Χαμένες ευκαιρίες

«Οι Χαμένες Ευκαιρίες», τραγικωμωδία του Ζαν ντε Ροτρού, 1631 (εξώφυλλο της έκδοσης του 1636, φωτογραφία: Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, gallica.bnf.fr)

Το ποδόσφαιρο είναι πρωτίστως ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι που, όπως και τα άλλα ομαδικά αθλήματα, έχει την ιδιότητα να αποτελεί μικρογραφία της ζωής με υπερτονισμένα και συμπιεσμένα στον χώρο και τον χρόνο τα πιο δραματικά στοιχεία της. Καθώς έχει ως εγγενή χαρακτηριστικά γνωρίσματα τόσο τη συνεργατικότητα όσο και την αντιπαράθεση αποτελεί αρκετά πιστό καθρέφτη της ανθρώπινης κοινωνίας. Κι άλλες δραστηριότητες τα έχουν όλα αυτά, αλλά, καταρχήν τουλάχιστον, το ποδόσφαιρο είναι λιγότερο επικίνδυνο από έναν πόλεμο ή μια κοινωνική σύγκρουση. Από την άποψη αυτή μοιάζει περισσότερο με όνειρο μεγάλης έντασης.

Η προσπάθεια να ερμηνευθεί με όρους αμιγώς ιδεολογικούς και πολιτικούς, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ιδιαίτερη φύση του, καταλήγει μοιραία σε παρανάγνωση που αποδίδει στο άθλημα ιδιότητες που σε καμία περίπτωση δεν έχει. Προβάλλοντας στο ποδόσφαιρο στοιχεία ξένα προς αυτό, θεωρώντας ομάδες και ποδοσφαιριστές φορείς ιδεολογιών, δεν κάνουμε κάτι διαφορετικό από το να ψάχνουμε για ανεμόμυλους τους οποίους θα αντιμετωπίσουμε σαν να ήταν θανάσιμοι εχθροί μας. Κάπως έτσι χάνουμε τόσο τη χαρά του παιχνιδιού όσο και τη δυνατότητα παρατήρησης ανθρώπινων χαρακτήρων και ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών (την οποία μας παρέχουν ιδίως οι μεγάλες διοργανώσεις σαν το Παγκόσμιο Κύπελλο το οποίο τόσοι επιμένουν να ξορκίζουν).

Το ποδόσφαιρο, όμως, θα εξακολουθήσει να είναι το παιχνίδι του αναπάντεχου και του δραματικού. Ένα αγώνας που μετά από σχεδόν δύο ώρες μαρτυρίου για τον θεατή μπορεί να καταλήξει σε μια τρελή πεντάλεπτη κορύφωση που θα τη θυμόμαστε για χρόνια. Το παιχνίδι στο οποίο ένας προπονητής, λίγο πριν αρχίσει κάποια παράταση, θα δώσει οδηγίες σε κάθε παίκτη του ατομικά κι έπειτα σε ολόκληρη την ομάδα με τόση ένταση και σοβαρότητα μαζί που δεν θα αφήνει καμιά αμφιβολία για το αν έχει επίγνωση της σπουδαιότητας της αποστολής του.

Ι.   Η μεγάλη χαμένη ευκαιρία

Παπασταθόπουλος και Κάμπελλ (Ελλάδα-Κόστα Ρίκα 1-1. 3-5 πέν.)

Η πρόκριση στις 8 καλύτερες ομάδες μιας τελικής φάσης Παγκοσμίου Κυπέλλου αποτελεί εξαιρετική διάκριση. Από την άποψη αυτή, το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εθνική Ελλάδας δεν κατάφερε να βρεθεί στα προημιτελικά ίσως και να είναι δίκαιο, διότι δεν επρόκειτο για «εξαιρετική ομάδα». Μόνο που τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Τις ευκαιρίες πρέπει να τις εκμεταλλεύεσαι όταν σου παρουσιάζονται. Μπορείς, άλλωστε, να δικαιολογήσεις την επιτυχία σου και εκ των υστέρων. Επιπλέον, με γνώμονα αποκλειστικά την αναμέτρηση με την Κόστα Ρίκα (1-1 καν. αγ. και παρ., 3-5 πέν.), η εθνική Ελλάδας ήταν η ομάδα που θα έπρεπε να έχει κερδίσει την πρόκριση σύμφωνα με την απόδοσή της στο συγκεκριμένο παιχνίδι. Αντίπαλος χωρίς βαριά φανέλα και ιστορία που κάνει και το χειρότερο παιχνίδι του στη διοργάνωση. Παίζει με παίκτη λιγότερο. έχει κυριολεκτικά σκάσει στην παράταση: ανά πάσα στιγμή μπορεί να δεχθεί το γκολ που θα κρίνει τον νικητή.

Η εύκολη εκ των υστέρων κριτική είναι να καταλογισθούν οι ευθύνες της ήττας αποκλειστικά στον Καρνέζη και τον Γκέκα. Όμως… δεν υπάρχει καμία υποχρέωση του τερματοφύλακα να αποκρούσει κάποιο πέναλτυ. Συνήθως, σε μια σειρά πέναλτυ υπάρχει πάντα κάποιο τόσο κακοεκτελεσμένο που κάνει ήρωα τον τερματοφύλακα καθαρά από τύχη: κάποιο πέναλτυ που φεύγει άουτ, κάποιο άλλο τόσο αδύναμο που ο γκολκήπερ μπορεί να το σταματήσει ακόμη κι αν έχει επιλέξει λάθος γωνία. Ο Καρνέζης δεν είχε αυτή την τύχη. Στην πραγματικότητα, η εθνική δεν έπρεπε να αφήσει το παιχνίδι να πάει στα πέναλτυ. Στη διαδικασία αυτή έχει σαφές ψυχολογικό προβάδισμα η ομάδα που βρέθηκε πιο κοντά στην ήττα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, όχι αυτή που είχε τις περισσότερες ευκαιρίες νίκης. Οπότε, μπορούμε να πούμε αρκετά για την έλλειψη διαύγειας κι αποτελεσματικότητας στην τελική προσπάθεια (του Μήτρογλου ή του Χριστοδουλόπουλου λ.χ.), για την αδυναμία του Τοροσίδη να βγάλει έστω και μία στοιχειωδώς καλή σέντρα σε τόσες φάσεις επίθεσης στις οποίες η εθνική μας βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση. Αλλά και πάλι η ατομική κριτική δεν πρόκειται να δώσει μια απολύτως δίκαιη και ακριβή εικόνα του παιχνιδιού. Θα μπορούσε, άλλωστε, να αντιταχθεί ότι ήδη υπήρχε μια δόση τύχης στο γεγονός ότι η εθνική μας κατόρθωσε να ισοφαρίσει στις καθυστερήσεις του κανονικού αγώνα, οπότε η παράταση με την εικόνα της ελληνικής υπεροχής δεν θα είχε υπάρξει ποτέ.

Αρκετές επικρίσεις δέχθηκε κι ο προπονητής. Γνώμη μου είναι ότι το μεγαλύτερο σφάλμα που μπορεί να καταλογιστεί στον Σάντος δεν αφορά το κοουτσάρισμά του κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης: και οι αρχικές ενδεκάδες του και οι αλλαγές που έκανε (από το ένα ματς στο άλλο ή κατά τη διάρκεια των αγώνων) είχαν κάποια λογική. Το μεγαλύτερο σφάλμα ήταν η χωρίς αλλαγές επιλογή των ποδοσφαιριστών που είχαν αγωνιστεί στα προκριματικά, χωρίς να ληφθεί υπόψη η μέτρια αγωνιστική κατάσταση αρκετών (λόγω έλλειψης αγώνων, τραυματισμών ή ηλικίας) και η άρνηση μετάγγισης νέου αίματος στην ομάδα.

Ακόμη κι έτσι, πρέπει να ομολογήσουμε ότι ο τελικό απολογισμός της παρουσίας μας στο ΠΚ 2014 είναι θετικός. Αν υπάρχει γλυκόπικρη γεύση οφείλεται στην αίσθηση ότι, όπως τελικά ήρθαν τα πράγματα, μπορούσαμε να πάμε ψηλότερα. Δεν μπορούμε, όμως, να τα έχουμε όλα.

Χάμες Ροδρίγες (Κολομβία)

ΙΙ.   Και οι υπόλοιποι αγώνες της φάσης των 16

Εάν υπάρχει κάποιο προγνωστικό μας που τελικά επιβεβαιώθηκε, αυτό έχει να κάνει με τον εξαιρετικά αμφίρροπο χαρακτήρα των αγώνων της β΄ φάσης. Μόλις 2 από τους 8 αγώνες κρίθηκαν στην κανονική διάρκειά τους, χωρίς να χρειαστεί παράταση ή και πέναλτυ. Και ο ένας από τους δύο αυτούς αγώνες κρίθηκε με τέρματα που σημειώθηκαν στο τελευταίο δεκάλεπτο.

Η ατυχία της Χιλής: Όπως αναμενόταν, η Χιλή έκανε τη ζωή της Βραζιλίας πάρα πολύ δύσκολη. Η Βραζιλία ίσως εμφανίστηκε λίγο βελτιωμένη στο δημιουργικό σκέλος του παιχνιδιού, αλλά και πάλι ήταν απογοητευτική στην τελική προσπάθεια (είτε στη θέση του φορ βρισκόταν ο Φρεντ είτε ο Ζο). Τα άκρα της με Ντάνι Άλβες και Μαρσέλο ήταν πηγή κινδύνων, αποτελούσαν πραγματικές λεωφόρους για τους επικίνδυνους Χιλιανούς. Η Χιλή στάθηκε καλύτερα στο γήπεδο και στα 120 λεπτά του αγώνα. Με ελάχιστη δόση τύχης θα κέρδιζε με τη βολίδα του Πινίγια στο τέλος της παράτασης. Δεν το κατάφερε και στα πέναλτυ αποδείχθηκε λιγότερη ικανή και, κυρίως, τυχερή από τη διοργανώτρια (1-1 καν. αγ. και παρ., 3-2 πέν.).

Παρόντες και απόντες:  Η μεγάλη αναμέτρηση μεταξύ της Κολομβίας και της Ουρουγουάης κρίθηκε τελικά πριν αρχίσει: η τιμωρία του Σουάρες αποσταθεροποίησε πλήρως την Ουρουγουάη τόσο ψυχολογικά όσο και αγωνιστικά. Η απουσία του καλύτερου επιθετικού της Σελέστε δεν ήταν δυνατό να αναπληρωθεί από κανέναν: ο Φορλάν δεν έχει πια καμία σχέση με τον ποδοσφαιριστή που είχε λάμψει στα γήπεδα της Νότιας Αφρικής, ο Καβάνι μοιάζει εξαντλημένος από την αγωνιστική περίοδο και χωρίς (ακόμη;) την προσωπικότητα του παίκτη που θα πάρει μια ομάδα από το χέρι για να την οδηγήσει στη νίκη. Η Κολομβία πέρα από την υπεροπλία σε έμψυχο δυναμικό (σε αρχική ενδεκάδα και πάγκο) βρήκε τον παίκτη αυτό στο πρόσωπο του Χάμες Ροδρίγες. Ο μεσοεπιθετικός της Μονακό ξεκλείδωσε το ματς με τη βολίδα του στο πρώτο μέρος και σφράγισε τη νίκη πετυχαίνοντας και το δεύτερο τέρμα της ομάδας του (2-0).

«Δεν κάνω θέατρο, βουτώντας, για να κερδίσω πέναλτυ. Απλώς το πρόβλημα είναι ότι οι αμυντικοί, ενώ περιμένεις ότι θα σε βρούν, τραβάνε το πόδι τους την τελευταία στιγμή κι έτσι δεν υπάρχει τελικά επαφή. Εσύ, όμως, δεν είναι δυνατό να μην πέσεις!» (Άριεν Ρόμπεν)

«Είναι αλήθεια ότι στο πρώτο ημίχρονο έκανα θέατρο για να εκβιάσω κάποιο πέναλτυ. Στο τέλος, όμως, ο Μάρκες με βρήκε, υπήρχε παράβαση«. (Άριεν Ρόμπεν)

Πλατούν, χειρουργεία χωρίς αναισθητικό και Πορτογάλος «πεζοναύτης»: Λέγαμε ότι το Μεξικό θα μπορούσε να πετάξει τους Ολλανδούς έξω από τη διοργάνωση. Μοναχά δύο βρομόλεπτα έλειψαν για να γίνει πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Οι Μεξικανοί που ήταν σαφώς καλύτεροι στη μεγαλύτερη διάρκεια του αγώνα οπισθοχώρησαν αδικαιολόγητα (ή μήπως έφταιγε η εξάντληση από ένα παιχνίδι που έγινε καταμεσήμερο και κάτω από τον καυτό ήλιο, όπως διατεινόταν κι ο προπονητής τους;) και το πλήρωσαν. Η ολλανδική αντίδραση και οι μεγάλες ερμηνευτικές ικανότητες του Ρόμπεν με τη συνεργασία του γενναιόδωρου Πορτογάλου διαιτητή έφεραν την ανατροπή και τη Μάρθα Βούρτση του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου στα προημιτελικά και μάλιστα με την προοπτική του ευκολότερου αγώνα στο στάδιο αυτό της διοργάνωσης (1-2). Το Μεξικό δεν κατάφερε ούτε τώρα να σπάσει την κατάρα της φάσης των 16 (στην οποία, κατά απαρέγκλιτο  κανόνα, εγκαταλείπει τη διοργάνωση). Εκτός από την ατυχία, φέτος μπορεί να επικαλεσθεί και τη δικαιολογία των αλλεπάλληλων χειρουργείων χωρίς αναισθητικό.

Στον κόσμο των ιδεών, το πόδι του Ρόμπεν ίσως και να συνάντησε εκείνο του Μάρκες κι η κατάληξη ήταν αυτή που βλέπετε (ΟΚ, αφίσα της γνωστής κινηματογραφικής ταινίας του Όλιβερ Στόουν, 1986)

Ως τώρα, όλα καλά: Η Γαλλία είχε ελαφρά υπεροχή στην αναμέτρησή της με την εξαιρετικά αξιόμαχη Νιγηρία, αλλά χρειάστηκε να φτάσει το τελυταίο δεκάλεπτο για να τη μετουσιώσει σε γκολ (2-0). Εάν πρέπει να αναζητήσουμε την καθοριστική στιγμή του αγώνα, αυτή είναι το οριακά οφσάιντ γκολ που σημειώνει η Νιγηρία στο πρώτο ημίχρονο. Για λίγα εκατοστά, ο αγώνας θα εξελισόταν με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Δεν γνωρίζουμε πόσο θετικά θα αντιδρούσε σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η σχετικά άπειρη γαλλική ομάδα.

Υψηλή αποστολή: Χωρίς καμία αμφιβολία ο προπονητής και η ομάδα με το υψηλότερο αίσθημα ευθύνης και την απόλυτη συνείδηση της σπουδαιότητας της αποστολής ήταν ο Βαχίντ Χαλίλοτζις και η Αλγερία. Ο Βόσνιος προπονητής άλλαξε τη μισή αρχική ενδεκάδα του σε σχέση με την ισοπαλία πρόκρισης εναντίον των Ρώσων, με το σκεπτικό της μεγαλύτερης φρεσκάδας και της επιλογής των καταλληλότερων για τη συγκεκριμένη μονομαχία με τη Γερμανία. Δικαιώθηκε. Η Αλγερία προκάλεσε τεράστιες δυσκολίες στη γερμανική μηχανή με το ψυχωμένο, αλλά και ορθολογικό παιχνίδι της. Πρεσάρισμα του αντιπάλου και αναζήτηση των κατάλληλων συνθηκών για την εκδήλωση αντεπίθεσης. Η τύχη ξεκλειδώνει το παιχνίδι για λογαριασμό των Γερμανών στο ξεκίνημα της παράτασης και τη φάση του γκολ του Σύρρλε. Όσο για τις δυνατότητες της ομάδας του Χαλίλοτζιτς, η καλύτερη απόδειξη είναι ο εξαιρετικός συνδυασμός που καταλήγει στη μείωση του σκορ (τη μοναδική στιγμή που έχει χαλαρώσει η γερμανική άμυνα, ακριβώς επειδή έχει μόλις επιτευχθεί το 2-0 κι υπάρχει η αίσθηση ότι το παιχνίδι κρίθηκε). Οπωσδήποτε και η παρουσία μερικών εξαιρετικών μονάδων όπως (πρωτίστως) ο Φεγκουλί, ο Σλιμανί ή ακόμη και ο σκόρερ Τζαμπού [Γερμανία-Αλγερία καν. αγ. 0-0, παρ. 2-1].

Ελβετική σπαζοκεφαλιά: Τα πολύ δύσκολα έβαλε κι η Ελβετία στην Αργεντινή, υποκύπτοντας στο τέλος μόλις της παράτασης, και μάλιστα όχι δίχως να φτάσει μια ανάσα από την ισοφάριση στις καθυστερήσεις (καν. αγ. 0-0, παρ. 1-0).  Η Ελβετία εξουδετέρωσε σχεδόν πλήρως το φαβορί χωρίς να παίξει άμυνα-ταμπούρι και χωρίς να παρκάρει κανένα πουλμανάκι στη μεγάλη περιοχή της. Προτίμησε (και κατάφερε) να καταπιεί κυριολεκτικά τους χώρους, προκαλώντας ασφυξία στην αντίπαλό της. Εάν αυτή η ομάδα παιδιών μεταναστών είχε κι έναν αληθινό φορ θα ήταν εξαιρετική. Στην κανονική διάρκεια του αγώνα οι σοβαρότερες ευκαιρίες είναι δικές της. Όσο για την Αργεντινή, δυστυχώς επιβεβαιώνει φόβους και προβληματισμούς. Στατική, χωρίς καλή σύνδεση μεταξύ των γραμμών, με επιθετικούς κουρασμένους και χωρίς εκρηκτικότητα, οι οποίοι αδυνατούν να προκαλέσουν μόνοι τους κινδύνους για τον αντίπαλο. Μετά τον Μέσσι, σχεδόν το χάος. Πετυχαίνουν το γκολ στη μοναδική επίθεση που βρίσκουν απροετοίμαστη την ελβετική άμυνα: το κλέψιμο του Σαμπαλέτα δημιουργεί τις προϋποθέσεις της γρήγορης αντεπίθεσης που θα εξελιχθεί υποδειγματικά και θα καταλήξει στο γκολ του Ντι Μαρία. Θετικό βεβαίως για την Αργεντινή το ότι εκμεταλλεύεται τη μοναδική στιγμή χαλάρωσης της αντιπάλου της. Αρνητικό στοιχείο ο τρόπος αντίδρασης μετά το άνοιγμα του σκορ: απλώς ας τελειώσει το παιχνίδι, ας ροκανίσουμε λίγο τον χρόνο κι όλα θα είναι εντάξει. Έμ, δεν είναι! Η φοβερή ευκαιρία με το δοκάρι του Μπλερίμ Τζεμαϊλί θα μπορούσε να στείλει το παιχνίδι στα πέναλτυ. Ο Θεός μόνο ξέρει τι σόι αντίδραση θα επιδείκνυε η Αλμπισελέστε σε τέτοια περίπτωση.

Ωραίο ματς! Ο τελευταίος αγώνας της φάσης των 16 ήταν τελικά κι ο συναρπαστικότερος, τουλάχιστον όσον αφορά την εξαιρετική παράταση που παρακολουθήσαμε. Γρήγορος ρυθμός και φάσεις σε ολόκληρη τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ένα πρώτο ημίχρονο με σχετική υπεροχή των Βέλγων, αλλά ευκαιρίες εκατέρωθεν. Εικόνα που αλλάζει στο β΄ μέρος με την υποχώρηση των Αμερικανών. Πραγματική πολιορκία του Άλαμο. Τις ΗΠΑ τις σώζουν η έλλειψη διαύγειας των Βέλγων στην τελική προσπάθεια (βλ. Μιραλλάς), ο εξαιρετικός Χάουαρντ κι η τύχη. Κι όμως, στην εκπνοή του αγώνα είναι οι ΗΠΑ που παραλίγο να κλέψουν τη νίκη με την απίστευτη ευκαιρία του Γουωντολόφσκι (όπου ο, προφανώς ανεπαρκής, επόπτης σηκώνει σημαία σε μια πεντακάθαρη φάση). Παράταση και στο πρώτο μέρος της οι Βέλγοι δείχνουν να καθαρίζουν το παιχνίδι: δύο γκολ στα οποία το δίδυμο Ντε Μπρέυνε και Λουκακού (ξεμπούκωσε κι αυτός που είχε δεχτεί τόσες επικρίσεις) εναλλάσσονται σε ρόλους δημιουργού κι εκτελεστή. Κι ενώ είμαστε βέβαιοι ότι το παιχνίδι έχει κριθεί, οι Αμερικανοί απαντούν με την γκολάρα του Γκρην (που μόλις έχει μπει αλλαγή) στην πρώτη επίθεσή τους κατά το β΄ ημίχρονο της παράτασης. Οι Βέλγοι αντιδρούν φοβικά και σπασμωδικά, να διώξουμε τη μπάλα όπως να είναι… Οι ΗΠΑ πολιορκούν, χάνουν ευκαιρίες, αλλά τελικά το αποτέλεσμα δεν αλλάζει: 2-1 και οι Βέλγοι ξανά στα προημιτελικά 28 χρόνια μετά.

ΙΙΙ.   Και οι προημιτελικοί;

Μπογοτά, Κολομβία

Εάν οι αγώνες της φάσης των 16 ήταν εξαιρετικά αμφίρροποι, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μη συμβεί το ίδιο και στους προημιτελικούς.

Για τον πρώτο από αυτούς ούτε προγνωστικό μπορώ να κάνω ούτε κάποιο προαίσθημα για τον τελικό νικητή έχω. Οι Γάλλοι ξέρουν μπάλα, η ομάδα τους είναι καλή, αλλά μου φαίνεται κάπως χαμηλών λιπαρών, άπειρη και τρυφερή για σύγκρουση σε αυτό το επίπεδο. Ίσως ψυχολογικά να έχουν την εντύπωση ότι η αποστολή τους εξετελέσθη, μια και ο πραγματικός στόχος είναι το Ευρωπαϊκό του 2016. Και δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει μεγάλη ομάδα για να δούμε ποιες είναι πραγματικά οι δυνατότητές τους. Οι Γερμανοί εντυπωσίασαν μόνο στο πρώτο παιχνίδι, με τους καμένους Πορτογάλους. Δείγμα ανεπαρκές. Κι εξακολουθώ να αναρωτιέμαι αν αυτή η ομάδα τους είναι καλύτερη εκείνων του 2010 ή του 2012. Δεν το νομίζω.

Με την εικόνα που δείχνει και το υλικό που διαθέτει, η φετινή Βραζιλία δεν είναι δυνατό, λογικά, να φτάσει μέχρι το τέρμα του δρόμου. Εκτός κι αν εμφανιστεί ριζικά μεταμορφωμένη. Η Κολομβία έχει το ιδανικό προφίλ για να γίνει δήμιος της διοργανώτριας. Εκτός από μια λεπτομέρεια (και ξέρουμε ότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες): δεν έχει τη βαριά φανέλα, ούτε την απαραίτητη εμπερία για το επίπεδο αυτό, καθώς είναι πρωτάρα στους προημιτελικούς.

Το Βέλγιο έχει πλούσιο υλικό και μεγάλες δυνατότητες. Στην πορεία έλυσε κάποια από τα προβλήματα μονταρίσματος, αλλά όχι κι όλα (πόσο χρήσιμος είναι ο Φελλαϊνί σε αυτή την υβριδική θέση λίμπερο μεσοεπιθετικού;). Εξακολουθεί να είναι άπειρο και να μην μπορεί να διαχειριστεί ιδανικά τα παιχνίδια του (το είδαμε και στον αγώνα με τις ΗΠΑ). Όταν κάτι πηγαίνει στραβά πανικοβάλλεται. Όλα αυτά θα καθιστούσαν φαβορί τον αντίπαλο, αν δεν επρόκειτο για τη φετινή Αργεντινή με τα τόσα προβλήματα. Ζητείται επειγόντως μεταμόρφωση ομάδας με φορμάρισμα όσων έχουν ως τώρα υστερήσει. Γίνεται; Να βρεθούν πάντως τώρα οι αναγκαίοι δημιουργικοί μέσοι που θα ανυψώσουν το επίπεδο παιχνιδιού των Νοτοοαμερικανών δεν γίνεται, φοβούμαι.

Ο τέταρτος προημιτελικός είναι κι ο μόνος με ακλόνητο φαβορί. Εξαντλημένη και με απουσίες λόγω τιμωριών, η Κόστα Ρίκα θα δυσκολευτεί πολύ για να αποφύγει τη σκληρή μοίρα της ηττημένης απέναντι στους Ολλανδούς.

Το Μουντιάλ αυτό δεν είχε ως τώρα την ομάδα που θα εντυπωσιάσει, δημιουργώντας την πεποίθηση ότι θα είναι κι η τελική νικήτρια. Ούτε και προσέφερε νέα συστήματα και τακτικές. Υπήρξε, όμως, θεαματικό, με παιχνίδια γρήγορου ρυθμού, αρκετά συναρπαστικά ή, έστω, ενδιαφέροντα. Οι πιο πολλές ομάδες είχαν επιθετικό προσανατολισμό και διάθεση να παίξουν καλό ποδόσφαιρο. Θα ήταν πραγματικά άδικο να παραπονεθεί ο τηλεθεατής.    

Το μερτικό μου απ’ τη χαρά

Μουράτ Δ΄, ο σουλτάνος που είχε απαγορέψει σχεδόν όλες τις απολαύσεις (μικρογραφία από το μουσείο του Τοπκαπί)

Δεν το έχουν πάρει άλλοι, για τον απλούστατο λόγο ότι εκείνοι όχι μόνον έχουν αποποιηθεί το δικό τους μερίδιο, αλλά πιστεύουν ότι το ίδιο οφείλω να πράξω κι εγώ.

Πρέπει λοιπόν να χαιρόμαστε για μια νίκη της ποδοσφαιρικής ομάδας που υποστηρίζουμε ή όχι; Για ποιους λόγους πρέπει να αρνηθούμε αυτό που θα έπρεπε να είναι προφανές λαμβανομένης υπόψη της ίδιας της φύσης και της λειτουργίας του αθλήματος/ θεάματος; Δεν υπάρχει τίποτε κακό στο να αποκομίζεις θετικά συναισθήματα από το ποδόσφαιρο. Κακό είναι να νομίζεις ότι το αποτέλεσμα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα πρόκειται να εξαφανίσει ως διά μαγείας όλα τα σοβαρά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζεις στη ζωή σου ή τα οποία ταλαιπωρούν την κοινωνία στην οποία ανήκεις. Όμως το πρώτο (η χαρά) δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη το δεύτερο (την πεπλανημένη ερμηνεία της πραγματικότητας). Πολύ χειρότερο είναι βέβαια να πιστεύεις ότι η επικράτηση της ομάδας σου σε εντάσσει αυτοδικαίως σε ένα «ανώτερο σύνολο». Ένα από τα κύρια επιχειρήματα των επικριτών του ενθουσιασμού για το ποδόσφαιρο είναι ακριβώς το ότι το άθλημα ενέχει τον κίνδυνο να εθίσει το άτομο σε ψυχολογία μάζας και να το καταστήσει ευπρόσβλητο σε φανατισμούς και ιδεολογίες μίσους. Το, μεταξύ άλλων και μπορχεσιανό, επιχείρημα αυτό εμπεριέχει σοβαρή δόση αλήθειας. Δεν ισχύει όμως μόνο για το ποδόσφαιρο. Ισχύει κατά μείζονα λόγο για πολιτικές και άλλες ιδεολογίες, θρησκευτικά δόγματα κ.ο.κ. Έπειτα, η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ ποδοσφαίρου και ιδεολογιών μίσους ούτε είναι αυταπόδεικτη ούτε, κυρίως, υφίσταται οπωσδήποτε σε όλες τις περιπτώσεις. Έ, ναι, υπάρχουν άνθρωποι που χαίρονται ως άτομα και με επίγνωση της πραγματικής σημασίας του ποδοσφαίρου, ικανά να διακρίνουν την αυτοτελή αξία του δεύτερου χωρίς να την υπερεκτιμήσουν και να της αποδώσουν ιδιότητες που δεν διαθέτει. Έχω επίσης την εντύπωση ότι η οξύτατη πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνο έχει καταστήσει πιο υπεύθυνους πολλούς από τους Έλληνες ποδοσφαιρόφιλους και τους έχει βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν τη διαφορά μεταξύ πρόσκαιρου ή δευτερεύοντος και ουσιώδους.

Τέλος, όλοι, μηδενός εξαιρομένου, χαιρόμαστε για πράγματα με χαρακτηριστικά παρεμφερή αυτών του ποδοσφαίρου. Όλοι χαιρόμαστε για μια θεατρική παράσταση, ένα κινηματογραφικό έργο, μια συναυλία, ένα ωραίο φαγητό ή ένα ποτήρι καλό κρασί. Όλα αυτά δεν ασκούν καμία άμεση επίδραση στον αγώνα για την εξάλειψη των ουσιαστικών προβλημάτων. Κάνουν, όμως, καλύτερη τη ζωή μας με τρόπο απτό και άμεσο. Γιατί, από όλα αυτά, πρέπει μόνο η ποδοσφαιρική χαρά να μας προκαλεί τύψεις; Μήπως επειδή πίσω από τις επικρίσεις των διάφορων κηνσόρων υπάρχει συχνά ο αγνός ελιτισμός; Μήπως το πρόβλημα είναι ότι το ποδόσφαιρο θεωρείται ψυχαγωγικό προϊόν κατώτερης ποιότητας, «λαϊκό», απευθυνόμενο σε κοινό «χαμηλού μορφωτικού επιπέδου»; Δεν θα επιχειρήσω να αντικρούσω επί του παρόντος την επιχειρηματολογία αυτή. Αν θέλει κάποιος μπορεί να ξαναδιαβάσει τις πρώτες αναρτήσεις του ιστολογίου αυτού. Θα περιορισθώ μόνο στη διαπίστωση ότι ο ρόλος του αστυνόμου της χαράς του άλλου δεν μου μοιάζει και πολύ συμπαθής. Θα επισημάνω ότι η στάση αυτή δεν συνάδει προς την ιδεολογία του σεβασμού του διαφορετικού, διότι αυτή δεν νοείται επιλεκτικά, με κριτήριο του τι μας αρέσει και τι θεωρούμε άξιο σεβασμού. Ας αφήσουμε στην άκρη τις διάφορες διδασκαλίες και τα μαθήματα αγωγής και συμπεριφοράς. Είναι παράλογο να επιβάλλεις στον άλλο τους λόγους για τους οποίους πρέπει ή δεν πρέπει να χαίρεται. Η παρατήρηση ισχύει και για τα δύο στρατόπεδα, τόσο για αυτό των φίλων όσο και για εκείνο των εχθρών του ποδοσφαίρου.

Δεν χρειάζονταν και τόσο πολλά: Τελικά αρκούσε η προσθήκη δύο δημιουργικών παικτών με στοιχειώδη τεχνική κατάρτιση (Καραγκούνη και Χριστοδουλόπουλου), σε συνδυασμό με μια αναγκαστική απουσία, για να μεταμορφώσει την εθνική Ελλάδος από σύνολο που παίζει κάτι σαν ποδόσφαιρο σε κανονική ποδοσφαιρική ομάδα. Την ευνοήσε επίσης η συγκυρία να κρίνεται το μέλλον της στη διοργάνωση από ένα μόνο παιχνίδι: σε τέτοιες περιστάσεις η εθνική έχει δείξει ότι μπορεί να ξεπερνά τον εαυτό της (ας θυμηθούμε το παιχνίδι με τη Ρωσία στο Ευρωπαϊκό του 2012 ή, κατ’ αναλογία, τη διαχείριση των μπαράζ για την πρόκριση στα ΠΚ του 2010 και του 2014). Οι δύο αναγκαστικές αλλαγές λόγω τραυματισμών κατά τη διάρκεια του αγώνα δεν επηρέασαν τη θετική μεταμόρφωση: η αλλαγή τερματοφύλακα δεν έπαιξε κάποιο ουσιώδη ρόλο, λόγω και του μικρού αριθμού επικίνδυνων φάσεων που δημιούργησαν οι αντίπαλοι, ενώ η αντικατάσταση του Κονέ από τον Σάμαρη έκανε τελικά καλό, χωρίς ο δεύτερος να είναι καλύτερος ως μονάδα από τον πρώτο. Τα χαρακτηριστικά παιχνιδιού του μέσου του ΟΣΦΠ ήταν πιο κατάλληλα για το συγκεκριμένο παιχνίδι, μια και το κέντρο της ομάδας απέκτησε βάθος χωρίς να υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις γραμμές. Τέλος, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι βοήθησε στην επιτυχία της εθνικής και η εντελώς αποτυχημένη διαχείριση του παιχνιδιού εκ μέρους των παικτών και της τεχνικής ηγεσίας της Ακτής Ελεφαντοστού. Λογική ήσσονος προσπαθείας, υπέρμετρο άγχος και τακτική αφέλεια που δεν συγχωρείται στο επίπεδο αυτό. Η νίκη ήρθε εντελώς αγχωτικά, με το πέναλτυ του Σαμαρά στις καθυστερήσεις (2-1), αλλά τυχόν διαφορετικό αποτέλεσμα θα ήταν άδικο με βάση την εικόνα των ομάδων. Η Ελλάδα ήταν καλύτερη, επιθετικότερη και πιο ουσιαστική.

Στο άλλο παιχνίδι του Γ’ ομίλου οι όποιες φιλοδοξίες της Ιαπωνίας να διεκδικήσει πρόκριση έσβησαν γρήγορα. Η Κολομβία έδειξε τη σοβαρότητα και τον εντυπωσιακό πλούτο του έμψυχου δυναμικού της (4-1).

Πάει κι η Σκουάντρα Ατζούρρα: Πριν ξεκινήσει η διοργάνωση ποιος περίμενε ότι τελικά από τον Δ΄ όμλο θα αποκλείονταν και η Αγγλία (εντάξει αυτό το περιμέναμε ορισμένοι) και η Ιταλία; Ωστόσο, στο κρίσιμο παιχνίδι εναντίον της Ουρουγουάης (0-1) η Σκουάντρα Ατζούρρα ουσιαστικά δεν εμφανίστηκε καν στον αγωνιστικό χώρο του Εστάντιου ντας Ντούνας του Νατάλ. Εξαντλημένη από τα συνεχή κουραστικά ταξίδια, φοβισμένη, προσπάθησε να παίξει για το 0-0 που θα της χάριζε την πρόκριση και μοιραία υπέκυψε χωρίς να δώσει μάχη. Μπορεί βεβαίως να διαμαρτύρεται για την αυστηρότατη αποβολή του Μαρκίζιο και για το ότι δεν αποβλήθηκε ο Σουάρες, όμως η ίδια δεν έκανε απολύτως τίποτε για να αλλάξει τη μοίρα της. Πιο αποφασιστική και με ουσιαστικότερες ευκαιρίες, η Ουρουγουάη ήθελε περισσότερο τη νίκη και την κατέκτησε.

Δυο λόγια για την τιμωρία του Σουάρες: ο Ουρουγουανός είναι ψυχάκιας κι έπρεπε να αποβληθεί και να τιμωρηθεί. Η ίδια η ποινή όμως είνει υπέρμετρα αυστηρή (σε αυτό συμφωνεί ως κι ο Κιελλίνι, το θύμα της επίθεσης), δυσανάλογη προς το παράπτωμα κι ελαφρώς υποκριτική. Είναι αποτέλεσμα της ενορχηστρωμένης εκστρατείας των αγγλόφωνων ΜΜΕ (αυτών δηλαδή που διαμορφώνουν την παγκόσμια κοινή γνώμη) και σαφώς υπερβολική, καθόσον εξαντλεί την αυστηρότητα σε μια γραφική συμπεριφορά με ψυχοπαθολογικά αίτια, την ώρα που οι διάφοροι χασάπηδες των γηπέδων αντιμετωπίζονται με περισσότερη επιείκεια μια και η συμπεριφορά τους μοιάζει σε κάποιους πιο ταιριαστή με ένα «αντρικό και σκληρό» σπορ. Τέλος, ως καταναλωτής του προϊόντος θεάματος που λέγεται ποδόσφαιρο αισθάνομαι ότι η απόφαση με πλήττει, μια και θα λείψει από τη διοργάνωση ένας από τους παίκτες που έκαναν τη διαφορά. Ας πρόσεχε, θα μου πείτε. Δίκιο θα έχετε σε κάποιο βαθμό.

Κανείς δεν πρόκειται να θυμάται τον αγώνα Κόστα Ρίκα-Αγγλίας (0-0). Η Κόστα Ρίκα επιβεβαίωσε τη σοβαρότητά της, η Αγγλία επιστρέφει άδοξα και πολύ νωρίς στη βάση της, με τρόπο αντιστρόφως ανάλογο των ευσεβών πόθων των οπαδών της που περίμεναν διακρίσεις ή ακόμη και κατακτήσεις τροπαίων.

Παιχνίδια αδιάφορα και τυπικές διαδικασίες: Λίγοι επίσης θα θυμούνται τους αγώνες της τελευταίας αγωνιστικής στον πέμπτο όμιλο. Με πολλές αλλαγές, αδικαιολόγητα νεύρα και σχετική αδιαφορία η Γαλλία, με περιορισμένες δυνατότητες να κάνει την έκπληξη ο Ισημερινός. Καθώς στην πορεία προστέθηκε η ανάγκη επικράτησης με διαφορά κι η αποβολή του αρχηγού του Εκουαδόρ (Α. Βαλένσια), η αποστολή πρόκρισης έγινε σχεδόν αδύνατη για τους Λατινοαμερικάνους και η ισοπαλία χωρίς τέρματα ήρθε σχεδόν φυσικά. Η Ελβετία από την πλευρά της εκμεταλλεύθηκε την εκτελεστική δεινότητα του Σακίρι και την απίστευτη αδυναμία των παικτών της Ονδούρας στην τελική προσπάθεια για να σφραγίσει δίχως άγχος το εισιτήριό της για την επόμενη φάση (3-0).

Θετικά σημάδια και λόγοι ανησυχίας: Χωρίς έκπληξη τελείωσε κι ο έκτος όμιλος. Σε ένα θεαματικό παιχνίδι με γρήγορο ρυθμό, η Αργεντινή επικράτησε της Νιγηρίας 3-2. Η Αλμπισελέστε μπορεί να κρατήσει ως θετικά τη νίκη και την πρωτιά στον όμιλο, καθώς και την επιθετική αποτελεσματικότητά της που όφειλε στον Μέσσι. Σημειώνονται βήματα προόδου στο θέμα της βέλτιστης εκμετάλλευσης του μεγάλου αστεριού της ομάδας, αν κι ακόμη απέχουμε πολύ από το ιδανικό. Ωστόσο δεν είναι και λίγα τα σημάδια που πρέπει να προκαλέσουν προβληματισμό: η αργεντίνικη άμυνα έδειξε εξαιρετικά ασταθής απέναντι σε μια επίθεση αξιόλογη μεν, αλλά όχι και φόβητρο. Προβληματική αλληλοκάλυψη, όχι πάντα σωστές τοποθετήσεις κι ατομικά λάθη (όπως αυτά του Φερνάντες της Νάπολι). Επίσης, το υποτίθεται ποιοτικό τρίο Ντι Μαρία, Ιγουαΐν, Αγουέρο συνεχίζει να απογοητεύει και να μην προσφέρει τίποτε το ουσιαστικό. Όταν βγήκε ο Μέσσι η επίθεση της Αργεντινής έμοιαζε ξεδοντιασμένη. Στο άλλο ματς του ομίλου αποδείχθηκε ότι η Βοσνία έπρεπε να αποκλεισθεί για να παίξει σύμφωνα με τις δυνατότητές της. Το Ιράν έμοιαζε κατώτερο των περιστάσεων σε όλη τη διάρκεια του αγώνα κι αποχαιρέτησε τη διοργάνωση (3-1).

Οικογενειακό δίτερμα και ματς απελπισμένων: Ο αγώνας Πανιωνίου-Πλατανιά… συγγνώμη Γερμανίας-ΗΠΑ ήταν σχεδόν όπως τον περιμέναμε. Δεν τελείωσε βεβαίως ισόπαλος, αλλά το 1-0 για τους Γερμανούς ήρθε με τρόπο που έδειχνε μεγάλη προσοχή μην τυχόν και συμβεί κανένα απρόπτο στον άλλο αγώνα και μέριμνα για την πρόκριση αμφοτέρων των ομάδων. Γενικώς, ατμόσφαιρα που ταιριάζει σε οικογενειακό δίτερμα κι όχι σε παιχνίδι τελικής φάσης ΠΚ. Πώς όμως θα μπορούσε τελικά να τεθεί σε κίνδυνο η πρόκριση των Αμερικανών; Η Πορτογαλία δεν βρισκόταν σε κατάσταση ούτε καν για να προσπαθήσει να διεκδικήσει νίκη με πολύ μεγάλο σκορ. Όσο για την Γκάνα (για την οποία είναι η πρώτη φορά που αποκλείεται από τη φάση των ομίλων), δεν μπήκε καν στο κλίμα του παιχνιδιού και στη μάχη για την πρόκριση. Όταν την προηγούμενη ημέρα αποκλείεις δύο από τα βασικά στελέχη σου (Μουντάρι και Μπόατενγκ) για πειθαρχικούς λόγους, είναι σαφές ότι το κλίμα στην ομάδα δεν είναι το κατάλληλο για τέτοια πράγματα. Κρίμα για το αφρικανικό ποδόσφαιρο! Η τελική επικράτηση των Πορτογάλων έχει σημασία μόνο χάριν πληρότητας των στατιστικών στοιχείων (2-1).

Τα φεννέκ στους 16: Το Βέλγιο φαίνεται πως εμπνεύσθηκε από τη μεγάλη γείτονα Γαλλία στην προσέγγιση του τελευταίου του παιχνιδιού. Πολλές αλλαγές στην αρχική σύνθεση, πολλά κι αδικαιολόγητα νεύρα στον αγώνα. Κατάφερε να νικήσει με το γκολ που σημείωσε ο αρχηγός του (Βερτόνγκεν), έχοντας ως αντιπάλους τους Νοτιοκορεάτες που τελικά κέρδισαν τον τίτλο της πιο αδιάφορης για τον ουδέτερο θεατή ομάδας του τουρνουά. Στην κρισιμότατη σύγκρουση του ομίλου, οι Ρώσοι παρουσιάστηκαν βελτιωμένοι αλλά όχι αρκετά. Είχαν καλύτερη κυκλοφορία της μπάλας, αλλά τους έλειψε πέρα από το πάθος για τη νίκη κι ένας πραγματικός φορ περιοχής (πέραν του Κερζακόφ) που θα τελείωνε τις φάσεις και το ματς. Μαχητικοί οι Αλγερινοί, απειλούσαν μόνο στις στημένες φάσεις. Κέρδιζαν, όμως, τόσο πολλές που ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι σε κάποια από αυτές θα ερχόταν και το γκολ (που ήρθε με τη βοήθεια του γκαφατζή Ακινφέγιεφ – ο οποίος, πάντως, είχε σαφώς επηρεαστεί κι από τα λέιζερ των οπαδών της Αλγερίας). Από την ομάδα του Χαλίλοτζιτς θα επαινέσουμε την αγωνιστικότητά της και το πνεύμα αυταπάρνησης και προσήλωσης στον στόχο το οποίο επέδειξε. Όχι και κάποιες άλλες συμπεριφορές που παρέπεμπαν σε αγώνα ελληνικού πρωταθλήματος χαμηλότερης κατηγορίας. Ας χαρεί όμως κι αυτή η χώρα που τόσο έχει υποφέρει.

Και τώρα;

Ο ερειπωμένος ναός της Άμωμης Σύλληψης (17ος αι.), Ουχαρράς, Κόστα Ρίκα

Οι αγώνες της φάσης των ομίλων έχουν τη χάρη τους. Σου επιτρέπουν να παρακολουθήσεις αρκετές φορές όλες τις ομάδες και να διαπιστώσεις πόσο έξω έχεις πέσει στα προγνωστικά σου. Τόσο αυτά που έκανες πριν τη διοργάνωση, όσο κι εκείνα μετά την πρώτη αγωνιστική. 🙂 Το πραγματικό Μουντιάλ, όμως, αρχίζει με τα νοκ άουτ παιχνίδια. Για τα παιχνίδια της φάσης των 16 μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι μόνο τρία έχουν καθαρό φαβορί: Αργεντινή-Ελβετία, Γαλλία-Νιγηρία, Γερμανία-Αλγερία. Η Βραζιλία, ως διοργανώτρια, είναι βεβαίως φαβορί στην αναμέτρηση με τη Χιλή, αλλά δεν θα περάσει κι εύκολα. Το Βέλγιο έχει σαφώς καλύτερο υλικό από τους Αμερικανούς, αλλά είναι άπειρο και με προβλήματα στο ροντάρισμα της ενδεκάδας, στοιχείο που καθιστά δυνατή την έκπληξη. Οι υπόλοιπες τρεις αναμετρήσεις είναι εντελώς αμφίρροπες. Στον αγώνα μεταξύ δύο ομάδων που εντυπωσίασαν στον πρώτο γύρο, δηλ. της Ολλανδίας και του Μεξικού, θα δώσω προβάδισμα (προς κατάπληξη των περισσότερων) στο Μεξικό, λόγω ατομικού κι ομαδικού ταλέντου του και λόγω αίσθησης ότι το σύμπλεγμα ανωτερότητας που ενδεχομένως θα έχουν οι Ολλανδοί δεν θα τους βοηθήσει καθόλου. Εκτός κι αν τελικά βγει στην επιφάνεια το σύμπλεγμα κατωτερότητας των Μεξικανών απέναντι στις πολύ καλές ευρωπαϊκές ομάδες. 😉

Με κριτήριο την απόδοση στους έως τώρα αγώνες, η Κόστα Ρίκα θα έπρεπε κι αυτή να θεωρηθεί φαβορί στην αναμέτρησή της με την εθνική Ελλάδας. Δεν μετρά μόνο αυτό. Η εθνική μας έχει μπροστά της μια τεράστια ευκαιρία: είναι πάντα προτιμότερο να αντιμετωπίζεις μια ομάδα χωρίς βαριά φανέλα, παρά κάποια που φοβάσαι το όνομα και την ιστορία της. Αρκεί φυσικά να έχει μελετηθεί επαρκώς το παιχνίδι του αντιπάλου και να μην επικρατήσουν οι ανόητες απόψεις του στυλ «αυτούς τους έχουμε».

Ίσως όμως το πιο συγκλονιστικό παιχνίδι να είναι αυτό της Κολομβίας με την Ουρουγουάη. Μια ανερχόμενη ομάδα με πολύ πλούσιο υλικό και τακτική ωριμότητα απέναντι σε μια από τις ιστορικότερες εθνικές του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, η οποία διαθέτει και ταλέντο και αγωνιστικό φρόνημα. Ο Σουάρες θα της λείψει, αλλά αυτό δεν καθιστά κι αυτόματα φαβορί την εξαιρετική ομάδα των Καφετέρος. Είθε το θέαμα να είναι αντάξιο των προσδοκιών μας! 

Κάποιοι πέφτουν μα σηκώνονται, κάποιοι άλλοι μένουν για πάντα ασάλευτοι στη νοτισμένη γη

 

Αλικσάντρ Ντεϊνέκα «Η Άμυνα της Σεβαστούπολής», 1942

Κι ανάμεσά τους βρίσκονται γενναίοι και δειλοί, άτυχοι κι απερίσκεπτοι. Γιατί σ’ αυτήν την προσομοίωση πολέμου που ονομάζεται ποδόσφαιρο πρέπει να συνδυάζεται το ακόρεστο πάθος για τη νίκη με την ψυχραιμία, τη διορατικότητα και την ευφυΐα που θα οδηγήσουν στη σωστή επιλογή την κρίσιμη στιγμή. Διαφορετικά ο νόμος είναι πολύ σκληρός. Κατά μείζονα λόγο στη διοργάνωση αυτή που δεν συχωρεί σχεδόν τίποτε.

Άλβαρο Περέιρα

Βρισκόμαστε στο Σάο Πάουλο, στο 60ό λεπτό της αναμέτρησης Ουρουγουάης-Αγγλίας. Ο Άλβαρο Περέιρα επιχειρεί με αυτοθυσία να ανακόψει τον επιτιθέμενο Στέρλινγκ. Ο Άγγλος ποδοσφαιριστής βρίσκει τον αντίπαλό του στο πρόσωπο, πρώτα με το παπούτσι, έπειτα με το γόνατο. Ο Περέιρα βρίσκεται αναίσθητος στο έδαφος. Για κάποιες στιγμές δεν κινείται καθόλου. Τον μεταφέρουν εκτός αγωνιστικού χώρου ώστε να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες. Συνέρχεται. Ο γιατρός της νοτιοαμερικάνικης ομάδας ζητεί αλλαγή. Τότε ο Περέιρα αρχίζει να ουρλιάζει σαν αγρίμι. «Είμαι εντάξει! Είμαι έτοιμος! Μπορώ να παίξω!» Η απόλυτη αυταπάρνηση. Το απόλυτο πάθος για τη νίκη.

Ο όμιλος των γενναίων: Η Ουρουγουάη ξεκίνησε τη διοργάνωση με το αριστερό. Μπήκε στο γήπεδο απροετοίμαστη κι έχοντας φανερά υποτιμήσει τον αντίπαλό της. Μέχρι να καταλάβει τι συμβαίνει κι ότι έχει απέναντί της μια ομάδα γρήγορη, τεχνική και φιλόδοξη, το πλεονέκτημά της στο σκορ έχει εξανεμιστεί.  Για την ακρίβεια προσπαθεί πλέον, ζαλισμένη και λαβωμένη, να ισοφαρίσει την Κόστα Ρίκα του Κάμπελλ. Μόνο που όταν έχεις πλανηθεί σε όλα δεν πρέπει να περιμένεις να σ’ ευνοήσει η τύχη. Το αντίθετο! Η ομάδα από την Κεντρική Αμερική πετυχαίνει και τρίτο γκολ με τον αναπληρωματικό της Μάρκο Ουρένια ο οποίος μόλις έχει περάσει στο παιχνίδι: εξαιρετική κίνηση στον κενό χώρο και τέλειο πλασέ για το 3-1. Η Ουρουγουάη, μια από τις ομάδες που πολλοί περιμένουν να πετύχει κάτι σπουδαίο σε τούτο το ΠΚ, έχει τελειώσει το πρώτο παιχνίδι της χάνοντας με διαφορά δύο γκολ από τη θεωρητικά ασθενέστερη ομάδα του ομίλου και με επιπλέον απώλεια την αποβολή του Μάξι Περέιρα. Χειρότερα ίσως και να μη γίνεται.

Πέντε ημέρες αργότερα, η Ουρουγουάη είναι μια άλλη ομάδα. Έχει πλέον θυμηθεί την ιστορία και την αξία

Λουίς Σουάρες

της. Έχει ξανά στις τάξεις της τον τραυματία Λουίς Σουάρες. Σε ένα ματς μεγάλης ποδοσφαιρικής έντασης και ομορφιάς, από αυτά που μόνο το Παγκόσμιο Κύπελλο προσφέρει, κατορθώνει να επικρατήσει της Αγγλίας με 2-1 και να ανακτήσει τις ελπίδες της για πρόκριση. Ένα σύνολο ενωμένο που αγωνίζεται με ξεχωριστό πάθος κι έχει ως επιπλέον πλεονέκτημα την ύπαρξη ποδοσφαιριστών μεγάλης αξίας σαν τον Καβάνι ή τον σκόρερ και των δύο τερμάτων Σουάρες.

Κι αν η Ουρουγουάη νίκησε δίκαια, οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή τη φορά η Αγγλία άξιζε κάτι καλύτερο στο Μουντιάλ από ένα διαφαινόμενο αποκλεισμό. Μετά από πολλά χρόνια έπαιξε καλό ποδόσφαιρο, είχε στη σύνθεσή της παίκτες με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά (σαν τον Στάρριτζ λ.χ.), αλλά στάθηκε άτυχη πέφτοντας στον δυσκολότερο δυνατό όμιλο. Γιατί πριν από τους Ουρουγουανούς, είχαν περάσει κι οι συνήθεις ύποπτοι Ιταλοί. Με ένα υλικό που στα χαρτιά μάλλον δεν εντυπωσιάζει, πλην όμως με όλες τις παραδοσιακές αρετές των ιταλικών ομάδων: υψηλή τεχνική κατάρτιση, τακτική κουλτούρα επιπέδου καθηγητή πανεπιστημίου, ομαδικό πνεύμα. Η νίκη τους στο Μανάους επί των αξιόμαχων Άγγλων έρχεται αβίαστα και φυσικά, με απόλυτο έλεγχο της εξέλιξης του παιχνιδιού. Με τον Μπαλοτέλλι να δείχνει πιο ώριμος και καθοριστικός από ποτέ και με κάποιους νέους στην ομάδα να αποδεικνύουν ότι αξίζουν τη θέση τους στη Σκουάντρα Ατζούρρα (σαν τον Καντρέβα της Λάτσιο για παράδειγμα).

Μόνο που αυτή η εθνική Ιταλίας έχει ένα πρόβλημα που η καλή ημέρα κάποιων παικτών της και οι αμυντικές αδυναμίες της Αγγλίας δεν άφησαν να φανεί στο πρώτο παιχνίδι. Αν δούμε την ιταλική αποστολή, ποιοι διαπιστώνουμε ότι είναι οι επιθετικοί της, εκτός του Μπαλοτέλλι; Ο Κασσάνο (παίζει ακόμη ποδόσφαιρο αυτός;), και οι… Ινσίνιε, Ιμμόμπιλε και Τσέρτσι. Δεν εντυπωσιάζουν τα ονόματα. Άλλους ήθελε να πάρει μαζί του ο Πραντέλλι, μα κάποιοι έμειναν πίσω από τραυματισμούς (ο «φαραώ» Ελ Σαρααουύ, ο «Αμερικάνος» Τζουζέππε Ρόσσι) ή έκαναν εσφαλμένες επιλογές για τη συνέχιση της ποδοσφαιρικής σταδιοδρομίας τους (ο Ιταλοαργεντίνος Οσβάλντο που πήγε και θάφτηκε στο Σαουθάμπτον). Η ιταλική επίθεση δεν είναι επομένως παντός καιρού. Κι αυτό μπορεί να στοιχίσει. Για την ακρίβεια, ήδη στοίχισε.

Σε συνδυασμό με το περίπλοκο ταξίδι από το Μανάους στο Ρεσίφε και ένα παιχνίδι στο τροπικό καταμεσήμερο, η επιθετική φτώχεια των Ατζούρρι οδήγησε σε μια κατά τα φαινόμενη απροσδόκητη ήττα. Η Ιταλία βραχυκύκλωσε κι εκείνη με τη σειρά της μπροστά στο παιχνίδι των Κοσταρικανών που πήραν από την αρχή τον έλεγχο του αγώνα. Μετά ο Πραντέλλι πανικοβλήθηκε κι άρχισε τις αλλαγές που κάνει ένας προπονητής για να σώσει την ομάδα του, πλην όμως καταλήγει να την αποδιοργανώσει εντελώς: η Ιταλία κατέληξε να παίζει με τέσσερις επιθετικούς, μόνο που δεν μπορούσε να κάνει ούτε ευκαιρία. Οι Τίκος (που θα έπρεπε να έχουν πάρει κι ένα πέναλτυ που έγινε στον Κάμπελλ) κατακτούσαν δίκαια τη νίκη. Τελικά αυτοί είναι μάλλον η πιο άξια ομάδα του ομίλου (κι οπωσδήποτε η πιο συνηθισμένη να αγωνίζεται στις συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες).

Μετά κι από τον αγώνα του Ρεσίφε η Κόστα Ρίκα είναι ήδη στον επόμενο γύρο. Ουρουγουάη κι Ιταλία θα παίξουν για μια θέση σε έναν ακόμη αγώνα ζωής και θανάτου. Όσο για τη βαριά λαβωμένη Αγγλία που από χτες βρισκόταν πεσμένη στο πεδίο της μάχης χωρίς καν δυνατότητα ιατρικής βοήθειας, καταλέγεται πλέον στους ηρωικά πεσόντες. Κρίμα που δύο από αυτές τις ομάδες θα γυρίσουν στη βάση τους.

Οι αφόρητα πληκτικοί: Και κρίμα, θα τολμούσα να πω, που θα προκριθούν δύο ομάδες από τον Γ΄ Όμιλο. Η Κολομβία του Πέκερμαν πήρε αυτό που ήθελε, αν και τελικά με την ψυχή στο στόμα. Ενώ φάνηκε να καθαρίζει το παιχνίδι με τα γκολ των Κιντέρο και Τζέιμς Ροδρίγες, γύρισε πίσω κι επέτρεψε στην Ακτή να ξαναμπεί στο παιχνίδι και παραλίγο να ισοφαρίσει με την ευκαιρία του Ντρογκμπά, τον οποίο σταμάτησε με έξοδο ο Οσπίνα. Η Κολομβία προκρίθηκε, η Ακτή ελπίζει βάσιμα, αλλά η κατάστασή της είναι πιο περίπλοκη απ’ ό,τι φαίνεται με πρώτη ματιά. Η ομάδα της βασίζεται σε μια γενιά ιδιαίτερα ταλαντούχων παικτών που δεν κατάφερε όλα όσα θα μπορούσε να επιτύχει βάσει του ταλέντου της, αλλά βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση του κύκλου της. Αυτή είναι η τελευταία της ευκαιρία: στοιχείο που μπορεί να συνιστά κίνητρο, μπορεί όμως και να βραχυκυκλώσει αυτούς που συνειδητοποιούν ότι ο χρόνος τους τελειώνει. Επιπλέον, αν απέδειξε ότι μπορεί να ανατρέψει τη σε βάρος της κατάσταση αντιμετωπίζοντας μια μέτρια ομάδα όπως είναι η Ιαπωνία, με δυσκολότερους αντιπάλους η τακτική της προσέγγιση εξακολουθεί να είναι αρκετά αφελής. Προσθέτουμε και το πρόσφατο δράμα της οικογένειας Τουρέ και συνειδητοποιούμε ότι το συγκριτικό της πλεονέκτημα περιορίζεται στο ότι της αρκεί και η ισοπαλία στον τρίτο αγώνα και στο ταλέντο κάποιων μονάδων της. Μπορεί να αποδειχθεί αρκετό, μπορεί και όχι.

Κατσουράνης

Κάποιος φίλος έγραψε ότι, ακόμη κι αν δεχθούμε ότι η εθνική μας αμύνθηκε ηρωικά εναντίον των Ιαπώνων, οι πραγματικοί ήρωες ήμασταν όσοι παρακολουθήσαμε σε προχωρημένη ώρα ολόκληρο το παιχνίδι. Θα προσέθετα ότι η εθνική μας παίζει ποδόσφαιρο ακριβώς όπως η χώρα «ξεπερνά την κρίση και βγαίνει στις αγορές». Με τα ψέμματα, θα διευκρίνιζε κάποιος κακεντρεχής. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η ομάδα αυτή δεν δίνει κανένα λόγο σ’ έναν ουδέτερο φίλαθλο για να τη συμπαθήσει. Δεν παίζει θεαματικό ποδόσφαιρο, δεν διακρίνεται για το αθλητικό πνεύμα της, δεν είναι καν αουτσάιντερ για να προκαλέσει τη συμπάθεια που δείχνει κανείς στους Δαυίδ που τολμούν να αναμετρηθούν με τους Γολιάθ. Είναι μια βαρετή, κακομαθημένη ομάδα. Τόσο βαρετή που δεν μπορεί να κατακτήσει ούτε τον τίτλο της χειρότερης ομάδας της διοργάνωσης. 😉 Ο συντηρητισμός του Σάντος περιόρισε τις αλλαγές μετά το κολομβιανό στραπάτσο στις ελάχιστες «αναγκαίες». Η ομάδα έπαιξε ποδόσφαιρο νεολιθικής εποχής μέχρι την ανόητη κι αντιεπαγγελματική αποβολή του Κατσουράνη κι έπειτα δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να το γυρίσει σε σύστημα παλαιολιθικής: όλη η ομάδα πίσω για να συγκρατηθεί η υπερδύναμη του παγκοσμίου ποδοσφαίρου Ιαπωνία και γιόμες ή μοναχικές τρεχάλες χωρίς καμία απολύτως ελπίδα για δημιουργία επικίνδυνης για τον αντίπαλο φάσης.

Η τύχη βέβαια τα έφερε έτσι που αυτή η ομάδα μπορεί ακόμη να προκριθεί. Με απόλυτη ειλικρίνεια θα έλεγα ότι αυτό δεν θα είναι καλό ούτε για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο ούτε για το ελληνικό.

Και το jogo bonito; Πάει αυτό, πέθανε. Εδώ και 25 χρόνια οι Βραζιλιάνοι παίζουν με ευρωπαϊκό ρεαλισμό. Απλώς είχαν 3-4 μέσους κι επιθετικούς οι οποίοι, με τις τεχνικές αρετές και τη φαντασία τους, ικανοποιούσαν τις ψευδαισθήσεις του Ευρωπαίου οπαδού τους. Τώρα πια χάθηκε κι αυτό. Μια ομάδα με αμυντικούς, αμυντικούς μέσους και τον Νεϋμάρ που όσο καλός κι αν είναι δεν αρκεί από μόνος του. Η λευκή ισοπαλία με το Μεξικό στη Φορταλέζα επιβεβαίωσε όλες τις (άσχημες) υποψίες που προκάλεσε ο αγώνας με την Κροατία. Τρομακτική επιθετική στειρότητα που εύλογα δημιουργεί την εντύπωση ότι χωρίς τη διαιτητική βοήθεια στο πρώτο παιχνίδι η Βραζιλία θα αντιμετώπιζε πολλές δυσκολίες για να προκριθεί. Εάν δεν ήταν η διοργανώτρια δεν θα της έδινα ούτε μισή πιθανότητα να κατακτήσει τρόπαιο.

Θα ήταν πολύ άδικο για το Μεξικό να συνοψίσουμε την πολύ καλή του εμφάνιση στην εξαιρετική βραδιά του Οτσόα. Το Μεξικό έδειξε καλύτερο της Βραζιλίας σε όλους τους τομείς. Θα διεκδικήσει την πρόκριση με το αβαντάζ ότι μπορεί να αρκεστεί και στην ισοπαλία. Οι προσεχείς αντίπαλοί του, πάντως, δεν αστειεύονται. Το κακορίζικο Καμερούν οι Κροάτες το έκαναν μια χαψιά (4-0). Οι επιστροφές του Πράνιτς (ναι, μη γελάτε) και, κυρίως, του Μάντζουκιτς έκαναν το παιχνίδι της Κροατίας πιο συγκροτημένο και πιο αποτελεσματικό. Το ντέρμπυ για τη δεύτερη θέση αναμένεται εξαιρετικά ενδιαφέρον.

Το Καμερούν κερδίζει με το σπαθί του τον τίτλο της χειρότερης ομάδας του τουρνουά. Ξεκινά τον κρίσιμο αγώνα εναντίον των Κροατών με υποσχέσεις, αλλά δέχεται γκολ στην πρώτη οργανωμένη επίθεση των αντιπάλων του. Χάνει κάθε ελπίδα από μόνο του, με την εγκληματική βλακεία του Σονγκ (βραβείο ψυχάκια της διοργάνωσης, συν βραβείο για την πιο αντιεπαγγελματική συμπεριφορά) που οδηγεί στην αποβολή του. Καταρρέει, με αποθέωση το ξύλο που παίζουν ο Ασσού-Εκοτό (βραβείο καλύτερης κόμμωσης στο Μουντιάλ) με τον Μουκαντζό ενώ παίζεται ακόμη παιχνίδι. Ντροπιαστική εμφάνιση για τη χώρα που πρώτη από την Αφρική έφτασε μέχρι και να χτυπά την πόρτα των ημιτελικών του ΠΚ.

«Εμείς δεν παίζουμε ξύλο μοναχά στις προπονήσεις, γατάκια!»

Η αποκαθήλωση: Η παγκόσμια πρωταθλήτρια παρέδωσε το στέμμα της μετά από δύο μόνο παιχνίδια, ανήμπορη να αντιδράσει μπροστά στο ομαδικό κι ατομικό ταλέντο των Χιλιανών, την τακτική ωριμότητα και τον ρεαλισμό τους. Η Ισπανία δεν έπαιξε κακό ποδόσφαιρο: της έλειψε όμως εντελώς η αποτελεσματικότητα, η τύχη και, πρωτίστως, το κίνητρο, η επιθυμία υπέρβασης με στόχο ένα ακόμη τρόπαιο. Ήταν κουρασμένη και κορεσμένη. Η δήλωση του Κασίγιας (πριν αρχίσει το Μουντιάλ) ότι «η γενιά αυτή έχει κερδίσει το δικαίωμα στην αποτυχία» είναι απολύτως ενδεικτική της άτυχης ψυχολογικής προσέγγισης των Ισπανών. Η μεγάλη διοργάνωση δεν συγχωρεί όσους δεν έχουν πάθος, όσο ταλέντο κι αν διαθέτουν. Κι όλα αυτά σε μια χρονιά που ισπανικοί σύλλογοι κατέκτησαν και τα δύο ευρωπαϊκά τρόπαια και στον τελικό του Τσάμπιονς Ληγκ αναμετρήθηκαν δύο ισπανικές ομάδες. Ίσως αυτή η παταγώδης αποτυχία να ήταν αναπότρεπτη αν λάβουμε υπόψη την κούραση των παικτών της, την ηλικία τους, τη μέτρια κατάσταση κάποιων. Ο κύκλος της πιο ένδοξης ισπανικής γενιάς έφτασε στο τέλος. Μπροστά στο πεπρωμένο η όποια συζήτηση για επιμέρους επιλογές (ο Ντιέγκο Κόστα ως ξένο σώμα στην ομάδα) μάλλον παρέλκει.

Αφιερώνοντας τόσο χρόνο στον ηττημένο, αδικούμε τη θριαμβεύτρια. Η Χιλή αυτή είναι εντυπωσιακή από κάθε άποψη, οι παίκτες της εξαιρετική. Αν η φανέλα της ήταν πιο βαριά δεν θα διστάζαμε ούτε στιγμή να τη χρίσουμε φαβορί για το τρόπαιο. Αλλά…

Ο καθεδρικός του Σαντιάγο της Χιλής

Η Ολλανδία δυσκολεύτηκε πολύ για να καταβάλει τους Αυστραλούς (3-2) σε ένα θεαματικό ματς το οποίο κατέδειξε τα όρια και τις (σοβαρές) αμυντικές αδυναμίες των Οράνιε. Καλοί μεν οι Ολλανδοί, αλλά θα τους χρειαστούν πολλά ακόμη για να φτάσουν ψηλά. Η Αυστραλία ήταν μια ομάδα μέτριων δυνατοτήτων με μια μεγάλη αρετή: ομαδικό πνεύμα κι αγωνιστικότητα. Ακριβώς ό,τι λείπει από ομάδες σαν τη δική μας.

Ο αγώνας μεταξύ των δύο που εξασφάλισαν την πρόκριση δεν θα είναι καθόλου αδιάφορος. Ο ηττημένος (ή, σε περίπτωση ισοπαλίας, η Χιλή) θα πρέπει να παίξει στο Μπέλο Οριζόντε με αντίπαλο τη διοργανώτρια Βραζιλία. Κι όσο κι αν αυτή η ομάδα δεν πείθει κανέναν για τις ικανότητές της, λίγοι μπορούν να φανταστούν ότι είναι δυνατό ν’ αποκλειστεί από τον γύρο των 16.

Εάν τα διδάγματα του πρώτου αγώνα δεν απέχουν πολύ από το τίποτε, αυτά του δεύτερου δεν είναι κατ’ ανάγκη πολύ πιο χρήσιμα. Κάποιες φορές μάλιστα ούτε και το τέλος της πρώτης φάσης βοηθά. Ποιος περίμενε τους Ιταλούς το ’82 μετά τη μετριότητα των τριών ισοπαλιών. Ίσως λοιπόν η τελική νικήτρια να κρύβεται ανάμεσα στις ομάδες που ξεκίνησαν μέτρια. Αλλά ας μη βιαζόμαστε, μπορούμε να απολαύσουμε τα παιχνίδια ένα προς ένα και να περιμένουμε. Όσο για την τάχα μου «ηρωική» εθνική μας, αυτη βρίσκεται πάντα πεσμένη στο πεδίο της μάχης. Διατηρεί βεβαίως τις αισθήσεις της και φωνάζει στους τραυματιοφορείς να τη σώσουν, αλλά η κατάστασή της δεν εμπνέει και μεγάλη αισιοδοξία για τη συνέχεια.

Μαύρη Ρώμη (και μαύρα μαντάτα)

«Πελοουρίνιο», το ιστορικό κέντρο του Σαλβαντόρ

Στο Σαλβαντόρ της Μπαΐα, που όχι άδικα τ’ ονομάζουνε και Μαύρη Ρώμη, συναντήθηκαν κάποτε ο καθολικισμός των λευκών αποίκων με τις παραδοσιακές δοξασίες των σκλάβων που έφερναν με τα καράβια τους οι δουλέμποροι από τον Κόλπο της Γουϊνέας κι από τα νότια της Αφρικής. Κάπως έτσι γεννήθηκαν οι αφροβραζιλιάνικες θρησκείες, μορφές πίστης με εξωτικά για μας ονόματα: μακούμπα, καντομπλέ, ουμπάντα. Πνεύματα ή θεότητες (μη με βάλετε ν’ αποφανθώ για το αν οι αφροβραζιλιάνικες θρησκείες είναι κατά βάθος μονοθεϊστικές), οι Ορισά καθορίζουν το πεπρωμένο του κόσμου και των ανθρώπων. Κάπως έτσι θα πρέπει χτες ν’ αποφάσισαν να ρίξουν από τον θρόνο της την αδιαμφισβήτητη βασίλισσα του ποδοσφαίρου των τελευταίων χρόνων.

Η Ολλανδία έκανε στο Σαλβαντόρ το ιδανικό παιχνίδι αντεπιθέσεων. Προσέφερε στους θεατές ορισμένα εξαιρετικά θεαματικά γκολ. Μπορεί η εντυπωσιακή σε εύρος επικράτησή της να είναι προάγγελος της τελικής νίκης της στη διοργάνωση; Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου βέβαιο: σπάνια ομάδα που πραγματοποιεί τόσο εντυπωσιακή εμφάνιση, τόσο νωρίς και με τόσο ισχυρό αντίπαλο κατορθώνει να φτάσει μέχρι το τέλος της διαδρομής. Παράδοξο, αλλά αληθινό. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το αποτέλεσμα σηματοδοτεί την πτώση της Ισπανίας από την κορυφή της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ιεραρχίας. Πολύ δύσκολο να συνέλθει ομάδα από τέτοια συντριβή. Το περίεργο είναι ότι το πρώτο ημίχρονο του παιχνιδιού δεν προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε στο δεύτερο. Οι Ολλανδοί, βέβαια, είχαν την πρώτη μεγάλη ευκαιρία και έδειξαν χαρακτήρα ισοφαρίζοντας πριν την ανάπαυλα, παρά το σοκ του γενναιόδωρου πέναλτυ που δόθηκε στους Ισπανούς. Ωστόσο οι δεύτεροι είχαν την υπεροχή. Πώς να φανταστεί κάποιος την ολοκληρωτική κατάρρευσή της στη συνέχεια: η απόλυτη αδυναμία των Ισπανών να προσπαθήσουν έστω να λύσουν τα προβλήματα που τους δημιουργούσαν οι Οράνιε, η παντελής έλλειψη εναλλακτικών τρόπων παιχνιδιού, η μοιρολατρική παράδοση στις ορέξεις του αντιπάλου αποτελούν ενδείξεις παρακμής που το αποτέλεσμα της Παρασκευής ενδεχομένως θα επιταχύνει.

άγαλμα του Οσαλά (ή Ομπαταλά) στην Κόστα ντο Σαουίπε της Μπαΐα

Πιο νότια, στο Μπέλο Οριζόντε, η εθνική μας πραγματοποιούσε το τρίτο κατά σειρά τραγικό ντεμπούτο της σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου. Στην προηγούμενη ανάρτηση διατυπώναμε μια σειρά από ερωτήματα σχετικά με την αγωνιστική κατάσταση της εθνικής μας. Όλα τα ερωτήματα πήραν την πιο δυσάρεστη απάντηση στον αγωνιστικό χώρο του Μινεϊράο. Ασταθής αμυντική λειτουργία (με παίκτες επιρρεπείς στο ατομικό λάθος: βλ. την ατυχέστατη έμπνευση του Μανωλά στο πρώτο γκολ ή την παρουσία-απουσία του Χολέμπας στο δεύτερο), εντελώς προβληματική και προβλέψιμη μεσαία γραμμή ως προς τη δημιουργία παιχνιδιού, επίθεση χωρίς ουσιαστική δύναμη πυρός. Γενικά, παίκτες σε κακή φόρμα, χωρίς συγκέντρωση, χωρίς σχέδιο αντιμετώπισης του αντιπάλου. Μπορεί με λίγη τύχη το αποτέλεσμα να ήταν διαφορετικό: αν γινόταν γκολ η ευκαιρία του Κονέ αμέσως μετά το 0-1, αν η υπεροχή στα είκοσι τελευταία λεπτά του α΄ μέρους μετουσιωνόταν σε κάτι καλύτερο, αν η κεφαλιά του Γκέκα μετά το 0-2 κατέληγε στα δίχτυα, όπως και θα έπρεπε. Αλλά, φυσικά, ούτε η ποδοσφαιρική Ιστορία γράφεται με υποθέσεις. Κατά τα λοιπά, αναρωτιέμαι σχετικά με την προετοιμασία του παιχνιδιού εκ μέρους του τεχνικού επιτελείου της εθνικής. Εκτός από τις χαρές και τα πανηγύρια που «δεν θα παίξει ο Φαλκάο» ποιος και πώς μελέτησε το παιχνίδι της Κολομβίας; Αναζητήθηκαν προτερήματα κι αδυναμίες της; Εκπονήθηκαν σχέδια προσαρμοσμένα στον αντίπαλο, βάσει πλειόνων πιθανών σεναρίων εξέλιξης του αγώνα; Προσωπικά είδα μια ομάδα εντελώς αδιάβαστη κι ελλιπώς προετοιμασμένη. Εκτός κι αν οι δυνατότητές της είναι ακριβώς αυτές οι φτωχές που διαπιστώσαμε.

Το Νέο Μινεϊράο

Για την πρεμιέρα τα πλέον ουσιώδη έχουν ήδη ειπωθεί στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης. Αγώνας που ουσιαστικά κρίθηκε από τα σφυρίγματα του διαιτητή και ειδικά από το απίστευτο πέναλτυ υπέρ της Βραζιλίας. Ας μην επιμείνουν κάποιοι, επικαλούμενοι το γράμμα του κανονισμού: αν το ακολουθούσαμε θα καταλήγαμε με 85 πέναλτυ ανά αγώνα, μόνο από τα σπρωξίματα στις στημένες φάσεις. Κατά τα λοιπά, πρέπει να παραδεχτούμε ότι το πρώτο παιχνίδι της διοργανώτριας είναι κατά παράδοση εξαιρετικά δυσχερές στη διαχείρισή του, για πολλούς και διάφορους λόγους. Αυτό το στοιχείο δεν επιτρέπει να συναχθούν οριστικά συμπεράσματα για την αξία της Βραζιλίας. Διαφορετικά, αν έπρεπε να κρίνουμε με γνώμονα αποκλειστικά το ματς της Πέμπτης, θα κάναμε λόγο για ομάδα με πολύ σοβαρό πρόβλημα στο δημιουργικό σκέλος του παιχνιδιού. Το κέντρο της Βραζιλίας μοιάζει να αποτελείται από πολλούς αμυντικούς μέσους, χρήσιμους πιθανώς για το παιχνίδι της Τσέλση του Μουρίνιο, πλην όμως ανεπαρκείς επιθετικά. Κι όσο για την επίθεση, ο Φρεντ ως βασικός φορ της Βραζιλίας στα γεράματά του συνιστά παράδοξο. Ο Χουλκ ως εξτρέμ, όμως, αποτελεί ανέκδοτο. Η άμυνα, τέλος, δεν διέπρεψε λόγω της σταθερότητάς της: στο πρώτο ημίχρονο κάθε κάθοδος των Κροατών στον χώρο άμυνας των Βραζιλιάνων ήταν επικίνδυνη. Ενώ ο πολυδιαφημισμένος Ντάνι Άλβες εκτέθηκε ανεπανόρθωτα από τον γερο-Όλιτς.

Στο άλλο παιχνίδι του πρώτου ομίλου, το Μεξικό επικράτησε δίκαιο του Καμερούν. Εάν το διαιτητικό τρίο δεν είχε ακυρώσει ως οφσάιντ δύο καθαρά μεξικάνικα γκολ, το σκορ θα ήταν κατά πολύ ευρύτερο. Το Μεξικό (ίσως και λόγω του σχετικού «απομονωτισμού» του, με τους περισσότερους ποδοσφαιριστές να αγωνίζονται στο, οικονομικά ισχυρό, εθνικό πρωτάθλημά του) είναι από τις λίγες ομάδες που εξακολουθούν να έχουν το δικό τους στυλ (εν προκειμένω επιθετικό και θεαματικό). Μπορεί και να έχει συνέλθει από την τραυματική εμπειρία των προκριματικών (τελευταία αγωνιστική απέφυγε ντροπιαστικό αποκλεισμό από τον Παναμά κι έπειτα αναγκάστηκε να παίξει μπαράζ με τη Νέα Ζηλανδία) κι αυτή η διοργάνωση να αποτελέσει την ευκαιρία για να δείξει όλα αυτά για τα οποία είναι ικανό. Ο βασικός πάντως λόγος για να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τις πραγματικές δυνατότητες του Μεξικού είναι οι περιορισμένες δυνατότητες του αντιπαλου του: χωρίς ιδιαίτερο ποδοσφαιρικό ταλέντο και μ’ ένα σταρ στο τελείωμα της σταδιοδρομίας του, το Καμερούν δεν έκανε στην ουσία προετοιμασία. Οι παίχτες ήταν απασχολημένοι ζητώντας από την ομοσπονδία τα πριμ που θεωρούσαν ότι αξίζουν. Αν συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο θα επιλύσουν τη διαφορά οι ίδιοι: πριμ για ήττες δεν υπάρχει λογικά.

Κουιαμπά, Μάτο Γκρόσσο

Με αρκετά συμπαθητικό ρυθμό κι όχι λίγες φάσεις, η αναμέτρηση στην Κουιαμπά μεταξύ της Χιλής του Σαμπάολι και της Αυστραλίας του Ποστέκογλου έληξε δίκαια με την επικράτηση της πρώτης. Το γρήγορο παιχνίδι, με συνεχείς μεταβιβάσεις ή/ και κίνηση στον χώρο, και η υψηλή τεχνική κατάρτιση που είχαμε διαπιστώσει στην εποχή Μπιέλσα εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν την εθνική της Χιλής. Το αναμενόμενο μαχητικό πνεύμα των Αυστραλών τους έσωσε από μια γρήγορη παράδοση άνευ όρων (μετά τα δύο γκολ σε ένα λεπτό): με λίγη τύχη μπορεί και να γύριζαν το ματς.

Βρισκόμαστε στην αρχή της αρχής. Πολλές ισχυρές ομάδες δεν έχουν μπει ακόμη στη μάχη. Και δεν πρέπει να λησμονούμε ότι, όσον αφορά τις ομάδες που είχαμε ήδη την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, μπορεί αυτό που είδαμε να ήταν το καλύτερο ή το χειρότερο παιχνίδι τους στη διοργάνωση. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε. Όποια κι αν είναι τα μέχρι τώρα συμπεράσματά μας, είναι κατ’ ανάγκη επισφαλή ως προς την ορθότητά τους. 

Οπότε… υπάρχει ελπίδα ακόμη και για την εθνική Ελλάδας.

Μα, συμβιβάζονται Μουντιάλ και αδιαφορία;

Αμφιβολίες: Είναι η πρώτη φορά που πλησιάζει τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου κι εγώ εξακολουθώ να αισθάνομαι κάτι που μοιάζει με αδιαφορία. Να φταίνε τα χρόνια που έχουν περάσει κι οι υποχρεώσεις που έχουν πολλαπλασιαστεί, στοιχεία που εξοντώνουν κάθε παιδικό ή νεανικό πάθος; Η ελληνική κρίση που δεν είναι πια στις αρχές της όπως τότε με το νοτιοαφρικάνικο Μουντιάλ; Η σκληρή βεβαιότητα που φέρνει μαζί της πείθοντας και τον τελευταίο ποδοσφαιρόφιλο ότι μια νίκη σε ποδοσφαιρικό παιχνίδι δεν πρόκειται να εξαφανίσει κανένα από τα σκληρά προβλήματα της καθημερινότητας; Μήπως φταίει η ελάχιστα ελκυστική εικόνα που εμφανίζει η εθνική μας, αντιστρόφως ανάλογη της αποτελεσματικότητάς της; Ή, τελικά, η αδιαφορία μου δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια στάση αδράνειας, αδυναμίας να επιλέξω τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσω για ένα παγκόσμιο κύπελλο που θα διοργανωθεί σε χώρα με τόσες κοικωνικές ανισότητες, αδικία και αναταραχή;

Πρέπει, λοιπόν, να μποϊκοτάρουμε το βραζιλιάνικο μουντιάλ σε ένδειξη συμπαράστασης στον εξεγερμένο βραζιλιάνικο λαό, διαμαρτυρίας ενάντια στην αστυνομική βία και την κοινωνική αδικία, αλλά κι ενάντια στην ακραία εμπορευματοποίηση της διοργάνωσης εκ μέρους της FIFA; Στο ερώτημα αυτό δεν έχω κάποια εύκολη απάντηση… Σέβομαι απεριόριστα αυτούς που ενσυνείδητα δεν πρόκειται να παρακολουθήσουν κανέναν αγώνα, μολονότι είναι φίλοι του ποδοσφαίρου. Αλλά φοβούμαι ότι δεν θα τους ακολουθήσω. Ίσως γιατί δεν έχω την αναγκαία τόλμη και αυτοπειθαρχία για να μιμηθώ το παράδειγμά τους. Ίσως και γιατί δεν θεωρώ την αντίδραση πρόσφορη για τον επιδιωκόμενο σκοπό (ειδικά όσον αφορά την εμπορευματοποίηση, το μποϊκοτάρισμα των προϊόντων των χορηγών της διοργάνωσης μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό). Κι επειδή πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για δύο πράγματα σαφώς διακριτά: η αγάπη για το άθλημα, το θέαμα, όπως θέλετε πείτε το, είναι άλλο πράγμα από την επιδοκιμασία της κοινωνικής αδικίας και της χυδαίας εμπορευματοποίησης. Κι αυτό το άθλημα έχει την αυτοτελή αξία και γοητεία του, τα είχαμε πει και στις πρώτες αναρτήσεις αυτού του ιστολογίου ώστε να μην υπάρχει ανάγκη να επανέλθουμε σε αυτά.

Στην πραγματικότητα, παρά τις αμφιβολίες και τη χλιαρή διάθεση, δεν έχω άλλη επιλογή παρά να ανοίξω τις πόρτες αυτού του ιδόμορφου καφενείου των φιλάθλων και να περιμένω τους αγαπημένους φίλους να γεμίσουν τα τραπεζάκια του. Για να αρχίσουμε τις προβλέψεις και τις κριτικές, για να προσθέσουμε κάθε πιθανή κι απίθανη πληροφορία για ομάδες και χώρες, όπως κάναμε και στο νοτιοαφρικάνικο ΠΚ. Το είχα άλλωστε υποσχεθεί και τις υποσχέσεις πρέπει να τις τηρούμε.

Σαλβαντόρ της Μπαΐα

Φαβορί; Ό,τι λέγαμε και προ τετραετίας. 1. Παγκόσμιο Κύπελλο κερδίζει ομάδα που το έχει ξανασηκώσει στο παρελθόν. 2. Ευρωπαϊκή ομάδα δεν κερδίζει κύπελλο εκτός της Γηραιάς Ηπείρου. Θα επισημάνετε ότι η Ισπανία έσπασε και τους δύο κανόνες πριν από τέσσερα χρόνια. Ήταν, όμως, μια πρωτιά καθόλα προβλέψιμη, τέτοια που ήταν η αγωνιστική αξία της ομάδας από την Ιβηρική. Κι έπειτα άλλο μια διοργανώτρια χώρα δίχως ποδοσφαιρική παράδοση κι άλλο μια τελική φάση στη Νότιο Αμερική και μάλιστα σε μια από τις μεγαλύτερες χώρες του ποδοσφαίρου (για πολλούς την πραγματική πατρίδα του).

Άρα, Βραζιλία, Αργεντινή κι Ουρουγουάη (μη σας εκπλήσσει η επιλογή κι ας κολλάει ο Φορλάν τα τελευταία ένσημα για τη συνταξιοδότηση). Κι αν είναι να σπάσει η παράδοση, Ισπανία (λόγω ποδοσφαιρικής αξίας), Ιταλία (λόγω προσωπικότητας και λατινικού χαρακτήρα) και Γερμανία (ως σταθερή αξία). Δύσκολα θα προσθέσω τη Γαλλία σ’ αυτόν τον κατάλογο, όσο κι αν τη θεωρώ ικανή για μια αξιοπρεπή εμφάνιση. Οπωσδήποτε δεν θα περιλάβω την Αγγλία, άλλωστε η ύπαρξη του ονόματός της στον κατάλογο των τροπαιούχων αποτελεί, για να το διατυπώσω με εύσχημο τρόπο, συγκυριακό γεγονός.

Εκπλήξεις: Είναι εξαιρετικά πιθανό στην τελική τετράδα να υπάρχουν μία ή δύο εκπλήξεις. Προτεραιότητα θα έδινα σε κάποια ομάδα της Λατινικής Αμερικής. Κι επειδή η Ουρουγουάη έχει ξεφύγει από την κατηγορία των αουτσάϊντερ, θα έλεγα ότι τον ρόλο αυτό θα μπορούσε να τον παίξει η Κολομβία. Θα ήθελα να δω κάποτε ψηλά το Μεξικό, αλλά οι άθλιες εμφανίσεις του στα προκριματικά δεν μου επιτρέπουν να δηλώσω ρητά και κατηγορηματικά ότι μπορεί να πετύχει την έκπληξη. Κι από την Ευρώπη; Μπορούν οι εντυπωσιακοί στα προκριματικά Βέλγοι να δείξουν την απαραίτητη ωριμότητα; Διατηρώ επιφυλάξεις. Οι Πορτογάλοι μπορούν να αποδείξουν ότι δεν είναι απλώς η ομάδα του Κριστιάνο Ρονάλντο; Θα αποκτήσουν ποτέ οι Ρώσοι προσωπικότητα μεγάλης ομάδας, όπως θα έπρεπε με βάση την αξία του υλικού τους και το μέγεθος της χώρας τους; Ή μήπως θα έπρεπε να αναζητήσουμε τη βαλκανική έκπληξη με τους πάντα ταλαντούχους Κροάτες ή τους ανερχόμενους Βόσνιους;

Κι από τον υπόλοιπο κόσμο; Θα καταφέρει μια αφρικανική ομάδα να ξαναβρεθεί στην οχτάδα όπως κάποτε το Καμερούν ή η Σενεγάλη; Η παρούσα κατάσταση των ομάδων που μετέχουν στην τελική φάση δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Κι από τις άλλες ηπείρους; Οι Αμερικανοί; οι Αυστραλοί; Ή να περιμένουμε τους Ιρανούς; Κανείς δεν ξέρει κι αυτή ακριβώς είναι η γοητεία των παγκοσμίων κυπέλλων.

Μπέλο Οριζόντε

Κι η Ελλάδα, κύριε; Μερικά πράγματα δεν είναι αντικειμενικώς αμφισβητήσιμα. Η Ελλάδα άλλαξε θέση στην παγκόσμια ποδοσφαιρική ιεραρχία μετά το θαύμα του 2004. Είναι παρούσα στην τελική φάση όλων των μεγάλων ποδοσφαιρικών διοργανώσεων, με την εξαίρεση του γερμανικού μουντιάλ. Έχει αποκτήσει το δικό της στυλ παιχνιδιού: αμυντικογενές, όχι ιδιαίτερα ελκυστικό, αλλά εξαιρετικά αποτελεσματικό, με ιδιαίτερη ικανότητα στην εκμετάλλευση των αντεπιθέσεων. Δεν πρόκειται να εξευτελιστεί, όσο κι αν προσπαθήσαμε να ανασύρουμε μνήμες από το αμερικάνικο ΠΚ, με τα φιλικά στις ΗΠΑ, την Καλομοίρα, τα κοψίδια και τα κλαρίνα.

Ωστόσο… υπάρχουν αρκετά ερωτήματα όσον αφορά την αγωνιστική κατάστασή της.

– Οι παίκτες του Ολυμπιακού, που αποτελούν τον κορμό της ομάδας, δεν τελείωσαν την αγωνιστική περίοδο καθόλου καλά.

– Βασικοί παίκτες βρίσκονται σε ηλικία συνταξιοδότησης.

– Από τους ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται στο εξωτερικό, αρκετοί αγωνίσθηκαν ελάχιστα: Ο Καρνέζης έπαιξε μόνο τα τελευταία ματς του ισπανικού πρωταθλήματος, ο Μήτρογλου είναι δύσκολο να βρεθεί σε καλή αγωνιστική φόρμα μετά τον τραυματισμό του.

– Ο Σάντος δεν προσέθεσε καθόλου νέο αίμα στην ομάδα. Κι όμως τρεις ή τέσσερις ποδοσφαιριστές του φορμαρισμένου και νεανικού Παναθηναϊκού θα είχαν θέση στην αποστολή.

– Η αποτελεσματικότητα της ομάδας με Ευρωπαίους αντιπάλους δεν είναι δεδομένη εναντίον ομάδων από άλλη ήπειρο. Και στη Βραζιλία θα αντιμετωπίσουμε ομάδες από τρεις διαφορετικές ηπείρους.

Ρεσίφε

Προγνωστικά: χαλαρά κι εντελώς τηλεγραφικά κι αφήνοντας τις αναλύσεις για τη συνέχεια,

Όμιλος Α΄: Βραζίλία και Κροατία ή Μεξικό/ Όμιλος Β΄: Ισπανία και Ολλανδία ή Χιλή/ Όμιλος Γ΄: Κολομβία κι Ελλάδα ή Ακτή Ελεφαντοστού/ Όμιλος Δ΄: Ιταλία και Ουρουγουάη/ Όμιλος Ε΄: Γαλλία κι Ελβετία ή Ισημερινός/ Όμιλος Στ΄: Αργεντινή και Βοσνία-Ερζεγοβίνη ή Ιράν/ Όμιλος Ζ΄: Γερμανία και Πορτογαλία/ Όμιλος Η΄: Ρωσία και Βέλγιο.

Εσείς, όμως, τι προβλέπετε; Δώστε, παρακαλώ, τα προγνωστικά σας στη δημοσκόπηση που, για «εμπορικούς» βεβαίως λόγους, προσθέσαμε στην ανάρτηση! [ειδοποίηση: η δημοσκόπηση μεταφέρθηκε στο πλάι της σελίδας του ιστολογίου (sidebar) για να αυτονομηθεί από την ανάρτηση]

 

Όλα τα όμορφα κάποτε τελειώνουν

Προσευχόμασταν για το θαύμα, αλλά τελικά υπερίσχυσε η λογική. Η Γερμανία ήταν πολύ ισχυρή από κάθε άποψη για να επιτρέψει εκπλήξεις. Ο ποδοσφαιρικά καλύτερος νίκησε κι η περιπέτεια της εθνικής μας επί πολωνικού εδάφους έφτασε στο τέλος της. Ακόμη κι έτσι δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος για δάκρυα κι απογοητεύσεις. Αρκεί να σκεφτούμε από πού έχουμε ξεκινήσει και πού βρισκόμαστε τα τελευταία 8 χρόνια. Από μόνη της, η παρουσία στα προημιτελικά επιβεβαιώνει την άνοδο της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου που αποτελεί κατά γενική ομολογία ένα αξιόμαχο σύνολο το οποίο ξέρει να παίρνει αποτελέσματα ακόμη κι αν δεν παρουσιάζει συνήθως ελκυστικό ποδόσφαιρο. Με το καλό και στα γήπεδα της Βραζιλίας (κι αν γίνεται με κάπως πιο θεαματικό παιχνίδι, τόσο το καλύτερο)!

Ι.   Ο προημιτελικός της εθνικής

Γνωρίζαμε πολύ καλά πριν αρχίσει ο προημιτελικός στο Γκντανσκ ότι η αποστολή της εθνικής μας ήταν απίστευτα δυσχερής. Έπρεπε, χωρίς τον αρχηγό και ψυχή της, να καταβάλει μια πανίσχυρη ομάδα, τη δεύτερη καλύτερη παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια, μετά την Ισπανία. Μια ομάδα που διαθέτει μια φουρνιά εξαιρετικών νεαρών παιχτών που προορίζεται να κατακτήσει τρόπαια. Μια ομάδα που, ακόμη κι αν έμοιαζε λιγότερο εκρηκτική απ’ ό,τι πριν από δύο χρόνια στη Νότια Αφρική, πέρασε στα προημιτελικά με τρεις νίκες (κάτι που ποτέ ως τώρα δεν είχε καταφέρει εθνική Γερμανίας σε τελική φάση ευρωπαϊκού πρωταθλήματος). Αν οι ίδιοι οι Τεύτονες είχαν κάποιες αμφιβολίες, αυτό οφειλόταν σε δύο λόγους: αφενός, οι νίκες τους υπήρξαν δύσκολες. Εκτός από το ματς με την ανεκδιήγητη φετινή Ολλανδία (όπου το τελικό σκορ αδικεί την καταφανή γερμανική υπεροχή), τόσο οι άρτιοι τεχνικά Πορτογάλοι με το εξαιρετικό παιχνίδι τους από τα άκρα, όσο και οι περιορισμένοι τεχνικά, αλλά ψυχωμένοι, δυνατοί και με μπετοναρισμένη άμυνα Δανοί προέβαλαν μεγάλη αντίσταση στους Γερμανούς. Αφετέρου, η ανάπτυξη του γερμανικού παιχνιδιού έμοιαζε αρκετά στατική, γεγονός με το οποίο δεν ήταν άσχετη η μέτρια φόρμα του Εζίλ, την ίδια στιγμή που η άμυνα έδειχνε σημάδια αστάθειας. Έχοντας επίγνωση αυτών των δεδομένων, αλλά και του τρόπου με τον οποίο θα κόντραρε την ομάδα του η εθνική μας, ο Λέβ αποφάσισε να ανακατέψει την τράπουλα. Στον πάγκο οι Γκόμεζ, Μύλλερ και Ποντόλσκι. Σχήμα με ένα μόνο καθαρόαιμο επιθετικό, τον βετεράνο Κλόζε. Έμφαση στα άκρα με την είσοδο στην ενδεκάδα των Σύρρλε (αριστερά) και Ρώυς (δεξιά). Αλλαγές που αποδείχτηκαν επιτυχημένες στον αγωνιστικό χώρο.

Το πρώτο ημίχρονο της αναμέτρησης ανταποκρινόταν στο σενάριο που είχαμε φανταστεί. Συντριπτική κατοχή από μέρους των Γερμανών, άμυνα χαρακωμάτων από μια ελληνική ομάδα που παρατάχτηκε στο γήπεδο χωρίς πραγματικό επιθετικό. Τεράστια προβλήματα για την ελληνική άμυνα από τα άκρα, ειδικά από την πλευρά του Τοροσίδη όπου Λαμ και Σύρρλε έκαναν ό,τι ήθελαν (βέβαια, προς υπεράσπιση του αμυντικού του ΟΣΦΠ, να σημειώσουμε ότι η αποστολή του άγγιζε τα όρια του αδύνατου). Σχεδόν πλήρης αδυναμία στο κράτημα της μπάλας, καθώς ακόμα και η πρώτη μεταβίβαση ήταν συνήθως αποτυχημένη (για μια φορά ακόμη πολύ λάιτ ο Νίνης στον ρόλο του καθοδηγητή του κέντρου). Υπό τις συνθήκες αυτές, το άνοιγμα του σκορ από τους Γερμανούς έμοιαζε αναπότρεπτο. Θα μπορούσε να συμβεί νωρίς (με το ακυρωθέν γκολ του Κλόζε), συνέβη τελικά στο τέλος του α΄μέρους, με το ωραίο σουτ του Λαμ, γκολ για το οποίο φέρει σημαντική ευθύνη ο (κακός χτες) Σηφάκης.

Με το όνειρο της λευκής ισοπαλίας να αναπαύεται στο νεκροταφείο, Σάντος κι εθνική έπρεπε να αντιδράσουν και να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιο Β’ . Φωτάκης και Γκέκας αντί των Τζαβέλλα και Νίνη και μια πιο ορθολογική διάταξη στον αγωνιστικό χώρο, η οποία μεταφράστηκε και σε ορθολογικότερη ανάπτυξη, με τις πρώτες υποψίες ευκαιρίας. Και να που γρήγορα το θαύμα έδειξε να είναι πάλι εφικτό. Παίρνοντας την μπάλα από τον Φωτάκη, ο Σαλπιγγίδης ξεφεύγει από τον Λαμ, ξεχύνεται μπροστά ενώ η γερμανική άμυνα είναι ακάλυπτη και πασάρει στον Σαμαρά, ο οποίος προλαβαίνει τον Μπόατενγκ και με προβολή ισοφαρίζει (55′ ). Άλλη ομάδα, με προσωπικότητα λιγότερο ισχυρή από αυτήν της γερμανικής, θα έσπαγε μετά από την ισοφάριση. Όμως οι Γερμανοί είναι Γερμανοί και μικρή σημασία έχει αν τα γονίδιά τους παραπέμπουν στην Τύνιδα ή στο Ζονγκουλντάκ. Πείσμωσαν και συνέχισαν τις επιθετικές προσπάθειές τους με ακόμη μεγαλύτερη μανία. Έξι λεπτά αργότερα, το φοβερό βολέ του Χεντίρα (τον οποίο απέτυχε να μαρκάρει αποτελεσματικά ο Μανιάτης) ξαναέδινε το προβάδισμα στη Nationalmannschaft. Η εθνική δεν είχε τα ψυχικά αποθέματα για να αντιδράσει και να επιδιώξει εκ νέου την ισοφάριση. Αντιθέτως, η άμυνα χαλάρωσε κι άλλο κι ο Σηφάκης απέδειξε το πόσο ασταθής είναι. 3-1 από τον Κλόζε με κεφαλιά, ενώ ο Σηφάκης επιχειρεί έξοδο του Μεσολογγίου κι ο μικρός Παπαδόπουλος χάνει τον αντίπαλό του. Και 4-1 από τον Ρώυς (74′ ) που παίρνει το ρημπάουντ από την επέμβαση του Έλληνα γκολκήπερ, ύστερα από προσπάθεια του Κλόζε.

Το θετικό παρά τη διαφαινόμενη συντριβή είναι ότι τουλάχιστον οι Έλληνες προσπαθούν να παίξουν ποδόσφαιρο και να κάνουν ευκαιρίες για να μειώσουν, χωρίς να καταφεύγουν σε καθυστερήσεις ή αντιαθλητικά μαρκαρίσματα. Και κάπως έτσι επιβραβεύονται με το πέναλτυ του Μπόατενγκ που μετατρέπει σε γκολ ο Σαλπιγγίδης, διαμορφώνοντας ένα μάλλον τιμητικό τελικό αποτέλεσμα [Γκντανσκ: Γερμανία-Ελλάδα 4-2, 39′ Λαμ, 61′ Χεντίρα, 68′ Κλόζε, 74′ Ρώυς – 55′ Σαμαράς, 89′ Σαλπιγγίδης πέν.]. Για την τελική έκβαση του αγώνα, δεν μπορούμε να πούμε πολλά. Όσο κι αν προσευχόμασταν μ’ όλη τη δύναμη της καρδιάς μας για την απίθανη υπέρβαση, η ανωτερότητα του αντιπάλου ήταν προφανής. Ίσως θα μπορούσε να έχει γίνει κάτι καλύτερο αν η άμυνά μας ήταν πιο έμπειρη, αν διαθέταμε καλύτερο τερματοφύλακα κι είχαμε 1-2 ακόμη δημιουργικούς μέσους. Τότε θα μπορούσαμε να κρατήσουμε μπάλα και στο πρώτο ημίχρονο, να δημιουργήσουμε ευκαιρίες πριν βρεθούμε πίσω στο σκορ, να προκαλέσουμε στον αντίπαλο την αμφιβολία. Αυτά όμως είναι τα όπλα του ελληνικού ποδοσφαίρου. Και με τα δεδομένα αυτά, η πορεία της εθνικής μας στα πολωνικά γήπεδα κρίνεται επιτυχημένη.

ΙΙ. Η πορτογαλική επικράτηση

Την Πέμπτη διεξήχθη στη Βαρσοβία ο πρώτος ημιτελικός. Και σ’ αυτήν την περίπτωση κέρδισε ο (συντριπτικά) καλύτερος. Η Πορτογαλία, που μέχρι τώρα έχει κάνει πολύ καλύτερο ευρωπαϊκό απ’ ό,τι περίμεναν οι ειδικοί, υπερείχε από την αρχή μέχρι το τέλος του αγώνα. Οδηγούμενη από το μεγάλο αστέρι της δημιούργησε άπειρες φάσεις για γκολ. Δεν πτοήθηκε από τον τραυματισμό του Έλντερ Ποστίγκα (που ό,τι και να λένε κάποιοι, δεν παύει να είναι επιθετικός που το στυλ παιχνιδιού του ταιριάζει με αυτό της πορτογαλικής ομάδας) και την αντικατάστασή του από τον Ούγκο Αλμέιντα, δηλαδή ένα βαρύ στατικό φορ μέτριας αποτελεσματικότητας και περιορισμένης συμβατότητας με τη γρήγορη ανάπτυξη της εθνικής Πορτογαλίας. Δεν πτοήθηκε ούτε από τη σωρεία χαμένων ευκαιριών, μεταξύ των οποίων και τα δύο δοκάρια του Κριστιάνο Ρονάλντο. Εδώ που τα λέμε, η Τσεχία δεν δημιούργησε ούτε μία ευκαιρία. Η αντίστασή της ήταν γενναία και φιλότιμη (χαρακτηριστικό το παράδειγμα του καλύτερου επιθετικογενούς παίχτη της, του Γίρατσεκ, που ήταν συγκινητικός στα αμυντικά καθήκοντά του), αλλά οι δυνατότητές της αποδείχτηκαν περιορισμένες [Τσεχία-Πορτογαλία 0-1, 79′ Κριστιάνο Ρονάλντο].

ΙΙ. Οι προημιτελικοί που έρχονται

Οι δύο προημιτελικοί που ήδη διεξήχθησαν επιβεβαιώνουν την εντύπωση που αποκομίσαμε από τη φάση των ομίλων. Ότι, δηλαδή, δεν υπήρχε ισορροπία μεταξύ των διαφόρων ομίλων ως προς τη δυναμικότητα των ομάδων. Ο δεύτερος και ο τρίτος όμιλος ήταν πολύ πιο δύσκολοι από τον πρώτο και των τέταρτο. Ήδη πέρασαν και οι δύο του δεύτερου, καμία του πρώτου. Θα επαναληφθεί το φαινόμενο με πρόκριση των δύο ομάδων του τρίτου ομίλου που είναι πολύ (έως συντριπτικά) ισχυρότερες από αυτές που προκρίθηκαν από τον μετριότατο τέταρτο; Μένει να το δούμε στην πράξη.

Α.   Ο λατινικός προημιτελικός: Στον αποψινό προημιτελικό, η Ισπανία ξεκινά από τη θέση του σχεδόν ακλόνητου φαβορί. Οι Φούριας Ρόχας μπορεί να δυσκολεύτηκαν πολύ με τους μάστορες της τακτικής Ιταλούς, αλλά διέλυσαν την κακόμοιρη Ιρλανδία (μακράν η χειρότερη ομάδα της διοργάνωσης) και κατόρθωσαν να επικρατήσουν, έστω και με δυσκολία, της πολύ καλής Κροατίας (που ίσως φοβήθηκε περισσότερο το ματς, άλλαξε τη συνήθη επιθετική της οργάνωση και ξύπνησε αργά). Η Γαλλία κατόρθωσε να παρουσιάσει τρία διαφορετικά πρόσωπα σε ισάριθμους αγώνες. Αντιμέτωπη με μια εξαιρετικά αμυντική Αγγλία (αποτελεσματική διπλή ζώνη άμυνας), έδειξε αυτό που πραγματικά είναι: μια ομάδα υπό κατασκευή. Είχε υπεροχή κι επιδίωξε τη νίκη περισσότερο από την αντίπαλό της, αλλά ως εκεί. Απέναντι στους Ουκρανούς, δηλαδή ομάδα που παίζει ανοιχτά κι έχει άπειρη κι αδύναμη αμυντική γραμμή, η Γαλλία μπόρεσε να ξεδιπλώσει τις αρετές της και να παρουσιάσει το πλέον ελκυστικό πρόσωπό της. Με τους Μπενζεμά-Νασρί στον άξονα και τους Ριμπερύ-Μενέζ στα άκρα, υπήρξε εξαιρετικά επικίνδυνη και καθάρισε το ματς στις αρχές του β’ μέρους. Καθοριστική η συμβολή του Μενέζ, πολύ καλός ο Καμπάυ, σε φόρμα οι Ριμπερύ (κυρίως) και Νασρί, πολύ ενδιαφέρων παίχτης ο ακραίος μπακ Ντεμπυσύ (αντιθέτως ο Μπενζεμά μοιάζει να εξελίσσεται σε Γάλλο Μ. Κωνσταντίνου). Τέλος, με τους ήδη αποκλεισμένους και μετριότατους Σουηδούς, η Γαλλία έκανε τραγική εμφάνιση. Στείρα ανάπτυξη, προβληματική ψυχολογία, κενά σε όλες τις γραμμές, παντελής απουσία αυτοματισμών. Ίσως το μεγαλύτερο χάντικαπ των κάποτε τρικολόρ (αυτή η άθλια φανέλα της Νάικι έχει ξεχάσει το κόκκινο και το λευκό) είναι ότι δεν μπορούν να στηριχθούν σ’ ένα κορμό παιχτών που αγωνίζονται στην ίδια ομάδα. Έτσι αδυνατούν να αποκτήσουν αυτοματισμούς και να τελειοποιήσουν την εφαρμογή του επιθετικογενούς στυλ παιχνιδιού τους.

Ποιο πρόσωπο από τα τρία θα παρουσιάσει η Γαλλία απόψε; Υποθέτω ότι θα είναι πολύ καλύτερη απ’ ό,τι με τους Σουηδούς. Αυτό, όμως, δεν αρκεί απέναντι στην ισπανική μηχανή, ακόμη κι αν η δεύτερη μπορεί να χρειάζεται κάποιο λάδωμα…

Β.   Η σύγκρουση ποδοσφαιρικών πολιτισμών: Διακρινόμενος σταθερά από απέχθεια προς το βρετανικό ποδόσφαιρο, ο Ρογήρος δεν βλέπει άλλη έκβαση του αυριανού προημιτελικού από την άνετη επικράτηση των Ατζούρι. Οι Ιταλοί έπαιξαν τους Ισπανούς σαν ίσοι προς ίσους, ήταν καλύτεροι από τους Κροάτες, αλλά απέτυχαν να τελειώσουν το παιχνίδι στο πρώτο μέρος, όταν έχασαν άπειρες ευκαιρίες, κι έβαλαν μόνοι τους την ομάδα σε περιπέτειες. Τελικά τους ήταν αρκετό να διεκπεραιώσουν επαγγελματικά το ματς με τους αδύναμους Ιρλανδούς για να προκριθούν ως δεύτεροι. Η ομάδα τους έχει προοπτικές και διακρίνεται από τις παραδοσιακές αρετές των ιταλικών συγκροτημάτων: τεχνική επάρκεια και τέλεια τακτική.

Μαχητές και φιλότιμοι οι Άγγλοι παίζουν σχεδόν πάντα στο 100 % των δυνατοτήτων τους. Μόνο που αυτές οι δυνατότητες είναι περιορισμένες. Λίγοι παίκτες τους είναι επαρκείς από τεχνική και τακτική άποψη. Το στυλ παιχνιδιού τους είναι ακόμη πιο αμυντικό κι από της εθνικής μας, η ανάπτυξή τους εντελώς απαρχαιωμένη. Στο ματς με τους Ουκρανούς τη γλίτωσαν φτηνά (να είναι καλά ο βοηθός διαιτητή με αρμοδιότητα τη γραμμή του τέρματος, που δεν μπόρεσε να δει το πεντακάθαρο γκολ του Ντέβιτς, αλλά κι η μοιρολατρεία των γηπεδούχων από ένα σημείο και μετά). Εάν δεν είχαν αυτή τη νοοτροπία της μεγάλης ομάδας (που στην πραγματικότητα δεν είναι), δεν θα τους έδινα καμία απολύτως τύχη.

ΥΓ: Η κοτσάνα της εβδομάδας: ανήκει στον Αντώνη Πανούτσο, ο οποίος γράφοντας στη Sportday της 19ης Ιουνίου για τη νίκη της εθνικής επί των Ρώσων, σημείωνε τα εξής:

» Η Εθνική λοιπόν έχει μια άμυνα, που αν βρεθεί στη μέρα της σταματάει και ατμομηχανή.
Ιδιαίτερα όταν οι Ρώσοι ήταν περισσότερο μοιρολάτρες από ατμομηχανές. Ενδεικτική η σκηνή στα ¾ του αγώνα όταν ο Τζαγκόεφ χάνει την καλύτερη ευκαιρία της Ρωσίας και αντί να φωνάξει ή να τσατιστεί κοιτάζει προς τον ουρανό με θλίψη. Δεν ξέρω αν είναι αυτό που οι Γερμανοί αποκαλούν slavische seele, η σλαβική δηλαδή ψυχή, που ρέπει στη μελαγχολία, αλλά η Ρωσία πρέπει να είναι η μεγαλύτερη χώρα που παίζει σοβαρό ποδόσφαιρο με τις λιγότερες επιτυχίες».

Δύσκολο, δυστυχώς, να αποτελεί χαρακτηριστικό εκπρόσωπο της σλαβικής ψυχής ο… Αλάν Τζαγκόγιεφ, δηλαδή ένας Οσέτης γεννημένος στο μαρτυρικό Μπεσλάν. Το λέγαμε και τις προάλλες, οι Οσέτες είναι ένας ιρανικός λαός, απόγονος των Αλανών, όπως μαρτυρά άλλωστε και το μικρό όνομα του ποδοσφαιριστή.

Από τον σιλεσιανό θρήνο στον θρίαμβο στη Μαζοβία!

Μετά το 2004, τα ματς της εθνικής τα παρακολουθώ με μάλλον μπλαζέ διάθεση. Κάτι οι πολλοί και διάφοροι που χρόνια τώρα ψωμίζονται από την ιστορία του «πειρατικού», κάτι το αντιποδόσφαιρο στο οποίο επέμενε η εθνική Ελλάδας (με αποκορύφωμα το προηγούμενο Ευρωπαϊκό), δεν ήθελε και πολύ να με κουράσει αυτή η ιστορία υπερπροβολής, διανθισμένη όπως ήταν με μπόλικο εθνικισμό. Φέτος, η διάθεσή μου κάπως άλλαξε. Από τη μία η τραγική κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας και οι κίνδυνοι που την απειλούν, από την άλλη οι μάλλον φιλότιμες προσπάθειες της ομάδας σε τούτο το Ευρωπαϊκό, και μάλιστα σε κλίμα όχι ιδιαίτερης συμπάθειας προς την Ελλάδα, όπως, ίσως όχι συμπτωματικά, μαρτυρούν και οι εχθρικές διαιτησίες που είχε συναντήσει ως τώρα στην πορεία της. Έτσι, στήθηκα μπροστά στον υπολογιστή για να δω το ματς με τους Ρώσους (τα γαλλικά, βελγικά και γερμανικά κανάλια ελεύθερης πρόσβασης προτίμησαν όλα να δείξουν το Τσεχία-Πολωνία) με μοναδική επιθυμία τη νίκη της εθνικής, γνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο άγγιζε τα όρια του αδύνατου. Δεν με ένοιαζε αν θα παίζαμε καλό ποδόσφαιρο. Το θεωρούσα ανέφικτο απέναντι στους Ρώσους, των οποίων το έμψυχο δυναμικό είναι κλάσεις ανώτερο του δικού μας. Νίκη, λοιπόν, ακόμη και με άμυνα-ταμπούρι κι «ηρωϊσμούς». Και να που το θαύμα επαναλήφθηκε. Με τη γνωστή συνταγή (και κάποιους γνωστούς πρωταγωνιστές). Το θέαμα δεν ήταν απαραίτητα ωραίο. Αλλά το αίσθημα της νίκης έφερνε μια γλυκιά ικανοποίηση και, πρόσκαιρα τουλάχιστον, μπορούσες να ξεχάσεις όλα τα υπόλοιπα. Ποδοσφαιρικά και μη.

Ι. Το αγωνιστικό μέρος

Η τραγωδία στη Σιλεσία: Κι όμως, όλα είχαν στραβώσει στο προηγούμενο παιχνίδι της εθνικής. Αντιμέτωπος με τις αναγκαστικές απουσίες των Παπασταθόπουλου και Αβραάμ Παπαδόπουλου, ο Σάντος έκανε περισσότερες αλλαγές στο αρχικό σχήμα απ’ ό,τι έπρεπε και οδηγήθηκε σε αδόκιμες επιλογές. Παρασυρμένος από τον μύθο των αμυντικών χαφ που μετατρέπονται σε τέλειους κεντρικούς αμυντικούς (μύθος που είχε ίσως κάποια βάση την εποχή που οι ομάδες αγωνίζονταν με λίμπερο) παρέταξε κεντρικό αμυντικό δίδυμο Κατσουράνη-Κυριάκου Παπαδόπουλου, αφήνοντας ως μοναδικό αμυντικό χαφ τον Μανιάτη, έναν ποδοσφαιριστή που δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένος με τη θέση αυτή. Τα αποτελέσματα φάνηκαν γρήγορα στο παιχνίδι της Σιλεσίας. Το αμοντάριστο αμυντικό δίδυμο και ο τραγικός κυριολεκτικά Χολέμπας (που φέρει σημαντική ευθύνη στο πρώτο γκολ και τεράστια στο δεύτερο, όταν ο Γίρατσεκ του παίρνει κυριολεκτικά την ταυτότητα) έδωσαν στους Τσέχους τη δυνατότητα να προηγούνται με 2-0 μόλις στο 6′ (Βρότσουαφ: Ελλάδα-Τσεχία 1-2, 53′ Γκέκας – 3′ Γίρατσεκ, 6′ Πίλαρζ). Κάποια στιγμή, η εθνική συνήλθε από το σοκ, ισορρόπησε το παιχνίδι κι επιδίωξε να αντιδράσει, παίζοντας ωστόσο ανορθόδοξα. Ακόμη κι έτσι, θα μπορούσε να πάει στα αποδυτήρια με ένα γκολ, αν ο επόπτης δεν έβλεπε ανύπαρκτο οφσάιντ στο γκολ του Φωτάκη. Το β΄μέρος ανήκε στην Ελλάδα, που μπήκε γρήγορα στο ματς μετά την απίστευτη γκάφα του Τσεχ, την οποία δεν άφησε ανεκμετάλλευτη ο Γκέκας. Ωστόσο η υπεροχή της δεν συνοδεύτηκε από στρωτό ποδόσφαιρο. Τα γνωστά γεμίσματα κι οι καμινάδες δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα. Τη χαριστική βολή την έδωσε ο ίδιος ο Σάντος βγάζοντας τον Φορτούνη και περνώντας τον Μήτρογλου. Παίζοντας με μπόλικους επιθετικούς, αλλά χωρίς κανένα σχεδόν δημιουργικό μέσο, η εθνική έχασε την όποια σύνδεση μεταξύ των γραμμών της και θύμισε την Ισπανία άλλων εποχών που προσπαθούσε μάταια να γυρίσει παιχνίδια αγωνιζόμενη με έξι επιθετικούς.

Λίγο αργότερα, στη Βαρσοβία, η Πολωνία μπήκε γερά στο παιχνίδι με το ρωσικό φαβορί, προσπαθώντας να τα παίξει όλα για όλα. Έχασε τις περισσότερες ευκαιρίες και αντέδρασε σωστά μετά το γκολ που δέχθηκε από τον Τζαγκόγιεφ (στο μοναδικό εικοσάλεπτο που η Ρωσία έπαιξε σύμφωνα με τις δυνατότητές της), ισοφάρισε με γκολάρα του Μπλαστσυκόφσκι και κατάφερε να συγκρατήσει στη συνέχεια την αναμενόμενη ρωσική αντίδραση. Τελικό αποτέλεσμα η ισοπαλία (Βαρσοβία: Πολωνία-Ρωσία 1-1, 57′ Μπλαστσυκόφσκι – 37′ Τζαγκόγιεφ), που εκείνη την ώρα φάνηκε να αφήνει ικανοποιημένες και τις δύο ομάδες. Η Ιστορία θα έδειχνε αν είχαν δίκιο (κι ειδικά οι Ρώσοι που μπήκαν χαλαρά και με πνεύμα ευγένειας προς την οικοδέσποινα σ’ ένα ματς που ήταν δικό τους, βάσει του δυναμικού των δύο ομάδων).

Μετά από αυτό, τα πράγματα ήταν απλά για την εθνική μας όσον αφορά τους υπολογισμούς. Δεν εξαρτιόταν από κανέναν άλλο, παρά μόνον τον εαυτό της. Μια νίκη θα χάριζε την πρόκριση στα προημιτελικά. Μόνο που ο αντίπαλος ήταν η πιο φορμαρισμένη, ίσως, ομάδα του Ευρώ, αυτή που είχε φορτώσει με τριάρα σε πρόσφατο φιλικό ολόκληρη Ιταλία. Μια ομάδα με εξαιρετικές μονάδες. Τέλος, μια ομάδα απέναντι στην οποία η εθνική μας είχε τη χειρότερη δυνατή προϊστορία (ήττες σε δύο τελικές φάσεις ευρωπαϊκού, το 2004 και το 2008).

Το έπος της Βαρσοβίας: Καθώς ο Παπασταθόπουλος εξέτισε την ποινή του, ο Σάντος είχε τη δυνατότητα να επιστρέψει σε μια πιο φυσιολογική ενδεκάδα. Κανονικό κεντρικό αμυντικό δίδυμο (Παπασταθόπουλος-Κυριάκος Παπαδόπουλος), ο Τζαβέλλας αντί του Χολέμπας στο αριστερό άκρο της άμυνας, δίδυμο Κατσουράνη-Μανιάτη στα αμυντικά χαφ. Όσο για την τακτική, εφαρμογή του παλιού γνωστού τρόπου με τον οποίο η εθνική επιχειρεί να αποσπάσει αποτελέσματα από θεωρητικά ανώτερους αντιπάλους: μαζική άμυνα στο μισό γήπεδο κι ελπίδα να κάτσει η μαγική αντεπίθεση που θα μας κάνει να κλέψουμε το ματς. Στο α’ ημίχρονο, η ρωσική υπεροχή είναι σαρωτική: δεκαπλάσιες τελικές, κατοχή που αγγίζει το 80-20. Όλα θυμίζουν το παιχνίδι του 2010 με τους Αργεντινούς. Με μία μεγάλη διαφορά. Στις καθυστερήσεις του πρώτου μέρους θα γίνει η φάση που πρόκειται να αλλάξει τον ρου της πρόκρισης. Κακό κοντρόλ του Ιγκνιάσεβιτς, ο Καραγκούνης ξεχύνεται στον κενό χώρο και κεραυνοβολεί τον Μαλαφέγιεφ.

Μπορούμε να φανταστούμε τι αντίκτυπο πρέπει να είχε αυτό το, εντελώς αντίθετο προς την εικόνα του αγώνα, γκολ σε μια ομάδα της οποίας η ψυχολογία αποτελεί παραδοσιακά το αδύνατο σημείο! Το είδαμε άλλωστε και στο γήπεδο. Στο β’ μέρος η Ελλάδα ισορροπεί το ματς κατά δύναμη, κρατά περισσότερο τη μπάλα (τεράστια η συμβολή του συγκλονιστικού Σαμαρά, σημαντική η βοήθεια του Σαλπιγγίδη), δημιουργεί κινδύνους για τη ρωσική εστία. Φτάνει μια ανάσα από το να καθαρίσει το παιχνίδι με το φάουλ του Τζαβέλλα που καταλήγει στο δοκάρι (71′). Ο Άντβοκαατ επιχειρεί να αλλάξει την πορεία του αγώνα περνώντας όλους τους επιθετικούς του: Παβλιουτσένκα, Παγκρημπνιάκ. Ο Σάντος περνά κορμιά που θα γεμίσουν τον χώρο. Η ρωσική πίεση εντείνεται, ακόμη κι αν δεν συνοδεύεται πάντα από ορθολογική ανάπτυξη. Η φαλτσαριστή κεφαλιά του Τζαγκόγιεφ που περνά ελάχιστα άουτ σπάει καρδιές. Τα λεπτά περνούν. «Ηρωϊκή» άμυνα-ταμπούρι, καθυστερήσεις με κάθε τρόπο (θεατρικό και μη). Αλλά, να, στο τέλος το αποτέλεσμα που μοιάζει με θαύμα έρχεται. Μια νίκη-πρόκριση εντελώς κόντρα στα προγνωστικά. Η δεύτερη μεγαλύτερη διάκριση μετά το 2004. Και η Ιστορία του ποδοσφαίρου γράφεται σε μεγάλο βαθμό από τις νίκες (Βαρσοβία: Ελλάδα-Ρωσία 1-0, 45’+2′ Καραγκούνης).

Την ίδια ώρα, στη Σιλεσία, το ρωσικό δράμα ολοκληρώνεται. Σ’ ένα παιχνίδι που οι Πολωνοί πάσχισαν πραγματικά να το κερδίσουν μόνο στο α’ μέρος, και πάλι δίχως να δημιουργήσουν μεγάλες ευκαιρίες, η Τσεχία απέδειξε την υπεροχή της με γκολ του Γίρατσεκ, ύστερα από ασίστ του Μπάρος (72′). Ένα επικίνδυνο σουτ του Μπλαστσυκόφσκι στο τέλος ήταν το μόνο που μπόρεσαν να κάνουν οι Πολωνοί για να δώσουν κάποια ελπίδα περισσότερο στους Ρώσους παρά στους εαυτούς τους (Βρότσουαφ: Τσεχία-Πολωνία 1-ο).

Τι να πεις λοιπόν για τους Ρώσους, ομάδα που ακόμη και τώρα εξακολουθώ να πιστεύω ότι καταλεγόταν ανάμεσα στις τρεις καλύτερες αυτού του ευρωπαϊκού, από άποψη ποιότητας έμψυχου δυναμικού; Μάλλον ότι η υπόθεση προσωπικότητα και νοοτροπία μεγάλης ομάδας είναι καθοριστικής σημασίας για ένα εθνικό συγκρότημα. Εκτός από τον Τζαγκόγιεφ, που είναι Αλανός πολεμιστής, κανείς άλλος δεν ματώνει τη φανέλα. Που ήταν ο Αρσάβιν όταν τα πράγματα ζόριζαν; Η Ρωσία καταφέρνει να αποκλειστεί από μια ομάδα της οποίας της είχε πάρει τα σώβρακα, συντρίβοντάς την με 4-1, και από μια άλλη η οποία την νίκησε παίζοντας άμυνα χαρακωμάτων. Πώς να το κάνουμε, θέλει κάποιο ταλέντο για να το πετύχεις αυτό…

II. Και τα υπόλοιπα

Α. Η ανάλυση: Σε άρθρο του με τίτλο «Ελλάδα: τρεις λόγοι για τους οποίους μπορεί να πιστεύει στην πρόκριση«, ο Πατρίκ Υρμπινί του Φρανς Φουτμπώλ προσπαθεί να τεκμηριώσει την άποψή του ότι η Ελλάδα έχει ουσιαστικές πιθανότητες πρόκρισης στα προημιτελικά (τεύχος 12ης Ιουνίου, σελ. 32-33). Ένας προφήτης που δικαιώνεται, επομένως. Οι τρεις κατά Υρμπινί λόγοι είναι, συνοπτικά, οι εξής: (1) ο τρόπος παιχνιδιού της Ελλάδας, αν και κάπως αναχρονιστικός και οπωσδήποτε όχι θεαματικός, είναι μοναδικός και αποτελεσματικός, (2) το κουτσάρισμά της είναι επίσης αποτελεσματικό, (3) διαθέτει στις τάξεις της ποδοσφαιριστές όπως ο Δημήτρης Σαλπιγγίδης.

Αφήνουμε στην άκρη τον δεύτερο (κυρίως) και τρίτο λόγο, που δεν είναι άσχετοι με το ότι το κείμενο γράφτηκε μετά το εναρκτήριο ματς της διοργάνωσης, για να εστιάσουμε την προσοχή μας στον πρώτο. Ποια χαρακτηριστικά διακρίνει ο συντάκτης του ΦΦ στο παιχνίδι της εθνικής; Άμυνα χαμηλά, στο δικό της μισό του γηπέδου (με αμυντικό χαφ που μετατρέπεται συχνά σε τρίτο κεντρικό αμυντικό), κάλυψη των ελεύθερων χώρων, μεγάλη συγκέντρωση παικτών γύρω από το επίκεντρο της φάσης, επιβολή αργού ρυθμού και προσπάθεια εκμετάλλευσης κάποιων αντεπιθέσεων. Όσον αφορά το τελευταίο, η εθνική Ελλάδας, μολονότι δεν διαθέτει ούτε την εκρηκτικότητα της Ρωσίας ούτε το παιχνίδι από τα άκρα της Πορτογαλίας, μπορεί να ολοκληρώσει με επιτυχία φάσεις αντεπίθεσης διότι στην κρίσιμη στιγμή αποφεύγει την περιττή ενέργεια (ντρίμπλα, μεταβίβαση, κούρσα). Γενικά, γνωρίζει να θέτει προβλήματα στον αντίπαλό της και, προσαρμοζόμενη, να αντιμετωπίζει επιτυχώς  αυτά που τις θέτει εκείνος. Τέλος, έχει αναγάγει σε επιστήμη την εξής ακολουθία: αναμονή, αναζήτηση της κατάλληλης στιγμής, πρόκληση του σφάλματος του αντιπάλου κι εκμετάλλευσή του. Très bien dit!

Το συγκινητικό χρονογράφημα: Είναι αυτό του Λωράν Καμπιστρόν, στο ίδιο τεύχος του Φρανς Φουτ (σελ. 16). Το παραθέτω:

«Υπό φυσιολογικές συνθήκες, δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ. Για να βρεθούν αντιμέτωπες στη Βαρσοβία η Γαλλία κι η Ελλάδα, στο πλαίσιο αυτού του Ευρωπαϊκού, θα πρέπει η μεν πρώτη να τερματίσει επικεφαλής του ομίλου της και να περάσει στον προημιτελικό της, η δε δεύτερη να τερματίσει δεύτερη στον δικό της όμιλο και στη συνέχεια να αποκλείσει τον πρώτο του ομίλου του θανάτου (Γερμανία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Δανία). Με άλλα λόγια υπάρχουν τόσες πιθανότητες να διεξαχθεί στη Βαρσοβία, την Πέμπτη 28 Ιουνίου, ένας τέτοιος αγώνας όσες και να συναντήσετε ένα νηφάλιο Πολωνό οπαδό σε κάποιο από τα στέκια του δύο ώρες μετά από ματς της εθνικής του. Ωστόσο, δεν μπορεί κανείς να μη φανταστεί μια τέτοια αναμέτρηση. Εντός και εκτός του αγωνιστικού χώρου. Ας πάρουμε τον Φρανκ Ριμπερύ, το αστέρι των Μπλε, και τον Γιώργο Καραγκούνη, τον αρχηγό της εθνικής Ελλάδας. Ας φανταστούμε ότι το πρωί του ημιτελικού αποφασίζουν, με σκοπό την περισυλλογή και την αυτοσυγκέντρωση, να βρεθούν μπροστά στο άγαλμα του Νικόλαου Κοπέρνικου, το οποίο βρίσκεται κοντά στην είσοδο του Μεγάρου Στάσιτς της Εταιρίας Επιστημών, επιλογή στην οποία τους οδήγησε η απεριόριστη αγάπη τους για την αστρονομία. Οι δύο άντρες θα ανταλλάξουν απόψεις για τη θέση του ήλιου στο σύμπαν και, στη συνέχεια, θα εξετάσουν ένα από τα αγαπημένα θέματα των ποδοσφαιριστών στον επίγειο κόσμο: τα πριμ.

Ριμπερύ: Λοιπόν, Γιώργο, πόσα θα πάρετε εσείς για την πρόκριση στα ημιτελικά;

– Δεν έχω ιδέα. Ξέρεις, στην Ελλάδα υπάρχει κρίση. Οπότε, αγωνιζόμαστε κυρίως για να ξαναδώσουμε ελπίδα στον κόσμο κι από αγάπη για τη φανέλα.

– Για τι πράγμα;

– Για τη φανέλα, το εθνόσημο! Αυτό μας έκανε να κερδίσουμε το 2004. Κι εσείς; Φαντάζομαι ότι θα είχατε την αξιοπρέπεια να μη ζητήσετε τίποτε μετά από εκείνες τις ιστορίες στην Κνύσνα, έτσι δεν είναι; [αναφορά στο γνωστό περιστατικό στην Κνύσνα της Ν. Αφρικής, κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ του 2010, όταν οι Γάλλοι διεθνείς αρνήθηκαν να βγουν από το πούλμαν για να προπονηθούν, σε «ένδειξη συμπαράστασης» προς τον αποπεμφθέντα Ανελκά]

– Έ… όχι, αλλά επειδή έχουμε καλό πρόεδρο, μας υποσχέθηκε 150.000 ευρώ για τον ημιτελικό και 320.000 αν κερδίσουμε στον τελικό. Έι, τι τρέχει, σου συμβαίνει κάτι; Δείχνεις έκπληκτος.

– Όχι, αλλά όταν σκέφτομαι όλους αυτούς τους ανθρώπους στην πατρίδα μου που δεν έχουν λεφτά για τα εισιτήρια του λεωφορείου, μου φαίνεται παράξενο να ακούω ότι άλλοι, στη χώρα σου, πληρώνονται μια περιουσία απλώς για να βγουν από το λεωφορείο.

– [Μακρά παύση]… Έ, τελικά, ξέρεις την απόσταση μεταξύ Κρόνου και Δία;

– Όχι. Αλλά πρέπει νάναι μεγάλη. Ιδίως άμα ταξιδεύεις με λεωφορείο.»

Και διαβάζοντας τις γραμμές αυτές, ένα μεσημέρι σε κάποια πόλη του Βορρά, ο Ρογήρος ένιωσε δάκρυα στα μάτια του. Κι αναρωτήθηκε αν θα έπρεπε να νιώθει ντροπή που ήταν τόσο αφελής ώστε να συγκινηθεί από το απλοϊκό χρονικό ενός Γάλλου αθλητικογράφου ή περήφανος που για μια στιγμή πέταξε τη στολή του μεθοδικού και ορθολογικού στρατιώτη της καθημερινότητας. Όσο για τη συνάντηση Ριμπερύ και Καραγκούνη, αυτή είναι πολύ πιο πιθανή απ’ ό,τι ήταν μέχρι χτες…

Ανοιχτοί ορίζοντες

Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αγωνιστικής στους τρεις ομίλους (κι εν αναμονή του τέταρτου), μπορούμε να πούμε ότι, προς το παρόν, τα προγνωστικά είναι ανοιχτά. Τα φαβορί δεν δείχνουν άτρωτα, οι αποστάσεις μεταξύ των ομάδων είναι μάλλον μικρές, οι εκπλήξεις μοιάζουν πιθανές. Μπορεί τελικά αυτό το ευρωπαϊκό να αποδειχτεί διοργάνωση στην οποία θα τηρηθούν ιεραρχίες και επετηρίδες. Μπορεί, όμως, να είναι κι ευρωπαϊκό εκπλήξεων. Είναι νωρίς για να αποκλείσουμε κάποια από τις δύο πιθανότητες. Όλα αυτά με την επιφύλαξη ότι η αλήθεια του ενός αγώνα είναι πάντα μερική: ίσως κάποιοι βρέθηκαν σε κακή ημέρα και στη συνέχεια δείξουν το καλό τους πρόσωπο. Ίσως κάποιοι άλλοι έκαναν ήδη την καλύτερη δυνατή εμφάνισή τους και στη συνέχεια ξεφουσκώσουν. Σε κάθε περίπτωση, η ευχάριστη διαπίστωση έγκειται στο ότι παρακολουθούμε μάλλον καλό ποδόσφαιρο. Όλοι προσπαθούν να παίξουν μπάλα με τα μέσα που διαθέτουν, επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματά τους κι όχι κυρίως να καταστρέψουν. Ας ελπίσουμε η τάση αυτή να επιβεβαιωθεί στη συνέχεια.

Όμιλος Α΄: Για τον αγώνα της εθνικής μας στη Βαρσοβία, που ήταν κι ο εναρκτήριος της διοργάνωσης, τα ουσιαστικά γράφτηκαν στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης. Ικανοποιητικότατη εμφάνιση, ιδίως για κάποιους από εμάς που είχαμε περιορισμένες προσδοκίες από αυτήν την εθνική του Σάντος [Βαρσοβία: Πολωνία-Ελλάδα 1-1 (17′ Λεβαντόφσκι – 51′ Σαλπιγγίδης)]. Ένα κακό πρώτο ημίχρονο που κλείνει με τη άδικη αποβολή του Παπασταθόπουλου. Κι εκεί που περιμένουμε την κατάρρευση, πίσω στο σκορ και με παίχτη λιγότερο, η κατάσταση ανατρέπεται σε σημείο που να λυπούμαστε που δεν φτάσαμε σε μια νίκη την οποία με βάση την εικόνα του παιχνιδιού δικαιούμασταν. Η Ελλάδα επέδειξε μεγάλα ψυχικά αποθέματα, τακτική ανωτερότητα και τεχνική επάρκεια. Μεγάλη εμφάνιση του Σαλπιγγίδη που περνώντας σαν αλλαγή γυρίζει κυριολεκτικά το παιχνίδι (ισοφαρίζει, κερδίζει το πέναλτυ που σπαταλά ο Καραγκούνης, πετυχαίνει το γκολ που ακυρώνεται σαν οφσάιντ – κακώς κατά τη γνώμη μου, αλλά έλα που όλα τα ΜΜΕ το βλέπουν σαν οριακό οφσάιντ), καλό παιχνίδι του Σαμαρά (που αν είχε καλά τελειώματα των φάσεων θα ήταν τώρα ο ήρωας του αγώνα), εύφημος μνεία στον νεαρό Φορτούνη. Απίστευτα αγχωμένη και τακτικά ανώριμη, η Πολωνία πρέπει να αισθάνεται τυχερή με την ισοπαλία. Εάν δεν βελτιωθεί, γίνεται ακλόνητο φαβορί για τον ρόλο της συνδιοργανώτριας που θα κάνει άσχημο τουρνουά. Διαιτησία εντελώς παραγκάτη: εάν το χέρι του Περκίς στο α’ ημίχρονο μπορεί να γίνει γαργάρα με μπόλικη καλή θέληση, η αποβολή του Παπασταθόπουλου, οι κάρτες που δείχτηκαν μόνο σε Έλληνες και το γεγονός ότι ο Καρμπάγιο δεν έδωσε ούτε ένα αμφισβητούμενο σφύριγμα στην Ελλάδα αποδεικνύουν ότι ο Ισπανός ήταν αποφασισμένος να παίξει έδρα με κάθε τίμημα.

Με το πρώτο της παιχνίδι, η Ρωσία απέδειξε ότι όλα τα καλά που λέγονταν για αυτήν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα [Βρότσουαφ: Ρωσία-Τσεχία 4-1 (15′ και 79′ Τζαγκόγιεφ, 24′ Σιρόκαφ, 82′ Παβλιουτσένκα – 52′ Πίλαρζ)]. Μπήκε αποφασισμένη να καθαρίσει το παιχνίδι νωρίς και με ένα ημίωρο ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου βρέθηκε στη θέση του οδηγού. Είχε βέβαια το νεκρό της διάστημα, στο πρώτο εικοσάλεπτο του β΄ ημιχρόνου, όταν δέχτηκε το γκολ από τον Πίλαρζ, αλλά στο τέλος καθάρισε με εμφατικό τρόπο το παιχνίδι. Τεράστιο ματς του Αλάν Τζαγκόγιεφ (μην ξανακούσω για Άλαν: ο παίχτης είναι γεννημένος στη Βόρεια Οσετία, και το όνομά του παραπέμπει στους  Αλανούς, τους οποίους οι Οσέτες θεωρούν ευλόγως προγόνους τους) κι ένα υπέροχο γκολ από τον Παβλιουτσένκα. Περιμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον τη συνέχεια, μια κι αυτή η Ρωσία τον ημιτελικό τουλάχιστον δείχνει να τον έχει στο τσεπάκι της. Και να μην παραβλέψουμε το ότι η Τσεχία δεν είναι τόσο κακή όσο δείχνει το 1-4.

Όμιλος Β΄: Και η πρώτη μεγάλη έκπληξη του Ευρωπαϊκού έγινε στο Χάρκοβο [Ολλανδία-Δανία 0-1, 24′ Κρον-Ντέλι]. Μπλοκάροντας την κυκλοφορία των Ολλανδών κι εκμεταλλευόμενη άριστα το παιχνίδι αντεπιθέσεων, η Δανία έφτασε σε δίκαιη νίκη. Ναι μεν οι Ολλανδοί έχουν συντριπτική κατοχή της μπάλας, αλλά δέχονται γκολ στην πρώτη επικίνδυνη αντεπίθεση των Δανών (με σκόρερ τον πολύ καλό επιθετικό μέσο της Μπρέντμπυ), ενώ κι η μεγαλύτερη ευκαιρία τους στο α΄ ημίχρονο (το δοκάρι του Ρόμπεν) προήλθε από μνημειώδη γκάφα του Άντερσεν. Στο παρελθόν είχα εκφράσει τις αμφιβολίες μου για το πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η Ολλανδία έχοντας τον Φαν Πέρσι μόνο φορ. Το Σάββατο, πάντως, έγινε πιο ουσιαστική μόνο αφότου πέρασαν στο παιχνίδι ο Χούντελααρ κι ο Φαν ντερ Φάαρτ. Κι αυτοί, όμως, δεν μπόρεσαν να αλλάξουν το τελικό αποτέλεσμα. Μένει να δούμε τις συνέπειες αυτής της έκπληξης: προάγγελλος σπουδαίας πορείας των Δανών, ξύπνημα για να σοβαρευτούν οι Ολλανδοί ή αποτέλεσμα που τελικά θα οδηγήσει σε αποκλεισμό και τους δύο αντιπάλους του Χαρκόβου;

Στο ντέρμπυ του Λβιφ φάνηκε καθαρά ότι το μεγάλο φαβορί δεν είναι καθόλου άτρωτο [Γερμανία-Πορτογαλία 1-0, 72′ Γκόμεζ]. Αντιμέτωπη με μια Πορτογαλία που όλοι θεωρούσαν ντεφορμέ, η Γερμανία συνάντησε τις χειρότερες δυσκολίες μέχρι να κατακτήσει τη νίκη. Απέναντι σε μια ομάδα που μπορεί να παίξει με ιδιαίτερη επιτυχία από τα άκρα, η γερμανική άμυνα βρέθηκε συχνά σε σύγχυση. Και, αν υπήρχε ποδοσφαιρική δικαιοσύνη, οι Πορτογάλοι θα έπρεπε να έχουν ανοίξει το σκορ στη φάση του δοκαριού του Πέπε. Τελικά, η άψογα εκτελεσμένη κεφαλιά του Γκόμεζ λύτρωσε σε πρώτο χρόνο τους Γερμανούς. Το τελευταίο δεκάλεπτο ήταν πραγματικά κολασμένο, με την Πορτογαλία να τα δίνει όλα επιζητώντας, μάταια, την ισοφάριση. Οι Γερμανοί μπορούν να κρατήσουν το ότι μετά από ένα μέτριο παιχνίδι τους (δεν λέω κακό γιατί συνυπολογίζω και την αξία του αντιπάλου) δεν είχαν καμιά απώλεια. Και οι Πορτογάλοι να παρηγορηθούν με την καλή εμφάνισή τους για τη συνέχεια. Αν είχαν κι έναν αληθινό φόρ περιοχής, όπως κάποτε τον Παουλέτα…

Όμιλος Γ΄: Στο Γκντανσκ, η Ιταλία απέδειξε γιατί κάνουν λάθος όσοι τη θεωρούν ξοφλημένη [Ισπανία-Ιταλία 1-1, 64′ Φάμπρεγκας – 61′ Ντι Νατάλε]. Για μια ώρα παιχνιδιού, όχι μόνο μπλόκαρε άψογα το παιχνίδι της – κάπως κουρασμένης – ισπανικής μηχανής, αλλά ήταν κι η ομάδα με τις καλύτερες ευκαιρίες. Έπειτα, ανοίγει το σκορ με τη γκολάρα του Ντι Νατάλε (άψογη μπαλιά και τελείωμα φάσης που πρέπει να διδάσκεται σε σεμινάρια ποδοσφαίρου) και το παιχνίδι ανοίγει μέχρι τρέλας. Οι Ισπανοί ισοφαρίζουν, περνούν επιτέλους κι επιθετικούς στο παιχνίδι, τα δίνουν όλα. Ένα ημίωρο μεγάλης έντασης και γενικά ένα παιχνίδι υψηλότατου ποδοσφαιρικού επιπέδου. Ειδικά για την Ισπανία, διαβάστε το σχόλιο του Αναγνώστη του Αθηναίου στο προηγούμενο ποστ: επιχειρεί να εξηγήσει, με τρόπο ιδιαιτέρως πειστικό, τους λόγους για τους οποίους ο Ντελ Μπόσκε επιχείρησε να παίξει χωρίς ουσιαστικά κανένα επιθετικό, αλλά και βέβαια το γιατί το σύστημα αυτό δεν λειτούργησε, τουλάχιστον όχι τόσο καλά όσο θα ήθελαν οι Ισπανοί.

Θέλω να πιστεύω ότι δεν είναι μόνο θέμα προσωπικής συμπάθειας, αλλά πάντως η Κροατία του Μπίλιτς μου άρεσε [Πόζναν: Ιρλανδία-Κροατία 1-3, 19′ Στ. Λέτζερ – 3′ και 49′ Μάντζουκιτς, 43′ Γέλαβιτς]. Πολύ καλή επιθετική ανάπτυξη, εξαιρετικό επιθετικό δίδυμο (Μάντζουκιτς και Γέλαβιτς), καλή τετράδα στο κέντρο (Μόντριτς, Πέρισιτς, Σρνα και Ράκιτιτς). Μένει να διαπιστώσουμε αν η χτεσινή εμφάνιση οφειλόταν στον αδύναμο αντίπαλο. Γιατί η φιλότιμη Ιρλανδία του Τραπατόνι είχε μεν τη μαχητικότητα για να ισοφαρίσει σχετικά γρήγορα, αλλά όχι και για κάτι παραπάνω. Το μονοκόμματο παιχνίδι με τις σέντρες δεν είναι δυνατό να σε πάει μακριά.

Δύο ματς ακόμη και θα έχουμε μια πρώτη εικόνα και για τις 16 ομάδες. Τολμώ να επαναλάβω την άποψή μου ότι τα σημερινά παιχνίδια έχουν φαβορί, τη Γαλλία και την Ουκρανία, αντίστοιχα. Και λέω «τολμώ» γιατί διαπιστώνω ότι η Αγγλία έχει πάντα οπαδούς και τυγχάνει εκτίμησης και μεταξύ των φίλων του ιστολογίου. Κοντή γιορτή σε κάθε περίπτωση, το βράδυ θα έχουμε απάντηση. Κι έπειτα ακολουθούν κρίσιμα ματς, με την εθνική μας να παίζει αύριο τον καθοριστικότατο αγώνα με την Τσεχία. Για να δούμε αν οι υποσχέσεις που δόθηκαν στη Βαρσοβία θα εκπληρωθούν στη Σιλεσία.

Και τώρα Ευρωπαϊκό;

Πέρασε σχεδόν χρόνος από την τελευταία ανάρτηση και ομολογώ ότι σε καμία στιγμή αυτού του μεγάλου χρονικού διαστήματος δεν είχα ιδιαίτερη διάθεση να γράψω για ποδόσφαιρο. Θα φταίει μάλλον η ανησυχητική, αν όχι νοσηρή, ατμόσφαιρα: πολιτική και οικονομική κρίση στην Ελλάδα, κρίση χρέους σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Νότο, κρίση στην ευρωζώνη, κρίση στην ΕΕ… Με ποδόσφαιρο να ασχολούμαστε τώρα και μάλιστα με ελληνικό; Που υποβαθμίζεται με ταχύτητα διαστημόπλοιου, ενώ ήταν ήδη χαμηλά;

Ι.   Τα περασμένα

Αν μετανιώνω για κάτι είναι που δεν έγραψα τίποτε για το τελευταίο Κόπα Αμέρικα. Για τη σταθερότητα σε υψηλό επίπεδο της Ουρουγουάης που κατέκτησε το τρόπαιο επικυρώνοντας τον άτυπο τίτλο της καλύτερης λατινοαμερικάνικης ομάδας της τελευταίας τριετίας. Για το αξιόμαχο της Παραγουάης. Και για την εντυπωσιακή άνοδο της Βενεζουέλας που από σάκος του μποξ για τους ισχυρούς της περιφέρειας έφτασε να είναι μια από τις καλύτερες ομάδες της Νότιας Αμερικής.

Για την Ελλάδα λίγα πράγματα αρκούν. Η ευκαιρία εξυγίανσης που παρείχε η αποκάλυψη του σκανδάλου των στημένων αγώνων και της Παράγκας ΙΙ χάθηκε. Την πλήρωσαν μόνον ο Ολυμπιακός Βόλου, η Καβάλα κι η Ηλιούπολη, καθώς κι οι μεγαλοπαράγοντές τους (αφήστε που οι δυο πρώτες ομάδες πρόκειται συντόμως να αποκατασταθούν). Τίποτε ουσιαστικά δεν άλλαξε στο παρασκήνιο. Όσο για το προσκήνιο, η βαθιά οικονομική κρίση επέτεινε τα χρόνια προβλήματα σχεδόν όλων των ομάδων. Ο Ολυμπιακός κέρδισε το νταμπλ, αλλά με δυσκολίες και χωρίς κάτι το εντυπωσιακό. Και για να προκαλέσω τους ολυμπιακούς φίλους μου θα πω (με μεγάλη δόση υπερβολής) ότι το πρωτάθλημα κρίθηκε σχεδόν στα χαρτιά. Ο Παναθηναϊκός άντεξε όσο του επέτρεπαν το αριθμητικά περιορισμένο υλικό του, η ένδεια κι η διοικητική ανυπαρξία. Όταν τραυματίστηκε ο Λέτο, όταν ο Ολυμπιακός φοβήθηκε ότι μπορεί να χάσει το πρωτάθλημα (τότε που δεν είδε το πέναλτυ στην Ξάνθη ο «Πάμε παιχταρά μου») και φούλαρε εντός κι εκτός αγωνιστικών χώρων, όταν ξαναεμφανίστηκαν στο προσκήνιο οι αμέτοχοι «σωτήρες», τότε η σεμνή τελετή έλαβε τέλος. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν ισχυρίζομαι ότι ο Ολυμπιακός «έκλεψε» το πρωτάθλημά του. Αλλά να, έτσι για να πικάρουμε τους φίλους μας, μπορούμε κι εμείς οι πράσινοι να πούμε ότι αυτό ήταν «πρωτάθλημα Δούρου, Βγενόπουλου και κάφρων ΟΑΚΑ». Κι ακόμη μπορούμε να πούμε την αλήθεια: ότι, δηλαδή, ο Ολυμπιακός του Μπαλβέρδε είναι μια μέτρια ομάδα. Πόσο μέτρια; Όσο χρειάζεται για να τον αποκλείσει μια εντελώς άπειρη από ευρωπαϊκές διοργανώσεις ουκρανική ομάδα με μάλλον μισθοφορική σύνθεση. Μέτριος, όπως φυσικά κι ο αιώνιος αντίπαλός του που κατάφερε μέσα στον ίδιο μήνα του καλοκαιριού να αποκλειστεί από δύο ευρωπαϊκά κύπελλα, για δεύτερη φορά στην ιστορία του. Αλλά καλύτερα ας σταματήσουμε εδώ (ξεχνώντας π.χ. την περσινή και φετική οπερέττα των αδειοδοτήσεων…).

ΙΙ. Το Ευρωπαϊκό

Μπήκε Ιούνιος και το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου βρίσκεται προ των πυλών. Πρέπει να ομολογήσω ότι είναι η πρώτη φορά που μια μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση μου προκαλεί τόσο μικρό ενθουσιασμό. Βέβαια, από τη φύση τους τα ευρωπαϊκά μας έκαναν να ονερευόμαστε λιγότερο από τα παγκόσμια κύπελλα. Ομάδες γνωστές, κανένας εξωτισμός. Φέτος, όμως, τα πράγματα μοιάζουν ακόμη πιο αδιάφορα. Από τη μία λες «Γιούρο» και αναρωτιέσαι χωρίς να το θες αν θα έχεις ευρώ στην τσέπη σου. Από την άλλη, τα φαβορί φαντάζουν ψιλοαδιάφορα, ντεφορμέ και πεσμένα, οι μεγαλομεσαίοι ψάχνονται, έκπληξη να μας κάνει να παθιαστούμε δεν φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα. Και, τέλος, αναρωτιέσαι πώς στο καλό θα μπορούσε να ενθουσιάσει η εθνική μας και κινδυνεύεις να απελπιστείς.

Η διοργάνωση

Φέτος είναι η τρίτη φορά που δοκιμάζεται στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα το μοντέλο της συνδιοργάνωσης (μετά την Ολλανδία και το Βέλγιο το 2000 και τις Αυστρία-Ελβετία το 2008). Πιθανώς δεν είναι και ό,τι καλύτερο, αλλά (ιδίως σε συνθήκες γενικευμένης οικονομικής κρίσης) δίνει την ευκαιρία διοργάνωσης ενός μεγάλου ποδοσφαιρικού τουρνουά σε χώρες που μόνες τους δεν θα μπορούσαν να το διοργανώσουν ποτέ. Αυτή τη φορά το Γιούρο πάει ανατολικά: η Πολωνία και η Ουκρανία είναι ό,τι εξωτικότερο θα μπορούσε να μας προσφερθεί σε επίπεδο διοργάνωσης (αν υποθέσουμε ότι το μέλος της Ουέφα που λέγεται… Καζακστάν δεν έχει και πολλές πιθανότητες να πάρει τέτοια διοργάνωση). Άλλωστε, μέχρι τώρα ο «εξωτισμός» ως προς τον διοργανωτή έφτανε μέχρι… το Βελιγράδι (το ’76) ή τη Σουηδία (το ’92). Για να ευλογήσουμε τα γένεια μας, θα τονίσουμε ότι ο «κανονικός» Ρογήρος σας προετοίμασε με την πολωνο-ουκρανικού ενδιαφέροντος τελευταία ανάρτησή του. Και θα θυμίσουμε ότι τα γεγονότα εκείνα είχαν τη σημασία τους στη διαμόρφωση νοοτροπιών που επιβιώνουν ακόμη και σήμερα. Αρκετά, όμως, με τα εξωαγωνιστικά (κι άλλη ώρα, άμα το θέλετε, συζητούμε και για μερικά πολιτικά ζητηματάκια, όπως οι – μάλλον μουσαντένιες – απειλές των Δυτικών για μποϊκοτάζ λόγω της συνεχιζόμενης φυλάκισης της Τιμασένκα).

Όμιλος Α΄(Βαρσοβία και Βρότσουαφ): Όπου και η Εθνική μας, η οποία μάλιστα ανοίγει και τη διοργάνωση στη Βαρσοβία αντιμετωπίζοντας την οικοδέσποινα Πολωνία. Πέρα από το ότι είμαστε Έλληνες κ.λπ., δεν βλέπω κανένα σοβαρό λόγο αισιοδοξίας. Η αποστολή της εθνικής καταρτίστηκε με τα γνωστά υπερσυντηρητικά κριτήρια του Σάντος (αυτούς ξέρω κι αυτούς εμπιστεύομαι όσο παίζουν μπάλα). Έτσι καταλήξαμε με τρεις τερματοφύλακες που όλοι μαζί έχουν παίξει το 2012 ματς που μετριούνται στα δάχτυλα. Το να καλέσει τον Καρνέζη θα πρέπει να φάνηκε στον Σάντος σαν επαναστατική κίνηση που θα προκαλούσε πανικό στις χρηματαγορές. Κατά τα λοιπά, οι παλιοσειρές (Κατσουράνης και Καραγκούνης) θα κληθούν να σηκώσουν το βάρος (λίγο πριν τη σύνταξη) κι εμείς θα περιμένουμε το κάτι παραπάνω από τον Νίνη (αν αποκτήσει τη σταθερότητα που δεν είχε ποτέ), τον Σαμαρά (αν θυμηθεί ότι ήξερε κάποια μπάλα πριν περάσει τη Μάγχη) ή τον τρελο-Μήτρογλου (πώς άραγε;), άντε και τον φιλότιμο Σαλπιγγίδη. Το (μόνο) θετικό είναι ότι ο όμιλός μας είναι βατός, τουλάχιστον στα χαρτιά. Μόνο που η μία από τις ομάδες του χεριού μας είναι η διοργανώτρια, οπότε το πλεονέκτημα μπορεί και να πάει περίπατο.

Η οικοδέσποινα, λοιπόν, διασχίζει εδώ και πολλά χρόνια την ποδοσφαιρική έρημό της. Πάνε τριάντα χρόνια που δεν έχει παρουσιάσει κάτι το αληθινά σπουδαίο. Το υλικό της είναι μέτριο. Ο υποτίθεται πιο ταλαντούχος παίχτης της, ο Σουαβόμιρ Πέσκο θα δει το ευρωπαϊκό από την τηλεόραση (αν το δει), μια και, διακρινόμενος στο πιοτό και τους καυγάδες σε μπαρ και ταξί, βρέθηκε εκτός αποστολής λόγω επανειλημμένων πειθαρχικών παραπτωμάτων. Μπορεί η δύναμη της έδρας να σηκώσει μια μέτρια ομάδα; Μπορεί, ειδικά όταν αυτή είναι κάπως καλύτερη π.χ.από τη θλιβερή Αυστρία του 2008 κι όταν ο προπονητής της, ο Φραντσίσεκ Σμούντα, δεν είναι και ο πρώτος τυχών.

Μετά την εντυπωσιακή ομάδα που ήπιε το πικρό ποτήρι του αποκλεισμού με άδοξο τρόπο το 2004, η Τσεχία κάνει σταθερά βήματα προς τη μετριότητα. Αστέρια που σταμάτησαν, ταλέντα που δεν επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες. Δύσκολο να κάνει ξαφνικά την όποια υπέρβαση.

Η Ρωσία, τέλος, είναι το απόλυτο φαβορί του ομίλου. Ενδιαφέρον έμψυχο δυναμικό, επαρκής προπονητής, οικονομική δύναμη σε επίπεδο συλλόγων και καλή φόρμα (ρωτήστε τους Ιταλούς που εισέπραξαν μια ωραία τριάρα σε πρόσφατο φιλικό). Μένουν δύο ερωτηματικά, σχετικά με τις χρόνιες αδυναμίες του ρωσικού ποδοσφαίρου σε επίπεδο εθνικής: την αστάθεια στην απόδοση και, πάνω απ’ όλα, την έλλειψη προσωπικότητας και ψυχολογίας μεγάλης ομάδας. Κάποτε όλα αυτά αλλάζουν. Μπορεί να συμβεί φέτος;

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Ρωσία, Πολωνία.

Όμιλος Β΄(Χάρκοβο, Λβιφ): Όμιλος που έχει την παρουσία του ενός από τα δύο μεγάλα φαβορί. Η Γερμανία συνεχίζει σταθερά με τον κορμό της εντυπωσιακής νεανικής ομάδας που εμφάνισε στη Νότια Αφρική. Μοιάζει να είναι η πιο αξιόπιστη και η πιο πεινασμένη για τίτλους από όλα τα φαβορί. Είναι η λογική πρόβλεψη για τον τίτλο της πρωταθλήτριας. Μόνο ερωτηματικό αποτελεί το αν οι (εφτά στην αποστολή) παίχτες της Μπάγιερν θα έχουν ξεπεράσει ψυχολογικά το σοκ του τελικού του Μονάχου.

Σε έναν μάλλον εύκολο όμιλο, η Ολλανδία προκρίθηκε με χαρακτηριστική άνεση. Κι αυτή διατηρεί τον κορμό που της επέτρεψε να φτάσει στον τελικό του τελευταίου Μουντιάλ. Κάποιοι βέβαια έχουν πάρει χρόνια (Φαν Μπόμμελ, Κάουτ) ή δείχνουν κάπως κουρασμένοι (Ρόμπεν). Ωστόσο, τα περισσότερα δεδομένα συνηγορούν υπέρ μιας καλής πορείας. Πόσο καλής;  Μπορεί και πολύ, ιδίως αν επιστρατέψουν και πάλι το γνωστό σύστημα των δρεπανηφόρων αρμάτων. Μόνο που υπάρχει ένα αλλά: δεν θα τρελαθώ από έκπληξη αν τους δω να αποκλείονται από τη φάση των ομίλων. Ο όμιλός τους είναι πονηρός.

Και είναι πονηρός γιατί υπάρχει η Πορτογαλία. Κάπως γερασμένη, με δυσκολίες στα προκριματικά, το χρόνιο πρόβλημά της στην επίθεση και σε μέτρια φόρμα, η Πορτογαλία μοιάζει ικανή για το καλύτερο ή το χειρότερο. Αν ήταν σε καλή κατάσταση θα την έδινα φαβορί για την πρόκριση. Τώρα αποτελεί ερωτηματικό (εκτός κι αν τη σώσει ο παλιός μας γνώριμος Έλντερ Ποστίγκα 😉 ).

Αξιόπιστη, μαχητική, αλλά περιορισμένων δυνατοτήτων, η Δανία του Μόρτεν Όλσεν και του Νίκλας Μπέντνερ έχει ελάχιστες πιθανότητες για κάτι καλό μέσα σ’ αυτόν τον όμιλο φωτιά. Και καθώς τα θαύματα σ’ αυτές τις περιπτώσεις γίνονται μονάχα μια φορά (βλ. το ’92)…

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Γερμανία, Ολλανδία ή Πορτογαλία.

Όμιλος Γ΄(Πόζναν, Γκντανσκ): Όταν ένας όμιλος έχει τρεις τουλάχιστον πολύ δυνατές ομάδες (οπότε μία από αυτές δεν θα συνεχίσει) συνηθίζουμε να τον αποκαλούμε «όμιλο του θανάτου» ή άλλως «group of death». Παρακολουθώντας χαιρέκακα την αγωνία της Ευρωζώνης, οι αγγλικές φυλλάδες αποφάσισαν να βαφτίσουν τούτο τον όμιλο «group of debt»! Ισπανοί, Ιταλοί και Ιρλανδοί μαζί (εμείς κι οι Πορτογάλοι δεν χωρούσαμε). Αν αφήσουμε στην άκρη τον σωβινισμό του κερατά και το άκομψο χιούμορ των μετρ του είδους, θα διαπιστώσουμε ότι ο όμιλος δεν είναι και τόσο αμφίρροπος, αλλά μπορεί και να κρύβει εκπλήξεις (όχι πολύ πιθανές).

Η Ισπανία είναι η υπερδύναμη των τελευταίων χρόνων. Ο κορμός των επιτυχιών είναι πάλι εδώ (μείον τον άτυχο τραυματία Βίγια), ενώ ο Τόρρες σαν να ξαναθυμήθηκε ότι κάποτε ήταν σπουδαίος ποδοσφαιριστής. Ωστόσο, υπάρχει η απογοήτευση του αποκλεισμού των δύο μεγάλων ομάδων της Ισπανίας στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Ληγκ, ενώ όλοι τις περίμεναν στον τελικό. Και η ομάδα μοιάζει κάπως πιο βαριά, με μικρότερο ενθουσιασμό, λιγότερο πεινασμένη για τίτλους. Έπειτα, ποτέ ευρωπαϊκή ομάδα δεν έχει πάρει σερί τίτλους σε τρεις μεγάλες διοργανώσεις.

Οι Ιταλοί προέρχονται από το κάζο του νοτιοαφρικανικού μουντιάλ τους. Η ομάδα του Πραντέλλι διεκπεραίωσε με επαγγελματικό τρόπο την υπόθεση πρόκριση, αλλά δεν εντυπωσίασε. Τα ονόματα των παιχτών δεν προκαλούν ενθουσιασμό, ούτε η φόρμα τους (όπως διαπίστωσαν κι οι Ρώσοι). Μόνο που οι Ιταλοί είναι Ιταλοί και δεν μπορείς να τους ξεγράψεις μέχρι… να αποκλειστούν πραγματικά. Η κουλτούρα τους σε θέματα τακτικής και η τεχνική κατάρτισή τους είναι τέτοια που μπορούν να σηκώσουν τρόπαιο, χωρίς να τους περιμένει κανείς. Δύσκολα θα κάνουν δεύτερο συνεχόμενο αποτυχημένο τουρνουά. Δύσκολο όμως και να καταφέρουν να πάνε πολύ ψηλά τώρα αμέσως.

Με μια ομάδα που αποτελούν κυρίως ρολίστες του αγγλικού πρωταθλήματος και με μόνα όπλα την παροιμιώδη ιρλανδική αγωνιστικότητα και την ιταλική αλεπού στον πάγκο τους, οι πτωχοί πλην όμως τίμιοι Ιρλανδοί θα παίξουν για την περηφάνεια τους με την ελπίδα να πιάσουν κάποιον στον ύπνο ή σε στιγμή αδυναμίας.

Η Κροατία, τέλος, ποτέ δεν μπόρεσε να πλησιάσει τα επιτεύγματα της ομαδάρας του ’98, όταν με λίγη τύχη κι αν δεν έπεφτε πάνω στους διοργανωτές θα μπορούσε μέχρι και να σηκώσει το τρόπαιο. Φυσικά είναι δύσκολο μια μικρή χώρα να βγάλει τόσο σύντομα μια γενιά αστεριών ισάξια μ’ εκείνη. Επιπλέον, η πορεία της Κροατίας είναι μια καλή απόδειξη για τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική επηρεάζει το ποδόσφαιρο. Η εθνική είχε συνδεθεί με το καθεστώς Τούτζμαν. Όταν αυτό έπεσε, ακολούθησε η απονομιμοποίηση του ποδοσφαίρου στο πλαίσιο της κροατικής κοινωνίας με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Μετά το ’98 η εθνική Κροατίας προκρίνεται συνήθως στις μεγάλες διοργανώσεις, αλλά δεν καταφέρνει κάτι το αξιόλογο. Η φετινή ομάδα δεν δείχνει ικανή να ανατρέψει την παράδοση αυτή, παρά την αδιαμφισβήτητη προπονητική αξία του Σλάβεν Μπίλιτς. Ο Μόντριτς είναι μόνος, ο Κράνιτσαρ δεν εκπλήρωσε τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει το τεράστιο ταλέντο του κι ο απών της τελευταίας στιγμής Ίβιτσα Όλιτς θα λείψει πολύ από την κροατική επίθεση, ακόμη κι αν έχει μεγαλώσει και δεν βρισκόταν στην καλύτερη κατάσταση της καριέρας του.

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Ισπανία, Ιταλία.

Όμιλος Δ΄ (Κίεβο, Ντονιέτσκ): Δεν είναι ο όμιλος με το υψηλότερο επίπεδο, αλλά ίσως είναι ο πιο αμφίρροπος.

Μετά από ένα άθλιο ευρωπαϊκό (2008) και την τραγικότερη αγωνιστική κι εξωαγωνιστική παρουσία ομάδας σε μουντιάλ, η Γαλλία του Λωράν Μπλαν θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει την τιμή κι αξιοπρέπειά της. Δεν υπάρχουν πια τόσες βεντέτες κι αυτό είναι καλό μετά από τα ρεζιλίκια στη Νότια Αφρική. Επίσης, μετά από πολλά χρόνια η αποστολή της εθνικής Γαλλίας απαρτίζεται κυρίως από παίκτες του γαλλικού πρωταθλήματος κι όχι από εκπατρισμένους. Κι αυτό μπορεί να είναι και καλό (γιατί δεν είμαι βέβαιος ότι η παρουσία σε μικρομεσαίες ομάδες του αγγλικού πρωταθλήματος βοήθησε στην πρόοδο πολλών ταλέντων του γαλλικού ποδοσφαίρου). Στα προκριματικά δεν έλαμψαν ακριβώς (ήττα και ισοπαλία με τη Λευκορωσία!) κι άλλωστε ο όμιλός τους δεν ήταν και τίποτα σπουδαίο. Επίσης, όπως επισήμαινε ο Πατρίκ Υρμπινί στο Φρανς Φουτμπώλ, η Γαλλία δεν έχει πετύχει ούτε μία νίκη στα τελικά διοργάνωσης χωρίς τον Πλατινί ή τον Ζιντάν! Τέλος πάντων, κάτι μου λέει ότι η σοβαρότητα του Μπλαν και η θέληση των νεαρών Γάλλων για διάκριση θα τους βοηθήσει να προκριθούν. Για περισσότερα είναι μάλλον νωρίς.

Η Αγγλία του Χότζσον κουβαλάει το βαρύ όνομα και την καλύτερη επικοινωνιακή μηχανή που τη φέρνει πάντα μεταξύ των φαβορί για κατάκτηση τίτλου ενώ η πραγματική αξία της είναι πολλές σκάλες κάτω. Και η φετινή Αγγλία είναι μια ομάδα με ρολίστες του εθνικού της πρωταθλήματος (κανένα μέλος της αποστολής δεν αγωνίζεται στο εξωτερικό), χωρίς σπουδαίους ποδοσφαιριστές (μετά τον τραυματισμό και του Λαμπάρντ απέμειναν μόνο ο Τζέρραρντ και ο Ρούνευ, που έτσι κι αλλιώς είναι τιμωρημένος για τα δυο πρώτα ματς). Εάν δεν υπήρχαν οι παραδοσιακές αρετές της αγωνιστικότητας και της περηφάνειας θα τους ξέγραφα άνετα.

Ο κανόνας στις συνδιοργανώσεις είναι ότι διακρίνεται η μία μόνο από τις οικοδέσποινες, ενώ η άλλη πατώνει. Εάν εξετάσουμε την παρουσία τους κατά την τελευταία δεκαετία, η Ουκρανία αποτελεί πολύ πιο αξιόπιστη υποψήφια για διάκριση από την Πολωνία. Μόνο που βρίσκεται σε πτώση. Και μόνο το γεγονός ότι το αστέρι της στην επίθεση εξακολουθεί να είναι ο γερο-Σέβα, λίγο πριν την τιμημένη συνταξιοδότηση, λέει πολλά. Ωστόσο η δύναμη της έδρας μπορεί να μεταμορφώσει προς το καλύτερο. Και, όσο κι αν ακούγεται σε κάποιους παράδοξο, έχω μεγάλη εκτίμηση για τον προπονητή Μπλαχίν.

Σταθερή στην αξιόπιστη μετριότητά της, η Σουηδία του Χάμρεν δεν δείχνει ικανή για σπουδαία πράγματα στον όμιλο αυτό. Ο Ιμπραΐμοβιτς δεν είναι ακριβώς στην καλύτερη κατάστασή του και μεταξύ των υπολοίπων είναι αρκετοί τόσο οι γερασμένοι (Μέλλμπεργκ), όσο και οι άπειροι.

Πρόβλεψη για την πρόκριση: Γαλλία, Ουκρανία.

Αυτά προς το παρόν κι έχοντας επίγνωση του ότι οι προβλέψεις στα χαρτιά ανατρέπονται συνήθως χαλαρά στην πραγματικότητα του αγωνιστικού χώρου. Επειδή, όμως, ύστερα από ένα χρόνο αγρανάπαυσης, κάπως πρέπει να προσελκύσουμε… πελατεία, είπα να προσθέσω μια μικρή δημοσκόπηση με θέμα τον τελικό νικητή του Ευρωπαϊκού. Και καθώς δεν είμαστε σουξεδιάρικο ιστολόγιο να ψηφίσουν πεντακόσια άτομα στην πρώτη ώρα, θα το αφήσω ανοιχτό μέχρι και το τέλος της πρώτης αγωνιστικής των ομίλων (Δευτέρα 11 Ιουνίου και μέχρι τα μεσάνυχτα, ώρα Κεντρικής Ευρώπης), έτσι ώστε να ψηφίσετε έχοντας εικόνα όλων των ομάδων ή, ακόμη καλύτερα, να διορθώσετε την αρχική ψήφο σας με μια δεύτερη, πιο ώριμη. 😉 Ανοίξαμε και σας περιμένουμε! 🙂

Ύβρις, Νέμεσις, Κάθαρσις;

Δεν είχε περάσει μήνας από την ολοκλήρωση της αγωνιστικής περιόδου. Της χειρότερης που είχαμε παρακολουθήσει τα τελευταία χρόνια, ίσως κι όλων των εποχών για το ελληνικό ποδόσφαιρο. Το πρωτάθλημα κρίθηκε σ’ ένα παιχνίδι που αποτελεί τον ορισμό του στημένου και που, επιπροσθέτως, υπήρξε ύμνος στην αλητεία. Ξυλοδαρμός των ποδοσφαιριστών των (λόγω διαιτησίας) ηττημένων, παραγοντικοί τραμπουκισμοί. Όλη η βρομιά του ελληνικού ποδοσφαίρου είχε συμπυκνωθεί σ’ ένα παιχνίδι. Ο τελικός του κυπέλλου σημαδεύτηκε κι αυτός από κακή διαιτησία (σε βάρος του αδυνάτου, φυσικά) και κυρίως από σοβαρά επεισόδια κι ατμόσφαιρα τρομοκρατίας μέσα στο γήπεδο, νέους ξυλοδαρμούς (πάντα των ηττημένων) κι άλλα καλά. Φυσικά πράγματα. Όλα νορμάλ. Βεβαίως… Οι γιορτές του ποδοσφαίρου είναι για τους ξενέρωτους κουτόφραγκους, για μας τους Έλληνες η μπάλα είναι «αντρικό» σπορ. Ή μάλλον δεν είναι σπορ. Είναι μαγκιά. Είναι διαγωνισμός παράνομων μέσων. Μετράει μόνο η επιτυχία, η νίκη, τα φράγκα που αυτή φέρνει. Το στήσιμο ενός αγώνα, ο έλεγχος των παρασκηνίων είναι τα σημαντικά. Το ποδόσφαιρο αυτό καθαυτό μικρή σημασία έχει. Απλώς προσφέρει το κατάλληλο σκηνικό για ν’ αναδειχθεί η επιδεξιότητα και το μεγαλείο της παρανομίας.

Γιατί, πέρα από τους δύο τελικούς (τον άτυπο του πρωταθλήματος κι αυτόν του κυπέλλου), κι όλα τα υπόλοιπα είχαν τη μυρωδιά του στημένου. Παρατηρούσαμε ποιές ομάδες «έπρεπε» να βγουν στην Ευρώπη, ποιες «έπρεπε» να σωθούν και ποιες να πέσουν. Για επιδόρπιο, παρακολουθήσαμε τη θλιβερή οπερέτα των αδειοδοτήσεων. Με βάση αυτά που απλώς μπορεί να υποθέσει ο μέσος λογικός άνθρωπος, τα κριτήρια που είχαν ανακοινωθεί δεν θα πρέπει να τα πληρούσαν πάνω από… 3,5 ομάδες. Για τους ατσίδες της αρμόδιας επιτροπής της ΕΠΟ όλοι ήταν τελικά εντάξει εκτός από τον Ηρακλή, ο οποίος για μια φορά ακόμη γινόταν ο «αίρων τας αμαρτίας» του ελληνικού ποδοσφαίρου (για τον ΟΦΗ και τα Τρίκαλα, η ιστορία ήταν λίγο διαφορετική).

Κι ενώ όλα έδειχναν ότι η ζωή θα συνεχιζόταν ίδια κι απαράλλαχτη, την ώρα που σε άλλο μέτωπο ο νέος Υπουργός Οικονομικών ετοιμαζόταν να εξαγγείλει μέτρα πολύ σκληρότερα από αυτά του λαομίσητου προκατόχου του, η βόμβα έσκασε! Η ιστορία είχε ξεκινήσει μήνες νωρίτερα. Η UEFA και η FIFA είχαν αποφασίσει να καταπολεμήσουν όσο μπορούσαν το παράνομο στοίχημα. Είχαν ειδοποιήσει τις ελληνικές αρχές, μια κι είχαν σταμπάρει μερικά «λουλούδια» που εδώ και χρόνια μπλέκονταν σε ύποπτες ιστορίες. Η τύχη (;) το έφερε να πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους που κινούσαν τα νήματα του ποδοσφαιρικού παρασκηνίου… Η τύχη επίσης βοήθησε να βρεθούν ορισμένοι δικαστικοί και αστυνομικοί που έκαναν τη δουλειά τους με ευσυνειδησία και ικανότητα. Και η τύχη (εδώ βάλτε κι άλλα ερωτηματικά) προσέφερε την καταλληλότερη (τη μόνη δυνατή;) συγκυρία όπου για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά θα ήταν εφικτό να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη οι ισχυροί παρανομούντες, αντί να συνεχίσουν να δοξάζονται σαν πετυχημένοι μάγκες.

Ξαφνικά όλα άρχισαν να βγαίνουν στο φως. Άρχοντες, εκτελεστικά όργανα και ευνοούμενοι του παρασκηνίου. Πάροχοι και αποδέκτες παράνομων υπηρεσιών. Κι ήταν όλοι (σχεδόν) όσοι περιμέναμε… Αυτοί που όταν τολμούσαμε να προφέρουμε τα ονόματά τους έσπευδαν οι έγκριτοι κι αγνοί δημοσιογράφοι να μας επαναφέρουν στην τάξη. «Μη μιλάτε… κερδίζουν αυτοί που παίζουν την καλύτερη μπάλα»! Ήταν οι ίδιοι ακριβώς αθλητικογράφοι που μας ενημέρωναν κάθε εβδομάδα για το πώς θα σφυρίξουν στα προσεχή ματς οι διαιτητές, για το ποιος έχει το πάνω χέρι στο παρασκήνιο…

Ι. Τα χρόνια της «αθωότητας»

Α. Το «αγνό» παρελθόν: Το ελληνικό ποδόσφαιρο δεν ήταν ποτέ καθαρό. Πάντα κυκλοφορούσαν σ’ αυτό άνθρωποι έτοιμοι να πουλήσουν τη μάνα τους για 100 δραχμές. Εντούτοις, η διαφθορά εκείνη, αν και ενδημική, δεν ήταν γενικευμένη. Μιλάμε για περιστασιακές δωροδοκίες διαιτητών και αντιπάλων παικτών, με μεθοδολογίες απίστευτης γραφικότητας. Ακούγονταν ψίθυροι, κάποτε και κραυγές, αλλά για παιχνίδια τα οποία, ανά κατηγορία κι αγωνιστική περίοδο, ήταν μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού. Το θρυλικό ματς κυπέλλου Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού στη Λεωφόρο, τη δεκαετία του ’60, που ο κόσμος μπήκε μέσα γιατί πίστευε ότι οι δύο ομάδες είχαν συμφωνήσει να το λήξουν ισόπαλο για να γίνει επαναληπτικός και να εισπράξουν περισσότερα χρήματα από τα εισιτήρια. Κάποιοι αγώνες του Ολυμπιακού της εποχής της παντοδυναμίας Γουλανδρή. Κι αργότερα, άλλα ματς, όταν λεγόταν ότι ο Ολυμπιακός είχε «αδυναμία» στους αντίπαλους τερματοφύλακες (Λίσα, Δοξάκης, αργότερα ο Θεολόγης Παπαδόπουλος). Ο Παναθηναϊκός φέρεται να έστησε τον Ηρακλή σ’ ένα ματς. Άλλοι μεγάλοι και μικροί σε κάποια ακόμη. Για όλα αυτά σχεδόν κανείς δεν τιμωρήθηκε ποτέ… Εκτός από τον Ηρακλή, επί πρωθυπουργίας Ράλλη, ο οποίος υποβιβάστηκε γιατί προσπάθησε να στήσει τον ΠΑΟΚ (υπόθεση δωροδοκίας του Φιλώτα Πέλλιου, αν θυμάμαι καλά). Ο Πανιώνιος ποτέ δεν τιμωρήθηκε για τα δύο στημένα μπαράζ παραμονής με Μακεδονικό και ΠΑΣ Γιάννινα. Για την απόπειρα δωροδοκίας στις Σέρρες, επί εποχής Ζήτα, η ΑΕΚ τη γλίτωσε με αφαίρεση 2 (ή 3 βαθμών) και την πλήρωσε ο μεσάζων, ο Ντίνος Μπαλής. Περιστασιακές ιστορίες, χωρίς σύστημα κι οργάνωση.

Β. Η «παντοδυναμία» του καπετάνιου: Τα πρώτα 17 χρόνια του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, ο ισχυρός άνδρας ήταν ο Γιώργος Βαρδινογιάννης. Με την αύρα τις σπουδαιότερης επιχειρηματικής οικογένειας που είχε ασχοληθεί μέχρι τότε με το ποδόσφαιρο, με τα κοννέ του στην ΕΠΟ, τα όργανα διαιτησίας και, πρωτίστως, στο ΠΑΣΟΚ, ο «καπετάνιος» φαινόταν να ελέγχει τα ποδοσφαιρικά πράγματα. Μόνο που αν κάποιοι τον θεωρούσαν άρχοντα του παρασκηνίου, τότε, βάσει αποτελεσμάτων, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι ο απολογισμός του ήταν εξαιρετικά πενιχρός. Ή ότι τον χαρακτήριζε αίσθημα δικαιοσύνης. Στο διάστημα αυτό, ναι μεν ο Παναθηναϊκός κατέκτησε τα περισσότερα πρωταθλήματα (6, εκ των οποίων 2 την τελευταία διετία, με τη μεγάλη ομάδα που έφτασε μια ανάσα από τον τελικό του Τσάμπιονς Ληγκ), πλην όμως ο Ολυμπιακός (επί Σ. Νταϊφά) κέρδισε μόλις 1 λιγότερο, και μάλιστα με πιο σφιχτή οικονομική πολιτική από τον βασικό ανταγωνιστή του, ενώ η ΑΕΚ 4! Τίτλους πήραν ακόμη ο ΠΑΟΚ και η Λάρισα!

ΙΙ. Τα χρόνια της παράγκας

Α. Παράγκα Ι: Όλα αυτά θα αλλάξουν ριζικά στην επόμενη φάση του ελληνικού ποδοσφαίρου: από το 1997 μέχρι σήμερα ο Ολυμπιακός έχει κερδίσει 13 τίτλους σε 15 πρωταθλήματα κι ο Παναθηναϊκός μόλις 2! Κανείς άλλος! Και οι τίτλοι του Παναθηναϊκού κατακτήθηκαν σε ειδικές συνθήκες: και τις δύο σεζόν έγιναν στην Ελλάδα βουλευτικές εκλογές. Το 2004 ο ιδιοκτήτης του ΟΣΦΠ ψαχνόταν για να δει που πάνε τα πράγματα. Δεν τράβηξε κι η ομάδα του, έγιναν μερικές στραβές επιλογές, στο τέλος έφερε προπονητή τον Αλέφαντο και φυσικά όλα χάθηκαν… Ο Ιτζχάκ Σουμ έγινε νταμπλούχος. Πέρσι, αντιπαρατέθηκαν η κάψα των πολυμετοχικών του ΠΑΟ για τίτλο όπως-όπως με την αδιαφορία του Κόκκαλη, που είχε αποφασίσει να τα παρατήσει, και με μια γερασμένη ομάδα του ΟΣΦΠ που είχε φάει τα ψωμιά της. Πέραν των δύο εξαιρέσεων, όμως, το τροπάριο ήταν γνωστό: ο Ολυμπιακός πρωταθλητής (ακόμη κι αν χρειαζόταν ενστάσεις και διαιτητικά όργανα ώστε να κερδηθεί ο τίτλος στα χαρτιά). Μια τόσο σαρωτική επικράτηση δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο με όρους αγωνιστικής υπεροχής. Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι ο Ολυμπιακός ήταν η καλύτερη ομάδα επί 15 συναπτά έτη, η λογική λέει ότι θα έπρεπε να έχει χάσει περισσότερα πρωταθλήματα από δύο κι από περισσότερους ανταγωνιστές.

Η απάντηση βρίσκεται στην ποιοτική μετάλλαξη της διαφθοράς στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Η διαφθορά καθίσταται συστηματοποιημένη και συστημική, θεσμική ουσιαστικά. Για πρώτη φορά εκπονείται σχέδιο ολιστικής προσέγγισης που θα δώσει επαρκείς απαντήσεις στο ερώτημα «πώς ελέγχεται πλήρως το ποδοσφαιρικό σύστημα μιας χώρας». Πρόκειται για το opus majus μιας μεφιστοφελικής συνάντησης: της συνάντησης της δίψας του ιδιοκτήτη του ΟΣΦΠ, του Σ. Κόκκαλη, να σβήσει τη ντροπή για τα σχεδόν δέκα «πέτρινα χρόνια» της ομάδας του και ν’ απαντήσει στην προσβολή του «καπετάνιου» («ποτέ ξανά πρωτάθλημα στον Πειραιά») με τον πλέον εμφατικό τρόπο και της σατανικής ιδιοφυίας ορισμένων φυσιογνωμιών του παρασκηνίου, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει η μορφή του Θωμά Μητρόπουλου. Μέσα σ’ ένα καλοκαίρι, όλα αλλάζουν: το νέο παρασκήνιο ελέγχει την ΕΠΟ και σχεδόν όλες τις ΕΠΣ, την ΕΠΑΕ (όπου εγκαθίσταται ο πιο βιτρινάτος αδελφός του Θωμά, ο Βίκτωρας), τα όργανα επιλογής διαιτητών, τα πάντα όλα! Η διαβόητη παράγκα (ας την ονομάσουμε «Παράγκα Ι») έχει γεννηθεί! . Ο θρύλος λέει ότι το δημιούργημα αυτό χρωστά το όνομά του σε μια επιλογή του Θωμά Μητρόπουλου: αντί να κάνει τις κρίσιμες επαφές στα κανονικά γραφεία της εταιρίας του επί της οδού Θηβών, ο ισχυρός άνδρας της ΠΑΕ Αιγάλεω προτίμησε να στήσει ένα λυόμενο σε παρακείμενο οικόπεδο όπου και συναντούσε όλα αυτά  τα πρόσωπα με τα οποία καθόριζε τις τύχες του ελληνικού ποδοσφαίρου. Η φιλοσοφία του συστήματος συνοψιζόταν στην κλασσική ρήση του Σπάθα πατρός, πρώην διαιτητή και στη συνέχεια παράγοντα του πειραιώτικου ποδοσφαίρου: «Ο Ολυμπιακός και το Αιγάλεω να κερδάνε και όλοι οι άλλοι να πάνε να γ…»! Η πραγματικότητα ήταν φυσικά πολύ πιο σύνθετη. Γιατί το σύστημα δεν εξασφάλιζε μόνο τίτλους στον ΟΣΦΠ και διακρίσεις στο Αιγάλεω. Κανόνιζε ποιοι θα διακριθούν, ποιοι θα σωθούν και ποιοι θα πέσουν. Κι όχι μόνο στην Α΄ Εθνική αλλά και στις μικρότερες κατηγορίες, ακόμη και στα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα. Ο έλεγχος των πραγμάτων ήταν απόλυτος: διοργανώτρια αρχή, ομοσπονδία, διαιτησία (όπου ο έλεγχος του οικοδομήματος ήταν ασφυκτικός: οι διαιτητές της παράγκας στρατολογούνταν και καταρτίζονταν στις μικρότερες κατηγορίες για να προβιβασθούν πανέτοιμοι στην Α΄Εθνική). Κυρίως, όμως, ένα δίκτυο προθύμων ομάδων, απόλυτα προσδεδεμένων στο άρμα του ισχυρού και της παράγκας, περισσότερες από 10 σε κάθε πρωτάθλημα (όταν οι «θυγατρικές» του ΠΑΟ στα χρόνια της παντοδυναμίας του ποτέ δεν ξεπέρασαν τις 4-5) έτοιμες για κάθε θέλημα, με αντάλλαγμα τη διάκριση, την παραμονή, την ευνοϊκή πώληση παιχτών στον ισχυρό, δανεικούς ποδοσφαιριστές κ.λπ. Οι ομάδες αυτές τα έδιναν όλα στα ματς με ανταγωνιστές του ισχυρού. Όταν όμως αντιμετώπιζαν τον ευνοούμενο της παράγκας, τα πάντα άλλαζαν: π.χ. σ’ έναν αγώνα πρόθυμου μικρού με τον ΟΣΦΠ στις κερκίδες βρίσκονταν οπαδοί μόνο του δεύτερου. Ο τόνος δινόταν πριν από το εναρκτήριο λάκτισμα, όταν τιμούνταν για την προσφορά τους στο ποδόσφαιρο παλαίμαχοι του ισχυρού. Η ενδεκάδα της πρόθυμης ομάδας ήταν όλως πειραματική: όσοι ήταν τιμωρημένοι λόγω καρτών εξέτιαν την ποινή στο ματς αυτό (ανίκητη ελληνική πατέντα η επιλογή του αγώνα στον οποίο θα εκτίσει την ποινή ο τιμωρημένος), τα ατού της ομάδας παρουσίαζαν ξαφνικούς τραυματισμούς ή ψυχολογικά προβλήματα. Ο προπονητής θεωρούσε ότι το ματς με τον πρωτοπόρο ήταν η ιδανική στιγμή για να δοθεί η ευκαιρία σε μερικούς εφήβους. Κι αυτό το σύνολο, που έπαιζε μαζί για πρώτη και μάλλον τελευταία φορά είχε πάρει εντολή να παίξει «μαλακά». Ομορφιές. Αυτή η «ιδιαιτερότητα» αποτελούσε την κατεξοχήν νόθευση του ελληνικού πρωταθλήματος.

Β. Παράγκα ΙΙ – α. τα πραγματικά περιστατικά: Κάπως έτσι θα περάσουν πολλά χρόνια. Μεγάλες μορφές αναδείχθηκαν, σαν τον τιτανοτεράστιο πρόεδρο της ΕΠΟ Γκαγκάτση, ο οποίος καθαγιάσθηκε (;) στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ, δηλαδή του Ευρωπαϊκού της Πορτογαλίας. Το άστρο κάποιων άρχισε να σβήνει. όπως των αδελφών Μητρόπουλων (το Αιγάλεω άρχισε να πέφτει κατηγορίες). Μία ήταν μόνο η σταθερά: το πρωτάθλημα κατέληγε πάντα στο λιμάνι. Μέχρι που έφτασε το πλήρωμα του χρόνου κι ο ιδιοκτήτης του ΟΣΦΠ αποφάσισε ότι έπρεπε να αποσυρθεί. Την ίδια ώρα, στον μεγάλο αντίπαλο, το πείραμα της πολυμετοχικότητας και τα διαθέσιμα χρήματα δημιουργούσαν ακλόνητες βεβαιότητες και ακατανίκητες επιθυμίες. Τα σκήπτρα έπρεπε να ξαναγυρίσουν στους πράσινους. Την ίδια ώρα, άλλα πρόσωπα, όλοι ικανοί και έμπειροι παίκτες του παρασκηνίου έστηναν την «Παράγκα ΙΙ». Είναι πολύ πιθανό να προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στον βουλιμικό και φουριόζο περσινό πρόεδρο του ΠΑΟ. Μόνο που δεν χρειάστηκαν ποτέ. Έτσι κι αλλιώς ο Παναθηναϊκός πέρσυ έχασε και τα δύο ντέρμπυ με τον ΟΣΦΠ. Κέρδισε σχετικά άνετα τον τίτλο γιατί ήταν σταθερός και σοβαρός με τους μικρότερους, την ώρα που ο γερασμένος κι αδιάφορος Ολυμπιακός πέταγε βαθμούς δεξιά κι αριστερά. Δεν χρειάζεται παράγκα όταν υπάρχει μόνον ένας ενδιαφερόμενος.

Να όμως που το καλοκαίρι του 2010 οι ενδιαφερόμενοι έγιναν ξανά δύο! Κι από τους δύο, μόνον ένας ήταν πραγματικά ζεστός, ακόμα πιο βουλιμικός και φουριόζος κι έτοιμος να κάνει οτιδήποτε για να δείξει ότι η σεζόν 2009-2010 ήταν απλώς μια πράσινη παρένθεση. Την ώρα που στον ΠΑΟ η πολυμετοχικότητα κατέρρεε και ύστερα από ένα βαλς εναλλαγών στον προεδρικό θώκο καταλήγαμε στην απόλυτη αδιαφορία των μετόχων για την ομάδα τους, ο Βαγγέλης Μαρινάκης ήταν έτοιμος για τα πάντα. Το κομβικό σημείο ήταν παραδόξως η νίκη του ΠΑΟ επί του Άρη στη Θεσσαλονίκη, με το πέτσινο πέναλτυ: οι φωνές του (και πρόεδρου της διοργανώτριας αρχής) Μαρινάκη ήταν τέτοιες που σε έκαναν να πιστέψεις ότι κάποιοι ήταν ένοχοι εσχάτης προδοσίας. Στην πραγματικότητα σηματοδοτούσαν την αλλαγή σκηνικού. Η βασιλεία της Παράγκας ΙΙ είχε αρχίσει κι ο σκοπός ήταν ίδιος μ’ αυτόν της Παράγκας Ι. Η συνέχεια ξεπέρασε κάθε προσδοκία, κάθε προηγούμενο, με αποκορύφωμα το στημένο ντέρμπυ της ντροπής στο Καραϊσκάκη.

β. Τα πρόσωπα: Οι αρχιτέκτονες της παράγκας δεν ήταν τίποτε πρωτόβγαλτοι. Άρχοντάς της, ο Αχιλλέας Μπέος. Άνθρωπος με το ιδανικό επάγγελμα για παράγοντα του ποδόσφαιρου με ειδίκευση στο παρασκήνιο (ιδιοκτήτης νυχτερινών κέντρων) που γνωρίζει ταυτόχρονα πολλά καντάρια μπάλα. Διακρίθηκε ως πρόεδρος του Πανιωνίου, όταν με λίγα μέσα κατόρθωσε να φτιάξει μια εξαιρετικά ανταγωνιστική ομάδα που έβγαινε στην Ευρώπη κι έπαιζε όλους τους μεγάλους στα ίσα. Στα χρόνια της Παράγκας Ι ήταν αυτόνομος: τον Ολυμπιακό ο Πανιώνιος πάντα τον κόντραρε στα χρόνια του Μπέου. Μετά τη φυγή του από τον Πανιώνιο «κατέφυγε» στον Ολυμπιακό Βόλου, τον οποίο ανέβασε κατηγορίες. Φέτος, με τη  επιστροφή της ομάδας στην Α΄ Εθνική, ο Ολυμπιακός Βόλου παρουσίασε μια εξαιρετική ομάδα που κέρδισε την έξοδό της στην Ευρώπη, κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά χρονικά. Ευφυής και ικανός, ο Μπέος έχει ένα κακό συνήθειο: τον περίεργο στοιχηματισμό σε ύποπτους αγώνες. Εκείνο το αλήστου μνήμης ευρωπαϊκό ματς μεταξύ Πανιωνίου και Διναμό Τυφλίδας (δύο ημίχρονο, ένα τελικό) είχε κάτσει εδώ και χρόνια στον λαιμό των υπευθύνων της Ουέφα.

Δεξί του χέρι και αντιπρόεδρος της ομάδας του Βόλου, μολονότι Αχαιός, ο πρώην αντιπρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Αθ. Κανελλόπουλος. Παρότι προερχόμενος διοικητικά από τον ΠΑΟ, ο Κανελλόπουλος διατέλεσε πρόεδρος της ΕΠΑΕ στα χρόνια της Παράγκας Ι με ρόλο ιδιαίτερα σκοτεινό. Το καλοκαίρι προαλειφόταν για πρόεδρος της διοργανώτριας αρχής με την υποστήριξη του Μαρινάκη και του, τότε τέως και μελλοντικού (!) προέδρου του ΠΑΟ, Ν. Πατέρα, μέχρι που τελικά ο Μαρινάκης αποφάσισε να πάει ο ίδιος για το αξίωμα.

Αυτονομημένος, αλλά μέσα σ’ όλα τα καλά κόλπα, ένας αληθινός «άρχοντας» του ποδοσφαίρου, ο Μπιγκ Μακ Μάκης Ψωμιάδης (με όλη τη φαμίλια του). Επαγγελματικά συνάδελφος του Μπέου (μάλλον παλαιότερος στο κουρμπέτι), έχοντας εξαιρετικές σχέσεις με στρατιωτικούς και εκκλησιαστικούς κύκλους, ο Ψωμιάδης εισέβαλε δυναμικά στα αθλητικά δρώμενα το ’88 ως ιδιοκτήτης της μπασκετικής ΑΕΚ (οι μεγαλύτεροι θυμούνται τις συνθήκες υπό τις οποίες αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την ομάδα ο Ντάνυ Βραίηνς). Έφτασε στην κορυφή ως ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ΑΕΚ (και όλες οι μετέπειτα διοικήσεις τον κυνηγούν για μυθικά ποσά που φέρεται να καταχράσθηκε). Στη συνέχεια ειδικεύθηκε να οδηγεί ομάδες από το μηδέν στη διάκριση (παλιότερα τον Ακράτητο, τώρα την Καβάλα). Έκανε την Καβάλα (στην οποία, λόγω… νομικών εκκρεμοτήτων διόρισε πρόεδρο τον γιο του) μια από τις καλύτερες ομάδες του πρωταθλήματος, φέρνοντας παίχτες που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα μπορούσαν να παίξουν μόνο σε ΠΑΟ ή ΟΣΦΠ. Την παραμονή της έκδοσης του εντάλματος για τη σύλληψή του είχε μόλις ολοκληρώσει ένα ακόμη μεγάλο ντηλ: τη συγχώνευση της Καβάλας με τον ιστορικό αλλά υποβιβασμένο (λόγω οικονομικών προβλημάτων και πλαστογραφημένης φορολογικής ενημερότητας) Ηρακλή Θεσσαλονίκης. Είχε κοινό με τον Μπέο και το μοιραίο χούι του στοιχηματισμού σε ύποπτα παιχνίδια. Με πολύπλευρες δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων και η προμήθεια αναβολικών ουσιών σε αθλητές διαφόρων αθλημάτων. Είναι ο άνθρωπος που δεν έχασε δίκη από αντιπάλους τόσο ισχυρούς όσο ο κάποτε ισχυρός άνδρας του ΠΑΣΟΚ Κ. Λαλιώτης ή οι διοικήσεις της αγαπημένης του ΑΕΚ. Πώς να χάσει άλλωστε όταν τη δικάσιμο επιτυγχάνεται αναβολή λόγω των εισαγωγών του σε νοσοκομείο (χρονίως πάσχων από φυματίωση).

Κοντά σ’ αυτούς πλήθος υπαρχηγών, βαρόνων, στελεχών και εκτελεστικών οργάνων: παράγοντες, εν ενεργεία και βετεράνοι ποδοσφαιριστές, προπονητές κι άλλοι πολλοί. Μεταξύ τους και κάποια αστέρια της Παράγκας Ι, σαν τον Θωμά Μητρόπουλο ή τον «υπαρχηγό» του, τον περιβόητο Σπάθα. Τα ονόματα, τις πράξεις και τους διαλόγους τους μπορεί κανείς να θαυμάσει (και να διασκεδάσει… ή να κλάψει) διαβάζοντας το κατηγορητήριο.

Και τώρα, τι γίνεται; Ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς: υπάρχουν συλλήψεις, εντάλματα σύλληψης και ασκήσεις ποινικής δίωξης. Απέχουμε πολύ από καταδίκες. Όλοι οι κατηγορούμενοι απολαύουν του τεκμηρίου αθωότητας, το οποίο είναι απολύτως σεβαστό. Άλλωστε η φυλακή δεν είναι ωραίο πράγμα και δεν την εύχεσαι ούτε στον χειρότερο εχθρό σου. Υπάρχει, όμως, και μια άλλη παράμετρος: η αθλητική δικαιοσύνη που δεν λειτουργεί με τα κριτήρια της ποινικής και δεν απαιτεί για την τιμωρία τον ίδιο βαθμό βεβαιότητας και τα ίδια αποδεικτικά στοιχεία. Σε άλλες χώρες, υπήρξαν εξοντωτικές τιμωρίες για μικρότερης βαρύτητας αδικήματα. Στη Γαλλία υποβιβάσθηκε η Μαρσέιγ και της αφαιρέθηκαν τίτλοι, κι ας ήταν η μοναδική γαλλική ομάδα με Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης στην τροπαιοθήκη της. Στην Ιταλία ομοίως υποβιβάσθηκε ολόκληρη Γιουβέντους. Κι από αυτήν αφαιρέθηκαν τίτλοι κερδισμένοι στο γήπεδο, τίτλοι που θα είχαν κατά πάσα πιθανότητα κατακτηθεί ακόμα κι αν όλα ήταν καθαρά. Παλαιότερα είχε υποβιβασθεί για στημένα παιχνίδα η Μίλαν. Στην Ελλάδα οι αθλητικές ποινές πρέπει να είναι τουλάχιστον αντίστοιχες σε αυστηρότητα, αν όχι βαρύτερες. Ακόμη κι αν καταλήξουμε με πέντε ομάδες στη μεγάλη κατηγορία. Ακόμη κι αν αποφασισθεί να αποσυρθούν όλες οι ομάδες μας από τα ευρωπαϊκά κύπελλα. Είναι η μοναδική μας ευκαιρία να αποκτήσουμε ένα σχετικά καθαρό και τίμιο ποδόσφαιρο (γιατί η διαφθορά είναι στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, δεν εξαλείφεται – περιορίζεται όμως). Είναι μια μεγάλη ευκαιρία να εφαρμοσθούν στην Ελλάδα οι ισχύοντες νόμοι, να αποδοθεί δικαιοσύνη, να πραγματωθεί επιτέλους η ισονομία με τη σύγχρονη έννοιά της. Ας είναι και στο ποδόσφαιρο. Θα είναι μια αρχή. Δεν θάναι μικρό πράγμα…