Περί Ευρώπης, παγκοσμιοποίησης και άλλων θεμάτων

Χάρτης της Ευρώπης από τον Φλαμανδό χαρτογράφο Γεράρδο Μερκάτορ, πιθ. 1589

Οι παραδόσεις υπάρχουν συνήθως για να σπάνε. Έως το 2010 καμία ευρωπαϊκή ομάδα δεν είχε κατακτήσει το τρόπαιο μακριά από τη Γηραιά Ήπειρο. Στις τελευταίες δύο διοργανώσεις, ευρωπαϊκές ομάδες σήκωσαν το τρόπαιο σε άλλες ηπείρους: πρώτα η Ισπανία στην, ας πούμε, «ουδέτερη» Νότια Αφρική και έπειτα, το 2014, η Γερμανία, αυτή τη φορά, όμως, στο έδαφος της ηπείρου που μοιράστηκε με την Ευρώπη τις κατακτήσεις του Παγκοσμίου Κυπέλλου και μάλιστα στη Βραζιλία, τη χώρα με τις περισσότερες νίκες στον θεσμό.

Κάποιες παραδόσεις αποδεικνύονται ιδιαίτερα ανθεκτικές. Μετά το 1958 και τη νίκη της Βραζιλίας στη Σουηδία, οι τελικές φάσεις που διοργανώνονται στην Ευρώπη οδηγούν και στη στέψη ευρωπαϊκής ομάδας. Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται και φέτος. Και επιβεβαιώνεται με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Όπως είχε συμβεί και το 2006 στη Γερμανία, και οι τέσσερις ομάδες των ημιτελικών είναι ευρωπαϊκές! Δεν αποτελεί το γεγονός αυτό απόδειξη της πρωτοκαθεδρίας του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου; Προφανώς, ναι! Ή, μάλλον, εκ πρώτης όψεως. Η πραγματικότητα είναι πάντα πιο σύνθετη απ’ όσο δείχνει.

Το ποδόσφαιρο στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης: Έχουμε επισημάνει πολλές φορές ότι το επαγγελματικό ποδόσφαιρο αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και προωθημένα παραδείγματα παγκοσμιοποίησης. Δεν υπάρχει κανένα ποδόσφαιρο του «δρόμου» ή της «αλάνας», αλλά μόνο ποδόσφαιρο φυτωρίων και επαγγελματικών σχολών κατάρτισης. Ο νεαρός ποδοσφαιριστής εκπαιδεύεται και μαθαίνει να σκέφτεται και να ενεργεί με τον ίδιο κατ’ ουσίαν τρόπο στο Ροσάριο, το Σάο Πάουλο, το Ντόρτμουντ και τη Λυών. Στην εποχή, λοιπόν, της παγκοσμιοποίησης, μπορούμε να κάνουμε λόγο για «ευρωπαϊκό» και άλλο ποδόσφαιρο; Ίσως να ήταν ακριβέστερο να μιλήσουμε για ποδόσφαιρο το οποίο κάπως απλουστευτικά ονομάζουμε ευρωπαϊκό. Το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο δεν είναι ούτε ενιαίο (είναι ίδιο το ποδόσφαιρο της Ισπανίας, έστω αυτής των τελευταίων δέκα χρόνων, με εκείνο της Γερμανίας, της Ιταλίας ή της Αγγλίας;) ούτε αποκλειστικά ευρωπαϊκό. Έχει διαμορφωθεί χάρη στη συμβολή ποδοσφαιριστών και τεχνικών προερχόμενων από πλείονες ηπείρους. Αν τα κύρια συστατικά του σύγχρονου ποδοσφαίρου είναι ευρωπαϊκά, αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί στο ότι τα πλουσιότερα πρωταθλήματα, αυτά που προσελκύουν τους ποδοσφαιριστές με τη μεγαλύτερη «χρηματιστηριακή» αξία, βρίσκονται στη Γηραιά Ήπειρο. Εάν θα έπρεπε να μιλήσουμε για κάποια ηγεμονία με γεωγραφικούς όρους, αυτή θα είχε χαρακτηριστικά πρωτίστως οικονομικά.

Η αποτυχία των Λατινοαμερικανών: Γιατί απέτυχαν οι εκτός Ευρώπης εθνικές ομάδες; Μήπως ακριβώς γιατί στηρίχθηκαν στα πιο γνωστά ποδοσφαιρικά αστέρια, τα οποία αποδείχθηκαν στην πράξη πολύ λίγα για να τις οδηγήσουν στη διάκριση; Είναι αλήθεια ότι το ρωσικό ΠΚ υπήρξε συνώνυμο της, κατά το μάλλον ή ήττον, παταγώδους αποτυχίας των μεγάλων αστέρων: ο Μέσσι λύγισε κάτω από το βάρος της ευθύνης, χαρίζοντας εκλάμψεις μόνο του μεγάλου ταλέντου του. Ο Νεϋμάρ αναλώθηκε σε ατομισμούς και σε προσπάθειες να εκβιάσει κάποιο πέναλτυ. Ακόμη κι ο Ευρωπαίος Κριστιάνο Ρονάλντο σίγησε εκκωφαντικά όταν φτάσαμε στη φάση των νοκ άουτ παιχνιδιών, όπως μας έχει τελικά συνηθίσει. Η εξήγηση των σταρ που απέτυχαν εξουθενωμένοι από εξαντλητικές σαιζόν σε απαιτητικά πρωταθλήματα είναι ευλογοφανής, αλλά όχι ικανοποιητική. Οι παίκτες και των τεσσάρων ντεμιφιναλίστ προέρχονται κατά πλειονότητα από εξαντλητικές αγωνιστικές χρονιές σε δύσκολα πρωταθλήματα. Γιατί διαπρέπει και δίνει τα πάντα ένας Μόντριτς; Να φταίει άραγε ότι τα μεγάλα αστέρια προτιμούν τις διακρίσεις με τους συλλόγους τους, γιατί αυτές δίνουν τις επικερδείς συμβάσεις με συλλόγους ή διαφημιστικές εταιρίες; Ναι, σε κάποιο βαθμό! Αλλά όχι επαρκή για να εξηγήσει την αποτυχία.

Ποδόσφαιρο αλάνας στην Αργεντινή. Πηγή: ιστότοπος La Règle du Jeu

Κάποιοι διατείνονται ότι οι εκτός Ευρώπης (και κυρίως οι λατινοαμερικανικές) ομάδες απέτυχαν διότι έχασαν την ιδιαίτερη ποδοσφαιρική τους ταυτότητα. Μπορεί, αλλά ομάδες όπως η Αργεντινή και η Ουρουγουάη αγωνίζοντας ανέκαθεν ευρωπαϊκά, έστω και με την προσθήκη κάποιων ποδοσφαιριστών υψηλής τεχνικής κατάρτισης. Ακόμη και η Βραζιλία είχε μεταμορφωθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια σε μια ομάδα απολύτως ευρωπαϊκής νοοτροπίας. Ίσως, επομένως, οι λόγοι να είναι διαφορετικοί.

Εάν μπορούμε να εντοπίσουμε κάποιον «δομικό» λόγο, αυτός έγκειται στη φυσική κόπωση που συνεπάγονται τα διαρκή υπερατλαντικά ταξίδια για τους ποδοσφαιριστές των λατινοαμερικανών ομάδων και στις δυσχέρειες μονταρίσματος που ενέχει η πιο σποραδική συγκέντρωσή τους στο πλαίσιο των αντίστοιχων εθνικών τους. Ίσως, όμως, και αυτή η εξήγηση να είναι μόνο μερικής αξίας και η αποτυχία να εξηγείται από λόγους περισσότερο συγκυριακούς: ανεπαρκείς τεχνικοί και δυσλειτουργικές ομοσπονδίες (Αργεντινή), έλλειψη ποδοσφαιριστών με συγκεκριμένα τεχνικά χαρακτηριστικά σε καίριες θέσεις (Βραζιλία), κοκ.

Σε κάθε περίπτωση, μια εντελώς ευρωπαϊκή τελική τετράδα στερεί από τη διοργάνωση την οικουμενικότητά της, το ενδιαφέρον που προσδίδει η παρουσία ομάδων που σπανιότερα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε. Αλλά, φυσικά, δεν φταίνε οι Ευρωπαίοι για αυτό.

Η καλύτερη τελική τετράδα; Είναι οι τέσσερις αυτές ομάδες πραγματικά οι καλύτερες; Θα ήταν ακριβέστερο να πούμε ότι στα ημιτελικά θα αναμετρηθούν τρεις από τις ομάδες με την πιο ικανοποιητική παρουσία στη διοργάνωση, συν μία που εκμεταλλεύθηκε με απόλυτη αποτελεσματικότητα την ανισορροπία η οποία ανέκυψε όσον αφορά το πρόγραμμα των αναμετρήσεων. Η σχετική ή πλήρης αποτυχία των μεγάλων που προορίζονταν για το δεύτερο μισό του ταμπλώ των νοκ άουτ αγώνων έφερε κάποιους στο πρώτο μισό (Αργεντινή) και κάποιους άλλους εκτός διοργάνωσης (Γερμανία). Πάντως, λαμβανομένων υπόψη των προεκτεθέντων, καμία ομάδα δεν έκλεψε τη θέση της στα ημιτελικά.

Αντουάν Γκριεζμάνν (Γαλλία)/ πηγή: ιστότοπος soccer.ru, Антон Зайцев.

 

• Η Γαλλία είναι η ομάδα με το πλουσιότερο ταλέντο και το καλύτερο δυναμικό. Μετά το τρελό ματς με την Αργεντινή, απέκλεισε άνετα κι επαγγελματικά μια Ουρουγουάη που έδειξε τα όρια των δυνατοτήτων της. Η Γαλλία δεν έχει εμφανείς ελλείψεις. Έχει καλό και σταθερό τερματοφύλακα, πολυδύναμους ακραίους αμυντικούς και αμυντικούς μέσους, αξιόπιστα κεντρικά μπακ, δημιουργικό κέντρο και πλειάδα επιθετικών λύσεων με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά. Θα ξεκινήσει από τη θέση του φαβορί τον ημιτελικό της και, αν όλα πάνε για εκείνην κατ’ ευχήν, τον τελικό.
• Το Βέλγιο κατόρθωσε να περάσει σε άλλη πίστα δυσκολίας και αξίας. Αντιμετωπίζοντας στη φάση των 16 μια θεωρητικά αδύναμη ομάδα, βρέθηκε να χάνει με 0-2, αλλά μπόρεσε να ανατρέψει την κατάσταση. Στον προημιτελικό, ο προπονητής του είχε το θάρρος (και τη λογική) να ξεκινήσει με την ομάδα που τελείωσε τον αγώνα με την Ιαπωνία. Ήταν σαφές ότι αυτή, η θεωρητικά πιο επιθετική διάταξη, επιτρέπει στους Κόκκινους Διάβολους να εκμεταλλευθούν  με την καλύτερο τρόπο την πλειάδα αστέρων που διαθέτουν στο κέντρο και την επίθεση, αλλά και το μεγάλο όπλο τους, δηλαδή τις ταχύτατες αντεπιθέσεις. Αυτή η πιο ορθολογική (τελικά) σύνθεση, με την επιθετική πεντάδα Ντε Μπρόυνε, Αζάρ, Φελλαϊνί, Σαντλί και Λουκακού, κατέδειξε όλες τις αδυναμίες της θεωρητικά μεγάλης Βραζιλίας και οδήγησε το Βέλγιο δίκαια στην τελική τετράδα. Μπορεί να υπερνικήσει και την πληρέστερη ομάδα της διοργάνωσης; Θα το μάθουμε αύριο.

Ρ. Λουκακού (Βέλγιο)

• Όσο άνετη υπήρξε η Κροατία στη φάση των ομίλων, τόσο δυσκολεύτηκε στα νοκ άουτ παιχνίδια, επικρατώντας και στα δύο χάρη στη διαδικασία των πέναλτυ. Δυσκολία να αναλάβει τον ρόλο του φαβορί; Συγκυρίες (ο αιφνιδιασμός από τους Δανούς, ο αγώνας με τη διοργανώτρια στα προημιτελικά); Δίχως αμφιβολία το υλικό της είναι πρώτης ποιότητας, πεπειραμένο και με εξαιρετικά τεχνικά προσόντα. Ίσως να υπάρχει ένα εύλογο ζήτημα νοοτροπίας, αυτή η αίσθηση ότι ο στόχος έχει ήδη επιτευχθεί, ότι καλά είναι κι ως εδώ. Την Τετάρτη θα μας αποδείξει αν οι φιλοδοξίες της είναι πραγματικά μεγάλες. Τέτοια ευκαιρία, πάντως, δεν πρόκειται να της παρουσιαστεί ξανά.
• Από άποψη υλικού, η Αγγλία είναι η πιο αδύναμη ομάδα από τις τέσσερις. Από άποψη φιλοδοξιών και, ενδεχομένως, νοοτροπίας, ίσως και να είναι η πιο δυνατή. Κι αυτά τα στοιχεία αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα στο ποδόσφαιρο και όχι μόνο. Η επικράτηση των λιονταριών στα προημιτελικά ήταν άνετη. Η Σουηδία υπήρξε το ιδανικό θύμα. Οι φάσεις που θα άλλαζαν τη ροή του αγώνα δεν της βγήκαν (δεν είναι αμέτοχος σε αυτό ο Πίκφορντ), ο διαιτητής άφησε το σκληρό παιχνίδι των Βρετανών και οι Σκανδιναβοί αποχώρησαν ήρεμα και χωρίς να διεκδικήσουν πολλά. Για την Αγγλία το ζητούμενο θα είναι να υπερβεί τις τεχνικές αδυναμίες μεγάλου μέρους του δυναμικού της. Μπορεί να το πετύχει; Ασφαλώς, διότι πιστεύει στον εαυτό της και θεωρεί ότι η διοργάνωση της χρωστάει κάτι.

Συμπεράσματα; Μας έμαθε κάτι νέο το ρωσικό ΠΚ σε επίπεδο τακτικής και τεχνικής; Αυτό είναι εξαιρετικά αμφίβολο. Άλλωστε, μια τελική φάση ΠΚ δεν αποτελεί το ιδανικό πεδίο για πειραματισμούς και νεωτερισμούς. Ούτε και οι εθνικές ομάδες, με τις δυσκολίες μονταρίσματος, τη σχετική μόνο συνοχή και την πλημμελή ομοιογένεια, προσφέρονται για κάτι τέτοιο. Τα περισσότερα τέρματα επιτεύχθησαν είτε από στημένες φάσεις είτε από αντεπιθέσεις, ό,τι κι αν σημαίνει ο όρος αυτός. Για την ακρίβεια, αποδείχθηκε η σημασία της συμπεριφοράς των ομάδων στις δύο φάσεις μετάβασης (transition), δηλαδή κατά την απώλεια και την ανάκτηση της κατοχής. Οι ομάδες που διακρίθηκαν στη διοργάνωση είχαν και πολύ καλές επιδόσεις στον τομέα αυτό.

Τα δάκρυα του Χιμένες (πηγή: Le Soir.be)

Τι να κρατήσουμε για προσωρινό επίλογο, λίγο πριν τα ημιτελικά; Ίσως τα δάκρυα του Ουρουγουανού Χιμένες, δείγμα του ψυχολογικού βάρους που προσπάθησε να σηκώσει μια εθνική με μεγάλη ιστορία, αλλά και με τόσο μικρή δεξαμενή άντλησης έμψυχου δυναμικού. Και την αρχοντιά του Γκριεζμάνν, για ακόμη μια φορά, ο οποίος σχεδόν δεν πανηγύρισε το κρίσιμο γκολ που πέτυχε κατά της Ουρουγουάης. Το δίχως άλλο σκεφτόταν τους αντιπάλους του εκείνης της ημέρας που είναι και συμπαίκτες του στη Μαδρίτη (τον Χιμένες και τον, ανάδοχο της κόρης του Γάλλου επιθετικού, Γοδίν). Ίσως και το ότι ένα γκολ που είναι σε μεγάλο βαθμό δώρο του αντίπαλου τερματοφύλακα δεν πρέπει να πανηγυριστεί όπως θα πρόσταζε η πρακτική σημασία του.

Ein deutsches Requiem

Ο Γ. Λεβ μετά την ταπεινωτική ήττα από την Κορέα

Το κείμενο αυτής της ανάρτησης άρχισα να το γράφω το βράδυ του Σαββάτου, κατά τη διάρκεια της ανάπαυλας του αγώνα Σουηδίας-Γερμανίας. Μια ώρα αργότερα, η μαχητικότητα και η επιμονή των Γερμανών, η ατολμία της Σουηδίας (που οπισθοχώρησε ενώ είχε αριθμητικό πλεονέκτημα), η ποδοσφαιρική αφέλεια του Ντουρμάζ και μια μικρή διαιτητική βοήθεια που είχε προηγηθεί (το πέναλτυ στον Μπεργκ που δεν δόθηκε ποτέ) καθιστούσαν το κείμενο εντελώς ανεπίκαιρο. Όλως παραδόξως, επρόκειτο απλώς για μια παράταση ζωής. Η φετινή Γερμανία δεν άξιζε για πολλά.

Με τα στελέχη που είχαν συμβάλει στην κατάκτηση του τροπαίου του 2014 να δείχνουν γερασμένα, κουρασμένα και χορτασμένα και με τους νέους παίκτες να μην έχουν το απαιτούμενο επίπεδο για τη Μάννσαφτ (ποιοι είναι αυτοί οι Βέρνερ, οι Γκορέτσκα και οι Ζύλε;), η Γερμανία διάβηκε αυτό το ΠΚ τρεκλίζοντας. Κατέληξε να παίζει την πρόκρισή της με τη Νότια Κορέα, μια ομάδα μαχητική, γρήγορη και με εξαιρετική φυσική κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα απίστευτα άμπαλη. Ο εξευτελισμός της πρωταθλήτριας ήταν ακριβώς η ήττα από μια τέτοια ομάδα. Στείρα ανάπτυξη, ανακάτεμα της ενδεκάδας με τρόπο που έδειχνε βραχυκύκλωμα (ο Λεβ έπαθε Σαμπάολι), αστοχία και στο τέλος… δράμα. Η παράδοση που τείνει να δημιουργηθεί τηρήθηκε. Στις 4 από τις 5 τελευταίες διοργανώσεις η κάτοχος του τροπαίου αποκλείεται ήδη από τη φάση των ομίλων. Τώρα ήρθε η σειρά και της Γερμανίας, μιας ομάδας που ποτέ πριν δεν είχε αποκλειστεί τόσο νωρίς. Τα εισιτήρια για Φρανκφούρτη εκδόθηκαν 20 ημέρες πριν από την επιθυμητή ημερομηνία.

Επιστροφή από τον ποδοσφαιρικό Άδη: Πόσο μεγάλη είναι η δυστυχία της Κασσάνδρας που βλέπει τις προφητείες της να εκπληρώνονται! Ό,τι είχαμε δει στον πρώτο αγώνα της Αλμπισελέστε πραγματοποιήθηκε στον δεύτερο αγώνα της, τον διασυρμό από την Κροατία. Ακολούθησαν επεισόδια κάποιας φτηνιάρικης τηλεοπτικής σειράς, με μπόλικο υλικό για σκανδαλοθηρικά έντυπα. Φήμες για πραξικόπημα των ποδοσφαιριστών που ήθελαν να διώξουν τον πελαγωμένο Σαμπάολι, καβγάδες και ξύλο μεταξύ των πρώτων, στην ομοσπονδία επικρατεί χάος (αν κάνετε τον κόπο να γουγλίσετε το όνομα του προέδρου Κλάουντιο «Τσίκι» Τάπια και δείτε και φωτογραφίες όλο και κάτι θα υποψιαστείτε), ο Μπουρουτσάγα έρχεται, λέει, για να σώσει το καράβι που βυθίζεται, αλλά τελικά τίποτε δεν αλλάζει και συνεχίζουμε με αυτούς που έχουμε.

Σαμπάολι και Μέσσι (φωτογραφία: Reuters)

Η Αργεντινή κατεβαίνει στο γήπεδο για να δώσει τον υπέρ πάντων αγώνα, ο Σαμπάολι ανακατεύει και πάλι την τράπουλα, από τις εμπνεύσεις του κάποιες βγαίνουν, κάποιες είναι εξίσου τραγικές με τις προηγούμενες, ο Μέσσι υπερνικά σε κάποιο βαθμό το βάρος της ευθύνης και, τελικά, διά πυρός και σιδήρου, με πόνο, δάκρυα κι αγωνία, η Αργεντινή ξεπερνά το εμπόδιο της αξιόμαχης Νιγηρίας και προκρίνεται στους 16. Μπορεί να πάει πιο μακριά; Λογικά, όχι: πού μπορεί να φτάσει με ένα μεγάλο αστέρι τόσο εύθραυστης ψυχοσύνθεσης, βασικά ατού σε κακή κατάσταση (Ιγουαΐν, Ντι Μαρία), έναν ποδοσφαιρικά συνταξιούχο που παίζει λόγω ονόματος και επειδή είναι πάλιουρας [Μασ(κ/τσ)εράνο], με παίκτες μέτριους (Έντσο Πέρες, Παβόν, Μπανέγα) ή καλούς μόνο για να τους στείλεις να δουλέψουν στα βαπόρια (Ταλιαφίκο, Ακούνια, Μέσα) κι έναν προπονητή που έχει περιέλθει σε κατάσταση πλήρους σύγχυσης κι έχει χάσει κάθε εξουσία πάνω στην ομάδα των ποδοσφαιριστών;

Από την άλλη, το ΠΚ έχει πολλές ιστορίες με τέτοιες ομάδες που ξεκίνησαν άσχημα, καμιά φορά και τραγικά, για να φτάσουν στη συνέχεια πολύ ψηλά. Κάποιες κατέκτησαν και το τρόπαιο (η Ιταλία του 1982), άλλες έπαιξαν τελικό. Όπως η ίδια η Αργεντινή στο Ιτάλια Νοβάντα, όταν άρχισε με ντροπιαστική ήττα από το Καμερούν και κατέληξε να χάνει το τρόπαιο εξαιτίας ενός πέτσινου πέναλτυ κι έχοντας αγωνιστεί στον τελικό με δεύτερη ομάδα λόγω τιμωριών από κάρτες.

Κροατία: στο ερώτημα αν υπάρχει κάποια ομάδα που με εντυπωσίασε σε αυτό το Μουντιάλ θα απαντήσω χωρίς δισταγμό ότι υπάρχει μία μόνο κι αυτή είναι η Κροατία. Υλικό το οποίο στην καλύτερη περίπτωση είναι παγκόσμιας κλάσης (Μόντριτς, Ράκιτιτς, Πέρισιτς, Μάντζουκιτς) και στη «χειρότερη» περίπτωση πολύ καλό. Σοβαρός προπονητής. Άριστη διαχείριση των αγώνων (άψογη επαγγελματική νίκη επί της Νιγηρίας, εντυπωσιακή επικράτηση επί της Αργεντινής και νίκη επί της Ισλανδίας με τους αναπληρωματικούς). Τα μόνα στοιχεία που της λείπουν είναι η παράδοση να αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο και η εμπειρία στην επιτυχή διαχείριση αγώνων νοκ άουτ.

Μόντριτς και Κροατία (φωτογραφία: Ivan Alvarado / Reuters)

Αυτοί που μένουν κι αυτοί που φεύγουν

Α. Είναι συγκινητική η εικόνα του γερόλυκου Ταμπάρες που κοουτσάρει με πατερίτσες (στο τελευταίο Κόπα Αμέρικα ήταν με αμαξίδιο). Κι η Ουρουγουάη μπορεί να ήταν εκνευριστική στα δυο πρώτα εύκολα ματς, αλλά όταν ήρθε η ώρα του δύσκολου παιχνιδιού έκανε επίδειξη ποδοσφαιρικής ωριμότητας. Η Ρωσία πανικοβλήθηκε εύκολα και στο πρώτο παιχνίδι που της στράβωσε έβγαλε ξανά στην επιφάνεια τον γνωστό κακό εαυτό της. Η Σαουδική Αραβία του Πίτσι πήρε το ντέρμπυ των ουραγών κι έσωσε τα προσχήματα. Όσο για την πολυδιαφημισμένη Αίγυπτο του Κούπερ και του Σαλάχ σημείωσε ένα ολοστρόγγυλο μηδενικό στον έλεγχό της. Θα της μείνουν οι φωτογραφίες του Σαλάχ με τον γνωστό και μη εξαιρετέο άρχοντα της Τσετσενίας Ραμζάν Καντίροφ.

Ο Ταμπάρες σε φωτογραφία του 2012 (πηγή: http://soccer.ru/gallery/51751 Елена Рыбакова)

Β. Κανείς από τους μεγάλους του Β΄ ομίλου δεν με έπεισε. Μάλλον έδειξαν πολλές αδυναμίες, αφού ζορίστηκαν και μάλιστα πολύ από το Ιράν και το Μαρόκο. Η Ισπανία έχει εξαιρετικά ευάλωτη αμυντική λειτουργία, ενώ η επίθεσή της λες και στηρίζεται στη ρέντα του Ντιέγκο Κόστα και μόνο. Η Πορτογαλία είναι πιστή στις χρόνιες αδυναμίες της, αλλά η διαφορά της με την γείτονα είναι απλή. Όταν η Ισπανία δεν παίζει καλά δεν μπορεί να πάει μακριά σε μεγάλη διοργάνωση. Η Πορτογαλία μπορεί να προχωρήσει ακόμη κι αν παίζει μέτρια. Οι εμπνεύσεις του Κριστιάνο Ρονάλντο και οι αμυντικές μαγείες του Φερνάντο Σάντος έχει αποδειχθεί ότι μπορεί και να είναι αρκετές. Καλός βαθμός και στο μαχητικό Ιράν του Κεϊρός που μπορεί να λέει ότι αδικήθηκε (το γκολ με τους Ισπανούς που ακυρώθηκε) κι ότι διεκδίκησε την πρόκριση μέχρι την τελευταία στιγμή. Συμπαθητικό και το Μαρόκο του Ερβέ Ρενάρ, αν και πιο αφελές ποδοσφαιρικά και πιο αδύνατο αμυντικά από τους Ιρανούς.

Γ. Η Γαλλία του Ντεσάν δεν εντυπωσίασε. Μάλλον για λογική της ήσσονος προσπαθείας πρέπει να μιλάμε. Το 0-0 με τους Δανούς πρέπει να ήταν το χειρότερο παιχνίδι της διοργάνωσης. Βεβαίως, οι μονάδες μεγάλης αξίας υπάρχουν, όπως και οι δυνατότητες για σπουδαία πορεία. Μένει να αποδειχθούν και στην πράξη, πράγμα που δεν θα είναι απλό. Η Δανία προκρίθηκε γιατί νίκησε στο παιχνίδι που έπρεπε να κερδίσει. Σοβαρή, επαγγελματική και αξιόμαχη, χωρίς τίποτε το εντυπωσιακό, θα αποκλειστεί πιθανότατα στον επόμενο γύρο, αλλά με αξιοπρέπεια, χωρίς να αφήσει ιδιαίτερες αναμνήσεις στον θεατή.

Ο αποκλεισμός αυτής της ταλαντούχας και τεχνική ομάδας του Περού με λύπησε ιδιαίτερα. Για να προκριθείς, όμως, πρέπει και να σκοράρεις στα κρίσιμα παιχνίδια. Στο ντέρμπυ πρόκρισης με τη Δανία το Περού αποδείχθηκε ανίκανο να μετουσιώσει σε τέρμα οποιαδήποτε ευκαιρία, από τις αμέτρητες που του παρουσιάστηκαν. Με τη Γαλλία φάνηκε πιο διστακτικό, δεν πάτησε όσο έπρεπε περιοχή. Οπότε, αρκέστηκε να σώσει τιμή και υπόληψη νικώντας την Αυστραλία. Μια ομάδα απλώς μαχητική, με περιορισμένες ποδοσφαιρικές δυνατότητες.

Δ. Για την Κροατία και την Αργεντινή τα είπαμε ήδη. Η Νιγηρία είχε αξιόλογη παρουσία και πολέμησε ως την τελευταία στιγμή, αλλά είχε την ατυχία να παίξει την πρόκριση απέναντι στον κακό της δαίμονα, την ομάδα που τόσο συχνά αντιμετωπίζει σε τελικές φάσεις ΠΚ και από την οποία, τελικά, πάντοτε χάνει. Σε σχέση με τις προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει, η συνολική εμφάνιση της Ισλανδίας κρίνεται απογοητευτική, εξαιρουμένης της αναμέτρησης με την Αργεντινή (όπου όμως καθοριστική σημασία είχε η κάκιστη εμφάνιση του φαβορί κι όχι οι αρετές των συμπαθών Ισλανδών). Απόλυτο βραχυκύκλωμα με τη Νιγηρία, αδυναμία να κερδίσει τα δεύτερα της αδιάφορης στο ματς εκείνο Κροατίας. Το κικ εν ρας, έστω και κάπως εκσυγχρονισμένο, δεν σε πάει μακριά. Άλλο το Ευρωπαϊκό και άλλο το Παγκόσμιο, όπως αποδείχθηκε για μια φορά ακόμη.

Ε. Όχι, δεν με έπεισε η Βραζιλία. Τα βρήκε μπαστούνια με τη σκληροτράχηλη Ελβετία, με την πιο αδύναμη ομάδα του ομίλου χρειάστηκε τις καθυστερήσεις για να σκοράρει, η Σερβία την πίεσε αφόρητα για ένα διάστημα γύρω στο ημίωρο του μεταξύ τους αγώνα. Όμως, δεν χρειάστηκε να βιώσει κανένα ψυχόδραμα για να προκριθεί, όπως άλλοι. Κι αυτού του είδους οι εμφανίσεις πάνε γάντι σε ένα φαβορί που ανεβάζει σιγά-σιγά ρυθμούς. Η Ελβετία δεν κερδίζει συμπάθειες (για πολλούς και διάφορους λόγους), αλλά έχει πολλές αρετές. Η διαφορετική εθνοτική προέλευση του υλικού της, προσδίδει στην ομάδα μια ενδιαφέρουσα και χρησιμότατη ποικιλία ποδοσφαιρικών χαρακτηριστικών.

Φ. Κοουτίνιο

Η Σερβία είχε υλικό που μπορούσε να την πάει πολύ πιο μακριά. Αλλά υστέρησε δραματικά στις λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά. Αντιμετώπισε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο το κρίσιμο παιχνίδι με τους Ελβετούς, μολονότι αυτό ξεκίνησε ιδανικά για εκείνη. Η φάση του γκολ του Σατσίρι στις καθυστερήσεις, που ξεκινά από μια αποτυχημένη σερβική επίθεση, είναι απολύτως ενδεικτική. Κι ίσως χρειαζόταν έναν επιθετικό με διαφορετικά χαρακτηριστικά από τον εντελώς βρετανικής κοπής Μίτροβιτς. Σπαρασσόμενη από εσωτερικές έριδες ανάμεσα στις κλίκες του Νάβας, του αρχηγού Ρουίς και δεν ξέρω ποιου άλλου, η Κόστα Ρίκα έμεινε μοιραία μακριά από τους στόχους της. Δεν ήταν αμελητέα ποσότητα, αλλά απείχε πολύ από την ομάδα που έφτασε στους προημιτελικούς της προηγούμενης διοργάνωσης.

ΣΤ. Η Σουηδία κατόρθωσε να ανασυνταχθεί από το δράμα της ήττας από τη Γερμανία και συντρίβοντας το Μεξικό εξασφάλισε την πρωτιά στον όμιλό της. Είναι ενδιαφέρουσα ομάδα, αλλά μένει να μάθουμε τα όριά της. Η κακή διαχείριση ενός κατά τα λοιπά εξαιρετικού ματς (αυτού με τη Γερμανία) προδιαθέτει αρνητικά. Η γρήγορα ανασύνταξη αφήνει ελπίδες για κάτι καλό.

Το Μεξικό απέτυχε πλήρως να αναλάβει τον ρόλο του φαβορί. Έχει δυνατότητες και μονάδες, είναι γρήγορο και δυναμικό, αλλά του λείπει η δύναμη και η ψυχολογία για να πετύχει όσα θα μπορούσε. Ούτε που θυμάμαι πόσες είναι οι διοργανώσεις στις οποίες κατορθώνει πάντοτε να αποκλειστεί στον γύρο των 16, παρά τις υποσχέσεις που είχε δώσει με το παιχνίδι του. Πώς να σπάσει άραγε την κακοδαιμονία;

Ζ. Όλος ο κόσμος έχει ενθουσιαστεί με την Αγγλία και το Βέλγιο, εγώ διατηρώ τις επιφυλάξεις που έχω διατυπώσει. Δεν γίνεσαι υπερομάδα επειδή συντρίβεις καφενεία (ή έστω ένα καφενείο, αυτό των δύο ωκεανών, και μια ομάδα με περιορισμένες δυνατότητες και πολλές ατυχίες τραυματισμών). Να δούμε τις δύο ομάδες σε σοβαρό παιχνίδι (όχι το μεταξύ τους) κι έπειτα θα έχουμε ακριβέστερη εικόνα των πραγματικών δυνατοτήτων τους.

Η. Η Σενεγάλη είχε τεράστια ευκαιρία να κλειδώσει την πρόκριση και την πέταξε στα σκουπίδια. Ήταν καλύτερη, προηγήθηκε δύο φορές στο σκορ, πλην όμως οι αμυντικές αδυναμίες της επέτρεψαν στην (κατώτερη, αλλά ανταγωνιστική) Ιαπωνία να ισοφαρίσει. Την ίδια ώρα, στο ντέρμπυ των υποτιθέμενων φαβορί που τα είχαν θαλασσώσει στην πρεμιέρα, η Κολομβία του Πέκερμαν ξαναέβρισκε τον καλύτερο εαυτό της και με εξαιρετικούς τους Κουαδράδο, Χάμες και Φαλκάο (και όχι μόνο) συνέτριβε τη θλιβερή Πολωνία. Τα αποτελέσματα αυτά αφήνουν σε θέση ισχύος για την πρόκριση τη λιγότερο ταλαντούχα ομάδα του ομίλου (Ιαπωνία), καθώς η μονομαχία Κολομβίας-Σενεγάλης πιθανότατα θα αφήσει μία από τις δύο ομάδες εκτός νυμφώνος.

Και τώρα;

Τα έξι από τα οχτώ ζευγάρια του γύρου των 16 είναι ήδη γνωστά. Να διακινδυνεύσουμε προγνωστικά, γνωρίζοντας ότι κατά πάσα πιθανότητα θα διαψευστούν, μια και η αλήθεια των νοκ άουτ αγώνων είναι πολύ διαφορετική από εκείνη της φάσης των ομίλων;

1. Καζάν, Γαλλία-Αργεντινή: η Γαλλία έχει καλύτερο υλικό και ψυχολογία, σοβαρότερο προπονητή, μεγαλύτερες δυνατότητες. Η Αργεντινή είναι ένα ναυαγισμένο πειρατικό με παράφρονα καπετάνιο και πλήρωμα που πλακώνεται στο ξύλο. Όμως… η Γαλλία δεν έχει κάνει ούτε ένα πραγματικά πειστικό παιχνίδι. Κι η Αργεντινή έχει πιο βαριά φανέλα. Είναι ικανή για το χειρότερο, αλλά δεν μπορείς να αποκλείσεις και το καλύτερο. Αν τα άστρα βρεθούν στη σωστή θέση, οι πειρατές ίσως και να κάνουν πετυχημένο ρεσάλτο. Πρόβλεψη: 55 % – 45 %.

2. Σότσι, Ουρουγουάη-Πορτογαλία: η Ουρουγουάη είναι καλύτερη ομάδα, μια καλή Αργεντινή, ισορροπημένη κι αποτελεσματική. Αλλά δεν ξεγράφεις εύκολα τον Κριστιάνο και τον Σάντος. Μια ηρωϊκή επικράτηση στις καθυστερήσεις της παράτασης ή στα πέναλτυ είναι πάντα πιθανή. Πρόβλεψη: 55 % – 45 %.

3. Λουζνικί, Μόσχα, Ισπανία-Ρωσία: Η Ισπανία δεν πατάει καλά, η Ρωσία δεν πείθει. Η έδρα, όμως, είναι σημαντικός παράγοντας. Η γηπεδούχος χρωστά ένα μεγάλο ματς. Πιθανότατα δεν μπορεί και δεύτερο, αλλά η νίκη στη συγκεκριμένη αναμέτρηση είναι εντός των εύλογων προσδοκιών. Πρόβλεψη: 40 % – 60 %.

4. Νίζνι Νόφγκοροντ, Κροατία-Δανία: Η διαφορά δυναμικότητας είναι μεγάλη. Το πιθανότερο στάνταρ. Πρόβλεψη: 75 % – 25 %.

5. Σαμάρα, Βραζιλία-Μεξικό: Η Βραζιλία βαδίζει στον συνήθη δρόμο ενός μεγάλου φαβορί. Δεν εντυπωσιάζει, δεν ανησυχεί υπερβολικά. Το Μεξικό τα κατάφερε να παίξει με τον χειρότερο δυνατό (για εκείνο) αντίπαλο. Θα παλέψει, αλλά μάλλον θα πέσει ηρωϊκά. Πρόβλεψη: 70 % – 30 %.

6. Πετρούπολη, Σουηδία – Ελβετία: η Σουηδία δίνει την εντύπωση ομάδας με μεγαλύτερη σύμπνοια και πίστη σε έναν κοινό σκοπό. Η Ελβετία υπερτερεί σε επίπεδο ατομικού ταλέντου. Ένας Θεός ξέρει τι μπορεί να δώσει αυτή η αναμέτρηση. Αν έδινα μικρό προβάδισμα στη Σουηδία θα ήταν για συναισθηματικούς και μόνο λόγους. Πρόβλεψη: 50 % – 50 %.

Παναγία του Ροζαρίου, Σαν Νικολάς, Αργεντινή

Πριν αρχίσει η διοργάνωση, ο Λιονέλ Μέσσι έκανε ένα τάμα. Αν η Αργεντινή κερδίσει το τρόπαιο τότε θα πάει πεζός από τη γενέτειρά του, το Ροσάριο, για να προσκυνήσει στο ιερό της Παναγίας του Ροζαρίου στο Σαν Νικολάς, 70 χιλιόμετρα μακριά. Εμπνεόμενο από την υπόσχεση αυτή, το γαλλικό Φρανς Φουτμπώλ εγκαινίασε στήλη με θέμα «τι θα κάνετε αν κερδίσετε το Παγκόσμιο Κύπελλο;». Ο Ντι Μαρία απάντησε ότι θα ακολουθήσει τον αρχηγό του στην πεζοπορία των εβδομήντα χιλιομέτρων, έχοντας τη βεβαιότητα ότι πολύς κόσμος θα θελήσει να τους συνοδέψει σε περίπτωση τελικής επικράτησης της Αλμπισελέστε. Απαντώντας στο ίδιο ερώτημα, ο Μεσούτ Εζίλ της Γερμανίας δήλωσε απλά ότι «θα πάει για διακοπές σε κάποιο τροπικό νησί, ώστε να ξεκουραστεί από τη σκληρή δουλειά». Αυτή η επαγγελματική αντίληψη ίσως είναι απολύτως υγιής. Κι εγώ θέλω να πάω διακοπές ύστερα από μερικούς μήνες σκληρής δουλειάς. Μόνο που το ποδόσφαιρο δεν είναι ένα συνηθισμένο επάγγελμα.

Πού πας, ρε Σαμπάολι;

Χόρχε Σαμπάολι

Μπορεί κάποιος να είναι εξαιρετικός προπονητής ποδοσφαίρου. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να επιτύχει σε κάθε ομάδα την οποία θα προπονήσει. Στο μάλλον φιλικό περιβάλλον της εθνικής Χιλής, με το κάπως αναρχικό επιθετικό παιχνίδι και χωρίς ιδιαίτερη πίεση για αποτελέσματα, ο Χόρχε Σαμπάολι τα κατάφερε περίφημα. Στο πλαίσιο της εθνικής Αργεντικής, με τις εντελώς διαφορετικές και εξαιρετικά αυξημένες απαιτήσεις, ο Σαμπάολι δεν δείχνει να ταιριάζει καθόλου. Τι έχει κατορθώσει άλλωστε από τότε που ανέλαβε τα ηνία της Αλμπισελέστε; Την πρόκριση στα τελικά του ΠΚ, την τελευταία αγωνιστική, χάρη στην εκτός έδρας νίκη επί του Ισημερινού. Είναι αυτό επιτυχία ή το ελάχιστο που απαιτείται από μια δις τροπαιούχο της μεγαλύτερης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης; Γιατί, ποια ήταν τα αποτελέσματα που έφερε ο Σαμπάολι στα προκριματικά από τότε που ανέλαβε μια Αργεντινή ομολογουμένως σε κακή κατάσταση; Τρεις ισοπαλίες, από τις οποίες οι δύο εντός έδρας, με το Περού και, ιδίως, με την αδύναμη Βενεζουέλα, συνιστούν ξεκάθαρα αποτυχίες. Στα φιλικά προετοιμασίας κατόρθωσε να εισπράξει τέσσερα τεμάχια από τη… Νιγηρία και μια ιστορική εξάρα από τους Ισπανούς (ΟΚ, για να τα λέμε όλα, νίκησε και με 2-0 την αποκλεισμένη από τα τελικά και μάλλον αδιάφορη Ιταλία).

Στο παιχνίδι της Μόσχας, το περασμένο Σάββατο, η Αργεντινή έδειξε συμπτώματα άκρως ανησυχητικά, αγωνιζόμενη εναντίον μιας ομάδας, της Ισλανδίας, που παρουσιάστηκε ακριβώς όπως αναμενόταν (μεγάλη αγωνιστικότητα, επιθετική ανάπτυξη προβλέψιμη σε στυλ ελαφρώς εκσυγχρονισμένου βρετανικού κικ εν ρας, εξαιρετική κάλυψη του χώρου και πίεση που στραγγαλίζει τον αντίπαλο).

• Η αμυντική λειτουργία της Αργεντινής ήταν η χειρότερη που έχουμε δει τα τελευταία πολλά χρόνια. Και αυτό δεν ήταν πρόβλημα προσώπων: όλοι οι Αργεντίνοι αμυντικοί είναι καθιερωμένοι ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς συλλόγους. Είναι πρόβλημα της ομάδας συνολικά. Επιπροσθέτως, δεν υπάρχει αξιόπιστη λύση στην εστία (όλες οι ομάδες που διακρίνονται σε τελική φάση ΠΚ έχουν καλό τερματοφύλακα). Σου τραυματίζεται ο βασικός λίγο πριν την έναρξη της διοργάνωσης. Τι κάνεις; Εμπιστεύεσαι τον φιλότιμο Καμπαγέρο. Ο οποίος δεν είναι άχρηστος. Όταν αγωνιζόταν στη Μάλαγα ήταν μια χαρά τέρμα. Τώρα πια, όμως, ύστερα από μερικά χρόνια πάγκου σε Σίτυ και Τσέλσι, έχει χάσει εντελώς τον ρυθμό των αγώνων. Ο άνθρωπος βρισκόταν στην κατάψυξη, παρέα με τα λαχανικά του Μπαρμπαστάθη· τον έβγαζαν από εκεί μόνο σε κανένα Ληγκ Καπ. Το Σάββατο έτρεμες βλέποντας τον τρόπο με τον οποίο αγωνιζόταν. Λίγο έλειψε να ξανακάνει την επική γκάφα του Κάριους, απλώς ο Ισλανδός επιθετικός δεν μπόρεσε να βρει ευθύβολα την μπάλα για να γράψει τεμάχιο.
• Η έμπνευση του Σαμπάολι να κατεβάσει την ομάδα με έναν επιθετικό ήταν απλώς τραγική. Όχι μόνο στέρησε την Αργεντινή από ένα υπερόπλο σαν τον Ιγουαΐν ή ακόμη και τον Ντυμπάλα, αλλά την υποχρέωσε να παίξει κι εντελώς ανορθόδοξα, ελπίζοντας ότι έτσι θα έφερνε τον Μέσσι πιο κοντά στην ισλανδική περιοχή.
• Με τον τρόπο αυτό έκανε πραγματικότητα ένα ενδεχόμενο που κάθε σοβαρός προπονητής πρέπει να λάβει υπόψη: να καταστήσει τον Μέσσι μειονέκτημα για την ομάδα του. Και πώς γίνεται αυτό, θα ρωτήσετε εύλογα; Από όλους τους σουπερστάρ του 21ου αιώνα (από τον Κριστιάνο Ρονάλντο ως τον Ιμπραΐμοβιτς), ο Μέσσι είναι αυτός με τη μικρότερη θετική συμβολή στο παιχνίδι της εθνικής του. Ας μην ξεχνάμε ότι σε παιχνίδια νοκ-άουτ τελικής φάσης ΠΚ (όταν η μπάλα είναι βαριά και η κάθε ομάδα περιμένει από το αστέρι της να την ξελασπώσει), ο Μέσσι έχει επιτύχει ακριβώς τόσα τέρματα όσα εγώ ή εσείς. Κανένα, δηλαδή. Μήπως, τελικά, πρόκειται απλώς για το καλύτερο γρανάζι μιας καλοφτιαγμένης μηχανής με εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (της Μπάρσα) που δεν μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικό περιβάλλον; Δεν αποκλείεται. Διότι το πρόβλημα δεν συνίσταται σε αυτό που γράφουν οι διάφοροι Έλληνες σχολιαστές, ότι τάχα μου ο Λιονέλ δεν έχει άξιους συμπαραστάτες. Το πρόβλημα, φίλοι μου, είναι ο ίδιος ο Μέσσι. Κι όχι επειδή έχασε ένα πέναλτυ (κάθε ποδοσφαιριστής μπορεί να αστοχήσει σε πέναλτυ, αν και βέβαια ο Μέσσι από τα 8 πέναλτυ που εκτέλεσε τη φετινή χρονιά έχει χάσει τα 4, ένδειξη ότι κάτι δεν πάει και τόσο καλά). Αλλά επειδή με τον τρόπο που αγωνίζεται γίνεται βαρίδι για την ομάδα του. Το Σάββατο, όλοι προσπαθούσαν να βρουν τον Μέσσι, ο οποίος βρισκόταν πάντα περικυκλωμένος από ολόκληρη την ισλανδική ενδεκάδα, ανήμπορος για το παραμικρό. Αν η Αργεντινή αγωνιζόταν χωρίς τον Μέσσι, τότε θα κέρδιζε κατά πάσα πιθανότητα την Ισλανδία, για τον απλούστατο λόγο ότι εκ των πραγμάτων θα υποχρεωνόταν να παίξει ορθολογικά.

Λιονέλ Μέσσι: ακόμη ένα χαμένο πέναλτυ (πηγή: Reuters)

• Διαβάζοντας τα ρεπορτάζ σχετικά με τις αλλαγές που προτίθεται να κάνει ο Σαμπάολι στην ομάδα του, πείθομαι όλο και περισσότερο ότι ο άνθρωπος είναι βαθιά νυχτωμένος. Ακίνδυνες αλλαγές προσώπων χωρίς καμία ουσία.  Και στο μεταξύ, με την Κροατία να νικά άνετα κι επαγγελματικά τους Νιγηριανούς, η θέση της Αργεντινής γίνεται όλο και πιο επισφαλής.

Τα φαβορί τα βρίσκουν σκούρα: Η μόνη παρηγοριά της Αλμπισελέστε είναι ότι κι άλλα φαβορί της διοργάνωσης, πιθανώς μεγαλύτερα από αυτήν, δεν τα κατάφεραν καθόλου καλά στην πρώτη αγωνιστική των ομίλων.

• Η Βραζιλία έβαλε μια γκολάρα στην Ελβετία και μετά έκατσε. Οι παίχτες της άρχισαν τις επιδείξεις υψηλής τεχνικής στο κέντρο του γηπέδου. Φυσικά, με τέτοια νωθρότητα, η Σελεσάο τσίμπησε το γκολάκι της ισοφάρισης και μετά δεν μπορούσε να κάνει κάτι, όσο κι αν το ήθελε. Και μήπως το ήθελε και ιδιαίτερα; Τόσο μπλαζέ παιχνίδι δεν οδηγεί σε τίποτε καλό. Και, υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, ο όμιλος της Βραζιλίας δεν είναι και τόσο εύκολος. Μια χαρά ομάδα είναι η Σερβία που δίκαια νίκησε την Κόστα Ρίκα, η οποία ξύπνησε πολύ αργά. Όσο για την αντίπαλο της Βραζιλίας, την Ελβετία, αυτή έδειξε ενδιαφέροντα αγωνιστικά χαρακτηριστικά συν την ικανότητά της να παίζει και ξύλο. Πολύ ξύλο, όμως (με λίγη προσπάθεια θα φτάσει τα στάνταρ της Ολλανδίας του 2010, μιας ομάδας που έπαιζε πάντα στα όρια του αντιαθλητικού, τα οποία και ξεπέρασε στον τελικό). Μη μου ξαναπεί κανείς για σκληρούς έως και αντιαθλητικούς Λατινοαμερικανούς. Αυτό μπορεί και να ήταν αλήθεια πριν από 50 χρόνια, σε μια εποχή που δεν πρόλαβα. Μπορεί και όχι, όμως, διότι όλο και περισσότερο υποψιάζομαι ότι πρόκειται για ένα μύθο που κατασκεύασε ο ιδιότυπος ευρωπαϊκός οριενταλισμός ή, μάλλον, ο ευρωπαϊκός ρατσισμός.
• Η Γερμανία βρίσκεται στην πιο επικίνδυνη θέση από όλους. Έχασε δικαιότατα από ένα Μεξικό το οποίο της έκανε ματ τακτικής και της έβγαλε, ειδικά στο α΄ ημίχρονο, άπειρες αντεπιθέσεις που χαλαρά θα μπορούσαν να καταλήξουν σε 3 ή 4 τέρματα. Έχοντας στην ενδεκάδα της 8 πρωταθλητές κόσμου, η Γερμανία έδειξε γερασμένη και χωρίς λύσεις. Για πρώτη φορά (από το 1982 και μια ήττα 1-2 από την Αλγερία) η Γερμανία ηττάται στο πρώτο παιχνίδι της σε ΠΚ. Κινδυνεύει να ενισχύσει μια παράδοση που φαίνεται να δημιουργείται στις τελευταίες διοργανώσεις (2002, 2010, 2014) και η οποία θέλει την κάτοχο να αποκλείεται ήδη από τη φάση των ομίλων. Αν η Γερμανία δεν δείξει άμεσα διαφορετικό πρόσωπο (το επόμενο παιχνίδι είναι με τη Σουηδία, η οποία, έστω και δύσκολα, έκαμψε την κορεατική αντίσταση), τότε τα ηλεκτρονικά εισιτήρια της πτήσης της Λουφτχάνσα Μόσχα-Φρανκφούρτη μπορεί να φέρουν ημερομηνία Ιουνίου.

Μέχικο! Μέχικο!

Η αρκούδα δεν αστειεύεται: Ναι, η Ρωσία τα πάει μια χαρά. Συνέτριψε την αδύναμη Σαουδική Αραβία του συμπαθούς γυρολόγου Πίτσι και κέρδισε με άνεση την άπειρη Αίγυπτο του Κούπερ και του Σαλάχ. Προφανώς δεν μεταμορφώθηκε σε ποδοσφαιρική υπερδύναμη, αλλά δείχνει καλή συλλογική οργάνωση και το πάθος που παραδοσιακά έλειπε από τη συγκεκριμένη εθνική. Η έδρα μπορεί να είναι ευεργετική για μια ομάδα. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση της Ισπανίας ή της Πορτογαλίας, μία εκ των οποίων θα αντιμετωπίσει τους Ρώσους στον γύρο των 16. Η διοργανώτρια φαίνεται να έχει τον προημιτελικό στις δυνατότητές της. Κατά τα λοιπά, η Ουρουγουάη έκανε μεν το καθήκον της, με μεγάλες δυσκολίες, όμως. Η παρουσία του υπερηχητικού διδύμου Σοάρες-Καβάνι και ορισμένων ακόμη εξαιρετικών παικτών (Γοδίν, Χιμένες) δεν αρκεί για να επαναλάβει η Σελέστε το έπος του 2010.

Οφείλω να ομολογήσω ότι το εξαιρετικά θεαματικό παιχνίδι Ισπανίας-Πορτογαλίας το παρακολούθησα μαγνητοσκοπημένο (άρα τα συμπεράσματά μου μπορεί να είναι επηρεασμένα από τη γνώση του τελικού αποτελέσματος, μπορεί, όμως, και να είναι πιο νηφάλια – είχα βγει για δείπνο σε ιταλικό εστιατόρια και με ιταλική παρέα, δηλαδή σε ένα παράλληλο σύμπαν όπου δεν υφίσταται κανένα Μουντιάλ, διότι δεν υπάρχει Μοντιάλε δίχως τη Σκουάντρα Ατζούρρα). Δεν ξέρω αν το ματς της Παρασκευής προσφέρεται για τελικές κρίσεις ως προς την αξία και τη φόρμα των δύο ομάδων. Πιστεύω πως μάλλον όχι. Από την άλλη, θεωρώ παράλογη την κίνηση των Ισπανών να αλλάξουν προπονητή δύο ημέρες πριν αρχίσει η διοργάνωση. Θα με ρωτήσετε, βέβαια, και πόσο σημαντικός ήταν ο Λοπετέγκι για την εθνική Ισπανίας; Πόσοι ήξεραν ότι ήταν ο προπονητής της; Εδώ οι μισές ελληνικές εφημερίδες και τα δύο τρίτα των ιστοτόπων έγραφαν λάθος το όνομά του. 🙂 Άδικο για κάποιον με αξιόλογο έργο στο ομοσπονδιακό τημ, τον άνθρωπο, άλλωστε, στον οποίο εμπιστεύτηκε τις τύχες της ομάδας της ολόκληρη Ρεάλ. [Παρεμπιπτόντως, το κλίμα  της Βρετανίας πρέπει να έχει κάτι που επηρεάζει τους τερματοφύλακες, διότι την Παρασκευή ο Ντε Χέα έδειξε να έχει πάρει κι αυτός εντατικά μαθήματα από τον Κάριους].

Ο Ρικάρδο Γκαρέκα την εποχή που αγωνιζόταν στην Μπόκα Τζούνιορς (πηγή: περιοδικό El Gráfico)

Παιχνίδια της μοίρας: Σύντομο ταξίδι στον χρόνο. Βρισκόμαστε στις 30 Ιουνίου 1985, στο στάδιο Μονουμεντάλ του Μπουένος Άιρες, όπου διεξάγεται το τελευταίο και καθοριστικό παιχνίδι του πρώτου ομίλου της Νότιας Αμερικής για τα προκριματικά του Μουντιάλ του 1986. Η Αργεντινή ανοίγει νωρίς το σκορ με τον Πέδρο Πασκούλλι, αλλά το Περού απαντά γρήγορα με τέρματα των Βελάσκες  και Μπαρμπαντίγιο. Ο χρόνος κυλά και το Περού εξακολουθεί να προηγείται με 2-1 και να κρατά στα χέρια του την πρόκριση. Στο 81΄ κι ενώ η Αργεντινή έχει ριχτεί όλη στην επίθεση, ο Πασσαρέλλα σουτάρει και βρίσκει το αριστερό κάθετο δοκάρι του Ακασούσο Εουσέμπιο. Ο Ρικάρδο Γκαρέκα, που είχε μπει αλλαγή είκοσι λεπτά νωρίτερα, παίρνει το ρημπάουντ και σκοράρει. Η Αργεντινή προκρίνεται και στέλνει το Περού σε μπαράζ (όπου θα το αποκλείσει στον α΄ γύρο η Χιλή). Το Περού θα αναγκαστεί να περιμένει πάνω από τρεις δεκαετίες για να ξαναδεί τελική φάση ΠΚ. Μέχρι φέτος, δηλαδή, κι αφού αναλάβει προηγουμένως την τεχνική ηγεσία του εκείνος που το είχε αποκλείσει το 1985! [η ειρωνεία της τύχης είναι ότι κι ο ίδιος ο Γκαρέκα χρειάστηκε να κάνει ισόχρονη υπομονή – παρά το χρυσό γκολ του 1985, ο Κάρλος Μπιλάρδο τον απέκλεισε από την τελική αποστολή για το Μουντιάλ του Μεξικού!]

Το Περού είναι μία από εκείνες τις ομάδες που κάνουν τους φιλάθλους να ονειρεύονται. Για τούτο φταίει κάπως ο εξωτισμός και οπωσδήποτε οι αναμνήσεις της θεαματικής ομάδας της δεκαετίας του 1970 (ο προημιτελικός κατά της Βραζιλίας στο Μεξικό, η άνετη πρόκριση το 1978 από έναν όμιλο με την Ολλανδία σε θέση φαβορί, το Κόπα Αμέρικα του 1975), εκείνης του Κουμπίγιας και του Όμπλιτας. Η ομάδα του Γκαρέκα δεν διαψεύδει τις προσδοκίες. Προσφέρει θέμα και προσπαθεί για πολλά πράγματα στον αγωνιστικό χώρο. Δεν της λείπουν τα αστέρια (Γκερρέρο, Φαρφάν, Φλόρες). Της λείπει ένας παίχτης που θα μετατρέψει τις (πολλές) ευκαιρίες σε γκολ. Αυτήν ακριβώς την έλλειψη πλήρωσε το Περού στον αγώνα του κατά της Δανίας (0-1), μιας ομάδας σοβαρής, αξιόμαχης και επαγγελματικής (κάτι σαν την εθνική Ελλάδας στα καλά της και μη γελάτε, παρακαλώ). Ποιος φταίει, όμως, όταν δεν βάζεις ούτε τα εύκολα (πέναλτυ) ούτε τα δύσκολα (το φοβερό τακουνάκι του Γκερρέρο που φεύγει ελάχιστα άουτ);

Ο Γκαρέκα ως προπονητής της εθνικής Περού (πηγή: Agencia de Noticias ANDES)

Τι μπορεί να κρατήσει η Γαλλία από τη δύσκολη επικράτησή της επί της μαχητικής, πλην όμως άτεχνης και με περιορισμένες δυνατότητες, Αυστραλίας; Τη νίκη, το γεγονός ότι δεν σκόνταψε εκεί που άλλα φαβορί απέτυχαν στον σκοπό τους, τη διατήρηση των ελπίδων κι ενός καλού κλίματος στο εσωτερικό της ομάδας. Λίγα εκ πρώτης όψεως πράγματα που μπορεί να αποδειχτούν στην πορεία πολλά. Ο θεατής και ο ιστορικός του ποδοσφαίρου θα συγκρατήσουν την πρώτη εφαρμογή σε επίσημο αγώνα της χρήσης του βίντεο ως μέσου διαιτητικού ελέγχου των φάσεων (το περίφημο ή περιβόητο, ζήτημα ερμηνείας είναι αυτό, VAR). Με το καλό να δούμε και την τέταρτη αλλαγή στα παιχνίδια νοκ-άουτ!

Μπέρδεμα: Άνω-κάτω έγινε ο Η΄ όμιλος. Οι Ιάπωνες αιφνιδίασαν τους Κολομβιανούς, οι οποίοι δεν ξεπέρασαν ποτέ το σοκ του πέναλτυ και της αποβολής στην αρχή του αγώνα και τώρα τρέχουν. Οι Σενεγαλέζοι έκαναν ματ στους Πολωνούς οι οποίοι έπαθαν κοκομπλόκο αντιμετωπίζοντας ομάδα από άλλη ήπειρο κι έκαναν μαζεμένα τόσα αμυντικά λάθη όσα δεν κάνει μια ομάδα σε ολόκληρη δεκαετία. Ίσως ο υπερβολικός πατριωτισμός να βλάπτει σοβαρά το ποδόσφαιρο, ειδικά όταν δεν συνοδεύεται από τη στοιχειώδη οξυδέρκεια.

Άρχοντες στα λόγια: Τα φαβορί του Ζ΄ ομίλου νίκησαν αμφότερα κι άρχισαν ευθύς αμέσως τις μεγαλόστομες διακηρύξεις για κατάκτηση του τροπαίου! Για μισό λεπτάκι, όμως! Ξεχνούν ότι ο όμιλός τους είναι ο σκανδαλωδώς ευκολότερος από όλους; Σαν να έχουν νικήσει σε φιλικά τον Ακράτητο και τον Φωστήρα και να καμώνονται ότι έχουν το πρωτάθλημα στο τσεπάκι.

Το Βέλγιο νίκησε με το ευρύ 3-0. Ποιον, όμως; Τον Παναμά, μια ομάδα που έδινε το πρώτο της παιχνίδι σε τελική φάση ΠΚ. Πώς ακριβώς; Έχοντας σπαταλήσει ένα ημίχρονο κι αφού είδε τον χάρο με τα μάτια του στη φοβερή ευκαιρία του Παναμά να ισοφαρίσει λίγο μετά το 1-0. Ας βάλουμε τα πράγματα σε τάξη. Εδώ και κάποια χρόνια το Βέλγιο διαθέτει μια πλειάδα αστεριών – υπερτιμημένων κατά πάσα πιθανότητα, αλλά πάντως αστεριών. Όμως, η αξία μιας ομάδας δεν ισούται με το άθροισμα της ατομικής αξίας των παικτών της. Χρειάζονται πολλά ακόμη. Και το Βέλγιο δεν έχει τη νοοτροπία μεγάλης ομάδας. Η φανέλα του δεν είναι βαριά όπως της Βραζιλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας ή της Αργεντινής. Δεν είναι καν τόσο βαριά όσο αυτή της Ισπανίας ή της γειτονικής του Ολλανδίας. Για να διακριθεί το Βέλγιο πρέπει να κάνει υπέρβαση και να μην τα χάσει με την πρώτη σοβαρή ομάδα που θα συναντήσει στον δρόμο του.

Ο Ντρις Μέρτενς (Βέλγιο) πανηγυρίζει το τέρμα του επί του Παναμά (φωτογραφία: AFP PHOTO / Odd ANDERSEN)

Η Αγγλία ονειρεύεται τρόπαιο επειδή νίκησε στις καθυστερήσεις την ποδοσφαιρική υπερδύναμη που ακούει στο όνομα… Τυνησία! Ας σοβαρευτούμε. Απλώς αποφεύχθηκε το σύνηθες κάζο που παθαίνει η πρωταθλήτρια στις διακηρύξεις από ομάδες αντίστοιχης δυναμικότητας με την αντίπαλο της Δευτέρας. Ειδικά στο β΄ ημίχρονο, η εικόνα της Αγγλίας ήταν άθλια. Να πούμε για αυτήν και κάτι αισιόδοξο, όμως; Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια έχει στις τάξεις της ικανότατο φορ, ενώ βασιζόμενη σε κορμό προερχόμενο από ένα σύλλογο (Τόττεναμ) μπορεί να ελπίζει βάσιμα ότι θα δείξει υψηλότερο βαθμό ομοιογένειας από τις αντιπάλους της. Για περισσότερα θα δούμε…

Όπως θα δούμε, άλλωστε, για όλες τις ομάδες. Η πρώτη αγωνιστική περισσότερο προκάλεσε ερωτηματικά παρά έδωσε απαντήσεις.

«Οι προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές»

Quentin Massis ή Matsys (Λουβαίν 1466 – Αμβέρσα 1529) «Ο ενεχειροδανειστής και η σύζυγός του» (1515), Μουσείο του Λούβρου

Οι αναγκαίες επισημάνσεις: Είναι απαραίτητο να επισημανθεί εκ νέου πόσο πεπλανημένη είναι η αντίληψη που εμφανίζει τις εθνικές ομάδες ποδοσφαίρου ως φορείς στερεοτύπων σχετικών με εθνικές νοοτροπίες. Εκείνη που θέλει τους Γερμανούς τέλειους εκφραστές της πειθαρχίας και οργάνωσης (ή στην πιο εξτρήμ εκδοχή της στρατιές τεθωρακισμένων υπό τις οδηγίες του Μανστάιν και του Γκουντέριαν), τους Βραζιλιάνους ανέμελους μπαλαδόρους της Κοπακαμπάνα, τους Ολλανδούς υποδείγματα του δυτικοευρωπαϊκού ορθολογισμού (εσχάτως καθοδηγούμενους μαεστρικά από τον… Ντάισελμπλουμ), τους Αργεντίνους χορευτές τάνγκο με εκρήξεις βίας κι αφερεγγυότητας. Εκτός του ότι αγνοεί βασικά στοιχεία της ποδοσφαιρικής ιστορίας (π.χ. ο ατομισμός, η απειθαρχία και το σκληρό ποδόσφαιρο στα όρια του αντιαθλητικού αποτελούν διαχρονικά στοιχεία των ολλανδικών ομάδων όσο κι αν έρχονται σε προφανή αντίθεση με το ευρέως διαδεδομένο στερεότυπο), παραβλέπει και τη σύγχρονη ποδοσφαιρική πραγματικότητα.

Εδώ κι αρκετές δεκαετίες δεν υπάρχουν, τουλάχιστον στο ποδόσφαιρο υψηλού επιπέδου, παίκτες-προϊόντα της αλάνας οι οποίοι θα μετέφεραν άμεσα τα στοιχεία μιας λαϊκής νοοτροπίας “εθνικού” χαρακτήρα. Όλοι οι ποδοσφαιριστές είναι προϊόντα ποδοσφαιρικών ακαδημιών στις οποίες το πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι σε μεγάλο βαθμό πανομοιότυπο, είτε βρίσκεστε στο Ρίο ή το Μπουένος Άιρες, είτε στη Βαρκελώνη, τη Λυών ή το Ντόρτμουντ. Εννοείται, βέβαια, ότι οι σοβαρές (ποδοσφαιρικά) χώρες διαθέτουν εθνικό σχέδιο ανάπτυξης σε όλα τα επίπεδα και στρατηγικής για την εθνική τους ομάδα. Ο βαθμός επιτυχίας του, όμως, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: συμβιβασμός με τις προτεραιότητες των συλλόγων της ημεδαπής, δυνατότητα συγκράτησης του “παιδομαζώματος” από πλουσιότερους συλλόγους άλλων χωρών, δυνατότητα (συγκυριακή ή όχι) να διαθέτει η εθνική τους βασικό κορμό από 1 ή 2 συλλόγους της ημεδαπής (όπως συμβαίνει κατά παράδοση στη Γερμανία ή κάποτε στην Ολλανδία της δεκαετίας του ’70, μέχρι σήμερα στην Ισπανία κ.ο.κ.).

 

Ένας ευρωπαϊκής καταγωγής Λατινοαμερικάνος που έμαθε το ποδόσφαιρο στην Ευρώπη: ο Μέσσι στον ημιτελικό κατά της Ολλανδίας (φωτογραφία: AFA – Selección Argentina)

Με βάση τις τρέχουσες συγκυρίες, μια ομοσπονδία όπως η γερμανική έχει απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες κι ευκαιρίες να δουλέψει πάνω στο πρότζεκτ «εθνική ομάδα» απ’ ό,τι οποιαδήποτε άλλη χώρα. Η Αργεντινή αγωνίστηκε στους δύο τελευταίους αγώνες με ενδεκάδα της οποίας οι παίκτες αγωνίζονται σε 8 διαφορετικούς συλλόγους. Στον ημιτελικό μάλιστα δεν υπήρχε κανείς που να αγωνίζεται αν όχι στην Αργεντινή, έστω επί αμερικανικού εδάφους (στον προημιτελικό υπήρχε ο Μπασάντα που παίζει στο Μεξικό): όλοι ανήκουν σε ευρωπαϊκούς συλλόγους. Ποια δουλειά σε βάθος θα μπορούσε να γίνει με παίκτες που ενσωματώνονται στην αποστολή για λίγες μέρες εν μέσω δύο υπερατλαντικών ταξιδιών; Η περίπτωση της Βραζιλίας είναι παρεμφερής.

Η μόνη χώρα με υποδομές και ομοσπονδιακές δομές ενδεχομένως πιο ανεπτυγμένες από τη Γερμανία θα πρέπει να είναι η Γαλλία. Δυστυχώς για εκείνη έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από εγγενή προβλήματα που την περιάγουν σε μειονεκτική θέση: λεηλασία ταλέντων εκ μέρους αλλοδαπών συλλόγων (κυρίως βρετανικών), απώλειες παικτών που προτιμούν να αγωνιστούν με τις εθνικές των χωρών καταγωγής τους, αδυναμία σχηματισμού εθνικού κορμού αγωνιζόμενου σε μικρό αριθμό ημεδαπών συλλόγων κ.λπ.

Εάν πάντως υπάρχει κάποια βεβαιότητα, αυτή έγκειται στο ότι οι ποδοσφαιρικές ικανότητες δεν αποτελούν θέμα γονιδίων, διαφορετικά πώς θα μπορούσαν να εκφράζουν τη γερμανική πειθαρχία ποδοσφαιριστές με εθνοτική καταγωγή από την Τουρκία, την Τυνησία ή την Γκάνα; Επίσης, τα πρότυπα οργάνωσης δεν αποτελούν προνόμιο των θεωρούμενων ως «οργανωμένων, πειθαρχημένων και ορθολογιστών» λαών (άλλο πεπλανημένο εξηγητικό σχήμα αυτό). Αρκεί να φέρει κάποιος στο μυαλό του το παράδειγμα του ελληνικού μπάσκετ.

Καλό θα ήταν επίσης να τελειώνουμε κάποια στιγμή με όλες αυτές τις ισοπεδωτικές θεωρίες περί αντίθεσης «ευρωπαϊκού» και «λατινοαμερικάνικου» ποδοσφαίρου, λες κι υπάρχει ένα κι ομοιογενές ευρωπαϊκό ή λατινοαμερικάνικο πρότυπο. Τι σχέση έχει ως πρότυπο το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο με αυτό της Αργεντινής; Μήπως η δεύτερη δεν είναι τελικά σε νοοτροπία απείρως ευρωπαϊκότερη χώρα απ’ ό,τι η πατρίδα μας;

Τούτων ειπωθέντων, ας επιστρέψουμε στην επικαιρότητα. Παρακολουθήσαμε δύο εντελώς διαφορετικούς ημιτελικούς. Ο πρώτος, λόγω του πρωτοφανούς εύρους της διαφοράς σε αναμέτρηση μεταξύ μεγάλων εθνικών, θα μείνει στην Ιστορία. Ο δεύτερος θα ξεχαστεί γρήγορα, μολονότι υπήρξε εξαιρετικό μάθημα ποδοσφαιρικής τακτικής. Αυτό όμως δεν ενδιαφέρει το διψασμένο για θέαμα κοινό.

Ι.   Ο εντυπωσιακός ημιτελικός

Γερμανική επέλαση – βραζιλιάνικη συμφορά: Ο ημιτελικός του Μπέλο Οριζόντε (Βραζιλία-Γερμανία 1-7) ήταν ένα ιστορικό από κάθε άποψη παιχνίδι. Πρέπει να ανατρέξει κανείς πολλές δεκαετίες πίσω στον χρόνο για να αναζητήσει παιχνίδια με τέτοια διαφορά σκορ σε τόσο προχωρημένο στάδιο μεγάλης διοργάνωσης. Και μάλλον ακόμη κι έτσι δεν θα βρει κάτι αντίστοιχο. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα προϋποθέτει ότι θα συντρέξουν άπειρες προϋποθέσεις. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να επαναληφθεί ως συμβάν. Παρέλκει, νομίζω, η επισήμανση ότι το τελικό αποτέλεσμα δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική διαφορά δυναμικότητας μεταξύ των δύο ομάδων. Πρόκειται για την αλήθεια μιας συγκεκριμένης βραδιάς. Η νικήτρια είναι σαφώς καλύτερη ομάδα από την ηττημένη, αλλά όχι και σε τέτοιο βαθμό.

Για τη Γερμανία, η οποία έκανε το ιδανικό παιχνίδι, ο ημιτελικός αυτός επισφραγίζει μια σταθερή πορεία προόδου κι έναν σε βάθος μακροχρόνιο σχεδιασμό. Η νεανική ομάδα του 2010 που είχε ήδη δημιουργήσει προσδοκίες κατάκτησης του τροπαίου δείχνει να πλησιάζει στην ολοκλήρωση της ωρίμανσής της. Είναι αλήθεια ότι οι συγκυρίες, πρόσκαιρες και σταθερές στον χρόνο, βοήθησαν τη Γερμανία: από την κατάρρευση του αντιπάλου και την πρωτοφανή αδυναμία του να διαχειριστεί μια δυσμενή κατάσταση ως τη δυνατότητα προετοιμασίας υπό ιδεώδεις συνθήκες της οποίας χαίρει η Nationalmannschaft. Πρέπει, όμως, να τονίσουμε κι ότι τεχνικό επιτελείο και ποδοσφαιριστές έκαναν το καλύτερο δυνατό από μέρους τους. Και να αναγνωρίσουμε ότι αυτή η εθνική Γερμανίας παίζει ελκυστικό ποδόσφαιρο.

Για τη Βραζιλία πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου εθνική ποδοσφαιρική καταστροφή. Το 1950 δεν υπήρχε τηλεόραση. Και, τελικά, πόσο μεγάλη συμφορά ήταν αντικειμενικά εκείνη η απώλεια; Η συντριβή της Τρίτης αποτελεί την απόλυτη ταπείνωση και μπορεί να πυροδοτήσει στη Βραζιλία εκρηκτικές εξελίξεις που θα υπερβαίνουν κατά πολύ τον χώρο του ποδοσφαίρου. Λυπούμαι ειλικρινά για τους ποδοσφαιριστές και το τεχνικό επιτελείο της Βραζιλίας (το οποίο αριθμεί δύο θριαμβευτές παλαιότερων ΠΚ). Η ζωή τους δεν θα είναι εύκολη με τέτοιο φορτίο.

Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτό που συνέβη; Αρκούν οι απουσίες των δύο βασικότερων παικτών της Σελεσάο (Νεϋμάρ και Τιάγκο Σίλβα); Η απόφαση του Σκολάρι να μην αλλάξει το σύστημά του παρά τις δύο αυτές ελλείψεις που έπλητταν καίρια το δυναμικό της ομάδας τόσο επιθετικά όσα και ανασταλτικά; Η στάση της βραζιλιάνικης ποδοσφαιρικής συνομοσπονδίας (CBF) την οποία άπαντες καταγγέλλουν ως διεφθαρμένη και αδιάφορη για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου της χώρας; Το γεγονός ότι συγκυρίες και διαιτητική εύνοια μασκάρευαν μέχρι την Τρίτη τις αδυναμίες μιας μέτριας ομάδας; Όλες αυτές οι εξηγήσεις είναι βάσιμες αλλά δεν αρκούν για να κατανοήσουμε το ναυάγιο του Μπέλο Οριζόντε και κυρίως την απόλυτη κατάρρευση εκείνου του δραματικού πενταλέπτου που είχε ως αποτέλεσμα την επίτευξη τεσσάρων γερμανικών τερμάτων.

Για τη Βραζιλία, ο ημιτελικός είναι ένα στίγμα, μια ντροπή που δεν πρόκειται να ξεπλυθεί. Τα τραύματα που προκαλεί θα πάρουν πολύ χρόνο κι αρκετές επιτυχίες για να γιατρευτούν. Όσον αφορά την εκπληκτική και πανάξια θριαμβεύτρια, αναρωτιέμαι μήπως τελικά είναι απίστευτα άτυχη, διότι επιτυγχάνει μεν την ιδανική εμφάνιση αλλά όχι στον τελικό. Η ευφορία που μοιραία γεννά ένα τέτοιο αποτέλεσμα και μια τέτοια εμφάνιση δεν είναι ευχερώς διαχειρίσιμη, ακόμη κι από Γερμανούς. Γιατί, δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό, το ποδόσφαιρο είναι άθλημα τόσο γοητευτικό όσο και ύπουλο. Είμαι βέβαιος ότι ο Λεβ θα ξανάφερε στο μυαλό του ό,τι συνέβη του Ιούλιο του 2010, στο διάστημα μεταξύ του θριάμβου του Κέηπ Τάουν επί της Αργεντινής και του άδοξου αποκλεισμού στον ημιτελικό του Ντέρμπαν από την Ισπανία.

ΙΙ.   Ο «ευρωπαϊκός» ημιτελικός

Μετά τη γερμανική επέλαση, αρκετοί ήταν εκείνοι που ονειρεύονταν έναν ευρωπαϊκό τελικό. Προς το παρόν, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν έναν αμιγώς ευρωπαϊκό, ως προς το πνεύμα του τουλάχιστον, ημιτελικό. Ένα παιχνίδι με εξαιρετικό ενδιαφέρον για όσους είναι τεχνικοί ποδοσφαίρου, δημοσιογράφοι ή αρέσκονται να αναλύουν και τις ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις με όρους σκακιστικής τακτικής. Γιατί αυτό που παρακολουθήσαμε δεν διέφερε από μια παρτίδα σκακιού. Για τον ποδοσφαιρόφιλο θεατή, φυσικά, επρόκειτο πιθανώς για το πιο βαρετό παιχνίδι της διοργάνωσης.

 

φωτογραφία: AFA – Selección Argentina

Τελικά νίκησε η ομάδα που ήταν πιο οργανωμένη, σοβαρή και υπεύθυνη στη διαχείριση του αγώνα (Αργεντινή-Ολλανδία 0-0, 4-2 πέν.). Με ελάχιστη διαφορά και χάρη σε μια διαδικασία που εμπεριέχει και το στοιχείο της τύχης. Έτσι ακριβώς, όμως, δεν συμβαίνει και στη ζωή;

Υπάρχουν πάντα κι αυτοί που δεν ξέρουν να χάνουν. Μετά τον αγώνα, ο Ρόμπεν δήλωσε ότι «η Αργεντινή δεν άξιζε την πρόκριση. Εμείς είχαμε τις καλύτερες ευκαιρίες«. Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μας εξηγήσει ο Ολλανδός αστέρας σε ποιες ευκαιρίες αναφέρεται.Μάλλον μιλούσε για παιχνίδι που διεξήχθη σε κάποιο παράλληλο σύμπαν. Στο, φτωχό σε φάσεις, παιχνίδι του Σάο Πάολο δεν υπήρξαν περισσότερες από 4 ευκαιρίες: η προβολή του Ιγουαΐν, η διείσδυση του Ρόμπεν που καταλήγει στο σουτ το οποίο κοντράρει ο Μαστσεράνο, η στιγμή που ο Παλάσιο φεύγει μόνος με τον Ολλανδό τερματοφύλακα, αλλά μεταμορφώνεται σε Φάνη Γκέκα της Αργεντινής και τελειώνει τη φάση με κεφαλιά-πάσα στον Σίλλεσσεν, και το σουτ που δεν πιάνει καλά ο αμαρκάριστος Μάξι στο τέλος της παράτασης. Με άλλα λόγια, μία μόνον ολλανδική ευκαιρία που έρχεται να επιβεβαιώσει ένα άλλο θλιβερό στατιστικό στοιχείο: σε 120 συν 7 λεπτά παιχνιδιού η Ολλανδία έκανε ένα (1) μόνο σουτ με πορεία προς το αντίπαλο τέρμα (το μακρινό του Ρόμπεν στο 99′ που μπλοκάρει εύκολα ο Ρομέρο).

Η Ολλανδία δεν πρόκειται ποτέ να κερδίσει ΠΚ αν δεν κάνει την αυτοκριτική της και δεν αναζητήσει τα αίτια της αποτυχίας στα δικά της λάθη.Όσο βολεύεται με μύθους περί αδικίας και δικαιολογίες που καταλήγουν στο ότι «πάντα φταίνε οι άλλοι» δεν πρόκειται να αποκομίζει κάτι άλλο πέρα από ένδοξες ή άδοξες (όπως αυτή του ημιτελικού) ήττες.

Κάτι ακόμη: το πρώτο στη σειρά πέναλτυ θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό, ιδίως όταν η ομάδα σου είναι αυτή που εκτελεί πρώτη. Η επιτυχία μεταφέρει το άγχος στον αντίπαλο που ξέρει ότι είναι υποχρεωμένος να σε κυνηγά κι ότι δεν έχει πλέον δικαίωμα στο λάθος. Για αυτό και οι προπονητές συνήθως ορίζουν ως πρώτο εκτελεστή έναν από τους καλύτερους παίκτες τους με ειδίκευση στην αποστολή αυτή. Η επιλογή του Φαν Χάαλ να αναθέσει τη συγκεκριμένη εκτέλεση σε έναν αμυντικό χωρίς καμία πείρα στα πέναλτυ προκαλεί έκπληξη [στον προημιτελικό με την Κόστα Ρίκα η αντίστοιχη εκτέλεση είχε ανατεθεί στον Φαν Πέρσι – χτες όμως ο επιθετικός των Οράνιε είχε αντικατασταθεί]. Κρίμα για τον Γιαν Φλάαρ που είχε κάνει ένα από τα καλύτερα ματς της σταδιοδρομίας του κι όμως θα μείνει στην ιστορία (παρέα με τον Σνάιντερ) ως μοιραίος για την ομάδα του παίκτης.

Όσο για τον Σέρχιο Ρομέρο, ήρωα της βραδιάς, το παράδοξο στοιχείο είναι ότι φέτος ήταν αναπληρωματικός τερματοφύλακας στην ομάδα του (Μονακό) και σε ολόκληρη την αγωνιστική περίοδο αγωνίστηκε μόλις σε 3 αγώνες της γαλλικής L1.

Λίγο πριν τους τελικούς

Ο Ντιέγκο Μαραντόνα στον τελικό του 1990 (Γερμανία-Αργεντινή 1-0)

Περιμένετε προβλέψεις για τον μικρό τελικό; Υπό άλλες συνθήκες θα σας απαντούσα ότι μάλλον αστειεύεσθε. Να όμως που (όπως ήδη επισήμαναν φίλοι, όπως το Ερυθρό Καγκουρώ) αυτός ο τελικός για την 3η θέση έχει πολλές ιδιαιτερότητες. Η Βραζιλία οφείλει να αντιδράσει. Πρέπει οπωσδήποτε να κάνει κάτι μετά τη συμφορά του Μπέλο Οριζόντε. Επομένως θα έχει αυτό που σχεδόν πάντα λείπει στις περιπτώσεις μικρού τελικού: το κίνητρο. Μπορεί, όμως; Ως προς αυτό δεν είναι δυνατό να δοθεί απάντηση. Όσο για την Ολλανδία, οι ποδοσφαιριστές και το τεχνικό επιτελείο της δηλώνουν urbi et orbi ότι αδιαφορούν για τον μικρό τελικό. Πράγματι, μια τέτοια στάση είναι απόλυτα ταιριαστή με την ολλανδική ποδοσφαιρική νοοτροπία. Θα έφτανε η αδιαφορία ακόμη και στην αποδοχή του ενδεχομένου μιας ευρείας βραζιλιάνικης επικράτησης; Κι αυτό το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί.

 

Ο Χόρχε Βαλδάνο στον τελικό του 1986 (Αργεντινή-Γερμανία 3-2) [φωτογραφία: AFA – Selección Argentina]

Ο τελικός της Κυριακής, ανάμεσα σε δύο από τις πιο ιστορικές εθνικές ομάδες, είναι ανοιχτός σε κάθε αποτέλεσμα. Πώς το έλεγε εκείνη η προειδοποίηση για τα επενδυτικά προϊόντα; Δεν έχουν εγγυημένη απόδοση και οι προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές. Έ, αυτό ακριβώς!

Τι άλλο; Ά, ναι! Την Κυριακή το βράδυ θα παιχτεί ποδόσφαιρο. Η ταυτότητα του τελικού νικητή δεν πρόκειται να δικαιώσει ούτε τα μνημόνια, για να ζητήσουμε οικειοθελώς να υπαχθούμε σε άλλα δέκα, πιο σκληρά από τα προηγούμενα, ούτε τη μονομερή διαγραφή χρέους, για να αρχίσουμε από Δευτέρα πρωί να κόβουμε πέσος (η δραχμή είναι πασέ). Οπότε, χαλαρώστε κι απολαύστε!

[οι φίλοι του ιστολογία θα μου συγχωρήσουν το ότι η παρούσα ανάρτηση αποτελεί σε κάποιο βαθμό κολάζ προηγούμενων αναρτήσεων στο ΦΜΠ και σχολίων στο παρόν ιστολόγιο. Το κομμάτι που αφορά τον ημιτελικό Αργεντινής-Ολλανδίας δημοσιεύθηκε, μετά το ΦΜΠ, και στο Portal]

 

Βαριές φανέλες, πολλά ερωτήματα

Βραζιλία, Γερμανία, Ολλανδία, Αργεντινή. Υπό κανονικές συνθήκες θα επρόκειτο για μια ονειρεμένη τελική τετράδα Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τρεις νικήτριες του παρελθόντος και μια ομάδα που έχει παίξει τρεις τελικούς. Καμία έκπληξη, κανένας απρόσκλητος καλεσμένος. Κι όμως η δυσπιστία των ποδοσφαιρόφιλων είναι έντονη. Για ορισμένους, όποια κι αν είναι η τελική νικήτρια θα είναι η χειρότερη τροπαιούχος όλων των εποχών.

Είναι αλήθεια ότι μέχρι τώρα καμία ομάδα δεν ξεχώρισε πραγματικά, καμία δεν έπεισε για την υπεροχή της. Το γεγονός αυτό επιδέχεται και πιο θετικές ερμηνείες: αποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν πια μεγάλες διαφορές μεταξύ των ομάδων (σχεδόν όλοι οι αγώνες αυτής της τελικής φάσης ήταν αμφίρροποι). Είναι επίσης βέβαιο ότι, υπό το βάρος μιας εξαντλητικής αγωνιστικής περιόδου για το σύνολο των παικτών, των ταξιδίων και των κλιματικών συνθηκών, οι ομάδες διαχειρίζονται τα παιχνίδια, κρατούν δυνάμεις και επιχειρούν να τα κερδίσουν χάρη σε περιορισμένα χρονικά διαστήματα πιο έντονων προσπαθειών.

Ωστόσο, οι ομάδες δεν έχουν δώσει ακόμη τους δύο κρισιμότερες αγώνες τους. Κι έχουν ακόμη το περιθώριο για να γράψουν Ιστορία.

Το κτίριο του βραζιλιάνικου κοινοβουλίου στη Μπραζίλια

Αντίο jogo bonito, καλημέρα δύναμη!

Η Βραζιλία ξεπέρασε στη Φορταλέζα το εξαιρετικά επικίνδυνο εμπόδιο της Κολομβίας με τρόπο απολύτως ενδεικτικό της μετάλλαξης που έχει συντελεσθεί εδώ και καιρό στο στυλ παιχνιδιού της (2-1). Ποτέ η απόσταση μεταξύ των (ευρωπαϊκών) στερεοτύπων περί jogo bonito και πραγματικότητας δεν ήταν τόσο μεγάλη. Στο γήπεδο υπήρχε μία ομάδα υψηλής τεχνικής κι αυτή ήταν η Κολομβία. Το ότι έχασε τον αγώνα δεν είναι διόλου τυχαίο. Η Βραζιλία πήρε το παιχνίδι γιατί μπήκε πιο αποφασισμένη κι αγωνιστική, με περισσότερο πάθος για τη νίκη και μεγαλύτερη προσήλωση στον στόχο της. Και, βέβαια, χρησιμοποίησε δύναμη, πολλή δύναμη. Ο Ροδρίγες πρέπει να έφαγε το ξύλο της χρονιάς του. Φυσικά, η επιτυχία του βραζιλιάνικου σχεδίου προϋπέθετε και την αναγκαία διαιτητική αρωγή. Αλλά αυτή ήταν μάλλον αναμενόμενη με βάση τα όσα έχουμε δει έως τώρα. Ο (σεσημασμένα ανεπαρκής διαιτητικά, για όσους θυμούνται εκείνο το εναρκτήριο Πολωνία-Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό του 2012) Βελάσκο Καρμπάγιο άφησε το δυνατό, στα όρια του αντιαθλητικού, παιχνίδι των Βραζιλιάνων. Όταν έδειξε την πρώτη κίτρινη είχε περάσει το εξηκοστό λεπτό και οι Βραζιλιάνοι είχαν κάνει τη δουλειά τους. Και για να μην αφεθεί και τίποτε στην τύχη, ακύρωσε και το γκολ του Γέπες για ένα οφσάιντ που είδε μόνον εκείνος κι ο βοηθός του. Σχεδόν αμέσως μετά μπαίνει το γκολ με τη βολίδα του Νταβίντ Λουίζ και το παιχνίδι μοιάζει να κρίνεται οριστικά. Φιλότιμα οι Κολομβιανοί δεν θα παρατήσουν την προσπάθεια, θα μειώσουν και θα προσφέρουν στους οπαδούς της Βραζιλίας αρκετές στιγμές αγωνίας μέχρι το σφύριγμα της λήξης. Ως εκεί όμως. Γιατί στον στόχο τους δεν θα φτάσουν ποτέ.

Το παράδοξο είναι ότι εν γένει η βραζιλιάνικη επίθεση δεν προβλημάτισε ιδιαίτερα την κολομβιανή άμυνα. Ο Γέπες έπαιρνε τις ταυτότητες των αντιπάλων του με το τσουβάλι, ενώ η δράση του Νεϋμάρ περιορίστηκε με αποτελεσματικό τρόπο. Μόνο που είχε προηγηθεί η καθολική αδράνεια της άμυνας των Κολομβιανών που κατέληξε στο γκολ του Τιάγκο Σίλβα μόλις στο έβδομο λεπτό κι έβαλε νωρίς τη Σελεσάο στη θέση του οδηγού. Οι Κολομβιανοί είχαν χάσει το παιχνίδι σε επίπεδο πνευματικής και ψυχολογικής προετοιμασίας κι υπήρξαν από άποψη τακτικής αρκετά αφελείς ώστε να παρασυρθούν ακριβώς σε ό,τι είχαν σχεδιάσει οι Βραζιλιάνοι.

Δυο λόγια για την υπόθεση Νεϋμάρ. Ο σοβαρός τραυματισμός του και η απουσία του από τους επόμενους αγώνες είναι προφανώς μεγάλη ατυχία και για τον παίκτη και για τους ποδοσφαιρόφιλους. Το μαρκάρισμα του Σούνιγα είναι επικίνδυνο και πρέπει να τιμωρηθεί. Δεν δικαιολογείται όμως ο επικοινωνιακός θόρυβος που έχουν ξεσηκώσει οι Βραζιλιάνοι (και ο οποίος επισκιάζει εσκεμμένα το θέμα της διαιτητικής εύνοιας της οποίας έχει τύχει η ομάδα τους). Δεν πρόκειται για την κλασσική επέμβαση δρεπανηφόρου με άμεσο στόχο τον σοβαρό τραυματισμό του αντιπάλου. Για τον Σούνιγα υπάρχει μάλλον μόνον ενδεχόμενος δόλος: τη μεγάλη ζημιά την παθαίνει ο Νεΰμάρ λόγω της ατυχίας να πέσει στο έδαφος με την πλάτη χωρίς να προλάβει να προφυλάξει το σώμα του κατά την πρόσκρουση.

Γερμανία: η Λυβέκη περί τα μέσα του 17ου αιώνα

Σούπα άνοστη, ευρωπαϊκών προδιαγραφών

Εάν ο προημιτελικός στη Φορταλέζα είχε ένταση, ρυθμό και συγκινήσεις, ο ευρωπαϊκός προημιτελικός του Μαρακανά ήταν ένα από τα χειρότερα παιχνίδια της διοργάνωσης (Γαλλία-Γερμανία 0-1). Οι Γερμανοί διαχειρίστηκαν τον αγώνα με απολύτως επαγγελματικό τρόπο (έβαλαν νωρίς το γκολ και μετά περίμεναν τους μάλλον ακίνδυνους Γάλλους), πράγμα πολύ καλό για εκείνους (που εξοικονόμησαν πολύτιμες δυνάμεις για τη συνέχεια), τραγικό όμως για τον θεατή. Έτσι όπως έχει εξελιχθεί η υπόθεση δεν έχουμε σαφή ιδέα για το ποια είναι τα όρια δυναμικότητας των Γερμανών και κατά πόσο μπορούν να τα πάνε καλύτερα απ’ ό,τι οι (κτγμ πιο ταλαντούχες) ομάδες τους στις τέσσερις τελυταίες μεγάλες ποδοσφαιρικές διοργανώσεις. Για τους Γάλλους οι απαντήσεις δόθηκαν και δεν ήταν καθόλου διαφορετικές από εκείνες που υποψιαζόμασταν στην προηγούμενη ανάρτηση. Προφανώς ήθελαν, αλλά τελικά δεν μπορούσαν.

Αργεντινή: Κόρδοβα, η Πλατεία Σαν Μαρτίν

Βελτίωση, πλην όμως αργή κι ανεπαρκής

Η Αργεντινή έδειξε κάποια σημάδια βελτίωσης, πλην όμως όχι επαρκή. Πιθανότατα βοήθησαν κι οι τρεις αλλαγές που έκανε ο Σαμπέλλα στην αρχική ενδεκάδα (Ντεμικέλις αντί του γκαφατζή Φεδερίκο Φερνάντες στο κέντρο της άμυνας, Μπίγλια αντί Γκάγκο στα αμυντικά χαφ και η, ΟΚ αναγκαστική και μάλλον λιγότερο καθοριστική, αλλαγή του τραυματία Ρόχο με τον Μπασάντα), πάντως η Αλμπισελέστε εμφανίστηκε πιο αποφασιστική από τα προηγούμενα παιχνίδια της. Ξύπνησε κι ο Ιγουαΐν, έβαλε ένα όμορφο γκολ κι είχε συνολικά καλή εμφάνιση. Φυσικά και η Αργεντινή περιορίστηκε στη λογική της διαχείρισης: ένα γρήγορο γκολ και μετά παιχνίδι αναμονής. Ωστόσο σε όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού η εντύπωση ήταν ότι βρισκόμασταν πιο κοντά στο 2-0 παρά στο 1-1. Μόνο (αλλά σοβαρό) αρνητικό στοιχείο ο τραυματισμός του Ντι Μαρία ο οποίος είχε δείξει στα δύο τελευταία ματς ότι έβρισκε τη φόρμα του.

Για τους Βέλγους ισχύουν τα ίδια με τους Γάλλους κι ίσως ακόμη χειρότερα. Ανυπαρξία δημιουργικής μεσαίας γραμμής, δύο ευκαιρίες κι αν (η κεφαλιά του Μιραλλάς στο τέλος του α΄ ημιχρόνου, η επέλαση του Λουκακού στις καθυστερήσεις), τακτική απειρία κι αδυναμία διεκδίκησης καλού αποτελέσματος. Ο Αζάρ σχεδόν εξαφανισμένος, ο Φελλαϊνί πελαγωμένος μεταξύ κέντρου κι επίθεσης. Γενικά, μια ομάδα που έδινε την εντύπωση ότι έχει πετύχει τους στόχους της και παίζει πλέον απλώς έναν αγώνα επίδειξης στον οποίο το αποτέλεσμα δεν έχει σημασία.

Το δημαρχείο της Χάγης, περ. το 1900

Ο «σοφός» και ο Φοιρός

Πάμε τώρα και στους Οράνιε. Σύσσωμος ο διεθνής και (ακόμη περισσότερο) ο ελληνικός Τύπος αποθεώνει τον Λουίς Φαν Χάαλ ως «σοφό προπονητή» για την έμπνευσή του ν’ αλλάξει τερματοφύλακα πριν από τη διαδικασία των πέναλτυ. Μαγκιά του αφού δικαιώθηκε από το αποτέλεσμα (Ολλανδία-Κόστα Ρίκα 0-0, 4-3 πέν.), αλλά δεν ανακάλυψε και την Αμερική. Οι παλαιότεροι θυμόμαστε την ιστορική αλλαγή του Φράντισεκ Φάντρονκ (Χρηστίδης αντί Στεργιούδα) στον επαναληπτικό προημιτελικό του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ τον Μάρτιο του 1977 (ΑΕΚ-Κουήνς Παρκ Ρέηντζερς 3-0 και 7-6 πέν. – οι Αρειανοί φίλοι θυμούνται και την περίπτωση Φοιρού που είχε περάσει τον Κοέντα πριν τα πέναλτυ σε ματς με την Κατοβίτσε, πάντα για το ΟΥΕΦΑ, μόνο που στην περίπτωση εκείνη το πείραμα δεν στέφθηκε από επιτυχία, μια και ο Κοέντας δεν έπιασε κανένα πέναλτυ κι οι Πολωνοί προκρίθηκαν). Έπειτα, ο Φαν Χάαλ δεν δοκίμασε κάποια νέα τακτική που θα άλλαζε το σύγχρονο ποδόσφαιρο. Χρειάζονται λίγο περισσότερα πράγματα για να αποθεωθεί ένας προπονητής. Κι εδώ που τα λέμε ο Φαν Χάαλ δεν έκανε σχεδόν τίποτε για ν’ αλλάξει το παιχνίδι της ομάδας του κατά τη διάρκεια του αγώνα. Θα μου πείτε ότι πέρασε τον Χούντελααρ στο β΄ μέρος της παράτασης: στο μόνο που διακρίθηκε ο Χούντελααρ ήταν οι μπούφλες που μοίρασε στους αντιπάλους αμυντικούς. Τυχερός ήταν που την έβγαλε καθαρή με μια κίτρινη και δεν αποβλήθηκε κιόλας.

Οι Κοσταρικανοί ακούν τα μύρια όσα στην Ελλάδα. Να φταίει η πικρία επειδή μας απέκλεισαν; Ωστόσο έδωσαν τον αγώνα τους με τα όπλα που διέθεταν (συγκλονιστικός Νάβας, υποδειγματική χρήση του οφσάιντ), δημιούργησαν πολλές δυσκολίες στην Ολλανδία κι υπέκυψαν μόνο στα πέναλτυ. Να πούμε ότι στο β΄ μέρος της παράτασης είχαν και δύο φάσεις όπου αν ο Ουρένια είχε δυνάμεις και διαύγεια θα είχε κηδέψει τις τουλίπες. Και, τέλος πάντων, να το πούμε κι αυτό: ο «καρπουζάς από το Εστορίλ» κι η ομάδα του τα είχαν καταφέρει καλύτερα επιθετικά από τον Φαν Χάαλ και τους Οράνιε εναντίον της Κόστα Ρίκα. Η Ελλάδα ήταν η μόνη ομάδα που σκόραρε εντός παιχνιδιού (κι όχι με πέναλτυ) κατά των Κεντροαμερικανών.

Να μιλήσουμε και για την εξυπνάδα κάποιων από τα ΜΜΕ, η οποία κυκλοφόρησε ευρέως και στις διάφορες παρέες. Αυτό το «ευτυχώς που μας απέκλεισαν οι Κοσταρικανοί, γιατί η Ολλανδία θα μας έριχνε τέσσερα«. Μεγιστοβάθμια ελληνική ανοησία. Καταρχάς, προτιμώ να παίξω προημιτελικό ΠΚ κι ας τον χάσω και με 0-10 παρά να μην παίξω ποτέ. Εν συνεχεία, είχαν ανοιχτή γραμμή με τον Θεό όλοι αυτοί κι ήξεραν ότι η Ολλανδία θα μας βάλει τέσσερα ή έξι ή δεν ξέρω πόσα; Θα μου πεις, βέβαια, δικαιώθηκαν, τέσσερα βάλαν οι Οράνιε στην Κόστα Ρίκα. Στα πέναλτυ, αλλά μην τα θέλουμε κι όλα δικά μας. 🙂

Στιγμές ολλανδικής πειθαρχίας

Τελειώνω με δυο λόγια για την «υποδειγματική ολλανδική πειθαρχία» την οποία εξήραν πολλοί φίλοι. Βεβαιότατα! Αδιαμαρτύρητα, λέει, δέχθηκε την αλλαγή του από τον Κρυλ ο Ολλανδός βασικός τερματοφύλακας Γιάσπερ Σίλλεσσεν. Το ότι κλώτσαγε ό,τι έβρισκε μπροστά του ήταν μάλλον δείγμα της στάσης αυτής. Πειθαρχημένοι οι Οράνιε! Τόσο που ο Ρόμπεν έλουζε με γαλλικά για κανένα πεντάλεπτο τον άτυχο συμπαίκτη του που δεν του πάσαρε έγκαιρα τη μπάλα κι όταν το έκανε την έστειλε πλάγιο άουτ!

Αδυναμία πρόβλεψης

Προγνωστικά για τους ημιτελικούς δεν είναι δυνατό κατά τη γνώμη μου να γίνουν. Θα σας μιλήσω για λατινοαμερικάνικο τελικό, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλεψη, είναι προσωπική επιθυμία. Στην πραγματικότητα όλα είναι δυνατά. Θα είναι αρκετή για τη Βραζιλία η δύναμη κι η αποφασιστικότητα απέναντι σε μια ομάδα με προσωπικότητα, ιστορία, πείρα και πειθαρχία; Πώς θα αντιμετωπισθεί η μεγάλη απουσία του Νεϋμάρ; Μπορούν οι Γερμανοί να υπερνικήσουν την κατάρα των ημιτελικών που τους κατατρύχει στις τελευταίες μεγάλες διοργανώσεις; Να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες δυσκολίες ενός παιχνιδιού κόντρα στη διοργανώτρια;

Θα γίνει αποτελεσματική επιθετικά η Ολλανδία αντιμετωπίζοντας μια σοβαρή κι οργανωμένη ομάδα με πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες από τους μέχρι τώρα αντιπάλους της; Θα καταφέρει κι η Αργεντινή το αντίστοιχο; Ή μήπως θα θυμηθεί την κακή παράδοσή της ειδικά με τη συγκεκριμένη αντίπαλο και τα τραύματα του προημιτελικού της Μασσαλίας το ’98; Και θα έχει η Ολλανδία κάποιο σχέδιο αντιμετώπισης του Μέσσι ή θα πελαγώσει ή όχι άτρωτη άμυνά της;

Ένα πράγμα είναι σίγουρο: οι δύο ημιτελικοί θα κριθούν πρωτίστως στο μυαλό των ποδοσφαιριστών (και των προπονητών). Στον τρόπο με τον οποίο προετοιμάστηκαν για τον κρίσιμο αγώνα τους. Στο πώς θα διαχειριστούν την πρόσκαιρη επιτυχία ή αποτυχία. Όλα αυτά τα σπουδαία είναι αδύνατο να τα προβλέψει κανείς.   

Χαμένες ευκαιρίες

«Οι Χαμένες Ευκαιρίες», τραγικωμωδία του Ζαν ντε Ροτρού, 1631 (εξώφυλλο της έκδοσης του 1636, φωτογραφία: Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, gallica.bnf.fr)

Το ποδόσφαιρο είναι πρωτίστως ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι που, όπως και τα άλλα ομαδικά αθλήματα, έχει την ιδιότητα να αποτελεί μικρογραφία της ζωής με υπερτονισμένα και συμπιεσμένα στον χώρο και τον χρόνο τα πιο δραματικά στοιχεία της. Καθώς έχει ως εγγενή χαρακτηριστικά γνωρίσματα τόσο τη συνεργατικότητα όσο και την αντιπαράθεση αποτελεί αρκετά πιστό καθρέφτη της ανθρώπινης κοινωνίας. Κι άλλες δραστηριότητες τα έχουν όλα αυτά, αλλά, καταρχήν τουλάχιστον, το ποδόσφαιρο είναι λιγότερο επικίνδυνο από έναν πόλεμο ή μια κοινωνική σύγκρουση. Από την άποψη αυτή μοιάζει περισσότερο με όνειρο μεγάλης έντασης.

Η προσπάθεια να ερμηνευθεί με όρους αμιγώς ιδεολογικούς και πολιτικούς, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ιδιαίτερη φύση του, καταλήγει μοιραία σε παρανάγνωση που αποδίδει στο άθλημα ιδιότητες που σε καμία περίπτωση δεν έχει. Προβάλλοντας στο ποδόσφαιρο στοιχεία ξένα προς αυτό, θεωρώντας ομάδες και ποδοσφαιριστές φορείς ιδεολογιών, δεν κάνουμε κάτι διαφορετικό από το να ψάχνουμε για ανεμόμυλους τους οποίους θα αντιμετωπίσουμε σαν να ήταν θανάσιμοι εχθροί μας. Κάπως έτσι χάνουμε τόσο τη χαρά του παιχνιδιού όσο και τη δυνατότητα παρατήρησης ανθρώπινων χαρακτήρων και ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών (την οποία μας παρέχουν ιδίως οι μεγάλες διοργανώσεις σαν το Παγκόσμιο Κύπελλο το οποίο τόσοι επιμένουν να ξορκίζουν).

Το ποδόσφαιρο, όμως, θα εξακολουθήσει να είναι το παιχνίδι του αναπάντεχου και του δραματικού. Ένα αγώνας που μετά από σχεδόν δύο ώρες μαρτυρίου για τον θεατή μπορεί να καταλήξει σε μια τρελή πεντάλεπτη κορύφωση που θα τη θυμόμαστε για χρόνια. Το παιχνίδι στο οποίο ένας προπονητής, λίγο πριν αρχίσει κάποια παράταση, θα δώσει οδηγίες σε κάθε παίκτη του ατομικά κι έπειτα σε ολόκληρη την ομάδα με τόση ένταση και σοβαρότητα μαζί που δεν θα αφήνει καμιά αμφιβολία για το αν έχει επίγνωση της σπουδαιότητας της αποστολής του.

Ι.   Η μεγάλη χαμένη ευκαιρία

Παπασταθόπουλος και Κάμπελλ (Ελλάδα-Κόστα Ρίκα 1-1. 3-5 πέν.)

Η πρόκριση στις 8 καλύτερες ομάδες μιας τελικής φάσης Παγκοσμίου Κυπέλλου αποτελεί εξαιρετική διάκριση. Από την άποψη αυτή, το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εθνική Ελλάδας δεν κατάφερε να βρεθεί στα προημιτελικά ίσως και να είναι δίκαιο, διότι δεν επρόκειτο για «εξαιρετική ομάδα». Μόνο που τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Τις ευκαιρίες πρέπει να τις εκμεταλλεύεσαι όταν σου παρουσιάζονται. Μπορείς, άλλωστε, να δικαιολογήσεις την επιτυχία σου και εκ των υστέρων. Επιπλέον, με γνώμονα αποκλειστικά την αναμέτρηση με την Κόστα Ρίκα (1-1 καν. αγ. και παρ., 3-5 πέν.), η εθνική Ελλάδας ήταν η ομάδα που θα έπρεπε να έχει κερδίσει την πρόκριση σύμφωνα με την απόδοσή της στο συγκεκριμένο παιχνίδι. Αντίπαλος χωρίς βαριά φανέλα και ιστορία που κάνει και το χειρότερο παιχνίδι του στη διοργάνωση. Παίζει με παίκτη λιγότερο. έχει κυριολεκτικά σκάσει στην παράταση: ανά πάσα στιγμή μπορεί να δεχθεί το γκολ που θα κρίνει τον νικητή.

Η εύκολη εκ των υστέρων κριτική είναι να καταλογισθούν οι ευθύνες της ήττας αποκλειστικά στον Καρνέζη και τον Γκέκα. Όμως… δεν υπάρχει καμία υποχρέωση του τερματοφύλακα να αποκρούσει κάποιο πέναλτυ. Συνήθως, σε μια σειρά πέναλτυ υπάρχει πάντα κάποιο τόσο κακοεκτελεσμένο που κάνει ήρωα τον τερματοφύλακα καθαρά από τύχη: κάποιο πέναλτυ που φεύγει άουτ, κάποιο άλλο τόσο αδύναμο που ο γκολκήπερ μπορεί να το σταματήσει ακόμη κι αν έχει επιλέξει λάθος γωνία. Ο Καρνέζης δεν είχε αυτή την τύχη. Στην πραγματικότητα, η εθνική δεν έπρεπε να αφήσει το παιχνίδι να πάει στα πέναλτυ. Στη διαδικασία αυτή έχει σαφές ψυχολογικό προβάδισμα η ομάδα που βρέθηκε πιο κοντά στην ήττα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, όχι αυτή που είχε τις περισσότερες ευκαιρίες νίκης. Οπότε, μπορούμε να πούμε αρκετά για την έλλειψη διαύγειας κι αποτελεσματικότητας στην τελική προσπάθεια (του Μήτρογλου ή του Χριστοδουλόπουλου λ.χ.), για την αδυναμία του Τοροσίδη να βγάλει έστω και μία στοιχειωδώς καλή σέντρα σε τόσες φάσεις επίθεσης στις οποίες η εθνική μας βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση. Αλλά και πάλι η ατομική κριτική δεν πρόκειται να δώσει μια απολύτως δίκαιη και ακριβή εικόνα του παιχνιδιού. Θα μπορούσε, άλλωστε, να αντιταχθεί ότι ήδη υπήρχε μια δόση τύχης στο γεγονός ότι η εθνική μας κατόρθωσε να ισοφαρίσει στις καθυστερήσεις του κανονικού αγώνα, οπότε η παράταση με την εικόνα της ελληνικής υπεροχής δεν θα είχε υπάρξει ποτέ.

Αρκετές επικρίσεις δέχθηκε κι ο προπονητής. Γνώμη μου είναι ότι το μεγαλύτερο σφάλμα που μπορεί να καταλογιστεί στον Σάντος δεν αφορά το κοουτσάρισμά του κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης: και οι αρχικές ενδεκάδες του και οι αλλαγές που έκανε (από το ένα ματς στο άλλο ή κατά τη διάρκεια των αγώνων) είχαν κάποια λογική. Το μεγαλύτερο σφάλμα ήταν η χωρίς αλλαγές επιλογή των ποδοσφαιριστών που είχαν αγωνιστεί στα προκριματικά, χωρίς να ληφθεί υπόψη η μέτρια αγωνιστική κατάσταση αρκετών (λόγω έλλειψης αγώνων, τραυματισμών ή ηλικίας) και η άρνηση μετάγγισης νέου αίματος στην ομάδα.

Ακόμη κι έτσι, πρέπει να ομολογήσουμε ότι ο τελικό απολογισμός της παρουσίας μας στο ΠΚ 2014 είναι θετικός. Αν υπάρχει γλυκόπικρη γεύση οφείλεται στην αίσθηση ότι, όπως τελικά ήρθαν τα πράγματα, μπορούσαμε να πάμε ψηλότερα. Δεν μπορούμε, όμως, να τα έχουμε όλα.

Χάμες Ροδρίγες (Κολομβία)

ΙΙ.   Και οι υπόλοιποι αγώνες της φάσης των 16

Εάν υπάρχει κάποιο προγνωστικό μας που τελικά επιβεβαιώθηκε, αυτό έχει να κάνει με τον εξαιρετικά αμφίρροπο χαρακτήρα των αγώνων της β΄ φάσης. Μόλις 2 από τους 8 αγώνες κρίθηκαν στην κανονική διάρκειά τους, χωρίς να χρειαστεί παράταση ή και πέναλτυ. Και ο ένας από τους δύο αυτούς αγώνες κρίθηκε με τέρματα που σημειώθηκαν στο τελευταίο δεκάλεπτο.

Η ατυχία της Χιλής: Όπως αναμενόταν, η Χιλή έκανε τη ζωή της Βραζιλίας πάρα πολύ δύσκολη. Η Βραζιλία ίσως εμφανίστηκε λίγο βελτιωμένη στο δημιουργικό σκέλος του παιχνιδιού, αλλά και πάλι ήταν απογοητευτική στην τελική προσπάθεια (είτε στη θέση του φορ βρισκόταν ο Φρεντ είτε ο Ζο). Τα άκρα της με Ντάνι Άλβες και Μαρσέλο ήταν πηγή κινδύνων, αποτελούσαν πραγματικές λεωφόρους για τους επικίνδυνους Χιλιανούς. Η Χιλή στάθηκε καλύτερα στο γήπεδο και στα 120 λεπτά του αγώνα. Με ελάχιστη δόση τύχης θα κέρδιζε με τη βολίδα του Πινίγια στο τέλος της παράτασης. Δεν το κατάφερε και στα πέναλτυ αποδείχθηκε λιγότερη ικανή και, κυρίως, τυχερή από τη διοργανώτρια (1-1 καν. αγ. και παρ., 3-2 πέν.).

Παρόντες και απόντες:  Η μεγάλη αναμέτρηση μεταξύ της Κολομβίας και της Ουρουγουάης κρίθηκε τελικά πριν αρχίσει: η τιμωρία του Σουάρες αποσταθεροποίησε πλήρως την Ουρουγουάη τόσο ψυχολογικά όσο και αγωνιστικά. Η απουσία του καλύτερου επιθετικού της Σελέστε δεν ήταν δυνατό να αναπληρωθεί από κανέναν: ο Φορλάν δεν έχει πια καμία σχέση με τον ποδοσφαιριστή που είχε λάμψει στα γήπεδα της Νότιας Αφρικής, ο Καβάνι μοιάζει εξαντλημένος από την αγωνιστική περίοδο και χωρίς (ακόμη;) την προσωπικότητα του παίκτη που θα πάρει μια ομάδα από το χέρι για να την οδηγήσει στη νίκη. Η Κολομβία πέρα από την υπεροπλία σε έμψυχο δυναμικό (σε αρχική ενδεκάδα και πάγκο) βρήκε τον παίκτη αυτό στο πρόσωπο του Χάμες Ροδρίγες. Ο μεσοεπιθετικός της Μονακό ξεκλείδωσε το ματς με τη βολίδα του στο πρώτο μέρος και σφράγισε τη νίκη πετυχαίνοντας και το δεύτερο τέρμα της ομάδας του (2-0).

«Δεν κάνω θέατρο, βουτώντας, για να κερδίσω πέναλτυ. Απλώς το πρόβλημα είναι ότι οι αμυντικοί, ενώ περιμένεις ότι θα σε βρούν, τραβάνε το πόδι τους την τελευταία στιγμή κι έτσι δεν υπάρχει τελικά επαφή. Εσύ, όμως, δεν είναι δυνατό να μην πέσεις!» (Άριεν Ρόμπεν)

«Είναι αλήθεια ότι στο πρώτο ημίχρονο έκανα θέατρο για να εκβιάσω κάποιο πέναλτυ. Στο τέλος, όμως, ο Μάρκες με βρήκε, υπήρχε παράβαση«. (Άριεν Ρόμπεν)

Πλατούν, χειρουργεία χωρίς αναισθητικό και Πορτογάλος «πεζοναύτης»: Λέγαμε ότι το Μεξικό θα μπορούσε να πετάξει τους Ολλανδούς έξω από τη διοργάνωση. Μοναχά δύο βρομόλεπτα έλειψαν για να γίνει πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Οι Μεξικανοί που ήταν σαφώς καλύτεροι στη μεγαλύτερη διάρκεια του αγώνα οπισθοχώρησαν αδικαιολόγητα (ή μήπως έφταιγε η εξάντληση από ένα παιχνίδι που έγινε καταμεσήμερο και κάτω από τον καυτό ήλιο, όπως διατεινόταν κι ο προπονητής τους;) και το πλήρωσαν. Η ολλανδική αντίδραση και οι μεγάλες ερμηνευτικές ικανότητες του Ρόμπεν με τη συνεργασία του γενναιόδωρου Πορτογάλου διαιτητή έφεραν την ανατροπή και τη Μάρθα Βούρτση του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου στα προημιτελικά και μάλιστα με την προοπτική του ευκολότερου αγώνα στο στάδιο αυτό της διοργάνωσης (1-2). Το Μεξικό δεν κατάφερε ούτε τώρα να σπάσει την κατάρα της φάσης των 16 (στην οποία, κατά απαρέγκλιτο  κανόνα, εγκαταλείπει τη διοργάνωση). Εκτός από την ατυχία, φέτος μπορεί να επικαλεσθεί και τη δικαιολογία των αλλεπάλληλων χειρουργείων χωρίς αναισθητικό.

Στον κόσμο των ιδεών, το πόδι του Ρόμπεν ίσως και να συνάντησε εκείνο του Μάρκες κι η κατάληξη ήταν αυτή που βλέπετε (ΟΚ, αφίσα της γνωστής κινηματογραφικής ταινίας του Όλιβερ Στόουν, 1986)

Ως τώρα, όλα καλά: Η Γαλλία είχε ελαφρά υπεροχή στην αναμέτρησή της με την εξαιρετικά αξιόμαχη Νιγηρία, αλλά χρειάστηκε να φτάσει το τελυταίο δεκάλεπτο για να τη μετουσιώσει σε γκολ (2-0). Εάν πρέπει να αναζητήσουμε την καθοριστική στιγμή του αγώνα, αυτή είναι το οριακά οφσάιντ γκολ που σημειώνει η Νιγηρία στο πρώτο ημίχρονο. Για λίγα εκατοστά, ο αγώνας θα εξελισόταν με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Δεν γνωρίζουμε πόσο θετικά θα αντιδρούσε σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η σχετικά άπειρη γαλλική ομάδα.

Υψηλή αποστολή: Χωρίς καμία αμφιβολία ο προπονητής και η ομάδα με το υψηλότερο αίσθημα ευθύνης και την απόλυτη συνείδηση της σπουδαιότητας της αποστολής ήταν ο Βαχίντ Χαλίλοτζις και η Αλγερία. Ο Βόσνιος προπονητής άλλαξε τη μισή αρχική ενδεκάδα του σε σχέση με την ισοπαλία πρόκρισης εναντίον των Ρώσων, με το σκεπτικό της μεγαλύτερης φρεσκάδας και της επιλογής των καταλληλότερων για τη συγκεκριμένη μονομαχία με τη Γερμανία. Δικαιώθηκε. Η Αλγερία προκάλεσε τεράστιες δυσκολίες στη γερμανική μηχανή με το ψυχωμένο, αλλά και ορθολογικό παιχνίδι της. Πρεσάρισμα του αντιπάλου και αναζήτηση των κατάλληλων συνθηκών για την εκδήλωση αντεπίθεσης. Η τύχη ξεκλειδώνει το παιχνίδι για λογαριασμό των Γερμανών στο ξεκίνημα της παράτασης και τη φάση του γκολ του Σύρρλε. Όσο για τις δυνατότητες της ομάδας του Χαλίλοτζιτς, η καλύτερη απόδειξη είναι ο εξαιρετικός συνδυασμός που καταλήγει στη μείωση του σκορ (τη μοναδική στιγμή που έχει χαλαρώσει η γερμανική άμυνα, ακριβώς επειδή έχει μόλις επιτευχθεί το 2-0 κι υπάρχει η αίσθηση ότι το παιχνίδι κρίθηκε). Οπωσδήποτε και η παρουσία μερικών εξαιρετικών μονάδων όπως (πρωτίστως) ο Φεγκουλί, ο Σλιμανί ή ακόμη και ο σκόρερ Τζαμπού [Γερμανία-Αλγερία καν. αγ. 0-0, παρ. 2-1].

Ελβετική σπαζοκεφαλιά: Τα πολύ δύσκολα έβαλε κι η Ελβετία στην Αργεντινή, υποκύπτοντας στο τέλος μόλις της παράτασης, και μάλιστα όχι δίχως να φτάσει μια ανάσα από την ισοφάριση στις καθυστερήσεις (καν. αγ. 0-0, παρ. 1-0).  Η Ελβετία εξουδετέρωσε σχεδόν πλήρως το φαβορί χωρίς να παίξει άμυνα-ταμπούρι και χωρίς να παρκάρει κανένα πουλμανάκι στη μεγάλη περιοχή της. Προτίμησε (και κατάφερε) να καταπιεί κυριολεκτικά τους χώρους, προκαλώντας ασφυξία στην αντίπαλό της. Εάν αυτή η ομάδα παιδιών μεταναστών είχε κι έναν αληθινό φορ θα ήταν εξαιρετική. Στην κανονική διάρκεια του αγώνα οι σοβαρότερες ευκαιρίες είναι δικές της. Όσο για την Αργεντινή, δυστυχώς επιβεβαιώνει φόβους και προβληματισμούς. Στατική, χωρίς καλή σύνδεση μεταξύ των γραμμών, με επιθετικούς κουρασμένους και χωρίς εκρηκτικότητα, οι οποίοι αδυνατούν να προκαλέσουν μόνοι τους κινδύνους για τον αντίπαλο. Μετά τον Μέσσι, σχεδόν το χάος. Πετυχαίνουν το γκολ στη μοναδική επίθεση που βρίσκουν απροετοίμαστη την ελβετική άμυνα: το κλέψιμο του Σαμπαλέτα δημιουργεί τις προϋποθέσεις της γρήγορης αντεπίθεσης που θα εξελιχθεί υποδειγματικά και θα καταλήξει στο γκολ του Ντι Μαρία. Θετικό βεβαίως για την Αργεντινή το ότι εκμεταλλεύεται τη μοναδική στιγμή χαλάρωσης της αντιπάλου της. Αρνητικό στοιχείο ο τρόπος αντίδρασης μετά το άνοιγμα του σκορ: απλώς ας τελειώσει το παιχνίδι, ας ροκανίσουμε λίγο τον χρόνο κι όλα θα είναι εντάξει. Έμ, δεν είναι! Η φοβερή ευκαιρία με το δοκάρι του Μπλερίμ Τζεμαϊλί θα μπορούσε να στείλει το παιχνίδι στα πέναλτυ. Ο Θεός μόνο ξέρει τι σόι αντίδραση θα επιδείκνυε η Αλμπισελέστε σε τέτοια περίπτωση.

Ωραίο ματς! Ο τελευταίος αγώνας της φάσης των 16 ήταν τελικά κι ο συναρπαστικότερος, τουλάχιστον όσον αφορά την εξαιρετική παράταση που παρακολουθήσαμε. Γρήγορος ρυθμός και φάσεις σε ολόκληρη τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ένα πρώτο ημίχρονο με σχετική υπεροχή των Βέλγων, αλλά ευκαιρίες εκατέρωθεν. Εικόνα που αλλάζει στο β΄ μέρος με την υποχώρηση των Αμερικανών. Πραγματική πολιορκία του Άλαμο. Τις ΗΠΑ τις σώζουν η έλλειψη διαύγειας των Βέλγων στην τελική προσπάθεια (βλ. Μιραλλάς), ο εξαιρετικός Χάουαρντ κι η τύχη. Κι όμως, στην εκπνοή του αγώνα είναι οι ΗΠΑ που παραλίγο να κλέψουν τη νίκη με την απίστευτη ευκαιρία του Γουωντολόφσκι (όπου ο, προφανώς ανεπαρκής, επόπτης σηκώνει σημαία σε μια πεντακάθαρη φάση). Παράταση και στο πρώτο μέρος της οι Βέλγοι δείχνουν να καθαρίζουν το παιχνίδι: δύο γκολ στα οποία το δίδυμο Ντε Μπρέυνε και Λουκακού (ξεμπούκωσε κι αυτός που είχε δεχτεί τόσες επικρίσεις) εναλλάσσονται σε ρόλους δημιουργού κι εκτελεστή. Κι ενώ είμαστε βέβαιοι ότι το παιχνίδι έχει κριθεί, οι Αμερικανοί απαντούν με την γκολάρα του Γκρην (που μόλις έχει μπει αλλαγή) στην πρώτη επίθεσή τους κατά το β΄ ημίχρονο της παράτασης. Οι Βέλγοι αντιδρούν φοβικά και σπασμωδικά, να διώξουμε τη μπάλα όπως να είναι… Οι ΗΠΑ πολιορκούν, χάνουν ευκαιρίες, αλλά τελικά το αποτέλεσμα δεν αλλάζει: 2-1 και οι Βέλγοι ξανά στα προημιτελικά 28 χρόνια μετά.

ΙΙΙ.   Και οι προημιτελικοί;

Μπογοτά, Κολομβία

Εάν οι αγώνες της φάσης των 16 ήταν εξαιρετικά αμφίρροποι, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μη συμβεί το ίδιο και στους προημιτελικούς.

Για τον πρώτο από αυτούς ούτε προγνωστικό μπορώ να κάνω ούτε κάποιο προαίσθημα για τον τελικό νικητή έχω. Οι Γάλλοι ξέρουν μπάλα, η ομάδα τους είναι καλή, αλλά μου φαίνεται κάπως χαμηλών λιπαρών, άπειρη και τρυφερή για σύγκρουση σε αυτό το επίπεδο. Ίσως ψυχολογικά να έχουν την εντύπωση ότι η αποστολή τους εξετελέσθη, μια και ο πραγματικός στόχος είναι το Ευρωπαϊκό του 2016. Και δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει μεγάλη ομάδα για να δούμε ποιες είναι πραγματικά οι δυνατότητές τους. Οι Γερμανοί εντυπωσίασαν μόνο στο πρώτο παιχνίδι, με τους καμένους Πορτογάλους. Δείγμα ανεπαρκές. Κι εξακολουθώ να αναρωτιέμαι αν αυτή η ομάδα τους είναι καλύτερη εκείνων του 2010 ή του 2012. Δεν το νομίζω.

Με την εικόνα που δείχνει και το υλικό που διαθέτει, η φετινή Βραζιλία δεν είναι δυνατό, λογικά, να φτάσει μέχρι το τέρμα του δρόμου. Εκτός κι αν εμφανιστεί ριζικά μεταμορφωμένη. Η Κολομβία έχει το ιδανικό προφίλ για να γίνει δήμιος της διοργανώτριας. Εκτός από μια λεπτομέρεια (και ξέρουμε ότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες): δεν έχει τη βαριά φανέλα, ούτε την απαραίτητη εμπερία για το επίπεδο αυτό, καθώς είναι πρωτάρα στους προημιτελικούς.

Το Βέλγιο έχει πλούσιο υλικό και μεγάλες δυνατότητες. Στην πορεία έλυσε κάποια από τα προβλήματα μονταρίσματος, αλλά όχι κι όλα (πόσο χρήσιμος είναι ο Φελλαϊνί σε αυτή την υβριδική θέση λίμπερο μεσοεπιθετικού;). Εξακολουθεί να είναι άπειρο και να μην μπορεί να διαχειριστεί ιδανικά τα παιχνίδια του (το είδαμε και στον αγώνα με τις ΗΠΑ). Όταν κάτι πηγαίνει στραβά πανικοβάλλεται. Όλα αυτά θα καθιστούσαν φαβορί τον αντίπαλο, αν δεν επρόκειτο για τη φετινή Αργεντινή με τα τόσα προβλήματα. Ζητείται επειγόντως μεταμόρφωση ομάδας με φορμάρισμα όσων έχουν ως τώρα υστερήσει. Γίνεται; Να βρεθούν πάντως τώρα οι αναγκαίοι δημιουργικοί μέσοι που θα ανυψώσουν το επίπεδο παιχνιδιού των Νοτοοαμερικανών δεν γίνεται, φοβούμαι.

Ο τέταρτος προημιτελικός είναι κι ο μόνος με ακλόνητο φαβορί. Εξαντλημένη και με απουσίες λόγω τιμωριών, η Κόστα Ρίκα θα δυσκολευτεί πολύ για να αποφύγει τη σκληρή μοίρα της ηττημένης απέναντι στους Ολλανδούς.

Το Μουντιάλ αυτό δεν είχε ως τώρα την ομάδα που θα εντυπωσιάσει, δημιουργώντας την πεποίθηση ότι θα είναι κι η τελική νικήτρια. Ούτε και προσέφερε νέα συστήματα και τακτικές. Υπήρξε, όμως, θεαματικό, με παιχνίδια γρήγορου ρυθμού, αρκετά συναρπαστικά ή, έστω, ενδιαφέροντα. Οι πιο πολλές ομάδες είχαν επιθετικό προσανατολισμό και διάθεση να παίξουν καλό ποδόσφαιρο. Θα ήταν πραγματικά άδικο να παραπονεθεί ο τηλεθεατής.    

Το μερτικό μου απ’ τη χαρά

Μουράτ Δ΄, ο σουλτάνος που είχε απαγορέψει σχεδόν όλες τις απολαύσεις (μικρογραφία από το μουσείο του Τοπκαπί)

Δεν το έχουν πάρει άλλοι, για τον απλούστατο λόγο ότι εκείνοι όχι μόνον έχουν αποποιηθεί το δικό τους μερίδιο, αλλά πιστεύουν ότι το ίδιο οφείλω να πράξω κι εγώ.

Πρέπει λοιπόν να χαιρόμαστε για μια νίκη της ποδοσφαιρικής ομάδας που υποστηρίζουμε ή όχι; Για ποιους λόγους πρέπει να αρνηθούμε αυτό που θα έπρεπε να είναι προφανές λαμβανομένης υπόψη της ίδιας της φύσης και της λειτουργίας του αθλήματος/ θεάματος; Δεν υπάρχει τίποτε κακό στο να αποκομίζεις θετικά συναισθήματα από το ποδόσφαιρο. Κακό είναι να νομίζεις ότι το αποτέλεσμα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα πρόκειται να εξαφανίσει ως διά μαγείας όλα τα σοβαρά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζεις στη ζωή σου ή τα οποία ταλαιπωρούν την κοινωνία στην οποία ανήκεις. Όμως το πρώτο (η χαρά) δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη το δεύτερο (την πεπλανημένη ερμηνεία της πραγματικότητας). Πολύ χειρότερο είναι βέβαια να πιστεύεις ότι η επικράτηση της ομάδας σου σε εντάσσει αυτοδικαίως σε ένα «ανώτερο σύνολο». Ένα από τα κύρια επιχειρήματα των επικριτών του ενθουσιασμού για το ποδόσφαιρο είναι ακριβώς το ότι το άθλημα ενέχει τον κίνδυνο να εθίσει το άτομο σε ψυχολογία μάζας και να το καταστήσει ευπρόσβλητο σε φανατισμούς και ιδεολογίες μίσους. Το, μεταξύ άλλων και μπορχεσιανό, επιχείρημα αυτό εμπεριέχει σοβαρή δόση αλήθειας. Δεν ισχύει όμως μόνο για το ποδόσφαιρο. Ισχύει κατά μείζονα λόγο για πολιτικές και άλλες ιδεολογίες, θρησκευτικά δόγματα κ.ο.κ. Έπειτα, η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ ποδοσφαίρου και ιδεολογιών μίσους ούτε είναι αυταπόδεικτη ούτε, κυρίως, υφίσταται οπωσδήποτε σε όλες τις περιπτώσεις. Έ, ναι, υπάρχουν άνθρωποι που χαίρονται ως άτομα και με επίγνωση της πραγματικής σημασίας του ποδοσφαίρου, ικανά να διακρίνουν την αυτοτελή αξία του δεύτερου χωρίς να την υπερεκτιμήσουν και να της αποδώσουν ιδιότητες που δεν διαθέτει. Έχω επίσης την εντύπωση ότι η οξύτατη πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνο έχει καταστήσει πιο υπεύθυνους πολλούς από τους Έλληνες ποδοσφαιρόφιλους και τους έχει βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν τη διαφορά μεταξύ πρόσκαιρου ή δευτερεύοντος και ουσιώδους.

Τέλος, όλοι, μηδενός εξαιρομένου, χαιρόμαστε για πράγματα με χαρακτηριστικά παρεμφερή αυτών του ποδοσφαίρου. Όλοι χαιρόμαστε για μια θεατρική παράσταση, ένα κινηματογραφικό έργο, μια συναυλία, ένα ωραίο φαγητό ή ένα ποτήρι καλό κρασί. Όλα αυτά δεν ασκούν καμία άμεση επίδραση στον αγώνα για την εξάλειψη των ουσιαστικών προβλημάτων. Κάνουν, όμως, καλύτερη τη ζωή μας με τρόπο απτό και άμεσο. Γιατί, από όλα αυτά, πρέπει μόνο η ποδοσφαιρική χαρά να μας προκαλεί τύψεις; Μήπως επειδή πίσω από τις επικρίσεις των διάφορων κηνσόρων υπάρχει συχνά ο αγνός ελιτισμός; Μήπως το πρόβλημα είναι ότι το ποδόσφαιρο θεωρείται ψυχαγωγικό προϊόν κατώτερης ποιότητας, «λαϊκό», απευθυνόμενο σε κοινό «χαμηλού μορφωτικού επιπέδου»; Δεν θα επιχειρήσω να αντικρούσω επί του παρόντος την επιχειρηματολογία αυτή. Αν θέλει κάποιος μπορεί να ξαναδιαβάσει τις πρώτες αναρτήσεις του ιστολογίου αυτού. Θα περιορισθώ μόνο στη διαπίστωση ότι ο ρόλος του αστυνόμου της χαράς του άλλου δεν μου μοιάζει και πολύ συμπαθής. Θα επισημάνω ότι η στάση αυτή δεν συνάδει προς την ιδεολογία του σεβασμού του διαφορετικού, διότι αυτή δεν νοείται επιλεκτικά, με κριτήριο του τι μας αρέσει και τι θεωρούμε άξιο σεβασμού. Ας αφήσουμε στην άκρη τις διάφορες διδασκαλίες και τα μαθήματα αγωγής και συμπεριφοράς. Είναι παράλογο να επιβάλλεις στον άλλο τους λόγους για τους οποίους πρέπει ή δεν πρέπει να χαίρεται. Η παρατήρηση ισχύει και για τα δύο στρατόπεδα, τόσο για αυτό των φίλων όσο και για εκείνο των εχθρών του ποδοσφαίρου.

Δεν χρειάζονταν και τόσο πολλά: Τελικά αρκούσε η προσθήκη δύο δημιουργικών παικτών με στοιχειώδη τεχνική κατάρτιση (Καραγκούνη και Χριστοδουλόπουλου), σε συνδυασμό με μια αναγκαστική απουσία, για να μεταμορφώσει την εθνική Ελλάδος από σύνολο που παίζει κάτι σαν ποδόσφαιρο σε κανονική ποδοσφαιρική ομάδα. Την ευνοήσε επίσης η συγκυρία να κρίνεται το μέλλον της στη διοργάνωση από ένα μόνο παιχνίδι: σε τέτοιες περιστάσεις η εθνική έχει δείξει ότι μπορεί να ξεπερνά τον εαυτό της (ας θυμηθούμε το παιχνίδι με τη Ρωσία στο Ευρωπαϊκό του 2012 ή, κατ’ αναλογία, τη διαχείριση των μπαράζ για την πρόκριση στα ΠΚ του 2010 και του 2014). Οι δύο αναγκαστικές αλλαγές λόγω τραυματισμών κατά τη διάρκεια του αγώνα δεν επηρέασαν τη θετική μεταμόρφωση: η αλλαγή τερματοφύλακα δεν έπαιξε κάποιο ουσιώδη ρόλο, λόγω και του μικρού αριθμού επικίνδυνων φάσεων που δημιούργησαν οι αντίπαλοι, ενώ η αντικατάσταση του Κονέ από τον Σάμαρη έκανε τελικά καλό, χωρίς ο δεύτερος να είναι καλύτερος ως μονάδα από τον πρώτο. Τα χαρακτηριστικά παιχνιδιού του μέσου του ΟΣΦΠ ήταν πιο κατάλληλα για το συγκεκριμένο παιχνίδι, μια και το κέντρο της ομάδας απέκτησε βάθος χωρίς να υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις γραμμές. Τέλος, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι βοήθησε στην επιτυχία της εθνικής και η εντελώς αποτυχημένη διαχείριση του παιχνιδιού εκ μέρους των παικτών και της τεχνικής ηγεσίας της Ακτής Ελεφαντοστού. Λογική ήσσονος προσπαθείας, υπέρμετρο άγχος και τακτική αφέλεια που δεν συγχωρείται στο επίπεδο αυτό. Η νίκη ήρθε εντελώς αγχωτικά, με το πέναλτυ του Σαμαρά στις καθυστερήσεις (2-1), αλλά τυχόν διαφορετικό αποτέλεσμα θα ήταν άδικο με βάση την εικόνα των ομάδων. Η Ελλάδα ήταν καλύτερη, επιθετικότερη και πιο ουσιαστική.

Στο άλλο παιχνίδι του Γ’ ομίλου οι όποιες φιλοδοξίες της Ιαπωνίας να διεκδικήσει πρόκριση έσβησαν γρήγορα. Η Κολομβία έδειξε τη σοβαρότητα και τον εντυπωσιακό πλούτο του έμψυχου δυναμικού της (4-1).

Πάει κι η Σκουάντρα Ατζούρρα: Πριν ξεκινήσει η διοργάνωση ποιος περίμενε ότι τελικά από τον Δ΄ όμλο θα αποκλείονταν και η Αγγλία (εντάξει αυτό το περιμέναμε ορισμένοι) και η Ιταλία; Ωστόσο, στο κρίσιμο παιχνίδι εναντίον της Ουρουγουάης (0-1) η Σκουάντρα Ατζούρρα ουσιαστικά δεν εμφανίστηκε καν στον αγωνιστικό χώρο του Εστάντιου ντας Ντούνας του Νατάλ. Εξαντλημένη από τα συνεχή κουραστικά ταξίδια, φοβισμένη, προσπάθησε να παίξει για το 0-0 που θα της χάριζε την πρόκριση και μοιραία υπέκυψε χωρίς να δώσει μάχη. Μπορεί βεβαίως να διαμαρτύρεται για την αυστηρότατη αποβολή του Μαρκίζιο και για το ότι δεν αποβλήθηκε ο Σουάρες, όμως η ίδια δεν έκανε απολύτως τίποτε για να αλλάξει τη μοίρα της. Πιο αποφασιστική και με ουσιαστικότερες ευκαιρίες, η Ουρουγουάη ήθελε περισσότερο τη νίκη και την κατέκτησε.

Δυο λόγια για την τιμωρία του Σουάρες: ο Ουρουγουανός είναι ψυχάκιας κι έπρεπε να αποβληθεί και να τιμωρηθεί. Η ίδια η ποινή όμως είνει υπέρμετρα αυστηρή (σε αυτό συμφωνεί ως κι ο Κιελλίνι, το θύμα της επίθεσης), δυσανάλογη προς το παράπτωμα κι ελαφρώς υποκριτική. Είναι αποτέλεσμα της ενορχηστρωμένης εκστρατείας των αγγλόφωνων ΜΜΕ (αυτών δηλαδή που διαμορφώνουν την παγκόσμια κοινή γνώμη) και σαφώς υπερβολική, καθόσον εξαντλεί την αυστηρότητα σε μια γραφική συμπεριφορά με ψυχοπαθολογικά αίτια, την ώρα που οι διάφοροι χασάπηδες των γηπέδων αντιμετωπίζονται με περισσότερη επιείκεια μια και η συμπεριφορά τους μοιάζει σε κάποιους πιο ταιριαστή με ένα «αντρικό και σκληρό» σπορ. Τέλος, ως καταναλωτής του προϊόντος θεάματος που λέγεται ποδόσφαιρο αισθάνομαι ότι η απόφαση με πλήττει, μια και θα λείψει από τη διοργάνωση ένας από τους παίκτες που έκαναν τη διαφορά. Ας πρόσεχε, θα μου πείτε. Δίκιο θα έχετε σε κάποιο βαθμό.

Κανείς δεν πρόκειται να θυμάται τον αγώνα Κόστα Ρίκα-Αγγλίας (0-0). Η Κόστα Ρίκα επιβεβαίωσε τη σοβαρότητά της, η Αγγλία επιστρέφει άδοξα και πολύ νωρίς στη βάση της, με τρόπο αντιστρόφως ανάλογο των ευσεβών πόθων των οπαδών της που περίμεναν διακρίσεις ή ακόμη και κατακτήσεις τροπαίων.

Παιχνίδια αδιάφορα και τυπικές διαδικασίες: Λίγοι επίσης θα θυμούνται τους αγώνες της τελευταίας αγωνιστικής στον πέμπτο όμιλο. Με πολλές αλλαγές, αδικαιολόγητα νεύρα και σχετική αδιαφορία η Γαλλία, με περιορισμένες δυνατότητες να κάνει την έκπληξη ο Ισημερινός. Καθώς στην πορεία προστέθηκε η ανάγκη επικράτησης με διαφορά κι η αποβολή του αρχηγού του Εκουαδόρ (Α. Βαλένσια), η αποστολή πρόκρισης έγινε σχεδόν αδύνατη για τους Λατινοαμερικάνους και η ισοπαλία χωρίς τέρματα ήρθε σχεδόν φυσικά. Η Ελβετία από την πλευρά της εκμεταλλεύθηκε την εκτελεστική δεινότητα του Σακίρι και την απίστευτη αδυναμία των παικτών της Ονδούρας στην τελική προσπάθεια για να σφραγίσει δίχως άγχος το εισιτήριό της για την επόμενη φάση (3-0).

Θετικά σημάδια και λόγοι ανησυχίας: Χωρίς έκπληξη τελείωσε κι ο έκτος όμιλος. Σε ένα θεαματικό παιχνίδι με γρήγορο ρυθμό, η Αργεντινή επικράτησε της Νιγηρίας 3-2. Η Αλμπισελέστε μπορεί να κρατήσει ως θετικά τη νίκη και την πρωτιά στον όμιλο, καθώς και την επιθετική αποτελεσματικότητά της που όφειλε στον Μέσσι. Σημειώνονται βήματα προόδου στο θέμα της βέλτιστης εκμετάλλευσης του μεγάλου αστεριού της ομάδας, αν κι ακόμη απέχουμε πολύ από το ιδανικό. Ωστόσο δεν είναι και λίγα τα σημάδια που πρέπει να προκαλέσουν προβληματισμό: η αργεντίνικη άμυνα έδειξε εξαιρετικά ασταθής απέναντι σε μια επίθεση αξιόλογη μεν, αλλά όχι και φόβητρο. Προβληματική αλληλοκάλυψη, όχι πάντα σωστές τοποθετήσεις κι ατομικά λάθη (όπως αυτά του Φερνάντες της Νάπολι). Επίσης, το υποτίθεται ποιοτικό τρίο Ντι Μαρία, Ιγουαΐν, Αγουέρο συνεχίζει να απογοητεύει και να μην προσφέρει τίποτε το ουσιαστικό. Όταν βγήκε ο Μέσσι η επίθεση της Αργεντινής έμοιαζε ξεδοντιασμένη. Στο άλλο ματς του ομίλου αποδείχθηκε ότι η Βοσνία έπρεπε να αποκλεισθεί για να παίξει σύμφωνα με τις δυνατότητές της. Το Ιράν έμοιαζε κατώτερο των περιστάσεων σε όλη τη διάρκεια του αγώνα κι αποχαιρέτησε τη διοργάνωση (3-1).

Οικογενειακό δίτερμα και ματς απελπισμένων: Ο αγώνας Πανιωνίου-Πλατανιά… συγγνώμη Γερμανίας-ΗΠΑ ήταν σχεδόν όπως τον περιμέναμε. Δεν τελείωσε βεβαίως ισόπαλος, αλλά το 1-0 για τους Γερμανούς ήρθε με τρόπο που έδειχνε μεγάλη προσοχή μην τυχόν και συμβεί κανένα απρόπτο στον άλλο αγώνα και μέριμνα για την πρόκριση αμφοτέρων των ομάδων. Γενικώς, ατμόσφαιρα που ταιριάζει σε οικογενειακό δίτερμα κι όχι σε παιχνίδι τελικής φάσης ΠΚ. Πώς όμως θα μπορούσε τελικά να τεθεί σε κίνδυνο η πρόκριση των Αμερικανών; Η Πορτογαλία δεν βρισκόταν σε κατάσταση ούτε καν για να προσπαθήσει να διεκδικήσει νίκη με πολύ μεγάλο σκορ. Όσο για την Γκάνα (για την οποία είναι η πρώτη φορά που αποκλείεται από τη φάση των ομίλων), δεν μπήκε καν στο κλίμα του παιχνιδιού και στη μάχη για την πρόκριση. Όταν την προηγούμενη ημέρα αποκλείεις δύο από τα βασικά στελέχη σου (Μουντάρι και Μπόατενγκ) για πειθαρχικούς λόγους, είναι σαφές ότι το κλίμα στην ομάδα δεν είναι το κατάλληλο για τέτοια πράγματα. Κρίμα για το αφρικανικό ποδόσφαιρο! Η τελική επικράτηση των Πορτογάλων έχει σημασία μόνο χάριν πληρότητας των στατιστικών στοιχείων (2-1).

Τα φεννέκ στους 16: Το Βέλγιο φαίνεται πως εμπνεύσθηκε από τη μεγάλη γείτονα Γαλλία στην προσέγγιση του τελευταίου του παιχνιδιού. Πολλές αλλαγές στην αρχική σύνθεση, πολλά κι αδικαιολόγητα νεύρα στον αγώνα. Κατάφερε να νικήσει με το γκολ που σημείωσε ο αρχηγός του (Βερτόνγκεν), έχοντας ως αντιπάλους τους Νοτιοκορεάτες που τελικά κέρδισαν τον τίτλο της πιο αδιάφορης για τον ουδέτερο θεατή ομάδας του τουρνουά. Στην κρισιμότατη σύγκρουση του ομίλου, οι Ρώσοι παρουσιάστηκαν βελτιωμένοι αλλά όχι αρκετά. Είχαν καλύτερη κυκλοφορία της μπάλας, αλλά τους έλειψε πέρα από το πάθος για τη νίκη κι ένας πραγματικός φορ περιοχής (πέραν του Κερζακόφ) που θα τελείωνε τις φάσεις και το ματς. Μαχητικοί οι Αλγερινοί, απειλούσαν μόνο στις στημένες φάσεις. Κέρδιζαν, όμως, τόσο πολλές που ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι σε κάποια από αυτές θα ερχόταν και το γκολ (που ήρθε με τη βοήθεια του γκαφατζή Ακινφέγιεφ – ο οποίος, πάντως, είχε σαφώς επηρεαστεί κι από τα λέιζερ των οπαδών της Αλγερίας). Από την ομάδα του Χαλίλοτζιτς θα επαινέσουμε την αγωνιστικότητά της και το πνεύμα αυταπάρνησης και προσήλωσης στον στόχο το οποίο επέδειξε. Όχι και κάποιες άλλες συμπεριφορές που παρέπεμπαν σε αγώνα ελληνικού πρωταθλήματος χαμηλότερης κατηγορίας. Ας χαρεί όμως κι αυτή η χώρα που τόσο έχει υποφέρει.

Και τώρα;

Ο ερειπωμένος ναός της Άμωμης Σύλληψης (17ος αι.), Ουχαρράς, Κόστα Ρίκα

Οι αγώνες της φάσης των ομίλων έχουν τη χάρη τους. Σου επιτρέπουν να παρακολουθήσεις αρκετές φορές όλες τις ομάδες και να διαπιστώσεις πόσο έξω έχεις πέσει στα προγνωστικά σου. Τόσο αυτά που έκανες πριν τη διοργάνωση, όσο κι εκείνα μετά την πρώτη αγωνιστική. 🙂 Το πραγματικό Μουντιάλ, όμως, αρχίζει με τα νοκ άουτ παιχνίδια. Για τα παιχνίδια της φάσης των 16 μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι μόνο τρία έχουν καθαρό φαβορί: Αργεντινή-Ελβετία, Γαλλία-Νιγηρία, Γερμανία-Αλγερία. Η Βραζιλία, ως διοργανώτρια, είναι βεβαίως φαβορί στην αναμέτρηση με τη Χιλή, αλλά δεν θα περάσει κι εύκολα. Το Βέλγιο έχει σαφώς καλύτερο υλικό από τους Αμερικανούς, αλλά είναι άπειρο και με προβλήματα στο ροντάρισμα της ενδεκάδας, στοιχείο που καθιστά δυνατή την έκπληξη. Οι υπόλοιπες τρεις αναμετρήσεις είναι εντελώς αμφίρροπες. Στον αγώνα μεταξύ δύο ομάδων που εντυπωσίασαν στον πρώτο γύρο, δηλ. της Ολλανδίας και του Μεξικού, θα δώσω προβάδισμα (προς κατάπληξη των περισσότερων) στο Μεξικό, λόγω ατομικού κι ομαδικού ταλέντου του και λόγω αίσθησης ότι το σύμπλεγμα ανωτερότητας που ενδεχομένως θα έχουν οι Ολλανδοί δεν θα τους βοηθήσει καθόλου. Εκτός κι αν τελικά βγει στην επιφάνεια το σύμπλεγμα κατωτερότητας των Μεξικανών απέναντι στις πολύ καλές ευρωπαϊκές ομάδες. 😉

Με κριτήριο την απόδοση στους έως τώρα αγώνες, η Κόστα Ρίκα θα έπρεπε κι αυτή να θεωρηθεί φαβορί στην αναμέτρησή της με την εθνική Ελλάδας. Δεν μετρά μόνο αυτό. Η εθνική μας έχει μπροστά της μια τεράστια ευκαιρία: είναι πάντα προτιμότερο να αντιμετωπίζεις μια ομάδα χωρίς βαριά φανέλα, παρά κάποια που φοβάσαι το όνομα και την ιστορία της. Αρκεί φυσικά να έχει μελετηθεί επαρκώς το παιχνίδι του αντιπάλου και να μην επικρατήσουν οι ανόητες απόψεις του στυλ «αυτούς τους έχουμε».

Ίσως όμως το πιο συγκλονιστικό παιχνίδι να είναι αυτό της Κολομβίας με την Ουρουγουάη. Μια ανερχόμενη ομάδα με πολύ πλούσιο υλικό και τακτική ωριμότητα απέναντι σε μια από τις ιστορικότερες εθνικές του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, η οποία διαθέτει και ταλέντο και αγωνιστικό φρόνημα. Ο Σουάρες θα της λείψει, αλλά αυτό δεν καθιστά κι αυτόματα φαβορί την εξαιρετική ομάδα των Καφετέρος. Είθε το θέαμα να είναι αντάξιο των προσδοκιών μας! 

Η ώρα της κρίσης έφτασε!

Ναός του αβαείου της Αγίας Πίστεως της Κονκ (11ος-12ος αι.), αναπαράσταση της Ημέρας της Κρίσεως

Όχι της τελικής, βέβαια, αλλά μέσα στις προσεχείς ημέρες οι μισές ομάδες θα μας αποχαιρετήσουν. Κάποιες στάθηκαν άτυχες, οι περισσότερες δεν άξιζαν να συνεχίσουν. Ήδη οι δύο πρώτοι όμιλοι ολοκληρώθηκαν κι από αυτούς που εγκαταλείπουν τη διοργάνωση μόνο οι Κροάτες θα μας λείψουν κάπως. Θα ήταν, όμως, άδικο να πάρουν την πρόκριση από αυτό το Μεξικό. Δίκαια αποκλείστηκε κι η κάτοχος του τίτλου Ισπανία. Ίσως σε κάποιον άλλο όμιλο να τα κατάφερνε, μόνο που η Ιστορία δεν γράφεται με υποθέσεις.

Οι όμιλοι που ολοκληρώθηκαν

Αναπαράσταση του μύθου της ίδρυσης της Τενοχτιτλάν (από τον κώδικα Μεντόσα)

Μέχικο! Μέχικο! Ρα-Ρα-Ρα! Τυπικά τερμάτισε δεύτερο, στην πραγματικότητα ήταν η καλύτερη ομάδα του ομίλου. Το Μεξικό είναι διαφορετική ομάδα από την ώρα που το ανέλαβε ο Μιγέλ Ερρέρα, λίγο πριν τα μπαράζ με τη Νέα Ζηλανδία. Στο παιχνίδι ζωής και θανάτου με τους Κροάτες, οι Μεξικανοί επικράτησαν πανάξια (3-1). Ξεπέρασαν το δυναμικό πρώτο δεκάλεπτο της Κροατίας απαντώντας με το φοβερό δοκάρι του Έκτορ Ερρέρα και την ευκαιρία του Ορίμπε Περάλτα. Ξεπέρασαν το διπλό πέναλτυ που ξέχασε να σφυρίξει ο Ουζμπέκος διαιτητής Ραφσάν Ιρμάτοφ (για τον οποίο θα πούμε και καλά λόγια πιο κάτω) και πέτυχαν τρία γκολ με την εξαιρετική τους γραμμή κρούσης (όπου ξεχωρίζει ο Χαβιέρ Ερνάντες, ο οποίος κι απόψε πέρασε ως αλλαγή περίπου μετά από μια ώρα αγώνα).

Η Βραζιλία νίκησε άνετα το Καμερούν στη Μπραζίλια (4-1) παρά το σχετικό άγχος που προκάλεσε η πρόσκαιρη ισοφάριση των Αφρικανών.Εάν πιστέψει, πάντως, ότι με τη νίκη αυτή ξεπέρασε τα προβλήματά της, θα έχει κάνει λάθος. Ομάδα με την τακτική αφέλεια του Καμερούν (χαρακτηριστικό παράδειγμα το τέταρτο βραζιλιάνικο γκολ) δεν πρόκειται να ξαναβρεί στον δρόμο της.

Στον δεύτερο όμιλο, η Ολλανδία, παίζοντας πιο ώριμα από την αντίπαλό της, νίκησε τη Χιλή 2-0 και κατέκτησε την πρώτη θέση. Μετριότατο παιχνίδι, με τη Χιλή να παίρνει την υπόθεση στα σοβαρά μόνο όταν έμεινε πίσω στο σκορ. Η Νοτιοαμερικάνοι πρέπει να ζήτησαν πέναλτυ σε καμιά δεκαριά φάσεις: κάποιες μπορεί και να ήταν, καμία όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «πέναλτυ-μαρς». Η Ισπανία εκτέλεσε ευσυνείδητα το άχαρο καθήκον της και καθάρισε 3-0 την Αυστραλία, ολοκληρώνοντας με αξιοπρέπεια, αλλά κι άδοξα την παρουσία της στο βραζιλιάνικο ΠΚ.

Το αποτέλεσμα που προέκυψε από την ολοκλήρωση των δύο πρώτων ομίλων είναι δύο νοκ άουτ αγώνες που αναμένονται με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στο Μπέλο Οριζόντε η Βραζιλία θα αντιμετωπίσει τη φιλόδοξη Χιλή με κύρια όπλα το ειδικό βάρος της φανέλας και τον ρόλο της διοργανώτριας. Πιθανώς αρκούν, κι ίσως αυτό να είναι κρίμα. Στη Φορταλέζα, η Ολλανδία ξεκινά θεωρητικά από τη θέση του φαβορί με αντίπαλο το εκπληκτικό Μεξικό. Ο αγώνας θα είναι αμφίρροπος και, σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, θεαματικός. Είναι έτοιμο το Μεξικό για την υπέρβαση; Είναι η Ολλανδία ικανή για τα πολύ σπουδαία; Θα το μάθουμε στις 29 του μηνός.

Οι όμιλοι Ε΄ έως Η΄

Καρίμ Μπενζεμά

Γοητευτική, αλλά για πόσο ψηλά προορίζεται; Η Γαλλία καταλέγεται στις ομάδες που έχουν (σχεδόν) εντυπωσιάσει μέχρι τώρα. Οχτώ γκολ σε δύο παιχνίδια δεν είναι κι απλή υπόθεση. Φυσικά, στην αναμέτρηση με τη μάλλον αδύναμη Ονδούρα (3-0) το παιχνίδι κρίνεται στο πέναλτυ-αποβολή. Στο δεύτερο ματς οι Ελβετοί αποσταθεροποιούνται με τον τραυματισμό του κεντρικού αμυντικού τους (φον Μπέργκεν) πριν συμπληρωθούν δέκα λεπτά παιχνιδιού. Και πάλι, όμως, οι νίκες της Γαλλίας υπήρξαν άνετες, με συντριπτική υπεροχή κι επιθετικό ποδόσφαιρο. Τι μπορούμε να προσάψουμε στην αρκετά νεανική Γαλλία που έχει ως επίσημο στόχο το χτίσιμο ομάδας που θα διακριθεί στο «δικό της» Ευρωπαϊκό του 2016; Ως τώρα τίποτε. Μπορούμε μόνο να επισημάνουμε μια αμυντική χαλάρωση μετά το 5-0 με τους Ελβετούς (και ποιος δεν θα χαλάρωνε, όμως, σε τέτοια περίπτωση;). Και, πρωτίστως, την όχι ιδιαιτέρως υψηλή δυναμικότητα των αντιπάλων της. Θέλουμε να δούμε τους Τρικολόρ κι εναντίον ισχυρότερων, πιο φιλόδοξων ομάδων.

Πριν τη γαλλική συντριβή της, η Ελβετία είχε ήδη βγάλει τη βασική της υποχρέωση κερδίζοντας τον κυριότερο αντίπαλό της για τη διεκδίκηση της πρόκρισης, δηλαδή τον Ισημερινό. Το συγκεκριμένο παιχνίδι ήταν αμφίρροπο, γρήγορο σε ρυθμό και θεαματικό. Αν λέγαμε ότι η Ελβετία στάθηκε πιο έμπειρη στη διαχείριση του αγώνα σκοράροντας στο τέλος των καθυστερήσεων δεν θα ήμαστε απολύτως ακριβείς. Η έκβαση του παιχνιδιού κρεμόταν από μια κλωστή. Πιθανότατα ο παράγοντας που τον έκρινε ήταν ο διαιτητής Ιρμάτοφ: αφήνοντας ορθότατα το πλεονέκτημα στην τελευταία φάση, παρά το σκληρό φάουλ παίκτη του Ισημερινού, καθιστά δυνατή την επίτευξη του ελβετικού νικητήριου τέρματος. Μια απόδειξη (σπάνια φυσικά) για το ότι η διαιτησία μπορεί να καθορίζει αποτελέσματα και με θετικό τρόπο.

Στο μεταξύ, ο Ισημερινός διατήρησε τις όποιες ελπίδες του πρόκρισης κερδίζοντας τη φιλότιμη Ονδούρα (του, γνωστού μας από το πέρασμά του από τη Βέροια, Κόστλυ) με 2-1. Λαμβανομένου υπόψη του ότι το πρωταρχικό κριτήριο σε περίπτωση ισοβαθμίας είναι η γενική διαφορά τερμάτων, η κατάστασή του δεν είναι απελπιστική.

Υπερόπλο και μετριότητα: Η Αργεντινή έχει στη σύνθεσή της ένα υπερόπλο που δεν έχει κατορθώσει ακόμη να εκμεταλλευτεί. Για να είναι αποτελεσματικός ο Μέσσι πρέπει να δέχεται τη μπάλα κοντά στη μεγάλη περιοχή του αντιπάλου, ώστε να έχει τη δυνατότητα για την εξαιρετική ατομική ενέργεια που θα τον φέρει μπροστά στο τέρμα. Όλα αυτά βεβαίως στο πλαίσιο γρήγορης ανάπτυξης της ομάδας του για να μην οδηγηθεί σε ασφυξία από το πολυπρόσωπο μαρκάρισμα.

Στο προηγούμενο ΠΚ, ο Μέσσι αγωνιζόταν περισσότερο σαν κλασσικό δεκάρι: ήταν υποχρεωμένος να παίζει συχνά πίσω από τη γραμμή του κέντρου και να κατεβάζει τη μπάλα, με αποτέλεσμα να φτάνει (όποτε έφτανε) κοντά στην αντίπαλη περιοχή εξαντλημένος και δίχως την απαραίτητη εκρηκτικότητα. Φέτος παίζει πράγματι κοντά στη μεγάλη περιοχή του αντιπάλου, πλην όμως δεν παίρνει σχεδόν ποτέ τη μπάλα σε καλές συνθήκες. Η ανάπτυξη της Αργεντινής είναι και αρκετά αργή και χωρίς μεγάλη φαντασία. Πραγματικοί επιτελικοί-δημιουργικοί μέσοι δεν υπάρχουν. Ταυτόχρονα, τα επιθετικά όπλα της Αργεντινής (Ιγουαΐν και Αγουέρο) είναι μάλλον σε κακή κατάσταση (ο Λαβέτσι ίσως αξίζει περισσότερο χρόνο παιχνιδιού, ο Παλάσιο δεν νομίζω ότι είναι παίκτης του επιπέδου τελικών ΠΚ) και δεν βοηθούν όταν ο Μέσσι έχει τρεις παίχτες να τον μαρκάρουν (όπως συνέβη στο παιχνίδι με το Ιράν). Κάποιοι λένε ότι στο πρώτο παιχνίδι η Αργεντινή βελτιώθηκε όταν άλλαξε το αρχικό 4-4-2 σε 4-3-3. Προσωπικά δεν είδα κάποια σοβαρή βελτίωση: η Αργεντινή νίκησε τους (αξιόμαχους και με μερικές εξαιρετικές μονάδες) Βόσνιους με ένα τυχερό αυτογκόλ που ήρθε πολύ νωρίς και μια ατομική ενέργεια του Μέσσι, ενώ δεχόμενη γκολ προς το τέλος κινδύνεψε με ισοφάριση (2-1). Υπέρ της απαισιόδοξης ερμηνείας συνηγορεί και η εξέλιξη του δεύτερου αγώνα, με το Ιράν, στο οποίο η Αργεντινή αγωνίστηκε και πάλι με το, υποτίθεται σωτήριο, 4-3-3 δείχνοντας σχεδόν απελπιστική εικόνα. Το ηρωϊκά αμυνόμενο Ιράν έδειξε και επιθετικές αρετές και θα μπορούσε να ανοίξει το σκορ – η επικράτηση της Αργεντινής στις καθυστερήσεις οφείλεται και πάλι σε ατομική ενέργεια του Μέσσι (1-0). Μπορούμε να πούμε κάτι παρήγορο για την ομάδα του Αλεχάνδρο Σαμπέλλα; Ναι, ότι μερικές φορές ο τελικός νικητής της διοργάνωσης ξεκινά με μέτριες εμφανίσεις. 😉 Μόνο που η Αργεντινή πρέπει να αλλάξει πολλά στο παιχνίδι της για να διεκδικήσει με αξιώσεις τον ρόλο του πρωταγωνιστή.

Μετά το νερόβραστο 0-0 μεταξύ Νιγηρίας και Ιράν, όπου οι μεν Νιγηριανοί έδωσαν ρεσιτάλ φλύαρης επιθετικής ανάπτυξης οι δε Ιρανοί φοβούνταν να περάσουν τη σέντρα, είχα τη βεβαιότητα ότι, εύκολα ή δύσκολα, οι Βόσνιοι θα επικρατούσαν των Αφρικανών. Πλανήθηκα πλάνη οικτρά. Καθοδηγούμενοι από το δίδυμο του αφιονισμένου αυτή τη φορά Εμενίκε και του πολύτιμου Ρωσονιγηριανού βετεράνου Οντεμουίνγκι, οι Νιγηριανοί πέτυχαν το γκολ που ζητούσαν κι έπειτα διαχειρίστηκαν το προβάδισμά τους στο σκορ ήρεμα κι «ευρωπαϊκά» (1-0). Οι Βόσνιοι, ενώ είχαν στα χαρτιά το δεύτερο καλύτερο υλικό του ομίλου, κατάφεραν να αποκλειστούν. Έδειξαν ανωριμότητα κι ανσφάλεια, ήταν κι άτυχοι (δοκάρι στο τέλος), αδικήθηκαν και διαιτητικά (το γκολ του Τζέκο στο 0-0 που ακυρώνεται κακώς ως οφσάιντ). Ας πρόσεχαν όμως!

Χρυσή μάσκα από τον θησαυρό του Κόφι Καρικάρι, ένατου βασιλιά του Βασιλείου Ασάντι (Γκάνα, 19ος αι.)

Ακόμη ένας όμιλος-φωτιά: Η Γερμανία ξεκίνησε πυραυλοκίνητα τη διοργάνωση, συντρίβοντας τους αξιοθρήνητους Πορτογάλους. Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι τους βοήθησαν οι συγκυρίες (αποβολή Πέπε), το 4-0 είναι σκορ που δεν σηκώνει συζήτηση. Το ίδιο βράδυ, οι Γκανέζοι χάριζαν πραγματικά τη νίκη στους Αμερικανούς. Δέχτηκαν το γκολ με το ξεκίνημα του παιχνιδιού κι αναγκάστηκαν να φορτσάρουν σε ολόκληρη τη διάρκεια του αγώνα, χωρίς αποτελεσματικότητα. Όταν κατάφεραν να ισοφαρίσουν χαλάρωσαν, με αποτέλεσμα να δεχτούν το δεύτερο (και μοιραίο) τέρμα στην επόμενη ουσιαστικά αμερικανική επίθεση. Ο τρόπος είναι ενδεικτικός: κόρνερ που παραχωρείται αναίτια κι ανόητα και φέρνει το γκολ εξαιτίας των άθλιων τοποθετήσεων των αμυνόμενων. Τόση τακτική ανωριμότητα σε ομάδα με τόσο ταλέντο και μονάδες με εξαιρετική τεχνική κατάρτιση είναι ασυγχώρητη (1-2). Οι τύψεις γιγαντώνουν μετά το εκπληκτικό ματς της Γκάνας εναντίον της Γερμανίας: το β΄ ημίχρονο του αγώνα αυτού προσέφερε στους θεατές τη μεγαλύτερη, σχεδόν εξωπραγματική, ένταση από κάθε άλλο στη διοργάνωση. Τέσσερα γκολ, καταγιστικός ρυθμός, συνεχείς ευκαιρίες εκατέρωθεν και πάθος για τη νίκη μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο (2-2). Έδειξε η Γερμανία τις αδυναμίες της, ιδίως τις αμυντικές; Έχει δίκιο ο Μπέκενμπάουερ όταν ισχυρίζεται ότι «όσο η Γερμανία προτιμά το θέαμα από την ουσία δεν πρόκειται να κερδίσει καμία μεγάλη διοργάνωση«; Πού θα μπορούσε να φτάσει η Γκάνα αν διαχειριζόταν με στοιχειώδη ορθολογισμό την αναμέτρηση με τις ΗΠΑ;

Με όλα αυτά, ίσως και να αδικούμε τους πολύ καλούς Αμερικανούς που παραλίγο να προκριθούν ήδη από το δεύτερο παιχνίδι τους. Η Πορτογαλία, βέβαια, έχει το ιδανικό προφίλ ομάδας σε παρακμή που κατευθύνεται με μαθηματική ακρίβεια στον αποκλεισμό. Διόλου δεν τη βοηθά η μετριότατη κατάσταση στην οποία βρίσκεται λόγω τραυματισμών το μεγάλο αστέρι της. Τη νύχτα της Κυριακής προς τη Δευτέρα είχε την τύχη να προηγηθεί νωρίς στο σκορ χάρη σε ένα παιδαριώδες σφάλμα της αμερικανικής άμυνας. Οι ΗΠΑ, όμως, ανέλαβαν την πρωτοβουλία, έχασαν ευκαιρίες και τελικά ανέτρεψαν το σκορ. Λίγη προσοχή και θα πανηγύριζαν την πρόκριση. Μόνο που ο συνδυασμός Κριστιάνο Ρονάλντο και Βαρέλα έφερε την πορτογαλική ισοφάριση στο πέμπτο λεπτό των καθυστερήσεων (2-2). Τώρα, οι μεν Αμερικανοί θα πρέπει να επιδιώξουν την επικύρωση του εισιτηρίου για την επόμενη φάση εναντίον των Γερμανών (ιστορία όχι απλή, ό,τι κι αν πουν οι διάφοροι πονηροί), οι δε Πορτογάλοι θα κυνηγήσουν ένα θαύμα απέναντι σε ομάδα που εμφανίζεται πολύ ανώτερή τους, χωρίς να έχουν καν τον έλεγχο της μοίρας τους (πρέπει και να συντρίψουν τη Γκάνα και παράλληλα να νικήσει η Γερμανία τις ΗΠΑ).

Κι ένας ακόμη της μετριότητας: Μαζί με (ή μάλλον μετά) τον όμιλο της εθνικής μας, ο όγδοος όμιλος πρέπει να είναι ο πιο αδύναμος της διοργάνωσης. Το Βέλγιο είναι η καλύτερη ομάδα του ομίλου, αλλά δεν πείθει κι απόλυτα. Είναι άπειρη σε επίπεδο τέτοιας διοργάνωσης, ενώ ο προπονητής προσπαθεί να χωρέσει στην ενδεκάδα όλα τα αστέρια του που αγωνίζονται στην Πρέμιερ Ληγκ χωρίς να κατορθώνει να φτιάξει πραγματικό σύνολο. Εναντίον των μαχητικών Αλγερινών του Βαχίντ Χαλίλοτζιτς χρειάστηκε πολλή προσπάθεια, επιτυχημένες αλλαγές κι η κούραση του αντιπάλου για να μπορέσει το Βέλγιο να ανατρέψει το σκορ και να φτάσει αγχωτικά στη νίκη (2-1). Εναντίον της (ξανά απογοητευτικής) Ρωσίας και σε ένα από τα ποιοτικώς χειρότερα παιχνίδια της διοργάνωσης, τη νίκη την έφερε ένα φοτσάρισμα κατά το τελευταίο δεκάλεπτο. Είχαν προηγηθεί και πάλι επιτυχημένες αλλαγές (Ορίτζι και Μιραλλάς). Μάλλον είναι βέβαιο ότι η βελγική ενδεκάδα που ξεκινά τους αγώνες δεν είναι η σωστή.

Για τη Ρωσία, αναρωτιέμαι τι δουλειά ακριβώς έχει κάνει όλο αυτό το διάστημα ο Φάμπιο Καπέλλο. Ομάδα άψυχη, ηττοπαθής, στείρα στην ανάπτυξή της, με εξαφανισμένα ατού, γενικώς μια ποδοσφαιρική τραγωδία. Με τους Νοτιοκορεάτες παραλίγο να χάσουν το παιχνίδι μετά την απίστευτη για τέτοιο επίπεδο γκάφα του Ακινφέγιεφ (τελικό σκορ 1-1). Με τους Βέλγους προσπάθησαν δειλά μπας και κλέψουν τη νίκη με κάποια αντεπίθεση. Η πλάκα μετά από όλα αυτά είναι ότι οι Ρώσοι μπορούν ακόμη να προκριθούν και μάλιστα είναι ουσιαστικά κύριοι της μοίρας τους: αρκεί να νικήσουν τους Αλγερινούς. Δεν θα στοιχημάτιζα ρούβλι στην ομάδα του Καπέλλο. Οι Αλγερινοί δεν είναι ομάδα που ξεχειλίζει από ταλέντο, αλλά είναι δεμένοι, επαρκείς τεχνικά και με μπόλικο πάθος και φιλοδοξίες. Τις κορεατικές «τίγρεις», για παράδειγμα, τα φεννέκ τις καταβρόχθισαν για πρωινό (4-2).

Οι επόμενες ημέρες θα κρίνουν πολλά: μία από τις Ουρουγουάη και Ιταλία θα υποχρεωθεί, δυστυχώς, να αποχωρήσει, την ίδια ώρα που σε ομίλους σαν τον τρίτο και τον όγδοο θα αναζητούνται οι λιγότερο κακοί για να πάρουν τη δεύτερη θέση πρόκρισης. Για να δούμε αν η εθνική μας θα τα καταφέρει έστω και για αυτόν τον ρόλο.

 

Κάποιοι πέφτουν μα σηκώνονται, κάποιοι άλλοι μένουν για πάντα ασάλευτοι στη νοτισμένη γη

 

Αλικσάντρ Ντεϊνέκα «Η Άμυνα της Σεβαστούπολής», 1942

Κι ανάμεσά τους βρίσκονται γενναίοι και δειλοί, άτυχοι κι απερίσκεπτοι. Γιατί σ’ αυτήν την προσομοίωση πολέμου που ονομάζεται ποδόσφαιρο πρέπει να συνδυάζεται το ακόρεστο πάθος για τη νίκη με την ψυχραιμία, τη διορατικότητα και την ευφυΐα που θα οδηγήσουν στη σωστή επιλογή την κρίσιμη στιγμή. Διαφορετικά ο νόμος είναι πολύ σκληρός. Κατά μείζονα λόγο στη διοργάνωση αυτή που δεν συχωρεί σχεδόν τίποτε.

Άλβαρο Περέιρα

Βρισκόμαστε στο Σάο Πάουλο, στο 60ό λεπτό της αναμέτρησης Ουρουγουάης-Αγγλίας. Ο Άλβαρο Περέιρα επιχειρεί με αυτοθυσία να ανακόψει τον επιτιθέμενο Στέρλινγκ. Ο Άγγλος ποδοσφαιριστής βρίσκει τον αντίπαλό του στο πρόσωπο, πρώτα με το παπούτσι, έπειτα με το γόνατο. Ο Περέιρα βρίσκεται αναίσθητος στο έδαφος. Για κάποιες στιγμές δεν κινείται καθόλου. Τον μεταφέρουν εκτός αγωνιστικού χώρου ώστε να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες. Συνέρχεται. Ο γιατρός της νοτιοαμερικάνικης ομάδας ζητεί αλλαγή. Τότε ο Περέιρα αρχίζει να ουρλιάζει σαν αγρίμι. «Είμαι εντάξει! Είμαι έτοιμος! Μπορώ να παίξω!» Η απόλυτη αυταπάρνηση. Το απόλυτο πάθος για τη νίκη.

Ο όμιλος των γενναίων: Η Ουρουγουάη ξεκίνησε τη διοργάνωση με το αριστερό. Μπήκε στο γήπεδο απροετοίμαστη κι έχοντας φανερά υποτιμήσει τον αντίπαλό της. Μέχρι να καταλάβει τι συμβαίνει κι ότι έχει απέναντί της μια ομάδα γρήγορη, τεχνική και φιλόδοξη, το πλεονέκτημά της στο σκορ έχει εξανεμιστεί.  Για την ακρίβεια προσπαθεί πλέον, ζαλισμένη και λαβωμένη, να ισοφαρίσει την Κόστα Ρίκα του Κάμπελλ. Μόνο που όταν έχεις πλανηθεί σε όλα δεν πρέπει να περιμένεις να σ’ ευνοήσει η τύχη. Το αντίθετο! Η ομάδα από την Κεντρική Αμερική πετυχαίνει και τρίτο γκολ με τον αναπληρωματικό της Μάρκο Ουρένια ο οποίος μόλις έχει περάσει στο παιχνίδι: εξαιρετική κίνηση στον κενό χώρο και τέλειο πλασέ για το 3-1. Η Ουρουγουάη, μια από τις ομάδες που πολλοί περιμένουν να πετύχει κάτι σπουδαίο σε τούτο το ΠΚ, έχει τελειώσει το πρώτο παιχνίδι της χάνοντας με διαφορά δύο γκολ από τη θεωρητικά ασθενέστερη ομάδα του ομίλου και με επιπλέον απώλεια την αποβολή του Μάξι Περέιρα. Χειρότερα ίσως και να μη γίνεται.

Πέντε ημέρες αργότερα, η Ουρουγουάη είναι μια άλλη ομάδα. Έχει πλέον θυμηθεί την ιστορία και την αξία

Λουίς Σουάρες

της. Έχει ξανά στις τάξεις της τον τραυματία Λουίς Σουάρες. Σε ένα ματς μεγάλης ποδοσφαιρικής έντασης και ομορφιάς, από αυτά που μόνο το Παγκόσμιο Κύπελλο προσφέρει, κατορθώνει να επικρατήσει της Αγγλίας με 2-1 και να ανακτήσει τις ελπίδες της για πρόκριση. Ένα σύνολο ενωμένο που αγωνίζεται με ξεχωριστό πάθος κι έχει ως επιπλέον πλεονέκτημα την ύπαρξη ποδοσφαιριστών μεγάλης αξίας σαν τον Καβάνι ή τον σκόρερ και των δύο τερμάτων Σουάρες.

Κι αν η Ουρουγουάη νίκησε δίκαια, οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή τη φορά η Αγγλία άξιζε κάτι καλύτερο στο Μουντιάλ από ένα διαφαινόμενο αποκλεισμό. Μετά από πολλά χρόνια έπαιξε καλό ποδόσφαιρο, είχε στη σύνθεσή της παίκτες με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά (σαν τον Στάρριτζ λ.χ.), αλλά στάθηκε άτυχη πέφτοντας στον δυσκολότερο δυνατό όμιλο. Γιατί πριν από τους Ουρουγουανούς, είχαν περάσει κι οι συνήθεις ύποπτοι Ιταλοί. Με ένα υλικό που στα χαρτιά μάλλον δεν εντυπωσιάζει, πλην όμως με όλες τις παραδοσιακές αρετές των ιταλικών ομάδων: υψηλή τεχνική κατάρτιση, τακτική κουλτούρα επιπέδου καθηγητή πανεπιστημίου, ομαδικό πνεύμα. Η νίκη τους στο Μανάους επί των αξιόμαχων Άγγλων έρχεται αβίαστα και φυσικά, με απόλυτο έλεγχο της εξέλιξης του παιχνιδιού. Με τον Μπαλοτέλλι να δείχνει πιο ώριμος και καθοριστικός από ποτέ και με κάποιους νέους στην ομάδα να αποδεικνύουν ότι αξίζουν τη θέση τους στη Σκουάντρα Ατζούρρα (σαν τον Καντρέβα της Λάτσιο για παράδειγμα).

Μόνο που αυτή η εθνική Ιταλίας έχει ένα πρόβλημα που η καλή ημέρα κάποιων παικτών της και οι αμυντικές αδυναμίες της Αγγλίας δεν άφησαν να φανεί στο πρώτο παιχνίδι. Αν δούμε την ιταλική αποστολή, ποιοι διαπιστώνουμε ότι είναι οι επιθετικοί της, εκτός του Μπαλοτέλλι; Ο Κασσάνο (παίζει ακόμη ποδόσφαιρο αυτός;), και οι… Ινσίνιε, Ιμμόμπιλε και Τσέρτσι. Δεν εντυπωσιάζουν τα ονόματα. Άλλους ήθελε να πάρει μαζί του ο Πραντέλλι, μα κάποιοι έμειναν πίσω από τραυματισμούς (ο «φαραώ» Ελ Σαρααουύ, ο «Αμερικάνος» Τζουζέππε Ρόσσι) ή έκαναν εσφαλμένες επιλογές για τη συνέχιση της ποδοσφαιρικής σταδιοδρομίας τους (ο Ιταλοαργεντίνος Οσβάλντο που πήγε και θάφτηκε στο Σαουθάμπτον). Η ιταλική επίθεση δεν είναι επομένως παντός καιρού. Κι αυτό μπορεί να στοιχίσει. Για την ακρίβεια, ήδη στοίχισε.

Σε συνδυασμό με το περίπλοκο ταξίδι από το Μανάους στο Ρεσίφε και ένα παιχνίδι στο τροπικό καταμεσήμερο, η επιθετική φτώχεια των Ατζούρρι οδήγησε σε μια κατά τα φαινόμενη απροσδόκητη ήττα. Η Ιταλία βραχυκύκλωσε κι εκείνη με τη σειρά της μπροστά στο παιχνίδι των Κοσταρικανών που πήραν από την αρχή τον έλεγχο του αγώνα. Μετά ο Πραντέλλι πανικοβλήθηκε κι άρχισε τις αλλαγές που κάνει ένας προπονητής για να σώσει την ομάδα του, πλην όμως καταλήγει να την αποδιοργανώσει εντελώς: η Ιταλία κατέληξε να παίζει με τέσσερις επιθετικούς, μόνο που δεν μπορούσε να κάνει ούτε ευκαιρία. Οι Τίκος (που θα έπρεπε να έχουν πάρει κι ένα πέναλτυ που έγινε στον Κάμπελλ) κατακτούσαν δίκαια τη νίκη. Τελικά αυτοί είναι μάλλον η πιο άξια ομάδα του ομίλου (κι οπωσδήποτε η πιο συνηθισμένη να αγωνίζεται στις συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες).

Μετά κι από τον αγώνα του Ρεσίφε η Κόστα Ρίκα είναι ήδη στον επόμενο γύρο. Ουρουγουάη κι Ιταλία θα παίξουν για μια θέση σε έναν ακόμη αγώνα ζωής και θανάτου. Όσο για τη βαριά λαβωμένη Αγγλία που από χτες βρισκόταν πεσμένη στο πεδίο της μάχης χωρίς καν δυνατότητα ιατρικής βοήθειας, καταλέγεται πλέον στους ηρωικά πεσόντες. Κρίμα που δύο από αυτές τις ομάδες θα γυρίσουν στη βάση τους.

Οι αφόρητα πληκτικοί: Και κρίμα, θα τολμούσα να πω, που θα προκριθούν δύο ομάδες από τον Γ΄ Όμιλο. Η Κολομβία του Πέκερμαν πήρε αυτό που ήθελε, αν και τελικά με την ψυχή στο στόμα. Ενώ φάνηκε να καθαρίζει το παιχνίδι με τα γκολ των Κιντέρο και Τζέιμς Ροδρίγες, γύρισε πίσω κι επέτρεψε στην Ακτή να ξαναμπεί στο παιχνίδι και παραλίγο να ισοφαρίσει με την ευκαιρία του Ντρογκμπά, τον οποίο σταμάτησε με έξοδο ο Οσπίνα. Η Κολομβία προκρίθηκε, η Ακτή ελπίζει βάσιμα, αλλά η κατάστασή της είναι πιο περίπλοκη απ’ ό,τι φαίνεται με πρώτη ματιά. Η ομάδα της βασίζεται σε μια γενιά ιδιαίτερα ταλαντούχων παικτών που δεν κατάφερε όλα όσα θα μπορούσε να επιτύχει βάσει του ταλέντου της, αλλά βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση του κύκλου της. Αυτή είναι η τελευταία της ευκαιρία: στοιχείο που μπορεί να συνιστά κίνητρο, μπορεί όμως και να βραχυκυκλώσει αυτούς που συνειδητοποιούν ότι ο χρόνος τους τελειώνει. Επιπλέον, αν απέδειξε ότι μπορεί να ανατρέψει τη σε βάρος της κατάσταση αντιμετωπίζοντας μια μέτρια ομάδα όπως είναι η Ιαπωνία, με δυσκολότερους αντιπάλους η τακτική της προσέγγιση εξακολουθεί να είναι αρκετά αφελής. Προσθέτουμε και το πρόσφατο δράμα της οικογένειας Τουρέ και συνειδητοποιούμε ότι το συγκριτικό της πλεονέκτημα περιορίζεται στο ότι της αρκεί και η ισοπαλία στον τρίτο αγώνα και στο ταλέντο κάποιων μονάδων της. Μπορεί να αποδειχθεί αρκετό, μπορεί και όχι.

Κατσουράνης

Κάποιος φίλος έγραψε ότι, ακόμη κι αν δεχθούμε ότι η εθνική μας αμύνθηκε ηρωικά εναντίον των Ιαπώνων, οι πραγματικοί ήρωες ήμασταν όσοι παρακολουθήσαμε σε προχωρημένη ώρα ολόκληρο το παιχνίδι. Θα προσέθετα ότι η εθνική μας παίζει ποδόσφαιρο ακριβώς όπως η χώρα «ξεπερνά την κρίση και βγαίνει στις αγορές». Με τα ψέμματα, θα διευκρίνιζε κάποιος κακεντρεχής. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η ομάδα αυτή δεν δίνει κανένα λόγο σ’ έναν ουδέτερο φίλαθλο για να τη συμπαθήσει. Δεν παίζει θεαματικό ποδόσφαιρο, δεν διακρίνεται για το αθλητικό πνεύμα της, δεν είναι καν αουτσάιντερ για να προκαλέσει τη συμπάθεια που δείχνει κανείς στους Δαυίδ που τολμούν να αναμετρηθούν με τους Γολιάθ. Είναι μια βαρετή, κακομαθημένη ομάδα. Τόσο βαρετή που δεν μπορεί να κατακτήσει ούτε τον τίτλο της χειρότερης ομάδας της διοργάνωσης. 😉 Ο συντηρητισμός του Σάντος περιόρισε τις αλλαγές μετά το κολομβιανό στραπάτσο στις ελάχιστες «αναγκαίες». Η ομάδα έπαιξε ποδόσφαιρο νεολιθικής εποχής μέχρι την ανόητη κι αντιεπαγγελματική αποβολή του Κατσουράνη κι έπειτα δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να το γυρίσει σε σύστημα παλαιολιθικής: όλη η ομάδα πίσω για να συγκρατηθεί η υπερδύναμη του παγκοσμίου ποδοσφαίρου Ιαπωνία και γιόμες ή μοναχικές τρεχάλες χωρίς καμία απολύτως ελπίδα για δημιουργία επικίνδυνης για τον αντίπαλο φάσης.

Η τύχη βέβαια τα έφερε έτσι που αυτή η ομάδα μπορεί ακόμη να προκριθεί. Με απόλυτη ειλικρίνεια θα έλεγα ότι αυτό δεν θα είναι καλό ούτε για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο ούτε για το ελληνικό.

Και το jogo bonito; Πάει αυτό, πέθανε. Εδώ και 25 χρόνια οι Βραζιλιάνοι παίζουν με ευρωπαϊκό ρεαλισμό. Απλώς είχαν 3-4 μέσους κι επιθετικούς οι οποίοι, με τις τεχνικές αρετές και τη φαντασία τους, ικανοποιούσαν τις ψευδαισθήσεις του Ευρωπαίου οπαδού τους. Τώρα πια χάθηκε κι αυτό. Μια ομάδα με αμυντικούς, αμυντικούς μέσους και τον Νεϋμάρ που όσο καλός κι αν είναι δεν αρκεί από μόνος του. Η λευκή ισοπαλία με το Μεξικό στη Φορταλέζα επιβεβαίωσε όλες τις (άσχημες) υποψίες που προκάλεσε ο αγώνας με την Κροατία. Τρομακτική επιθετική στειρότητα που εύλογα δημιουργεί την εντύπωση ότι χωρίς τη διαιτητική βοήθεια στο πρώτο παιχνίδι η Βραζιλία θα αντιμετώπιζε πολλές δυσκολίες για να προκριθεί. Εάν δεν ήταν η διοργανώτρια δεν θα της έδινα ούτε μισή πιθανότητα να κατακτήσει τρόπαιο.

Θα ήταν πολύ άδικο για το Μεξικό να συνοψίσουμε την πολύ καλή του εμφάνιση στην εξαιρετική βραδιά του Οτσόα. Το Μεξικό έδειξε καλύτερο της Βραζιλίας σε όλους τους τομείς. Θα διεκδικήσει την πρόκριση με το αβαντάζ ότι μπορεί να αρκεστεί και στην ισοπαλία. Οι προσεχείς αντίπαλοί του, πάντως, δεν αστειεύονται. Το κακορίζικο Καμερούν οι Κροάτες το έκαναν μια χαψιά (4-0). Οι επιστροφές του Πράνιτς (ναι, μη γελάτε) και, κυρίως, του Μάντζουκιτς έκαναν το παιχνίδι της Κροατίας πιο συγκροτημένο και πιο αποτελεσματικό. Το ντέρμπυ για τη δεύτερη θέση αναμένεται εξαιρετικά ενδιαφέρον.

Το Καμερούν κερδίζει με το σπαθί του τον τίτλο της χειρότερης ομάδας του τουρνουά. Ξεκινά τον κρίσιμο αγώνα εναντίον των Κροατών με υποσχέσεις, αλλά δέχεται γκολ στην πρώτη οργανωμένη επίθεση των αντιπάλων του. Χάνει κάθε ελπίδα από μόνο του, με την εγκληματική βλακεία του Σονγκ (βραβείο ψυχάκια της διοργάνωσης, συν βραβείο για την πιο αντιεπαγγελματική συμπεριφορά) που οδηγεί στην αποβολή του. Καταρρέει, με αποθέωση το ξύλο που παίζουν ο Ασσού-Εκοτό (βραβείο καλύτερης κόμμωσης στο Μουντιάλ) με τον Μουκαντζό ενώ παίζεται ακόμη παιχνίδι. Ντροπιαστική εμφάνιση για τη χώρα που πρώτη από την Αφρική έφτασε μέχρι και να χτυπά την πόρτα των ημιτελικών του ΠΚ.

«Εμείς δεν παίζουμε ξύλο μοναχά στις προπονήσεις, γατάκια!»

Η αποκαθήλωση: Η παγκόσμια πρωταθλήτρια παρέδωσε το στέμμα της μετά από δύο μόνο παιχνίδια, ανήμπορη να αντιδράσει μπροστά στο ομαδικό κι ατομικό ταλέντο των Χιλιανών, την τακτική ωριμότητα και τον ρεαλισμό τους. Η Ισπανία δεν έπαιξε κακό ποδόσφαιρο: της έλειψε όμως εντελώς η αποτελεσματικότητα, η τύχη και, πρωτίστως, το κίνητρο, η επιθυμία υπέρβασης με στόχο ένα ακόμη τρόπαιο. Ήταν κουρασμένη και κορεσμένη. Η δήλωση του Κασίγιας (πριν αρχίσει το Μουντιάλ) ότι «η γενιά αυτή έχει κερδίσει το δικαίωμα στην αποτυχία» είναι απολύτως ενδεικτική της άτυχης ψυχολογικής προσέγγισης των Ισπανών. Η μεγάλη διοργάνωση δεν συγχωρεί όσους δεν έχουν πάθος, όσο ταλέντο κι αν διαθέτουν. Κι όλα αυτά σε μια χρονιά που ισπανικοί σύλλογοι κατέκτησαν και τα δύο ευρωπαϊκά τρόπαια και στον τελικό του Τσάμπιονς Ληγκ αναμετρήθηκαν δύο ισπανικές ομάδες. Ίσως αυτή η παταγώδης αποτυχία να ήταν αναπότρεπτη αν λάβουμε υπόψη την κούραση των παικτών της, την ηλικία τους, τη μέτρια κατάσταση κάποιων. Ο κύκλος της πιο ένδοξης ισπανικής γενιάς έφτασε στο τέλος. Μπροστά στο πεπρωμένο η όποια συζήτηση για επιμέρους επιλογές (ο Ντιέγκο Κόστα ως ξένο σώμα στην ομάδα) μάλλον παρέλκει.

Αφιερώνοντας τόσο χρόνο στον ηττημένο, αδικούμε τη θριαμβεύτρια. Η Χιλή αυτή είναι εντυπωσιακή από κάθε άποψη, οι παίκτες της εξαιρετική. Αν η φανέλα της ήταν πιο βαριά δεν θα διστάζαμε ούτε στιγμή να τη χρίσουμε φαβορί για το τρόπαιο. Αλλά…

Ο καθεδρικός του Σαντιάγο της Χιλής

Η Ολλανδία δυσκολεύτηκε πολύ για να καταβάλει τους Αυστραλούς (3-2) σε ένα θεαματικό ματς το οποίο κατέδειξε τα όρια και τις (σοβαρές) αμυντικές αδυναμίες των Οράνιε. Καλοί μεν οι Ολλανδοί, αλλά θα τους χρειαστούν πολλά ακόμη για να φτάσουν ψηλά. Η Αυστραλία ήταν μια ομάδα μέτριων δυνατοτήτων με μια μεγάλη αρετή: ομαδικό πνεύμα κι αγωνιστικότητα. Ακριβώς ό,τι λείπει από ομάδες σαν τη δική μας.

Ο αγώνας μεταξύ των δύο που εξασφάλισαν την πρόκριση δεν θα είναι καθόλου αδιάφορος. Ο ηττημένος (ή, σε περίπτωση ισοπαλίας, η Χιλή) θα πρέπει να παίξει στο Μπέλο Οριζόντε με αντίπαλο τη διοργανώτρια Βραζιλία. Κι όσο κι αν αυτή η ομάδα δεν πείθει κανέναν για τις ικανότητές της, λίγοι μπορούν να φανταστούν ότι είναι δυνατό ν’ αποκλειστεί από τον γύρο των 16.

Εάν τα διδάγματα του πρώτου αγώνα δεν απέχουν πολύ από το τίποτε, αυτά του δεύτερου δεν είναι κατ’ ανάγκη πολύ πιο χρήσιμα. Κάποιες φορές μάλιστα ούτε και το τέλος της πρώτης φάσης βοηθά. Ποιος περίμενε τους Ιταλούς το ’82 μετά τη μετριότητα των τριών ισοπαλιών. Ίσως λοιπόν η τελική νικήτρια να κρύβεται ανάμεσα στις ομάδες που ξεκίνησαν μέτρια. Αλλά ας μη βιαζόμαστε, μπορούμε να απολαύσουμε τα παιχνίδια ένα προς ένα και να περιμένουμε. Όσο για την τάχα μου «ηρωική» εθνική μας, αυτη βρίσκεται πάντα πεσμένη στο πεδίο της μάχης. Διατηρεί βεβαίως τις αισθήσεις της και φωνάζει στους τραυματιοφορείς να τη σώσουν, αλλά η κατάστασή της δεν εμπνέει και μεγάλη αισιοδοξία για τη συνέχεια.

Μαύρη Ρώμη (και μαύρα μαντάτα)

«Πελοουρίνιο», το ιστορικό κέντρο του Σαλβαντόρ

Στο Σαλβαντόρ της Μπαΐα, που όχι άδικα τ’ ονομάζουνε και Μαύρη Ρώμη, συναντήθηκαν κάποτε ο καθολικισμός των λευκών αποίκων με τις παραδοσιακές δοξασίες των σκλάβων που έφερναν με τα καράβια τους οι δουλέμποροι από τον Κόλπο της Γουϊνέας κι από τα νότια της Αφρικής. Κάπως έτσι γεννήθηκαν οι αφροβραζιλιάνικες θρησκείες, μορφές πίστης με εξωτικά για μας ονόματα: μακούμπα, καντομπλέ, ουμπάντα. Πνεύματα ή θεότητες (μη με βάλετε ν’ αποφανθώ για το αν οι αφροβραζιλιάνικες θρησκείες είναι κατά βάθος μονοθεϊστικές), οι Ορισά καθορίζουν το πεπρωμένο του κόσμου και των ανθρώπων. Κάπως έτσι θα πρέπει χτες ν’ αποφάσισαν να ρίξουν από τον θρόνο της την αδιαμφισβήτητη βασίλισσα του ποδοσφαίρου των τελευταίων χρόνων.

Η Ολλανδία έκανε στο Σαλβαντόρ το ιδανικό παιχνίδι αντεπιθέσεων. Προσέφερε στους θεατές ορισμένα εξαιρετικά θεαματικά γκολ. Μπορεί η εντυπωσιακή σε εύρος επικράτησή της να είναι προάγγελος της τελικής νίκης της στη διοργάνωση; Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου βέβαιο: σπάνια ομάδα που πραγματοποιεί τόσο εντυπωσιακή εμφάνιση, τόσο νωρίς και με τόσο ισχυρό αντίπαλο κατορθώνει να φτάσει μέχρι το τέλος της διαδρομής. Παράδοξο, αλλά αληθινό. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, το αποτέλεσμα σηματοδοτεί την πτώση της Ισπανίας από την κορυφή της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ιεραρχίας. Πολύ δύσκολο να συνέλθει ομάδα από τέτοια συντριβή. Το περίεργο είναι ότι το πρώτο ημίχρονο του παιχνιδιού δεν προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε στο δεύτερο. Οι Ολλανδοί, βέβαια, είχαν την πρώτη μεγάλη ευκαιρία και έδειξαν χαρακτήρα ισοφαρίζοντας πριν την ανάπαυλα, παρά το σοκ του γενναιόδωρου πέναλτυ που δόθηκε στους Ισπανούς. Ωστόσο οι δεύτεροι είχαν την υπεροχή. Πώς να φανταστεί κάποιος την ολοκληρωτική κατάρρευσή της στη συνέχεια: η απόλυτη αδυναμία των Ισπανών να προσπαθήσουν έστω να λύσουν τα προβλήματα που τους δημιουργούσαν οι Οράνιε, η παντελής έλλειψη εναλλακτικών τρόπων παιχνιδιού, η μοιρολατρική παράδοση στις ορέξεις του αντιπάλου αποτελούν ενδείξεις παρακμής που το αποτέλεσμα της Παρασκευής ενδεχομένως θα επιταχύνει.

άγαλμα του Οσαλά (ή Ομπαταλά) στην Κόστα ντο Σαουίπε της Μπαΐα

Πιο νότια, στο Μπέλο Οριζόντε, η εθνική μας πραγματοποιούσε το τρίτο κατά σειρά τραγικό ντεμπούτο της σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου. Στην προηγούμενη ανάρτηση διατυπώναμε μια σειρά από ερωτήματα σχετικά με την αγωνιστική κατάσταση της εθνικής μας. Όλα τα ερωτήματα πήραν την πιο δυσάρεστη απάντηση στον αγωνιστικό χώρο του Μινεϊράο. Ασταθής αμυντική λειτουργία (με παίκτες επιρρεπείς στο ατομικό λάθος: βλ. την ατυχέστατη έμπνευση του Μανωλά στο πρώτο γκολ ή την παρουσία-απουσία του Χολέμπας στο δεύτερο), εντελώς προβληματική και προβλέψιμη μεσαία γραμμή ως προς τη δημιουργία παιχνιδιού, επίθεση χωρίς ουσιαστική δύναμη πυρός. Γενικά, παίκτες σε κακή φόρμα, χωρίς συγκέντρωση, χωρίς σχέδιο αντιμετώπισης του αντιπάλου. Μπορεί με λίγη τύχη το αποτέλεσμα να ήταν διαφορετικό: αν γινόταν γκολ η ευκαιρία του Κονέ αμέσως μετά το 0-1, αν η υπεροχή στα είκοσι τελευταία λεπτά του α΄ μέρους μετουσιωνόταν σε κάτι καλύτερο, αν η κεφαλιά του Γκέκα μετά το 0-2 κατέληγε στα δίχτυα, όπως και θα έπρεπε. Αλλά, φυσικά, ούτε η ποδοσφαιρική Ιστορία γράφεται με υποθέσεις. Κατά τα λοιπά, αναρωτιέμαι σχετικά με την προετοιμασία του παιχνιδιού εκ μέρους του τεχνικού επιτελείου της εθνικής. Εκτός από τις χαρές και τα πανηγύρια που «δεν θα παίξει ο Φαλκάο» ποιος και πώς μελέτησε το παιχνίδι της Κολομβίας; Αναζητήθηκαν προτερήματα κι αδυναμίες της; Εκπονήθηκαν σχέδια προσαρμοσμένα στον αντίπαλο, βάσει πλειόνων πιθανών σεναρίων εξέλιξης του αγώνα; Προσωπικά είδα μια ομάδα εντελώς αδιάβαστη κι ελλιπώς προετοιμασμένη. Εκτός κι αν οι δυνατότητές της είναι ακριβώς αυτές οι φτωχές που διαπιστώσαμε.

Το Νέο Μινεϊράο

Για την πρεμιέρα τα πλέον ουσιώδη έχουν ήδη ειπωθεί στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης. Αγώνας που ουσιαστικά κρίθηκε από τα σφυρίγματα του διαιτητή και ειδικά από το απίστευτο πέναλτυ υπέρ της Βραζιλίας. Ας μην επιμείνουν κάποιοι, επικαλούμενοι το γράμμα του κανονισμού: αν το ακολουθούσαμε θα καταλήγαμε με 85 πέναλτυ ανά αγώνα, μόνο από τα σπρωξίματα στις στημένες φάσεις. Κατά τα λοιπά, πρέπει να παραδεχτούμε ότι το πρώτο παιχνίδι της διοργανώτριας είναι κατά παράδοση εξαιρετικά δυσχερές στη διαχείρισή του, για πολλούς και διάφορους λόγους. Αυτό το στοιχείο δεν επιτρέπει να συναχθούν οριστικά συμπεράσματα για την αξία της Βραζιλίας. Διαφορετικά, αν έπρεπε να κρίνουμε με γνώμονα αποκλειστικά το ματς της Πέμπτης, θα κάναμε λόγο για ομάδα με πολύ σοβαρό πρόβλημα στο δημιουργικό σκέλος του παιχνιδιού. Το κέντρο της Βραζιλίας μοιάζει να αποτελείται από πολλούς αμυντικούς μέσους, χρήσιμους πιθανώς για το παιχνίδι της Τσέλση του Μουρίνιο, πλην όμως ανεπαρκείς επιθετικά. Κι όσο για την επίθεση, ο Φρεντ ως βασικός φορ της Βραζιλίας στα γεράματά του συνιστά παράδοξο. Ο Χουλκ ως εξτρέμ, όμως, αποτελεί ανέκδοτο. Η άμυνα, τέλος, δεν διέπρεψε λόγω της σταθερότητάς της: στο πρώτο ημίχρονο κάθε κάθοδος των Κροατών στον χώρο άμυνας των Βραζιλιάνων ήταν επικίνδυνη. Ενώ ο πολυδιαφημισμένος Ντάνι Άλβες εκτέθηκε ανεπανόρθωτα από τον γερο-Όλιτς.

Στο άλλο παιχνίδι του πρώτου ομίλου, το Μεξικό επικράτησε δίκαιο του Καμερούν. Εάν το διαιτητικό τρίο δεν είχε ακυρώσει ως οφσάιντ δύο καθαρά μεξικάνικα γκολ, το σκορ θα ήταν κατά πολύ ευρύτερο. Το Μεξικό (ίσως και λόγω του σχετικού «απομονωτισμού» του, με τους περισσότερους ποδοσφαιριστές να αγωνίζονται στο, οικονομικά ισχυρό, εθνικό πρωτάθλημά του) είναι από τις λίγες ομάδες που εξακολουθούν να έχουν το δικό τους στυλ (εν προκειμένω επιθετικό και θεαματικό). Μπορεί και να έχει συνέλθει από την τραυματική εμπειρία των προκριματικών (τελευταία αγωνιστική απέφυγε ντροπιαστικό αποκλεισμό από τον Παναμά κι έπειτα αναγκάστηκε να παίξει μπαράζ με τη Νέα Ζηλανδία) κι αυτή η διοργάνωση να αποτελέσει την ευκαιρία για να δείξει όλα αυτά για τα οποία είναι ικανό. Ο βασικός πάντως λόγος για να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τις πραγματικές δυνατότητες του Μεξικού είναι οι περιορισμένες δυνατότητες του αντιπαλου του: χωρίς ιδιαίτερο ποδοσφαιρικό ταλέντο και μ’ ένα σταρ στο τελείωμα της σταδιοδρομίας του, το Καμερούν δεν έκανε στην ουσία προετοιμασία. Οι παίχτες ήταν απασχολημένοι ζητώντας από την ομοσπονδία τα πριμ που θεωρούσαν ότι αξίζουν. Αν συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο θα επιλύσουν τη διαφορά οι ίδιοι: πριμ για ήττες δεν υπάρχει λογικά.

Κουιαμπά, Μάτο Γκρόσσο

Με αρκετά συμπαθητικό ρυθμό κι όχι λίγες φάσεις, η αναμέτρηση στην Κουιαμπά μεταξύ της Χιλής του Σαμπάολι και της Αυστραλίας του Ποστέκογλου έληξε δίκαια με την επικράτηση της πρώτης. Το γρήγορο παιχνίδι, με συνεχείς μεταβιβάσεις ή/ και κίνηση στον χώρο, και η υψηλή τεχνική κατάρτιση που είχαμε διαπιστώσει στην εποχή Μπιέλσα εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν την εθνική της Χιλής. Το αναμενόμενο μαχητικό πνεύμα των Αυστραλών τους έσωσε από μια γρήγορη παράδοση άνευ όρων (μετά τα δύο γκολ σε ένα λεπτό): με λίγη τύχη μπορεί και να γύριζαν το ματς.

Βρισκόμαστε στην αρχή της αρχής. Πολλές ισχυρές ομάδες δεν έχουν μπει ακόμη στη μάχη. Και δεν πρέπει να λησμονούμε ότι, όσον αφορά τις ομάδες που είχαμε ήδη την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, μπορεί αυτό που είδαμε να ήταν το καλύτερο ή το χειρότερο παιχνίδι τους στη διοργάνωση. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε. Όποια κι αν είναι τα μέχρι τώρα συμπεράσματά μας, είναι κατ’ ανάγκη επισφαλή ως προς την ορθότητά τους. 

Οπότε… υπάρχει ελπίδα ακόμη και για την εθνική Ελλάδας.