβαια, από τη φύση τους τα ευρωπαϊκά μας έκαναν να ονερευόμαστε λιγότερο από τα παγκόσμια κύπελλα. Ομάδες γνωστές, κανένας εξωτισμός. Φέτος, όμως, τα πράγματα μοιάζουν ακόμη πιο αδιάφορα. Από τη μία λες «Γιούρο» και αναρωτιέσαι χωρίς να το θες αν θα έχεις ευρώ στην τσέπη σου. Από την άλλη, τα φαβορί φαντάζουν ψιλοαδιάφορα, ντεφορμέ και πεσμένα, οι μεγαλομεσαίοι ψάχνονται, έκπληξη να μας κάνει να παθιαστούμε δεν φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα. Και, τέλος, αναρωτιέσαι πώς στο καλό θα μπορούσε να ενθουσιάσει η εθνική μας και κινδυνεύεις να απελπιστείς.

Η διοργάνωση

Φέτος είναι η τρίτη φορά που δοκιμάζεται στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα το μοντέλο της συνδιοργάνωσης (μετά την Ολλανδία και το Βέλγιο το 2000 και τις Αυστρία-Ελβετία το 2008). Πιθανώς δεν είναι και ό,τι καλύτερο, αλλά (ιδίως σε συνθήκες γενικευμένης οικονομικής κρίσης) δίνει την ευκαιρία διοργάνωσης ενός μεγάλου ποδοσφαιρικού τουρνουά σε χώρες που μόνες τους δεν θα μπορούσαν να το διοργανώσουν ποτέ. Αυτή τη φορά το Γιούρο πάει ανατολικά: η Πολωνία και η Ουκρανία είναι ό,τι εξωτικότερο θα μπορούσε να μας προσφερθεί σε επίπεδο διοργάνωσης (αν υποθέσουμε ότι το μέλος της Ουέφα που λέγεται… Καζακστάν δεν έχει και πολλές πιθανότητες να πάρει τέτοια διοργάνωση). Άλλωστε, μέχρι τώρα ο «εξωτισμός» ως προς τον διοργανωτή έφτανε μέχρι… το Βελιγράδι (το ’76) ή τη Σουηδία (το ’92). Για να ευλογήσουμε τα γένεια μας, θα τονίσουμε ότι ο «κανονικός» Ρογήρος σας προετοίμασε με την πολωνο-ουκρανικού ενδιαφέροντος τελευταία ανάρτησή του. Και θα θυμίσουμε ότι τα γεγονότα εκείνα είχαν τη σημασία τους στη διαμόρφωση νοοτροπιών που επιβιώνουν ακόμη και σήμερα. Αρκετά, όμως, με τα εξωαγωνιστικά (κι άλλη ώρα, άμα το θέλετε, συζητούμε και για μερικά πολιτικά ζητηματάκια, όπως οι – μάλλον μουσαντένιες – απειλές των Δυτικών για μποϊκοτάζ λόγω της συνεχιζόμενης φυλάκισης της Τιμασένκα).

Όμιλος Α΄(Βαρσοβία και Βρότσουαφ): Όπου και η Εθνική μας, η οποία μάλιστα ανοίγει και τη διοργάνωση στη Βαρσοβία αντιμετωπίζοντας την οικοδέσποινα Πολωνία. Πέρα από το ότι είμαστε Έλληνες κ.λπ., δεν βλέπω κανένα σοβαρό λόγο αισιοδοξίας. Η αποστολή της εθνικής καταρτίστηκε με τα γνωστά υπερσυντηρητικά κριτήρια του Σάντος (αυτούς ξέρω κι αυτούς εμπιστεύομαι όσο παίζουν μπάλα). Έτσι καταλήξαμε με τρεις τερματοφύλακες που όλοι μαζί έχουν παίξει το 2012 ματς που μετριούνται στα δάχτυλα. Το να καλέσει τον Καρνέζη θα πρέπει να φάνηκε στον Σάντος σαν επαναστατική κίνηση που θα προκαλούσε πανικό στις χρηματαγορές. Κατά τα λοιπά, οι παλιοσειρές (Κατσουράνης και Καραγκούνης) θα κληθούν να σηκώσουν το βάρος (λίγο πριν τη σύνταξη) κι εμείς θα περιμένουμε το κάτι παραπάνω από τον Νίνη (αν αποκτήσει τη σταθερότητα που δεν είχε ποτέ), τον Σαμαρά (αν θυμηθεί ότι ήξερε κάποια μπάλα πριν περάσει τη Μάγχη) ή τον τρελο-Μήτρογλου (πώς άραγε;), άντε και τον φιλότιμο Σαλπιγγίδη. Το (μόνο) θετικό είναι ότι ο όμιλός μας είναι βατός, τουλάχιστον στα χαρτιά. Μόνο που η μία από τις ομάδες του χεριού μας είναι η διοργανώτρια, οπότε το πλεονέκτημα μπορεί και να πάει περίπατο.

Η οικοδέσποινα, λοιπόν, διασχίζει εδώ και πολλά χρόνια την ποδοσφαιρική έρημό της. Πάνε τριάντα χρόνια που δεν έχει παρουσιάσει κάτι το αληθινά σπουδαίο. Το υλικό της είναι μέτριο. Ο υποτίθεται πιο ταλαντούχος παίχτης της, ο Σουαβόμιρ Πέσκο θα δει το ευρωπαϊκό από την τηλεόραση (αν το δει), μια και, διακρινόμενος στο πιοτό και τους καυγάδες σε μπαρ και ταξί, βρέθηκε εκτός αποστολής λόγω επανειλημμένων πειθαρχικών παραπτωμάτων. Μπορεί η δύναμη της έδρας να σηκώσει μια μέτρια ομάδα; Μπορεί, ειδικά όταν αυτή είναι κάπως καλύτερη π.χ.από τη θλιβερή Αυστρία του 2008 κι όταν ο προπονητής της, ο Φραντσίσεκ Σμούντα, δεν είναι και ο πρώτος τυχών.

Μετά την εντυπωσιακή ομάδα που ήπιε το πικρό ποτήρι του αποκλεισμού με άδοξο τρόπο το 2004, η Τσεχία κάνει σταθερά βήματα προς τη μετριότητα. Αστέρια που σταμάτησαν, ταλέντα που δεν επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες. Δύσκολο να κάνει ξαφνικά την όποια υπέρβαση.

Η Ρωσία, τέλος, είναι το απόλυτο φαβορί του ομίλου. Ενδιαφέρον έμψυχο δυναμικό, επαρκής προπονητής, οικονομική δύναμη σε επίπεδο συλλόγων και καλή φόρμα (ρωτήστε τους Ιταλούς που εισέπραξαν μια ωραία τριάρα σε πρόσφατο φιλικό). Μένουν δύο ερωτηματικά, σχετικά με τις χρόνιες αδυναμίες του ρωσικού ποδοσφαίρου σε επίπεδο εθνικής: την αστάθεια στην απόδοση και, πάνω απ’ όλα, την έλλειψη προσωπικότητας και ψυχολογίας μεγάλης ομάδας. Κάποτε όλα αυτά αλλάζουν. Μπορεί να συμβεί φέτος;

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Ρωσία, Πολωνία.

Όμιλος Β΄(Χάρκοβο, Λβιφ): Όμιλος που έχει την παρουσία του ενός από τα δύο μεγάλα φαβορί. Η Γερμανία συνεχίζει σταθερά με τον κορμό της εντυπωσιακής νεανικής ομάδας που εμφάνισε στη Νότια Αφρική. Μοιάζει να είναι η πιο αξιόπιστη και η πιο πεινασμένη για τίτλους από όλα τα φαβορί. Είναι η λογική πρόβλεψη για τον τίτλο της πρωταθλήτριας. Μόνο ερωτηματικό αποτελεί το αν οι (εφτά στην αποστολή) παίχτες της Μπάγιερν θα έχουν ξεπεράσει ψυχολογικά το σοκ του τελικού του Μονάχου.

Σε έναν μάλλον εύκολο όμιλο, η Ολλανδία προκρίθηκε με χαρακτηριστική άνεση. Κι αυτή διατηρεί τον κορμό που της επέτρεψε να φτάσει στον τελικό του τελευταίου Μουντιάλ. Κάποιοι βέβαια έχουν πάρει χρόνια (Φαν Μπόμμελ, Κάουτ) ή δείχνουν κάπως κουρασμένοι (Ρόμπεν). Ωστόσο, τα περισσότερα δεδομένα συνηγορούν υπέρ μιας καλής πορείας. Πόσο καλής;  Μπορεί και πολύ, ιδίως αν επιστρατέψουν και πάλι το γνωστό σύστημα των δρεπανηφόρων αρμάτων. Μόνο που υπάρχει ένα αλλά: δεν θα τρελαθώ από έκπληξη αν τους δω να αποκλείονται από τη φάση των ομίλων. Ο όμιλός τους είναι πονηρός.

Και είναι πονηρός γιατί υπάρχει η Πορτογαλία. Κάπως γερασμένη, με δυσκολίες στα προκριματικά, το χρόνιο πρόβλημά της στην επίθεση και σε μέτρια φόρμα, η Πορτογαλία μοιάζει ικανή για το καλύτερο ή το χειρότερο. Αν ήταν σε καλή κατάσταση θα την έδινα φαβορί για την πρόκριση. Τώρα αποτελεί ερωτηματικό (εκτός κι αν τη σώσει ο παλιός μας γνώριμος Έλντερ Ποστίγκα 😉 ).

Αξιόπιστη, μαχητική, αλλά περιορισμένων δυνατοτήτων, η Δανία του Μόρτεν Όλσεν και του Νίκλας Μπέντνερ έχει ελάχιστες πιθανότητες για κάτι καλό μέσα σ’ αυτόν τον όμιλο φωτιά. Και καθώς τα θαύματα σ’ αυτές τις περιπτώσεις γίνονται μονάχα μια φορά (βλ. το ’92)…

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Γερμανία, Ολλανδία ή Πορτογαλία.

Όμιλος Γ΄(Πόζναν, Γκντανσκ): Όταν ένας όμιλος έχει τρεις τουλάχιστον πολύ δυνατές ομάδες (οπότε μία από αυτές δεν θα συνεχίσει) συνηθίζουμε να τον αποκαλούμε «όμιλο του θανάτου» ή άλλως «group of death». Παρακολουθώντας χαιρέκακα την αγωνία της Ευρωζώνης, οι αγγλικές φυλλάδες αποφάσισαν να βαφτίσουν τούτο τον όμιλο «group of debt»! Ισπανοί, Ιταλοί και Ιρλανδοί μαζί (εμείς κι οι Πορτογάλοι δεν χωρούσαμε). Αν αφήσουμε στην άκρη τον σωβινισμό του κερατά και το άκομψο χιούμορ των μετρ του είδους, θα διαπιστώσουμε ότι ο όμιλος δεν είναι και τόσο αμφίρροπος, αλλά μπορεί και να κρύβει εκπλήξεις (όχι πολύ πιθανές).

Η Ισπανία είναι η υπερδύναμη των τελευταίων χρόνων. Ο κορμός των επιτυχιών είναι πάλι εδώ (μείον τον άτυχο τραυματία Βίγια), ενώ ο Τόρρες σαν να ξαναθυμήθηκε ότι κάποτε ήταν σπουδαίος ποδοσφαιριστής. Ωστόσο, υπάρχει η απογοήτευση του αποκλεισμού των δύο μεγάλων ομάδων της Ισπανίας στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Ληγκ, ενώ όλοι τις περίμεναν στον τελικό. Και η ομάδα μοιάζει κάπως πιο βαριά, με μικρότερο ενθουσιασμό, λιγότερο πεινασμένη για τίτλους. Έπειτα, ποτέ ευρωπαϊκή ομάδα δεν έχει πάρει σερί τίτλους σε τρεις μεγάλες διοργανώσεις.

Οι Ιταλοί προέρχονται από το κάζο του νοτιοαφρικανικού μουντιάλ τους. Η ομάδα του Πραντέλλι διεκπεραίωσε με επαγγελματικό τρόπο την υπόθεση πρόκριση, αλλά δεν εντυπωσίασε. Τα ονόματα των παιχτών δεν προκαλούν ενθουσιασμό, ούτε η φόρμα τους (όπως διαπίστωσαν κι οι Ρώσοι). Μόνο που οι Ιταλοί είναι Ιταλοί και δεν μπορείς να τους ξεγράψεις μέχρι… να αποκλειστούν πραγματικά. Η κουλτούρα τους σε θέματα τακτικής και η τεχνική κατάρτισή τους είναι τέτοια που μπορούν να σηκώσουν τρόπαιο, χωρίς να τους περιμένει κανείς. Δύσκολα θα κάνουν δεύτερο συνεχόμενο αποτυχημένο τουρνουά. Δύσκολο όμως και να καταφέρουν να πάνε πολύ ψηλά τώρα αμέσως.

Με μια ομάδα που αποτελούν κυρίως ρολίστες του αγγλικού πρωταθλήματος και με μόνα όπλα την παροιμιώδη ιρλανδική αγωνιστικότητα και την ιταλική αλεπού στον πάγκο τους, οι πτωχοί πλην όμως τίμιοι Ιρλανδοί θα παίξουν για την περηφάνεια τους με την ελπίδα να πιάσουν κάποιον στον ύπνο ή σε στιγμή αδυναμίας.

Η Κροατία, τέλος, ποτέ δεν μπόρεσε να πλησιάσει τα επιτεύγματα της ομαδάρας του ’98, όταν με λίγη τύχη κι αν δεν έπεφτε πάνω στους διοργανωτές θα μπορούσε μέχρι και να σηκώσει το τρόπαιο. Φυσικά είναι δύσκολο μια μικρή χώρα να βγάλει τόσο σύντομα μια γενιά αστεριών ισάξια μ’ εκείνη. Επιπλέον, η πορεία της Κροατίας είναι μια καλή απόδειξη για τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική επηρεάζει το ποδόσφαιρο. Η εθνική είχε συνδεθεί με το καθεστώς Τούτζμαν. Όταν αυτό έπεσε, ακολούθησε η απονομιμοποίηση του ποδοσφαίρου στο πλαίσιο της κροατικής κοινωνίας με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Μετά το ’98 η εθνική Κροατίας προκρίνεται συνήθως στις μεγάλες διοργανώσεις, αλλά δεν καταφέρνει κάτι το αξιόλογο. Η φετινή ομάδα δεν δείχνει ικανή να ανατρέψει την παράδοση αυτή, παρά την αδιαμφισβήτητη προπονητική αξία του Σλάβεν Μπίλιτς. Ο Μόντριτς είναι μόνος, ο Κράνιτσαρ δεν εκπλήρωσε τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει το τεράστιο ταλέντο του κι ο απών της τελευταίας στιγμής Ίβιτσα Όλιτς θα λείψει πολύ από την κροατική επίθεση, ακόμη κι αν έχει μεγαλώσει και δεν βρισκόταν στην καλύτερη κατάσταση της καριέρας του.

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Ισπανία, Ιταλία.

Όμιλος Δ΄ (Κίεβο, Ντονιέτσκ): Δεν είναι ο όμιλος με το υψηλότερο επίπεδο, αλλά ίσως είναι ο πιο αμφίρροπος.

Μετά από ένα άθλιο ευρωπαϊκό (2008) και την τραγικότερη αγωνιστική κι εξωαγωνιστική παρουσία ομάδας σε μουντιάλ, η Γαλλία του Λωράν Μπλαν θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει την τιμή κι αξιοπρέπειά της. Δεν υπάρχουν πια τόσες βεντέτες κι αυτό είναι καλό μετά από τα ρεζιλίκια στη Νότια Αφρική. Επίσης, μετά από πολλά χρόνια η αποστολή της εθνικής Γαλλίας απαρτίζεται κυρίως από παίκτες του γαλλικού πρωταθλήματος κι όχι από εκπατρισμένους. Κι αυτό μπορεί να είναι και καλό (γιατί δεν είμαι βέβαιος ότι η παρουσία σε μικρομεσαίες ομάδες του αγγλικού πρωταθλήματος βοήθησε στην πρόοδο πολλών ταλέντων του γαλλικού ποδοσφαίρου). Στα προκριματικά δεν έλαμψαν ακριβώς (ήττα και ισοπαλία με τη Λευκορωσία!) κι άλλωστε ο όμιλός τους δεν ήταν και τίποτα σπουδαίο. Επίσης, όπως επισήμαινε ο Πατρίκ Υρμπινί στο Φρανς Φουτμπώλ, η Γαλλία δεν έχει πετύχει ούτε μία νίκη στα τελικά διοργάνωσης χωρίς τον Πλατινί ή τον Ζιντάν! Τέλος πάντων, κάτι μου λέει ότι η σοβαρότητα του Μπλαν και η θέληση των νεαρών Γάλλων για διάκριση θα τους βοηθήσει να προκριθούν. Για περισσότερα είναι μάλλον νωρίς.

Η Αγγλία του Χότζσον κουβαλάει το βαρύ όνομα και την καλύτερη επικοινωνιακή μηχανή που τη φέρνει πάντα μεταξύ των φαβορί για κατάκτηση τίτλου ενώ η πραγματική αξία της είναι πολλές σκάλες κάτω. Και η φετινή Αγγλία είναι μια ομάδα με ρολίστες του εθνικού της πρωταθλήματος (κανένα μέλος της αποστολής δεν αγωνίζεται στο εξωτερικό), χωρίς σπουδαίους ποδοσφαιριστές (μετά τον τραυματισμό και του Λαμπάρντ απέμειναν μόνο ο Τζέρραρντ και ο Ρούνευ, που έτσι κι αλλιώς είναι τιμωρημένος για τα δυο πρώτα ματς). Εάν δεν υπήρχαν οι παραδοσιακές αρετές της αγωνιστικότητας και της περηφάνειας θα τους ξέγραφα άνετα.

Ο κανόνας στις συνδιοργανώσεις είναι ότι διακρίνεται η μία μόνο από τις οικοδέσποινες, ενώ η άλλη πατώνει. Εάν εξετάσουμε την παρουσία τους κατά την τελευταία δεκαετία, η Ουκρανία αποτελεί πολύ πιο αξιόπιστη υποψήφια για διάκριση από την Πολωνία. Μόνο που βρίσκεται σε πτώση. Και μόνο το γεγονός ότι το αστέρι της στην επίθεση εξακολουθεί να είναι ο γερο-Σέβα, λίγο πριν την τιμημένη συνταξιοδότηση, λέει πολλά. Ωστόσο η δύναμη της έδρας μπορεί να μεταμορφώσει προς το καλύτερο. Και, όσο κι αν ακούγεται σε κάποιους παράδοξο, έχω μεγάλη εκτίμηση για τον προπονητή Μπλαχίν.

Σταθερή στην αξιόπιστη μετριότητά της, η Σουηδία του Χάμρεν δεν δείχνει ικανή για σπουδαία πράγματα στον όμιλο αυτό. Ο Ιμπραΐμοβιτς δεν είναι ακριβώς στην καλύτερη κατάστασή του και μεταξύ των υπολοίπων είναι αρκετοί τόσο οι γερασμένοι (Μέλλμπεργκ), όσο και οι άπειροι.

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Γαλλία, Ουκρανία.

Αυτά προς το παρόν κι έχοντας επίγνωση του ότι οι προβλέψεις στα χαρτιά ανατρέπονται συνήθως χαλαρά στην πραγματικότητα του αγωνιστικού χώρου. Επειδή, όμως, ύστερα από ένα χρόνο αγρανάπαυσης, κάπως πρέπει να προσελκύσουμε… πελατεία, είπα να προσθέσω μια μικρή δημοσκόπηση με θέμα τον τελικό νικητή του Ευρωπαϊκού. Και καθώς δεν είμαστε σουξεδιάρικο ιστολόγιο να ψηφίσουν πεντακόσια άτομα στην πρώτη ώρα, θα το αφήσω ανοιχτό μέχρι και το τέλος της πρώτης αγωνιστικής των ομίλων (Δευτέρα 11 Ιουνίου και μέχρι τα μεσάνυχτα, ώρα Κεντρικής Ευρώπης), έτσι ώστε να ψηφίσετε έχοντας εικόνα όλων των ομάδων ή, ακόμη καλύτερα, να διορθώσετε την αρχική ψήφο σας με μια δεύτερη, πιο ώριμη. 😉 Ανοίξαμε και σας περιμένουμε! 🙂

Το κοινό περί δικαίου αίσθημα

 

Παρακολουθήσαμε έναν από τους χειρότερους τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ευτυχώς, όχι τον χειρότερο (αυτός ο τίτλος δύσκολα διεκδικείται από τον άχρωμο και άοσμο τελικό Βραζιλίας-Ιταλίας το ’94). Ο φετινός τελικός είχε ένταση και αγωνία και, από το β΄μέρος και πέρα, κάποιες φάσεις που θα μπορούσαν να έχουν κρίνει νωρίτερα το αποτέλεσμα. Δυστυχώς παρακολουθήσαμε και τον πιο σκληρό και βρόμικο τελικό ΠΚ κι αυτό αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των Ολλανδών και του διαιτητή. Διότι, ο ανεπαρκέστατος Γουέμπ υπήρξε καθοριστική μορφή του αγώνα.

Ευτυχώς υπάρχει και η παρηγοριά και δεν είναι διόλου αμελητέα. Τουλάχιστον στο τέλος επικράτησε η καλύτερη ομάδα. Ευτυχώς! Γιατί δεν θα ήταν καθόλου απίθανο από κάποια αντεπίθεση ή σε τίποτε πέναλτυ να κέρδιζε στο τέλος η μικτή καρατέκα και κικμπόξερ με τις πορτοκαλί φανέλες. Αυτό λοιπόν που θα προτιμήσουμε να συγκρατήσουμε από το φινάλε της διοργάνωσης είναι ότι αποδόθηκε δικαιοσύνη: τόσο με την κατάκτηση του τροπαίου από ομάδα που έπαιζε ποδόσφαιρο και μάλιστα επιθετικό και σ’  όλους τους αγώνες της έδειξε καλύτερη από τους αντιπάλους της, ακόμη κι αν συνάντησε δυσκολίες, όσο και με την ανάδειξη του Ντιέγκο Φορλάν ως καλύτερου ποδοσφαιριστή της διοργάνωσης. Δίκαιη επιβράβευση ενός παίκτη που είχε σπουδαία απόδοση σε όλους τους αγώνες και, κυρίως, έθεσε τις μεγάλες ατομικές αρετές του στην υπηρεσία του συνόλου.

Ο πιο βρόμικος τελικός; Οι ενδεκάδες και η τακτική των δύο φιναλίστ δεν έκρυβαν την παραμικρή έκπληξη. Η Ισπανία με την τριάδα Τσάβι, Ινιέστα, Αλόνσο και το επιθετικό δίδυμο Βίγια, Πέδρο μπήκε στον αγωνιστικό χώρο με τη συνηθισμένη νοοτροπία της, παίζοντας επιθετικά και προσπαθώντας να επιβάλει το στυλ παιχνιδιού της στην αντίπαλο. Όχι τυχαία, στα πρώτα 11΄ έχει κάνει ήδη τρεις ευκαιρίες. Η Ολλανδία από την άλλη μπήκε με εντελώς αμυντικούς προσανατολισμούς: έξι παίκτες με αποκλειστικά αμυντικά καθήκοντα και με στόχο την εξουδετέρωση της ισπανικής υπεροχής και επιθετικότητας με κάθε μέσο, νόμιμο και παράνομο. Σε αντίθεση π.χ. με την Παραγουάη που είχε επιλέξει να δυσκολέψει την Ισπανία πρεσάροντάς την πολύ ψηλά, στον ισπανικό χώρο άμυνας, οι Ολλανδοί του Φαν Μαρβέικ επέλεξαν να δώσουν γήπεδο στη Ρόχα και να ασκούν πίεση μόνο στον δικό τους χώρο άμυνας. Φιλοδοξία; Να τους δοθεί η ευκαιρία με κάποια αντεπίθεση κι ενώ η ισπανική άμυνα θα απουσιάζει να «κλέψουν'» το αποτέλεσμα. Ή. έστω, να πάνε τον τελικό στα πέναλτυ και να επικρατήσουν εκεί. Επισημαίνουμε ότι, ενώ οι Γερμανοί την Τετάρτη ακολούθησαν την αμυντική τακτική τους αδέξια, σχεδόν απρόθυμα, σαν να κάνουν κάτι που είναι έξω από τη φύση τους, οι Ολλανδοί ήταν απολύτως προσηλωμένοι στο κατενάτσο τους. Και πάλι: το παλιό κλασσικό ιταλικό κατενάτσο ήταν μια αμυντική τακτική πολύ πιο σύνθετη, που προϋπέθετε αμυντικούς παίκτες με υψηλή τεχνική κατάρτιση και κυρίως δεν είχε ούτε κατά διάνοια τον αντιαθλητικό χαρακτήρα του παιχνιδιού της χτεσινής Ολλανδίας. Το οποίο έχει μεγαλύτερη σχέση με πολεμικές τέχνες παρά με ποδόσφαιρο. Για να γίνει όμως αυτή η επίδειξη χρειαζόταν κι ένας σύμμαχος, τον οποίο οι Ολλανδοί βρήκαν στο πρόσωπο του Άγγλου διαιτητή Χάουαρντ Γουέμπ.

Ο χειρότερος διαιτητής τελικού: Αν Έλληνας διαιτητής είχε παίξει ένα ντέρμπυ του ελληνικού πρωταθλήματος με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που σφύριξε ο Γουέμπ τον τελικό του ΠΚ, τότε όλοι οι δημοσιογράφοι θα ζητούσαν να καεί στην πυρά. Μεταξύ αυτών θα καταλέγονταν οπωσδήποτε και οι αθλητικογράφοι-«πράκτορες της Ιντέλλιτζενς Σέρβις» που έχουν γράψει τόσους ύμνους για τον εν λόγω διαιτητίσκο (πρέπει μήπως να θυμηθούμε την αγιογραφική παρουσίαση της διαιτησίας του στον τελικό του Τσάμπιονς Ληγκ;). Ο Γουέμπ ανέχτηκε προκλητικά το βρόμικο παιχνίδι των Ολλανδών. Αν εφήρμοζε πιστά τους κανονισμούς θα έπρεπε να έχει αποβάλει τουλάχιστον τρεις από το α΄ ημίχρονο κιόλας. Βέβαια, αν είχε δείξει την πρώτη κόκκινη όταν έπρεπε ή έστω στην επόμενη φάση, τότε κατά πάσα πιθανότητα κι οι Ολλανδοί θα σταματούσαν να παίζουν κατς. Όσο όμως έβλεπαν ότι χαίρουν ασυλίας συνέχιζαν. Θέλετε την ταπεινή μου γνώμη; Η στάση του Γουέμπ καταδεικνύει ανοχή και συνενοχή προς τον πολιτισμικά συγγενή. Γιατί, δεν πρέπει να έχετε αμφιβολίες, αν στη θέση της Ολλανδίας βρισκόταν μια λατινοαμερικάνικη ομάδα ο Γουέμπ θα είχε αποβάλει τόσους παίχτες της που ο αγώνας θα είχε διακοπεί πριν από το τέλος του α΄ ημιχρόνου. Και βέβαια, η σκανδαλώδης ανοχή του στο αντιαθλητικό παιχνίδι των Ολλανδών τον οδηγεί στο τέλος σε τερατώδεις συμψηφισμούς (χαρίζει τη δεύτερη κίτρινη=κόκκινη στον Πουγιόλ, σφυρίζει υπέρ των Ισπανών σε κάποιες δευτερεύουσες φάσεις κ.λπ.) για τους οποίους στήνουμε στον τοίχο τον μέσο Έλληνα διαιτητή. Με απλά λόγια: ο Άγγλος ρέφερυ έχασε εντελώς τον έλεγχο του παιχνιδιού και είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για το κακό και ελάχιστα ποδοσφαιρικό θέαμα που παρακολουθήσαμε.

Το ημίχρονο του ξύλου: συνήθως σε μια ανασκόπηση παραθέτουμε τις καλύτερες ευκαιρίες που δημιούργησαν οι ομάδες. Για το χτεσινό α΄ ημίχρονο πρέπει να περιοριστούμε σε περιγραφή αντιαθλητικών μαρκαρισμάτων.

– Με το καλημέρα, ο Φαν Πέρσι μαζεύει από πίσω τα πόδια του Μπουσκέτς. Ο Γουέμπ δεν δείχνει την κίτρινη που όφειλε να έχει βγάλει. Στο 14΄ το ίδιο «λουλούδι» υποτροπιάζει κλαδεύοντας ακόμα πιο σκληρά τον Καπντεβίλα. Επιτέλους ο Άγγλος βγάζει μια κάρτα. Βάσει των κανονισμών, ο Φαν Πέρσι θα έπρεπε να έχει αποβληθεί με δύο κίτρινες. Η ανοχή του Γουέμπ, αποθρασύνει τους πλέον σεσημασμένους καρατέκα των Οράνιε.

– Στο 21΄ ο Φαν Μπόμμελ (ποιός άλλος) κάνει δολοφονικό τάκλιν με τα δύο πόδια κι από πίσω στον Ινιέστα. Πρόκειται για τον ορισμό της απευθείας κόκκινης. Για όλο τον κόσμο, εκτός από τον Γουέμπ, που αρκείται στην κίτρινη.

– Στο 28΄ ένα άλλο γνωστό καλό παιδί, ο Ντε Γιονκ δίνει εκτός διεκδίκησης κλωτσιά κικμπόξερ και σκαριά στο… στήθος του Αλόνσο. Πλέον έχουμε ξεφύγει εντελώς από το ποδόσφαιρο. Στο τεραίν του Σόκκερ Σίτυ έχουν περάσει ο Μπρους Λη, ο Βαν Νταμμ κι ο Σταλλόνε. Ο Γουέμπ το βρίσκει εντελώς φυσικό. Έ, ίσως λίγο πιο σκληρό απ`ό,τι πρέπει (εξ ου και η κίτρινη), αλλά τί τα θέλετε; Δεν λέτε ότι το ποδόσφαιρο είναι αντρικό σπορ»;  Φυσικά, υπό τις συνθήκες αυτές, οι φάσεις είναι ελάχιστες. Όσες πρόλαβαν να κάνουν οι Ισπανοί μέχρι το 11΄, πριν αρχίσει το ξύλο να πέφτει βροχή. Από την πλευρά των Οράνιε υπάρχει μόνο ένα σουτ του Ρόμπεν που αποκρούει σε κόρνερ ο Κασίγιας στις καθυστερήσεις του α΄μέρους.   

Κι αυτό της μετριότητας: Στο δεύτερο ημίχρονο παίζεται επιτέλους λίγο περισσότερο ποδόσφαιρο. Όσο τέλος πάντως αφήνει η διαιτητική ανεπάρκεια του Γουέμπ. Οι Ισπανοί χάνουν δύο μεγάλες ευκαιρίες: στο 69΄ μετά από μπάσιμο και σέντρα του Νάβας (ο οποίος είχε αντικαταστήσει στο 60΄ τον Πέδρο) και σουτ στην κίνηση του Βίγια που σώζει σε κόρνερ ο Φαντ ντερ Βιλ. Και στο 77΄, όταν μετά από κόρνερ του Τσάβι ο Ράμος πιάνει αμαρκάριστος κεφαλιά άουτ. Δύο ευκαιρίες δημιουργούν και χάνουν με τις αντεπιθέσεις τους και οι Ολλανδοί: στο 61΄, όταν ο Σνάιντερ βγάζει μόνο του τον Ρόμπεν που πλασάρει, αλλά σώζει με το πόδι ο Κασίγιας, και στο 82΄, όταν ο Ρόμπεν φεύγει ολομόναχος, αλλά ο Πουγιόλ τον συγκρατεί με φάουλ. Ο Ολλανδός συνεχίζει, πλην όμως λογω του φάουλ του Καταλανού σέντερ μπακ δεν έχει πια τις δυνάμεις και την ισορροπία που χρειάζεται κι ο Κασίγιας τον σταματά. Στη φάση αυτή ο Πουγιόλ πρέπει να πάρει κίτρινη κάρτα που θα ήταν η δεύτερη κι επομένως κόκκινη. Με τη λογική συμψηφισμού που συναντάμε στους μετριότερους των Ελλήνων διαιτητών, ο Γουέμπ θα του χαριστεί! Όταν έχεις αφήσεις ατιμώρητες τρεις εν ψυχρώ δολοφονίες διστάζεις να τιμωρήσεις τον διαρρήκτη! Μετά από όλα αυτά, το ματς οδηγείται μοιραία στην παράταση.

Παράταση και ισπανική λύτρωση: Πάντα σε παρατάσεις η κούραση των παικτών δημιουργεί περισσότερους κενούς χώρους και δυνατότητες για ευκαιρίες. Σχεδόν όλες θα είναι ισπανικές. Στο 95΄ ο Ινιέστα βγάζει μόνο τον Φάμπρεγκας (που έχει περάσει στο παιχνίδι αντί του Αλόνσο λίγο πριν τη λήξη του κανονικού αγώνα), όμως το πλασέ του παίκτη της Άρσεναλ το αποκρούει ο Στεκέλενμπυρχ με το πόδι. Στο 98΄ ο Ινιέστα μπαίνει μόνος στην ολλανδική περιοχή, καθυστερεί και κόβεται την τελευταία στιγμή από τον Φαν Μπρόνκχορστ. Δύο λεπτά αργότερα, διαγώνιο σουτ του Νάβας κοντράρει (πάλι) στον Φαν Μπρόνκχορστ και καταλήγει στην εξωτερική πλευρά των δικτύων του Στεκέλενμπυρχ. Στο 109΄, συμβαίνει επιτέλους αυτό που θα έπρεπε να έχει γίνει από το πρώτο εικοσάλεπτο: μια αποβολή Ολλανδού παίκτη. Το «θύμα» δεν ήταν κάποιος από τους βασικούς υποψήφιους. Την πληρώνει με δεύτερη κίτρινη (δικαιολογημένη) ο Χάιτινκα που κατεδαφίζει τον Ινιέστα ενώ ξέφευγε προς την ολλανδική περιοχή. Και λίγο πριν το τέλος έρχεται η λύτρωση για τους καλύτερους Ισπανούς: ο Φάμπρεγκας βγάζει τον Ινιέστα που μπάινει στην περιοχή, κοντρολάρει, αποφεύγει το τάκλιν του Φαν ντερ Φάαρτ και στέλνει τη μπάλα στα δίχτυα (116΄, 1-0). Οι Ολλανδοί διαμαρτύρονται για οφσάιντ του σκόρερ, αλλά δεν έχουν καθόλου δίκιο. Βέβαια, στο ξεκίνημα της φάσης, υπάρχει ένα φάουλ πάνω στον Ελία που, ως συνήθως, ξέφυγε από τον «γίγαντα της διαιτησίας» Χάουαρντ Γουέμπ. Τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει μέχρι το τέλος [Ισπανία-Ολλανδία 1-0 παράταση, κανονικός αγώνας 0-0, Γιοχάνεσμπουργκ]. 

Στην πρώτη συμμετοχή της σε τελικό ΠΚ, η Ισπανία κατακτά και το πρώτο της τρόπαιο. Γίνεται η πρώτη ευρωπαϊκή ομάδα που κερδίζει ΠΚ εκτός της Γηραιάς Ηπείρου και η πρώτη ομάδα που σηκώνει το κύπελλο μολονότι είχε χάσει τον εναρκτήριο αγώνα της στα τελικά. Επίσης, είναι μόλις η τρίτη ομάδα που κερδίζει στη σειρά Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα και ΠΚ, μετά τη Γερμανία (με την ίδια σειρά, ΄72 και ΄74) και τη Γαλλία (με αντίστροφη σειρά, ΄98 και 2000). Η επικράτησή της είναι σύμφωνη με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, μια και η ομάδα ήταν καλύτερη από όλες τις αντιπάλους της, παίζοντας σαφώς επιθετικό ποδόσφαιρο. Δεν είναι τυχαίο ότι στην επιθετική της ανάπτυξη είχαν ουσιαστική συμμετοχή τουλάχιστον 8 παίκτες της ενδεκάδας (κι αν προσθέσουμε τα στημένα οι 10). Είναι μια πρωταθλήτρια κόσμου που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση κι αυτό είναι ήδη σημαντικό.

Δεν θα μπορούσαμε να πούμε τα ίδια και για τη φιναλίστ Ολλανδία.

Η «Μαύρη Βίβλος» των Οράνιε: Η εμφάνιση της Ολλανδίας του Φαν Μαρβέικ έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον θρύλο του επιθετικού, θεαματικού και «καθαρού» ολλανδικού ποδοσφαίρου. Στην πραγματικότητα, αυτό που διαψεύστηκε ήταν απλά η εξιδανικευμένη εικόνα των Οράνιε. Άλλωστε, από την αρχή της διοργάνωσης ο Ρογήρος είχε εξηγήσει γιατί η Ολλανδία δεν καταλέγεται πλέον στις ποδοσφαιρικές συμπάθειές του. Δυστυχώς, η φετινή ομάδα ξεπέρασε κατά πολύ τα ήδη απαράδεκτα στάνταρ αντιαθλητικού παιχνιδιού στα οποία κινείται την τελευταία δεκαπενταετία. Είναι ίσως η ευκαιρία να θυμίσουμε μερικά αμφιλεγόμενα χαρακτηριστικά του ολλανδικού ποδοσφαίρου.

– η αλαζονεία: σταθερό χαρακτηριστικό του ολλανδικού ποδοσφαίρου, όσο κι αν οι ίδιοι μιλάνε για σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Πρόκειται ίσως για παράγοντα που στάθηκε καθοριστικός στις απώλειες των τίτλων του ΄74 και του ΄78, όταν, τουλάχιστον στην πρώτη περίπτωση, η Ολλανδία ήταν η ομάδα με τις περισσότερες δυνατότητες. Ειδικά στη Γερμανία, η ομάδα του Κρόυφ και του Νέσκενς έπαιξε τον τελικό με την απόλυτη βεβαιότητα ότι θα επικρατήσει (το «τρόπαιο» το είχαν γιορτάσει ήδη από τα αποδυτήρια). Ωστόσο απέναντί τους είχαν τη διοργανώτρια χώρα, από τους παίκτες της οποίας δεν έλειπε ούτε το ταλέντο ούτε η προσωπικότητα και η νοοτροπία του νικητή.

– «φραγκοφονιάδες«: κατά παράδοση, οι Ολλανδοί διεθνείς σπαταλούν αρκετές δυνάμεις για να προστατέψουν τα ατομικά εμπορικά συμφέροντά τους. Αθέμιτο; Φυσικά και όχι, μόνο που σε ορισμένες περιπτώσεις η πρακτική αυτή καταλήγει σε απίστευτα αποτελέσματα. Όπως η μεγάλη κόντρα ομοσπονδίας και Κρόυφ λίγο πριν το ΠΚ της Γερμανίας το ΄74. Η KNVB έχει ως προμηθεύτρια αθλητικού υλικού την αντίντας, ενώ ο Κρόυφ έχει συμβόλαιο με την πούμα και αρνείται πεισματικά να φορέσει εμφάνιση όπου θα φαίνεται το σήμα ανταγωνίστριας εταιρίας. Η λύση είναι λιγάκι κωμική: μια και ο Κρόυφ θα αγωνιστεί στο ΠΚ εκείνο με… διαφορετική εμφάνιση από αυτή των συμπαικτών του (χωρίς σήμα εταιρίας και με δύο ρίγες αντί των τριών της αντίντας).

– έριδες και κακό εσωτερικό κλίμα: Τα εγώ των διεθνών Ολλανδών σπανίως συνυπάρχουν αρμονικά, με συνέπεια να δημιουργούνται συχνά κλίκες (αναλόγως όχι μόνο προσωπικής φιλίας αλλά και του συλλόγου κατάρτισης και προέλευσης – αυτοί του Άγιαξ κόντρα σ’ αυτούς της Φέγιενορντ ή της Αϊντχόφεντ – ή ακόμη και της φυλής!). Θυμίζουμε το περιστατικό του ΄96, όταν ο Ντάβιντς εκδιώχθηκε από την αποστολή του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος ύστερα από προσβλητικές δηλώσεις που είχε κάνει για τον κόουτς Χίντινκ. Αιτία της σύγκρουσης, μια ιστορία πριμ, όχι όμως τόσο μπανάλ όσο φανταζόμαστε. Στην εθνική Ολλανδίας, ακολουθώντας το παράδειγμα του Άγιαξ, το πριμ ήταν διαφορετικό ανάλογα με… το χρώμα του δέρματος του ποδοσφαιριστή!

Πρέπει να παραδεχτούμε ότι φέτος ο Φαν Μαρβέικ παρουσίασε μια από τις πειθαρχημένες εθνικές Ολλανδίες όλων των εποχών. Για να το πετύχει, όμως, πέρα από τη μακροχρόνια δουλειά του για τον σκοπό αυτό, χρειάστηκε: 1. να καταστείλει την εξέγερση μερικών από τα αστέρια της ομάδας που ήθελαν να τον αναγκάσουν να βγάλει από την ενδεκάδα τον υπερπολύτιμο και ομαδικό Κέυτ προκειμένου να χωρέσει στην ενδεκάδα ο Φαν ντερ Φάαρτ, 2. να συγκρατήσει όσο ήταν δυνατό τις εκρήξεις του Φαν Πέρσι, χωρίς πάντως να τον βγάλει από τη βασική ομάδα, παρά τις μέτριες έως άθλιες εμφανίσεις του και την απαράδεκτη αντίδρασή του (α λα Ζάχοβιτς) όταν αντικαταστάθηκε στο τέλος του ματς με τη Σλοβακία, αντίδραση που συνοδεύτηκε από απίστευτες δηλώσεις («και γιατί να μη βγάλει καλύτερα τον Σνάιντερ;»). Τα περιστατικά αυτά αποδεικνύουν πόσο εύθραυστη ήταν η ισορροπία στις τάξεις των Οράνιε. 

– το τέλος του θρύλου του επιθετικού ποδοσφαίρου: αν στο μυαλό μας συνδυάζουμε την Ολλανδία με το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο της ομάδας του Ρίνους Μίχελς στη δεκαετία του ’70, είμαστε αναγκασμένοι να διαπιστώσουμε ότι η φετινή Ολλανδία δεν έχει την παραμικρή σχέση με την ενδοξότατη πρόγονό της. Η μετάλλαξη σε ένα ακραιφνώς αμυντικό και σκληρό στυλ παιχνιδιού δεν είναι φυσικά αποκλειστικά υπόθεση της διετίας Φαν Μαρβέικ. Έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του ’90 και τον Άγιαξ του Φαν Χάαλ. Αρκεί να θυμηθούμε τον τελικό Άγιαξ-Μίλαν 1-0 το ’95, όταν η ολλανδική ομάδα παρατάσσεται με αμυντική διάταξη, προσπαθώντας να κλέψει το ματς με κάποια αντεπίθεση (όπως και θα συμβεί με το γκολ του Κλάυφερτ στο τέλος). Οι ουσιαστικές ευκαιρίες εκείνου του παιχνιδιού ήταν όλες μιλανέζικες. Από ολλανδικής πλευράς, απολαμβάνουμε ένα ρεσιτάλ πάσας προς τον τερματοφύλακα μεταξύ Φρανκ Ντε Μπουρ και Φαν ντερ Σαρ.

Φυσικά η Ολλανδία του 2010 είναι απείρως πιο αμυντικογενής από τον Άγιαξ του Φαν Χάαλ. Μόνο οι τρεις μεσοεπιθετικοί και ο φουνταριστός συμμετέχουν στην επιθετική ανάπτυξη. Από τους δύο αμυντικούς χαφ, ο μεν Φαν Μπόμελ έχει τη ευθύνη της σύνδεσης των γραμμών άμυνας κι επίθεσης της ομάδας, αλλά βασική του αποστολή είναι η με κάθε μέσο καταστροφή της ανάπτυξης του αντιπάλου. Ο Ντε Γιονκ έχει αμιγώς ανασταλτικά καθήκοντα. Τα πλάγια μπακ είναι περιορισμένα στον χώρο άμυνας και σχεδόν ποτέ δεν περνάνε τη γραμμή του κέντρου. Στον χτεσινό τελικό το αμυντικοστρεφές άγγιξε την ολοκλήρωση: ο Κέυτ θυσιάστηκε μαρκάροντας διαρκώς τον Σέρχιο Ράμος και προσπαθώντας να συγκρατήσει τις επελάσεις του, ο Σνάιντερ προσπαθούσε να παρενοχλεί τις μεταβιβάσεις του Πικέ προκειμένου να διακόψει τη μεταφορά της μπάλας προς τον χώρο επίθεσης των Ισπανών. Όλα αυτά είναι ωραία και καλά αν ο αποκλειστικός στόχος είναι τα αποτελέσματα, δεν αρκούν όμως για να κερδίσουν συμπάθειες, κατά μείζονα λόγο όταν ο αμυντικός προσανατολισμός συνδυάζεται με το πιο αντιαθλητικό παιχνίδι που έχω δει ποτέ σε ΠΚ. Το γεγονός ότι την πορτοκαλί φανέλα φόρεσαν ο Κρόυφ, ο Νέσκενς, ο Ρεπ ή ο Φαν Μπάστεν δεν αρκεί για να παρέχεται συνεχώς ασυλία σε ένα σύνολο που έχει ως βασικό στόχο την καταστροφή του ποδοσφαίρου του αντιπάλου.

Η ευχάριστη βραδιά του μικρού τελικού: Αν οι μεγάλοι τελικοί είναι παραδοσιακά αγώνες με ένταση, νευρικότητα και θέαμα μέτριο ή ακόμη χειρότερο, οι μικροί τελικοί είναι σχεδόν πάντα θεαματικά και ευχάριστα παιχνίδια, ακριβώς γιατί πρόκειται για ματς χωρίς σκοπιμότητες και άγχος. Ο αγώνας του Πορτ Ελίζαμπεθ επιβεβαίωσε τον κανόνα. Άλλωστε, αποφεύχθηκε ο συνήθης κίνδυνος των μικρών τελικών, δηλαδή η χρησιμοποίηση όσο περισσότερων αναπληρωματικών είναι δυνατό. Η Ουρουγουάη, έχοντας τις επιστροφές τραυματιών (Λουγκάνο) και τιμωρημένων (Φουσίλε, Σοάρες), παρατάχθηκε με την καλύτερη σύνθεσή της. Ο Ταμπάρες έφερε τον Φουσίλε στο δεξί άκρο, αφήνοντας στο αριστερό τον Μαρτίν Κάσερες που τα είχε πάει καλά στον ημιτελικό. Προώθησε στο κέντρο τον Μάξι Περέιρα (στα δεξιά), φέρνοντας τον Πέρες στον άξονα. Τέλος, με την επιστροφή του Σοάρες, ανασυστάθηκε και το επιθετικό τρίο με τους Φορλάν και Καβάνι. Η Γερμανία είχε περισσότερες αλλαγές προσώπων, δύο εκ των οποίων αναγκαστικές (ο άρρωστος Λαμ κι ο τραυματίας στη μέση Κλόζε, ο οποίος έχασε την ευκαιρία να κυνηγήσει το ρεκόρ γκολ του Ρονάλντο). Ο Λεβ τροποποίησε το σύστημά του: ένας μόνο καθαρόαιμος επιθετικός (Κακάου), υποστηριζόμενος από δύο ακραίους (Μύλλερ και Γιάνσεν). Μεταφορά του Έζιλ στον άξονα και κάλυψη των άκρων στη μεσαία γραμμή από Σβάινστάιγκερ και Χεντίρα.  

Η Γερμανία άρχισε να επιβάλλει τον ρυθμό της γύρω στο δεκάλεπτο (κεφαλιά του Φρήντριχ στο δοκάρι, 9΄) και άνοιξε το σκορ στο 19΄ μετά από φοβερό μακρινό σουτ του Σβάινστάιγκερ που απέκρουσε ο Μουσλέρα χωρίς να συγκρατήσει τη μπάλα. Ο επερχόμενος Μύλλερ τελείωσε τη φάση χωρίς δυσκολίες, φτάνοντας τους Βίγια και Σνάιντερ στην πρώτη θέση των σκόρερ με 5 γκολ (1-0). Η πάντα αγωνιστική Ουρουγουάη θα ισοφαρίσει σε λιγότερα από 10΄: εξαιρετικό κλέψιμο από τον Πέρες, πάσα στον Σουάρες ο οποίος βγάζει μόνο τον Καβάνι που πλασάρει αριστοτεχνικά (1-1, 28΄). Η μεγάλη ευκαιρία του α΄ ημιχρόνου θα είναι λατινοαμερικάνικη, αλλά ο Σουάρες σουτάρει λίγο άουτ (41΄). Το β΄ μέρος ξεκινά με τον ίδιο τρόπο (ευκαιρία των Ουρουγουανών που χάνει ο Σουάρες) και στο 51΄ η Σελέστε μπαίνει μπροστά στο σκορ. Εκπληκτική ενέργεια του Αρέβαλο (κλέψιμο, δύσκολο κοντρόλ, 1-2 κι έπειτα σέντρα στην περιοχή) που βρίσκει τον Φορλάν. Το αστέρι των Τσαρρούας πιάνει ένα υπέροχο σκαστό βολέ που στέλνει τη μπάλα στα δίχτυα του Μπουττ (1-2) και τον εαυτό του στα 5 γκολ και την πρώτη θέση των σκόρερ του ΠΚ μ’ όλη την παλιοπαρέα. Αντί, όμως, να προσπαθήσει να διαφυλάξει το σκορ, η Ουρουγουάη δεν θα κλειστεί και θα το πληρώσει γρήγορα. Σέντρα του Μπόατενγκ, τραγική έξοδος του Μουσλέρα που βρίσκει αέρα κι ο Γιάνσεν με γυριστή κεφαλιά ισοφαρίζει (2-2, 56΄). Η Σελέστε θα αντέξει ως το 65΄ περίπου. Μετά από το σημείο αυτό είναι τόσο κουρασμένη που οι Γερμανοί παίρνουν τον απόλυτο έλεγχο του παιχνιδιού και χάνουν διαρκώς ευκαιρίες. Το γκολ της νίκης θα το πετύχουν στο 81΄, μετά από κόρνερ και σύγχυση στην περιοχή των Ουρουγουανών, χάρη σε κεφαλιά του Χεντίρα (3-2). Ακόμη και με τις ελάχιστες δυνάμεις που της απέμεναν η Σελέστε θα ψάξει την ισοφάριση: στο τρίτο λεπτό των καθυστερήσεων κερδίζει ένα φάουλ σε εξαιρετικά ευνοϊκή θέση. Ο μέγας Φορλάν θα βάλει όλη τη μαεστρία του, αλλά το δοκάρι θα αρνηθεί να ικανοποιήσει το αίτημα για παράταση! Ακόμη κι έτσι, ήταν ένας θεαματικός αγώνας με δύο ομάδες που παίζουν επιθετικά και κυνηγούν το γκολ [Γερμανία-Ουρουγουάη 3-2 (1-1)]. Δύο ομάδες που δίκαια κέρδισαν τις εντυπώσεις. Και παράλληλα ένας αγώνας σύμβολο της αναγνώρισης και της καταξίωσης του ποδοσφαιριστή που θεωρούμε ότι υπήρξε πράγματι ο καλύτερος του νοτιοαφρικανικού Μουντιάλ, άσχετα αν η ομάδα του τερμάτισε τέταρτη.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο της Νότιας Αφρικής τελείωσε, όχι όμως και η ζωή του ιστολογίου. Απομένουν αρκετά πράγματα για να συζητήσουμε, όπως επίσης κι ένας απολογισμός της διοργάνωσης από διάφορες απόψεις. Κι έπειτα; Τελικά ΠΚ, καλά να είμαστε όλοι, θα ξανάχουμε σε 4 χρόνια. Πολύς καιρός. Ευρωπαϊκό σε δύο. Και πάλι ο χρόνος που μεσολαβεί δεν είναι λίγος. Ποδοσφαιρική επικαιρότητα θα συνεχίσει να υπάρχει. Και η σκέψη μετατροπής του βήματος αυτού σε «διαρκές» ποδοσφαιρικό ιστολόγιο, που θα ανανεώνεται εκ παραλλήλου με το ιστορικής θεματολογίας «Ιστολόγιο του Ρογήρου», μου φαίνεται εξαιρετικά δελεαστική. Σε κάθε περίπτωση και παρά την κούραση που συνεπαγόταν η ενημέρωση ενός δεύτερου ιστολογίου σε μια ιδιαίτερα βεβαρημένη χρονική περίοδο από άποψη φόρτου εργασίας, το εγχείρημα μου προσέφερε ιδιαίτερη χαρά. Κυρίως χάρη στη, μικρή ίσως αλλά πάντως εκλεκτή, παρέα που δημιουργήθηκε! Ένα μεγάλο ευχαριστώ λοιπόν σε όλους τους σχολιαστές και τους αναγνώστες αυτού του ιστολογίου! Η διαμόρφωση του χαρακτήρα του οφείλεται πρωτίστως σ’ αυτούς. Και τί άλλο; Συνεχίζουμε! Αρκεί να μη χρειαστεί να σπαταλήσουμε όλες μας τις δυνάμεις συζητώντας για τιτανομαχίες Μποροβήλου-Τσακίρη-Κανελλόπουλου ή για το νέο «αλβανικό έπος»…